Tíminn - 16.02.1962, Page 8

Munið eftir síldinni
u.m í eldfast mót, strá braug Súrsæt síld.
mylsnu yfir og setja á þaö 4 útvötnuð síldarflök, 1 stór
bita af smjörlíki, eða: laukur, 10 piparkorn, 1 lár
2. Raða síld, lauk og kartöfl- viðarlauf.
Sildin er mikil kostafæða og
því sjálfsagt að nota hana sem
oftast. Svíar þykja miklir snill
ingar að matreiða síld og það-
an eru þessar uppskriftir.
Sé saltsíld keypt flökuð, er
nóg að útvatna hana yfir nótt,
heila síld skal útvatna sólar-
hring. Útvatnaða síld er ágætt
að steiikja og það má gera í
ofni. Einnig má sjóða hana
þannig, að hellt er sjóðandi
vatni yfir sfldarflökin í mót,
sem setja má yfir kartöflupott-
inn meðan kartöflurnar sjóða,

mnmSSmm
Hér er gott ráð um endur-
bætur á dragtarjakka, sem orð
inn er of þröngur. Fjórir stór-
ir hnappar eru festir á barm-
ama og lykkjur búnar til úr
böndum til að hneppa með.
Barmarnir aðeins látnir mæt-
ast.
því að sfldin þarf raunar ekki
annað em hi.tna í gegn. Síðan
skal hella vatninu af flökun-
um, og er gott að bera þau
fram með söxuðum, harðsoðn-
um eggjum, kartöflum og
bræddu smjöri.
Þegar útbúa á súrsæta síld,
þá verður lögurinn að vera all-
sterkur áður en honum er hellt
yfir síldamar, því að það dreg-
ur úr bragði hans, þegar það
blandast sfldarfeitinmi.
Smáréttir úr sfld.
2 sfldarflök, bvort sem ' vill
kryddsíld, saltsíld eða súrsæt
sfld, 1% dl. þreyttur rjómi, Vz
teks. edik, 2 harðsoðin egg.
smátt saxaður graslaukur, 4
stór salatblöð.
Síldin skorin í smábita. Auð-
veldara er að sbera kalda síld
en sfld, sem legið hefur
frammi. Rjóminn kryddaður
með edikinu, síldar- og eggja-
bitunuim blandað í, réttinum
raðað á salatblöðin og skreytt
með dálitlu af saxaða egginu
og graslauknuim. Berist fram
vel kælt með rúgbuauði og
smjöri
Síld með tvenns konar sósu.
4 saltsfldarflök.
Sósa nr. 1. 1%—2 dl. þeyti-
rjiómi, eða súr rjómi, 1 laukur.
1 epli, pipar.
Ferski rjóminn er þeyttur,
en ekki sá súri. Laukur og epli
saxað mjög smátt og blandað í
rjómann, kryddað með pi.par
Sósa nr. 2. 1 mat.sk. sinnep,
2 tesk. sykur, 1% teks, edik.
hjjÍj ^ ^ ^
★
3—4 matsk. cnatarolía, 1 dl.
nýr eða súr rjómi.
Sykur og sinnep hrært sam-
an og olía út í, síðan edik og
rjómi. Annarri hvorri sósunni
er dreift yfir síldarflökin.
Skreytt með söxuðum, harð-
soðnum eggjurn, rauðrófum
eða graslauk. Kartöflur bornar
með.
um í lög í mót, strá yfir
brauðmylsnu og smjörlíkis-
bitum og hella á það rjóma.
Bakist í meðaliheitum ofni
ca. 45 mínútur.
Ofnsteikt sfld með lauk.
3 saltsíldar, 2 rauðlaukar eða
dill, brauðmylsna, smjörlíki.
IV2 dl. rjómi.
Síldarnar flakaðar, útvatnað-
Beinhreinsuð sfldarflök
Sfldargratín.
4 síldarflök, 2 laukar, 8 með-
alstórar kartöflur, 2—3 matsk
smjörlíki, 2 matsk. brauð-
•| mylsna (1 dl. rjómi, ef vill).
