Tíminn - 14.03.1962, Qupperneq 6

«^1 ' ■V ^ ••
u. i k i *—■ ri, rr "T*JT- i r-v X- :í {•:■:•:•:% ::íí « ííxÍIxí- iiíj ií aíi. Siii-iix-Xv K| Kin CTO£Í':"J"'T' id ijg
' ÞINGf RETTíR •xf . ;V. T-x : V > • ;x|
EIGA BÆNDUR AD BERA OKUR
VEXTINA ALLT TIL ÁRSINS '75?
Ingólfur Jónsson, landbúnaðar
ráðherra, hafði framsögu í efri
deild í gær fyrir frumvarpi um
Stofnlánadeild landbúnaðarins.
Sagði Ingólfur, að álagið á bænd
ur væri hliðstætt við gjaldið
vegna bændahallarinnar. Það
hefði verið mjög umdeilt á Al-
þingi, þegar það var álagt og
hefði hann verið andvígur því,
en sér finndist skrýtið að Fram-
sóknarmenn skyldu nú vera á
móti því að slíkt gjald yrði lagt
á bændur vegna óreiðu lánasjóð
anna. Ingólfur sagði það öfug-
mæli, að gengistöpum hefði ver
ið létt af öðrum ríkisbönkum en
fjárfestingarbönkum landbúnað
arins, heldur hefði ríkissjóður
þvert á móti tekið gengishagn;
aðinn af gjaldeyrisbönkunum.
Ingólfur kvað það höfuðatriði,
að landbúnaðarsjóðirnir ,gætu
byggt sig upp og að bændur ættu
greiðan aðgang að lánum. Sagði
hann eitt af nýmælum frum-
varpsins vera það, að nú ætti að
lána til jafnlangs tíma 20 ára
út á útihús eins og var fyrir við
reisn, en nú er aðeins lánað til
15 ára. Sagði hann og, að bænd-
um ætti ekki að vaxa í augum
þetta gjald, sem á þá er lagt,
því að miklu þyngri byrðar væru
lagðar á sjávarútveginn. Mikils
virði væri reyndar, ef hægt hefði
verið að létta genglstöpunum af
sjóðunum, en það væri þó ekki
nóg til að tryggja það, að sjóð-
irnir byggðu sig upp.
Bjartmar Guðmundsson sagði
frumv. mjög myndarlegt átak
til að koma sjóðunum á heil-
brigðan grundvöll og væri um
mjög miklar umbætur að ræða.
Sagði Bjartmar, að 2% skattur
á tekjur bænda væri þeim að
yísu þungbær eins og á stæði,
en taldi að það ætti að vera
bændum metnaðarmál að taka
þátt í uppbyggingunni, þótt það
sé þeim tilfinnanlegt.
Ásgeir Bjarnason sagði að með
frumvarpinu yrði um algera
stefnubreytingu að ræða. í lána-
tryggiag
í gær var til 1. umræðu í
neðri deild frumvarp frá
Pétri Sigurðssyni, Matthíasi
A. Matthiesen, Birgi Finnssyni
og Guðlaugi Gíslasyni um
breytingu á lögum um lög-
skráningu sjómanna. Efni frv.
er það, að- jafnan skuli, liggja
fyrir, þegar lögskráð er á skip,
yfirlýsing frá viðkomandi
tryggingarfélagi um, að samn
ingsbundnar líf- og slysatrygg
ingar séu í gildi.
Pétur Sigurðsson hafði fram
sögu fyrir hönd þeirra fjór-
menninganna. Hann upplýsti,
að mörg sjómanna- og far-
mannafélög hefðu náð samn-
ingum við útgerðarmenn um
200 þús. kr. lágmarkstrygg-
ingu, en það er 110 þús. kr.
meira en almannatrygginga-
lögin ákveða. Víða hafa sjó-
menn þó ekki náð samning-
um um þetta.
málum landbúnaðarins, ef að
lögum yrði. Nú væri annar tónn
í Ingólfi Jónssyni en 1958, er
verið var að lögfesta hált pró-
sent gjald til byggingar bænda
hallarinnar eítir áskorun og
sambykkt Stéttarsamb bænda
og Búnaðarfélags Islands. Þá
hafði Ingólfur um það mörg orð
og stór, að verið væri að leggja
nýjan 2 millj. kr. skatt á bænda
stéttina.
Er lögin um ræktunarsjóð og
byggingarsjóð voru sett, var
bændum tryggð hagstæð lán til
langs tíma með mjög lágum vöxt
um. Ekki var til annars ætlazt
en ríkið hlypi undir bagga með
sjóðnum eftir þörfum vegna
hinna lágu útlánsvaxta sjóð-
anna. 1953 hefði ríkið þannig
létt skuldum af sjóðunum, sem
námu tæpum 29 milljónum og
1957 aftur 36.5 milljónum eða
samtals rúmum 65 milljónum.
