Tíminn - 03.11.1961, Blaðsíða 7

T f M IN N , föstudaginn 3. nóvember 1961
7.
Húsnæðismálastofnun ríkisins
láni allt að 200 þúsundum króna
Hámarkslán nema nú 100 þúsundum króna
Þeir Jón Skaftason, Þórar-
inn Þórarinsson, Ingvar Gísla-
son, Ágúst Þorvaldsson, Björn
Fr. Björnsson, Björn Pálsson
og Eysteinn Jónsson flytja
frumvarp um breyting á lög-
unu mum húsnæðismálasfofn-
un, byggingarsjóð ríkisins og
fleira. í frumvarpinu segir:
„Lánsfjárhæðin má nema allt
að tveimur þriðju hlutum verð
mætis íbúðar samkvæmt mati
trúnaðarmanna veðdeildar
Landsbankans, þó ekki meira
en 200 þúsund krónum út á
hverja íbúð."
í greinargerð með frumvarpinu
segir:
Sú stefna hefur átt almennu
fylgi a® fagna hérlendis, að affara
sælast væri, að sem flestir einstak
lingar byggðu og eignuðust eigin
íbúðir. Því er fjöldi þeirra ein-
staklinga, sem búa í eigin hús-
næði, tiltölulega miklu meiri hér
á landi en algengast er meðal ann
arra þjóða, þar sem þag tíðkast
mjög, að einstakir auðmenn og
auðfélög eigi og leigi út stórar
húsasamstæður, en stór hluti þegn
anna eru’ leigutakar.
Hið opinbera hefur sýnt nokkra
viðleitni tii þess að stuðla að þess
ari þróun mála með því að efla
opinbert veðiánakerfi til húsbygg-
inga.
Löggjöfin frá 1957
Merkasta sporið á þeirri braut
var stigið í tíð vinstri stjórnar-
i.nnar svonefndu með setningu
laga nr. 42 1. júní 1957, uim hús-
næðismálastof nun, byggingarsj óð
ríkisins o.fl. Með löggjöf þessari
var lagður grundvöllur að fram-
búðarskipulagi á lánamálum hús-
byggjenda, byggingarsjóði ríkisins
tryggðir fastir árlegir tekjustofn-
ar og efnt til sjóðsmyndunar.
Samkvæmt lögum þessum var
rálðgert, að lána mætti allt að
100 þús. kr. lén með hagkivæmum
k'jörum út á hverja þá íbúð, er
fullnægði ákvæðum laganna.
Reynslan, frá því að löggjöf
þessi var sett, hefur þó sýnt, að
tekjur byggingarsjóðs hafa hvergi
nærri hrokki.g til þess að fujl-
nægja lánsumsóknum, og nú er
svo komið, að óhjákvæmilegt er
að afla sjóðnum stóraukinna tekna
og hækka hámarkslán hans um
helming vegna hækkaðs byggingar
kostnaðar og fleiri orsaka.
Til þess að rökstyðja þetta nán
ar viljum við flutningsmenn þessa
frumvarps benda m.a. á eftirfar-
andi staðreyndir:
Hinm 15. ágúst s.l. lágu hjá hús
næðismálastofnun ríkisins 1557 ó-
afgreiddar lánsbeiðnir, og er áætl
að, að til þess ag fullnægja þeim
þurfi 110—120 millj. kr.
Byggingarkostna'Öur
stóreykst.
i . • 1 ■ . . . *
Skrípaleikur landbúnað-
arráðherra á Alþingi
nsd ■Janoguri
endur eiga aðgang að utan þeirra
lífeyrissjóða, er lána félögum sín-
um byggingarlán. Hinar almennu
lánsstofnanir, bankar og sparisjóð
ir, eru þeim næstum lokaðar og þó
aldrei meira en tvö síðustu árin
vegna ailmenns niðurskurðar á út
lánum hjá þeim.
Flutningsmenn fmmvarps þessa
telja, að við svo búið megi ekki
standa, tvöföldun hámarksl'ána hjá
byggingarsj óðlium, úr 100 þús. kr.
í 200 þús. kr. sé nauðsynleg og
geri sú hækkun tæpast meira en
vega á móli þeim hækkunum, sem
orðið hafa á byggingarkosfcnaði
frá 1957 til þessa dags, ef einmig
er tekið tillit til vaxtahækkana,
styttingar lánstíma hjá byggingar-
sjóði ríkisins og annarra atriða,
er verka beint og óbeint á mögu
leika mamna til ag koma upp yfir
sig sómasamlegu íbúðarhúsnæði.
Þótt það hljóti að teljast verk-
efni rikisstjómar og þess meiri-
hluta, er hún styðst vrð á hverjum
tíma, að hafa forgöngu um fjár-
öfliun til framkvæmida sem þess-
ara, vilja flutningsmenn benda á
eftirfarandi leið'ir til athugunar
fyrir hlutaðeigendur um nýjar
tekjur fyrir byggimgarsjóð ríkis-
ins til þess að standa undir aukn-
um útgjöldium, er af samþyKkt
þessa frumvarps mundi leiða:
1. umr. um frumv. landbún-
aðarráðherra um breyting á
lögunum um Áburðarverk-
smiðju var framhaldið og
lokið í gær. Voru umræður
fjörugar.