Útvötnuð síldarflökin skorin
í 1 crri. breiða bita, láulcurinn
sneiddur og brúnaður létt, kart
öflurnar afhýddar. Síðan má
annaðhvort:
1. Raða síld, lauk og kartöfl-
ar og roðflettar. Ytra borðið
þakið brauðmylsnu, tvö og tvö
flök lögð saman, en söxuðum
lauk eða dill stráð á milli
þeirra. Lagt í smurt, eldfast
mót og bakað í 15 mínútur.
Rjómanum hellt yfir síldina og
látið aftur 5 mín í ofninn. Ber-
ist fram með bökuðum kartöfl-
um. Meðalstórar kartöflur bak-
ast á 35 mínútum.
Kryddlögur: 3V2 matsk. edik
1 dl. vatn, 5 matsk. sykur.
Sfldin skorin í bita og lögð
í glas og laukhringar á milli
laga, ásamt kryddinu. Lögur-
inn soðinn og kældur og hellt
yfir síldina. Ekki er gott að
borða síldina fyrr en hún hefur
legið sólarhring í kryddinu. Sé
hún geymd á köldum stað má
geyma hana i meira en viku
Kalt kartöflusalat.
V2 kg. soðnar kartöflur, 1
dl. þeyttur rjómi, IV2—2 dl.
majones, steinselja, dill og
graslaukur (eða smásaxaður
gulur laukur), kapers, sinnep.
harðsoðið, saxað egg og sax
aðar rauðrófur.
Rjóma og majoness blandað
saman og kryddað eftir smekk.
Kartöflurnar sneiddar og bland
að í sósuna. Látið á fat og
skreytt með röndum af söxuðu
eggi, steinselju og rauðrófum
Varizt að láta rauðrófurnar á
fyrr en rétt um leið og fatið
er borið inn, því að liturinn
rennur út í salatið.
Þetta fer vel með heitum eða
köldum kjötréttum, t.d. er
mjög gott að bera fram þunnar
sneiðar af fleiri en einni kjöt-
tegund með svona salati.
Bóndaeggjakaka.
2 hráar kartöflur afhýddar og
sneiddar þunnt, og nokkrar
sneiðar af lauk, steikt saman í
allvænum bita af smjöri. Dá-
litlu af kjötafgöngum, sem
saxaðir hafa verið, blandað út í,
þegar laukur og kartöflur hafa
brúnazt. Tvö egg hrærð með 3
matsk af vatni, kryddað með
salti og pipar og eggjahærunni
hellt yfir það, sem fyrir er á
pönnunni. Hrært í nokkrum
sinnum með gaffli. Þegar eggja
hræran er stirðnuð, er eggja-
kakan tilbúin.
Svona húfu geta handlagnar
stúlkur Saumað sjálfar. Kollur-
inn er úr skinni eða löðnu
efni, en neðri'hlutinn er úr
mislitum klút, sem hnýttur er
í slaufu að framan. Samlitur
hálsklútur er skemmtilegur
með.
(í blaði sænskra samvinnu-
mann skrifar Hermann Stolpe
grein undir þessari fyrirsögn.
Hér er útdráttur úr greininni).
Fjölmennasta stétt landsins
eru húsfreyjurnar, sem ein-
göngu sinna heimflum sínum.
Nú er það liðin tíð, að starf
húsfreyjunnar sé ekki talið
starf, heldur — eins og sagt
var t.d. um hjúkrunarkonur —
köllun, og var þá fyrst og
fremst átt við það, að þessar
konur ættu ekki að hyggja til
launa fyrir störf sin. Þær áttu
þvert á móti að vera eilíflega
þakklátar fyrir að fá að vinna
sínum nánuslu og öðrum með-
bræðrum gagn.
Þrátt fyrir þetta hefur ætíð
verið Ijóst, að verikefni kvenna,
sem í heimilunum vinna, eru
meðal hinna veigamestu í þjóð-
félaginu, jafnvel á meðan þau
ekki töldust til „starfa“. Það
fer fyrst og fremst eftir því
hvernig húsfreyjan rækir starf
sitt, hvert verður það um-
hverfi, er skapar einstakling-
inn og vellíðan hans. Það fer
eftir heimilinu. Þar er verk-
svið húsfreyjunnar, það er
hún, sem ber ábyrgð á fóstrun
barnanna, og hún ber ábyrgð
á vörukaupum og framleiðslu
á eigin varningi.