Ríkið greiddi líka árlegt framlag
til sjóðanna upp í vaxtamuninn
á útlánum og lánum til sjóð-
anna. Meginhugsun laganna um
Byggingar- og rækunarsjóð var
sú, að þessir sjóðir gætu notað
hið almenna sparifé í landinu
og að ríkið greiddi vaxtamuninn
á útlánsvöxtum til bænda. — En
stefnuhvörf urðu með tilkomu
núverandi ríkisstjórnar. Tekin
var upp ný stefna í landbúnaðar
málum, samdráttarstefna, en
Guðjón í Iðju skýrði einn þátt
hennar fyrir hönd Sjálfstæðis-
flokksins þannig, að bændum
ætti að fækka um helming og
þessi stefna innsta kjarna Sjálf
stæðisfl. felst í þessu frumvarpi.
Þessi sefna á hvergi sinn líka
i nágrannalöndunum, því að all
ar þjóðir sem skilia mikilvægi
landbúnaðarins hafa stuðlað að
hagkvæmum lánum til langs
tíma með lágum vöxtum og auk
þess háu ríkisframlagi til fram-
kvaimda og uppbyggingar í land
búnaði. — Stefna núv. ríkisstjórn
ar Islands er hins vegar að stytta
lánstímann, hækka vextina stór
sjámanna
Hannibal Valdemarsson og
Lúðvík Jósefsson héldu því
fram, að hér væri of skammt
gengið, þar sem hér væri að
eins talað um samningsbundn
ar líf- og slysatryggingar, en
allmörg sjómannafélög hefðu
enn ekki samið um þetta.
Þórarinn Þórarinsson taldi
óþarft að deila um þetta, þar
sem allir virtust sammála um
200 þús. kr. lágmarkstrygg-
ingu. Hann lagði því til, að
frumvarpinu yrði breytt á
þann veg, að við lögskráningu
á skip, skyldi jafnan liggja
fyrir yfirlýsing frá viðkom-
andi tryggingarfélagi um, að
hver skipverji hefði verið líf-
og slysatryggður og væri lág-
mark tryggingarinnar 200
þús. kr.
Pétur Sigurðsson lýsti sig
fylgjandi þessari breytingu á
frumvarpinu.
lega og láta bændur sjálfa
greiða sér lánsféð. — Nú á að
leggja nýjan skatt á bændurna,
1% álag á söluvörur landbúnað
arins. Þessi upphæð er áætluð
8 millj. á næsta ári eða álíka og
hallinn af erlendu lánunum hjá
ræktunarsjóði og byggingarsjóði
er nú. Á sama tíma og ríkissjóð
ur tekur á sig að greiða gengis-
töp peningastofnana rikisins, er
tekið hafa erlend lán til al-
mannaþágu, ætlar ríkisstjórnin
bændum að bera einum gengis-
tap lánasjóðanna.
Svo harma Sjálfstæðismenn
bað nú, að ekki skyldi hafa ver
ið lánað út til bænda með geng
isklásúlu og bændur látnir bera
gengisáhættuna beint. Með þessu
frumvarpi á að taka upp það
nýmæli, að lána út úr stofnlána
sjóðunum með gengisáhættu. —
Ef það hefði vérið gert á undan
förnum áratugum. væri fjöldi
bænda nú áreiðanlega gjald
brota. Það á sannarlega að hafa
bremsu samdráttarstefnunnar i
lagi, það á að hemla með háum
vöxtum, stuttum lánum. nýjum
skatti á bændur. lánum með
gengisáhættu til viðbótar öðrum
búsifjum. sem núv. rikisstjórn
hefur fært bændum að höndum.
Og samdrátturinn hefur hafið
innreið sína með vaxandi þunga.
í heimahéraði núverandi land
búnaðarráðherra, drógust ný
ræktarframkvæmdir saman um
227 ha. á fyrsta stjórnarárinu.
þurrheyshlöður um 10 þúsund
rúmmetra og vélgrafnir skurðir
um 292 rúmm. og varð þó sam-
dráttur meiri víða annars stað-
ar á landinu. Ef þessi stefna
hefði fengið að ráða á áratugn-
um 1950 til 1960 eins og Sjálf-
stæðisflokkurinn vildi, þyrfti nú
að flytja inn landbúnaðarvörur
fyrir á fjórða hundrað milljónir
króna.
Ásgeir Bjarnason sagði, að
Á fundi borgarráðs s.l. þriðju-
dag var samþykkt að leggja til
við borgarstjóra, að ráðinn verði
verkfræðingur til þess að vera til
ráðuneytis um hitunarmál borgar-
innar. Um leið var samþykkt, að
mæla með Helga Sigurðssyni, hita-
veitustjóra til þessa starfa.