Skúli Guðmundsson benti á, að
samkv. lögunum um Áburðarverk
smiðju hefði hún ekki leyfi til að
stunda verzlun og lögim um
áburðarverksmiðju hafa því verið
brotin. Sagði Skúli upphlaup ráð-
herrans vegna þess, að minnzt
hefði verið á verzlunarfyrirtæki,
óskiljanleg. Þau fyrirtæki, sem
stunda verzlun eru að sjálfsögðu
Verzlunarfyrirtæki, o.g ekki er
hægt að fela fyrirtæki verzlun
meg vörur, nema fyrirtækið hafi
verzlunarleyfi. Þá ítrekaði Skúli
fyrri kröfur sínar að bændum yrði
aftur ski.lað því, er ólöglega hefði
verið af þeim haft með of háum
og ólöglegum afskriftuni verk-
smiðjunnar til fyrningarsjóðs.
Þórarinn Þórarinssen sagði
skrípaleik ráðherxans fordæman-
legan. Ráðherrann hefur tvívegis
lagt fyrir þingið frumvarp og ósk
að eftir samþykki þingsins til að
koma þesisum breytingum fram
löglega. Nú hlypi hann svo til og
gæfi út um það ráðherrabréf og
sniðgengi og bryti löin. Ástæðuna
fyrir því að ráðherrann hefði grip
ið til þessa óyndisúrræðis taldi
Þórarinn vera þá, að þingið hefði
tvívegis verið búið að synja þessu
máli og ráherrann hefur talið und
irtektirnar við málið, þegar hann
lagði það fram í þriðja sinn, ekki
nógu góðar og því hefði hann
hlaupið til áður en úrslit voru kom
in í málinu á Alþingi, til þess að
þingmenn stjórnarflokkanna yrðu
að standa frammi fyrir orðnum
hlut Sagði Þórarinn að það væru
geðlitlir þingmenn, sem sam-
þykktu slíka tröðkun á þingræð-
inu. Þá benti Þórarinn á að í
þassu frumvarpi ofc stjórnarat-
höfnum ráðherrans kæmi ljóslega
fram umhyggja Sjálfstæðismanna
Framkvæmir ákvæði friimvarpsins með
stjórnarfilskipunum og vill svo löghelga
lögbrotin
fyrir frjálsri verzlun og frjálsri
samkeppni. Ráðherrann lætur í
það skína, að hver sem er geti
fliutt inn áburð og selt eftir sam-
þykkt frumvarpsins, en selur síð-
an einu fyrirtæki í hendur einka-
leyfis- og einokunaraðstöðu og
veitir því þannig forskot og for-
réttindi. Það kæmi því fram hér
eins og annars staðar. það sem
Sjálf'stæðisfl. meinar með frjálsri
samkeppni, en það er að skapa
vissum aðilum forrétindaaðstöðu
á kostnað anmarra. Þegar slakað
var á innflutningshöftunum, voru
bara sett önnur höft í staðinn,
lánsfjárhöft, en með þeim er viss-
um aðilum veitt forréttindaaðstaða
með atfylgi veldis Sjálfstæðisfi
og Alþýðufl. í ríkisbönkunum.
Þá benti Þórarinn einnig á, að
óeðlilegt væri að veita Áburffar-
verksmiðjunni svo til sjálfdæmi
um áburðarverðið, þar sem hún
hefði einokunaraðstöðu og æski-
legt að óhlutdrægur aðili væri
fenginn til að ákveða ábnrðarverð
ið.
Ingólfur Jónsson sagði það ekki
undarlegt, að Þórarinn skyldi
stinga upp á að stofnuð yrði
nefnd til ag ákveða áburðarverðið.
því að hann ætlaði sjá'lfsagt sjáif-
ur að eiga sæti í þeirri nefnd.
Sagði ráðherrann. að áburðarverð-
ið væri ákveðið sem kostnaðarverg’
og háð samþykki ráðhérra og það
væri nægiiega um hnúta búið.
Lúðvík Jósepsson sagði það í
meira lagi undarlegt, að bæði at-
riðin, sem í fruimv. væru, teldi ráð
herrann þegar skýlaust bundin í
lögum og ráðherrann væri þegar
tekinn að framkvæma þau. Sagði
Lúðvík að í lögunum um áburðar
verksmiðju væru afskriftirnar á-
kveðnar sem ákv. hundraðshluti
af kostnaðarverði húsa og véla.