Það er verulegur hluti þjóð-
arteknanna, sem fer um hend-
Fjárhagslegt sjálf-
stæði húsmæðra
ur húsmóðurinnar, þrátt fyrix
það ,að hún hefur ekki yfir
neinu húsmóðurkaupi að ráða.
Fyrrurn var altitt, að húsmæð-
ur yrðu að láta sér nægja að fá
fé til heimilishalds og smá-
eyðslu eftir hendinni, eða eftir
því, sem heimilisföðurnum
þóknaðist að skammta henni
af tekjum sínum. Oft hafði hún
enga yfirsýn yfir heildarfjár-
hag heimilisins. Heimilisbók-
hald var oft ekki annað en út-
gjaldareikningur húsfreyjunn-
ar, hvergi var á bók festur hlut
ur heimilisföður, hvorki tekjur
né gjöld.
Vonandi er slíkt fyririkomu-
lag úr sögunni. Húsfreyjan er
jafnrétthár aðili innan heim-
flis og heimilisfaðirinn og á
að sj'álfsögðu að þekkja allan
fjárhaginn og ákvarðanir um
ráðstöfun fjárins ei£a þau að
taka í sameiningu. Ákveði þau
að vissu fé skuli varið til heim
ilisútgjalda, á það auðvitað að
vera ákveðin upphæð, sem
greidd er á vissum tímum (t.d
viku- eða mánaðarlega), en
ekki nokkrir tíkallar annan
hvem dag.
Aukin velmegun og sú venja
að húsmæður fái reglulega
fasta upphæð til heimflisút-
gjalda, hefur veitt konunum
meira fjárhagslegt sjálfstæði.
Þar við bætist, að æ fleiri gift-
ar konur hafa launaða vinnu.
auk heimilisstarfa. Það styrkir
sjálfsvitund þeirra og veldur
því, að þær beygja sig ekki
lengur fyrir eirihliða fjármála-
ráðstöfunum eiginmannsins.
Annað tákn vaxandi sjálf-
stæðis húsmæðra er aukin
þátttaka þeirra í samvinnufé
lögunum. Nú er það ekki leng-
ur siður hér, að karlmennirnir
séu einir meðlimir kaupfélag
anna, heldur eru eiginkonurn
ar það líka og sums staðar eru
húsfreyjurnar I meirihluta. Þar
sem innkaup til heimilis hafa
svo lengi hvílt á húsmæðrun
um, sýnist eðlilegt að þær sjálf
ar séu félagsbundnar í kaup
félögunum.
Aukið fjárhagslegt sjálfstæði
hefur lagt húsfreyjunum á
herðar aukna ábyrgð, t.d. um
það, hvernig spara megi fyrir
fjölskylduna. Miklar líkur eru
tfl þess, að sparnaður sá, sem
húsfreyjurnar sjá um, myndi
verulegan þátt í sparifjársöfn
un. Um þetta hefur nýlega ver-
ið rituð grein í „Svensk tids-
skrift“. Þar er bent á, að þeg
ar fullnægt sé eftirspurn eftir
munum til heimila, svo sem
sjónvarpstækjum og bílum, þá
verði að taka við vaxandi
sparifjársöfnun húsmæðra
Bankar og sparisjóðir eigi
mikið verkefni fyrir höndum í
þvi, að bjóða húsmæðrum slík
kj'ör, að þær laðist til að safna
sparifé. Þessu hafa samvinnu-
félögin þegar svarað með þvi.
að taka á vexti arðinn af við
skiptunum við kaupfélögin.
Húsmæðurnar ættu að
styrkja efnahagslegt sjálfstæði
sitt með því að hagnýta alla
möguleika til söfnunar eigin
sparifjár. Þá bæta þær um
leið hag heimilisins og þjóð
félagsins.
J
8
Vs V' -i VVV) Í1 !? !' 1 HiiV
\.\ > (-1 > t f *
TIMIN N, föstudagur 16. febrúar 1962