Tíminn - 16.02.1962, Page 7

imt
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: rómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason Frétta
ritstjóri indriði G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason Ritstjórnarskrifstof
ur i Edduhúsinu: afgreiðsla auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7 Símar: 18300 - 18305 Auglýsingasimi 19523 -
Afgreiðslusimi 12323 - Prentsmiðjan Edda h.f -
Askriftargjald kr 55 á mán innan lands f lausasölu kr 3 eint
Aukaaðild
Alþýðublaðið hefur skýrt frá því, að á nýloknum
flokksstjórnarfundi Alþýðuflokksins hafi verið samþykkt,
að íslendingar ættu að sækja um aukaaðild að Efnahags-
bandalagi Evrópu.
Samkvæmt Rómarsamningnum, sem Efnahagsbanda-
lagið byggist á, er hægt að tengjast Efnahagsbandalagi
Evrópu, með fullri aðild og aukaaðild. Full aðild þýðir,
að viðkomandi ríki gengst undir öll meginatriði Rómar-
samningsins, og gerist þátttakandi í öllum stofnunum
bandalagsins. Aukaaðild þýðir, að viðkomandi ríki gengst
ekki undir önnur ákvæði Rómarsamningsins en þau, sem
sérstaklega er samið um, og að það verður ekki þátttak-
andi í stofnunum bandalagsins.
Það hefur annars ekki verið neitt skilgreint til hlítar,
hvað í aukaaðild getur falizt. Helzt virðist ætlazt til, að
það verði mismunandi í hverju einstöku tilfelli. Forráða-
menn bandalagsins hafa sagt, að í aukaaðild geti falizt
allt frá 0.1—99.9% af skuldbindingum Rómarsamnings-
ins.
í raun og veru segir það því ákaflega lítið, þegar talað
er óákveðið um það, að menn vilji heldur aukaaðild en
fulla aðild. í aukaaðild getur falizt næstum hið sama og
fullri aðild og líka miklu minna.
Af þessu leiðir t. d. það, að menn eru litlu nær um
afstöðu Alþýðuflokksins, þótt hann segist vilja samninga
um aukaaðild. Það kemur ekki í ljós fyrr en flokkurinn
segir þaá skýrt og skorinort, hvað hann meinar með þessu
orðalagi, þ. e. hvað víðtæka hann vill hafa aukaaðildina,
hvað íslendingar eigi að fara fram á, hvað íslendingar
telji sig geta látið á móti og hvað þeir vilji ekki með
neinu móti semja um.
Um þessi atriði verða menn að fá að vita skýrt og
skorinort, áður en tekin er afstaða til þess, að óskað sé
eftir aukaaðild.
Því miður hefur verið ákaflega lítið gert að því af
hálfu stjórnarvaldanna að fræða menn um þessi atriði.
Rómarsamningurinn hefur t. d. enn ekki verið þýddur á
íslenzku. Engir útreikningar hafa verið gerðir um það,
hvaða áhrif tolla- og viðskiptasamningur við Efnahags-
bandalagið geti haft fyrir íslenzkt efnahagslif. Þetta var
þrautreiknað í Danmörku áður en ákvörðun var tekin þar.
Meðan þetta er ógert, er vitanlega ógerningur að taka
nokkra endanlega afstöðu til þessara mála.
Bíðum átekta
Eins og rakið er hér á undan, skortir enn flestar upp-
lýsingar og athuganir af hálfu stjórnarvaldanna um af-
stöðu íslands til Efnahagsbandalagsins. Þetta er óheppi-
legt, en mun þó sennilega ekki koma að sök, því að fram-
vindan virðist ætla að verða sú, að íslendingar fái nægi-
legt ráðrúm til að íhuga þessi mál. Samningar Efnahags-
bandalagsins og Bretlands munu dragast á langinn og
jafnvel ekki búizt við fullri niðurstöðu fyrr en á miðju
næsta ári. Meðan þessir samningar eru ógerðir, mun lítið
unnið að samningum við önnur ríki, enda fer afstaða
þeirra mjög eftir þeim málalokum sem verða hjá Bretum
og bandalaginu. Þá kemur sennilega til víðtækra samn-
inga milli Efnahagsbandalagsins og Bandaríkjanna seint
á þessu ári eða á næsta ári og þeir samningar geta skipt
höfuðmáli.