Þetta orðalag er ekkert sérstakt
fyrir áburðarverksmiðjuna, því
að allir aðilar aðrir í landiniu hafa
i orðið að binda sig við hinn a'l-
menna skilniing á þessu orðalagi
gagnvart skattayfirvöldunum, og
vaknar því sú spurning, hvort aðr-
ír aðilar gætu ekki krafizt hins
sama og áburðarverksmiðjan, ef
afskriftir hennar eru löglegar. —
Taldi Lúðvík að sá aðili, sem hef-
ur beit.t öllnm brögðum og brotið;
lög til ag geta hækkað áburðar-:
\ærðið væri ekki þess trausts verð
ur að fara nieð cinokun á sölu !
áburðar, þótt hann lofaði ag selja
áburðinn eitthvað ódýrari fyrst
um sinn. Það hefði einnig komið
rækilega í ljós, ag svokallað kostn
aðarverð áburðarins væri mjög á
reiki og hlaupandi og svo virð'ist
sem stjórn verksmiðjunnar geti
ákveðið það ei«s og henni sýnsit.
Halldór E. Sigurðsson lagði
þrjár spurningar fyrir ráðherrann.
Hvers vegna hefði verið tekig upp
á því á árimu 1959, að ákveða af-
skriftir hærri en lög leyfa? Hvaða
útrei'kningar liggja fyrir uim það,
ag hægt sé að lækka áburðarverð
ið? Hvar stendur það í lögunúm
um áburðarverksmijuna, að áburð
arverksmiðjan megi reka verzilun?
Ingólfur Jónsson sagð'i að þetta
frumvarp ætti ekkert skylt við ráð I
herrabréf sitt um að fela áburðar-
verksmiðjunni rekstur áburðarsöl-;
unnar. Ráðherrann leiddi hjá sér j
að svara spurningum Halidórs E. i
Sigurðssonar, vitnaði enn í lögin
um Áburðarsölu ríkisins, en minnt
ist ekki um löggjöfina um áburðar
verksmiðjuna, en þau lög eru
miklu yngri og kveða skýrt á u.m
að Áburðarverksmiðjan megi ekki
reka verzlun. |
Byggingarkostnaður hefur stór-
aukizt frá því er lögin um húsnæg
ismálastofnun ríkisins voru sett
1. júní 1957. Skv. húsbyg'gingar-
vísitölunni var byggingarkostnað-
ur, miðað við 1. júní hvert eftir-
lalinna ára, þessi:
a) Ríkissjóðúr leggi fram fast,
árlegt tillag til sjóðsins nokk
ur ár í senn.
b) Ákveðið verði, að hluti ár-
legrar sparifjáraugningar
gangi til byggingarsjóðsins.
1957 var byggingarkostn. 1079 kr. á m" og bygg.vísit. 116 stig
1958 — — 1145 — — 123 —
1959 — — 1225 — — 132 —
1960 — — 1379 — — 148 —
1961 — — 1418 — — 153 —
Á sama tíma hafa afgreidd lán frá veödeild Landsbank-
ans úr byggingarsjóði ríkisins verið þessi:
Árið 1957 ................. 45,6 millj. kr.
— 1958 .................. 48,7 — —'
— 1959 .................. 34,5 — —
— 1960 52,1 — —
— 1961 52,5 — —
Af þessu má sjá, að útlán sjóðs
ins hafa hvergi nærri aukizt í hlut
falli vig hækkun byggingarkostn-
aðar á þessu tímabiTi, hvað' þá
að nokkrur hækkun sé á byggingar
lánum vegna eðTilegrar fólk-sfjöld
unar í iandinu.
Lánsfjárkreppan
Byggingarsjóður ríkisins er eini
veðl'ánasjóðurinn, sem húsbyggj-
Dagskrá Alþingis
DAGSKRÁ
neSrln deildar Alþingis, föstudaginn
3. nóv. 1961, kl. 1,30 mlðdegis:
1 Áburða.rverksmiðja, frv. — Frh.
1. umr. (atkvgr.).
2. Skemmtanaskattsviðauki 1962, frv.
— 1. umr.
3. Skráning skipa og aukatekjur
ríkissjóðs, frv. — 1. umr.
4 Seðlabanki íslanJs, frv. — 1. umr.
5 Ráðstafanir vegna ákvörðunar um
nýtt gengi, frv'. — 1. umr.
6 Efnahagsmái, frv. — 1. umr.
7. Almannatryggingar, frv. •— 1.
umr.
c) Álag það, sern getur um í
a-lið 4. mgr. 3. gr. laga nr. 42
1. júní 1947, hækki um heltrn-
ing, í 2%.
d) Verulogur hluti af mótvirðis-
sjóði vegna 6 milljón dollara
óafturkræfs framlags frá
Bandaríkjastjórn vegina tekju
missis, er leiddi af gengis-
fellingunni 1960, geymdum í
Seðiabankanum, verði látinn
renna til byggingarsjóðs rík-
isins.
Málflutningsskrifstofa
Málflutningsstörf. inn-
heimta. fasteignasala,
skipasala.
Jón Skaftason hrl.
Jón Grétar Sigurðss. lögfr.
Laugaveg 18 (2. hæð)
Símar 18429 og 18783