Fyrir íslendinga er tvímælalaust réttast að bíða
átekta, unz miklu betur er séð hvernig ræðst fram úr
öllum þessum samningum.
Hvað langt kemst Fischer?
SÁ ATBURÐUR gerðist á
seinasta ári, að nokkrar einbeitt-
ar amerískar konur lögðu upp í
lengstu „friðargöngu11, sem enn
hefur verið farin. Þær hófu
göngu sína frá San Fiancisco og
var förinni heitið alla leið til
Moskvu. Þær fóru fótgangandi
yfir þver Bandaríkin, en þaðan
með skipi til Frakklands. Þar
lentu þær í talsverðu stímabraki
við yfirvöldin, því að vegabréf
þeirra voru í einhverju ólagi.
Ein af konunum lét sér ekki
lynda þetta þóf, heldur fleygði
sér í sjóinn og synti til lands.
Eftir heilmikið þref og þras,
gátu konurnar haldið för sinni
áfram fótgangandi til Moskvu og
.komu þangað um það leyti, sem
Rússar voru að byrja á kjarn-
orkusprengingum sínum. Rússar
reyndu þó að taka vel á móti
' „friðarfulltrúum“ og fengu þeir
að standa í klukkutíma á Rauða
torginu með spjöld sín og fána,
en engar ræður voru leyfðar þar.
Síðar sátu konumar boð hjá frú
Krustjoff.
Sú konan í þessum hóp, sem
vann sér það til frægðar að
synda í land i Frakklandi, var
Regina Fischer, 48 ára gömul
hjúkrunarkona. Þetta var ekki í
fyrsta sinn sem hún sýndi vilja-
þrek og einbeitni. Þá eiginleika
virðist sonur hennar, Róbert
Fischer, sem nú er ein helzta
sögupersóna á sviði skákíþróttar
innar, hafa erft í ríkum mæli.
Þau mæðgin hafa ekki heldur
að öllu leyti fellt skap sainan.
Fischer ólst upp hjá móður
sinni, sem var fráskilin. Hún var
að vísu stolt af skákfrægð sonar
ins, en vildi þó að hann legði
stund á skólanám jafnhliða. Fisc-
her vildi hins vegar engu sinna
nema skákinni. Endalokin urðu
þau, að hann flutti frá móður
sinni og býr nú einn eins og
piparsveinn í Brooklyn.
SEINUSTU misserin hefur
ekki verið skrifað um annan
skákkappa meira en Fischer.
Aldur hans veldur þar vafalaust
miklu. Hann verður skákmeist-
ari Bandaríkjanna 14 ára gamall
og hefur haldið þeim titli jafn-
an síðan, en hann verður 19 ára
í næsta mánuði. Hann varð
yngri stórmeistari en nokkur
annar maður fyrr eða síðar. Skák
sigrar hans og æska hafa geit
hann að eftirlæti blaðamanna.
Þeir leitast eftir viðtölum við
hann og hann leysir hiklaust frá
skjóðunni og lætur óspart í ljós,
að sjálfstraust bregst honum
ekki. Blaðamennirnir færa þetta
heldur í stílinn, eins og er vandi
margra þeirra, og þess vegna
veita þessi viðtöl stundum
skrítna hugmynd um Fischer.
Á móti því, sem nú stendur
yfir í Stokkhólmi, fer Fischer
ekki dult með það, að hann muni
verða einn hinna sex útvöldu og
síðan efstur á kandídatamótinu,
þar sem keppt verður um réttinn
til keppni um heimsmeistaratitil
inn. Takmark mitt er ekkert ann
að og minna, segir Fischer, en
að verða orðinn heimsmeistari
áður, en tvítugsaldrinum er náð,
og setja með því met, sem seint
mun verða leikið eftir. Margir
brosa að því sjálfstrausti Fisc-
hers, sem hér birtist, en jafn-
vel mestu gagnrýnendur hans
neita því ekki, að hann hefur
meira til að bera en sjálfstraust
ið, sem er líka nauðsynlegt þeim.
er langt vilja komast.
VAFALÍTIÐ er það, að áhugi
Fischers fyrir skákíþróttinni er
BOBBY FISCHER
svo mikill, að hann vanrækir
flest annað. Þrátt fyrir ungan
aldur hans, eru fáir taldir víð-
lesnari um skák en liann. Hann
hefur lært að lesa rússnesku til
þess að geta af eigin ramjeik
fylgst með skákritum Rússa.
Rússar telja, að Fischer viti orð-
ið um flest eða allt, sem hefúr
verið skrifað um skák á rússn-
esku, og hefur stundum komið
skemmtilega á óvart í því sam-
bandi. T.d. álíta Rússar, að
Fischer liafi sigrað Tal vegna
þess, að hann hafi Verið búinn
að kynna sér vissa vörn, sem
hafi verið rætt um í lítið þekktu
rússnesku blaði, en jafnframt
fullkomnað hana nokkuð og þann
ig tryggt sér sigurinn.
Fischer ber sjálfur á móti því,
að hann sé gæddur sérstakri
skákgáfu, enda sé það meira og
minna hugarburður, að einhver
slík gáfa sé til. Góður skákmað-
ur þurfi að vera í senn gæddur
mörgum eiginleikum, eins og
góðu minni, frjóu ímyndunarafli,
viljastyrk og einbeitingu hugsun
arinnar. Þá þurfi hann að vera
vel hraustur og líkamlega heil-
brigður ekki síður en andlega.
Því til áréttingar leggur Fischer
mikla stund á íþróttaæfingar.

Mynd þessi gæti bent tll, að Fischer
teldi sig þurfa góSa umhugsun.
Þrátt fyrir mikið grúsk sitt, hef
ur hann líka þroskazt vel líkam-
lega. Hann er fremur hár vexti,
herðabreiður en holdskarpur.
Andlitið er fremur lítið og and-
litssvipurinn oftast alvarlegur.
Þegar hann situr við skákborðið
eða grúfir sig yfir það, er hann
oftast á einhverri hreyfingu, en
fljótt verður þó Ijóst, að það staf
ar ekki af óstyrkum taugum. Allt
bendir til að honum sé gefið ó-
venjulegt öryggi.
ÞAÐ SÉST orðið á mörgu, að
Rússar, sem eiga fremstu
skákmenn veraldar, líta á Fisc-
her sem slcæðasta keppinaut
sinn. Þeir fylgjast því ekki síður
með honum en hann með þeim.
Ég las nýlega í sænsku blaði
grein eftir einn af skákmeistur-
um Rússa, Alexander Kotoff, er
hann hafði skrifað fyrir blaðið
um Fischer. Greinin var yfirleitt
sanngjörn og vinsamleg. Þó var
aði hann Fischer við of miklu
sjálfstrausti. Það væri þó efa-
laust að hann væri yfirburðar-
maður sem skákmaður og það
ætti að vera áhugamál skákunn-
enda að hjálpa honum til þess
að njóla sín þar sem bezt. Fyrir
Fischer sjálfan væri þar mest að
varast, að hann helgaði sig ekki
svo skákinni, að liann sinnti ekki
annarri menntun nægilega. Hann
mætti ekki í þeim efnum taka
sér til fyrirmyndar skákmann-
inn Centovic í sögu Zweigs, sem
ekki gat neitt annað en teflt.
Mennirnir, sem hann ætti að taka
sér til fyrirmyndar, væru menn
eins og Capablanca, Aljechin og
Botvinnik og aðrir slíkir, sem
hefðu verið og væru ekki að-
eins snjallir skákmeistarar, held
ur f jölfróðir og hámenntaðir.
Takist Fischer að fylgja þessu
heilræði, en til þess skortir hann
áreiðanlega ekki hæfileika, get-
ur hann átt eftir að verða eitt
sögufrægasta nafn skáklistarinn-
ar. Þ. Þ.
T f MIN N, föstudagur 16. febrúar 1962.
I