Að afturkalla leyfið
Undanfarnar vikur hefur Rit-
höfundafélag íslands leitað und
irskrifta meðal meðlima sinna
og annarra rithöfunda hér í bæ
að eftirfarandi áskorun:
„Undirritaðir skora hér með
á Alþingi og ríkisstjórn að aftur
kalla útgefið leyfi til stækkunar
á sjónvarpsstöð Keflavíkurflug-
vallar. Álítum við fráleitt og ís-
lendingum ósamboðið, að erlent
herlið eða nokkur erlendur aðili
hafi aðstöðu til að reka hér sjón
varpsstöð og leiða þannig stór-
kostlega hættu yfir íslenzka
tungu cg menningu."
Alls hafa 67 rithöfundar skrif-
að undir áskorunina. Af þeim 71
sem náðst hefur til, eru aðeins
4, sem einhverra hluta vegna
hafa ekki kært sig um að undir
rita nana
(Frn Rithöfundafélagi
íslands).
það væri fráleitt að ætla sér að
skattleggja bændur á sama tíma
og kreppa ríkir í landbúnaðin-
um og núverandi ríkisstjórn hef
ur viðurkennt það í verki, með
breytingunni á lausaskuldum
bænda í föst lán. Það verður að
finna önnur ráð og viturlegri en
þessi. Þetta er eins og ef læknir
sem hefur fengið sjúkling til með
ferðar, sem er að blæða til ólíf-
is og vantar meira blóð, aflaði
blóðs til að gefa sjúklingnum
með því að taka blóðið frá hin-
um blóðlitla sjúkling til þess að
gefa honum það aftur.
Andmælti Ásgeir harðlega að
nú yrði gripið til þess að skatt-
leggja bændur, nóg væri komið
af svo góðu frá núverandi ríkis-
stjórn. Hún hefði tvívegis fellt
gengið, stórlega hækkað vexti,
stytt lánstima, stórhækkað all-
an reksturskostnað, svo að bænd
ur fá því grundvallarverð fyrir
afurðir sínar og nú ætlar hún
til að kóróna þetta allt saman,
að seilast ofan í vasa bænda og
taka þaðan fé til að lána þeim
það sjálfum aftur og svo heimta
þessir herrar, að bændur falli
fram og þakki fyrir góðgerðirn-
ar.
Páll Þorsteinsson ræddi um þá
útreikninga, sem birtir eru með
greinargerð frv. Og eiu sá grund-
völlur, sem ákvæði frv. um fjár-
hag Stofnlánadeildarinnar byggj-
ast á. Hann sýndi fram á, að ýms-
ir liðir í þeim útreikningum eru
óvissir. Ræðumacur sagði, að þess
ir útreikningar sýndu, að áætlan-
irnar væru við það miðaðar, að
þeir háu vextir af stofnlánum knd
búnaðarins, sem nú gilda eftir á-
kvörðun ríkisstjórnarinnar samkv.
efnahagslögum frá 1960, eiga að
haldast áfram allt til ársins 1975.
Með þessu frv. sé það gefið til
kynna, að stjórnar'flokkarnir ætli
að beita áhrifum sínum og valdi til
þess að láta haldast a. m. k. til
Mælir borgarráð með þvi, að
Helgi Sigurðsson verði ráðinn til
þessa starfa með launum skv. 2.
fl. og verði honum jafnframt veitt
lausn frá starfi hitaveitustjóra.
A sama fundi bar borgarstjóri
fram tillögu um það, að borgaiTáð
samþykkti að mæla með því, að
Jóhannes Zoega skuli skipaður
hitaveitustjóri frá og með 1. apríl
n.k. að telja. Tillögur þessar voru
báðar samþykktar.
ársins 1975 núgildandi „viðreisnar
vöxtum“ af stofnlánum bænda, þó
að sumir ráðherranna gefi í skyn í
umræðum um önnur mál, að sá
dagur sé ekki langt undan að al-
menn vaxtalækkun verði ákveðin.
Páll sagði, að með 4. gr. frv.
ætti að ákveða sérstakaú launa-
skatt á bændastéttina, sem nema
myndi 2% af kaupi bóndans og
féð ætti að renna til Stofnlána-
deildarinnar.
Ræðumaður spurði, hvort það
væri álit ráðherra, að launastétt-
irnar í landinu tækju því vel, ef
lagður væri á þær 2% launaskatt-
ur vegna íbúðarlána. Húsnæðis-
málastofnunin hefði mikla þörf
fyrir aukið fjármagn og hefði of
lítið eigið fé. Páll sagði, að gjald
af sjávarafurðum til Fiskveiði-
sjóðs væri tekið til samanburðar.
En á því væri eðlismunur, þvi að
það gjald væri tekið inn í verð-
lagsgrundvöll sjávarútvegsins.
Þingstörf í gær
c Fundir voru í báðum deildum
Alþingis í gær. f efri deild
hafði Ingólfur Jónsson fram-
sögu fyrir frumv. um stofnlána
deild landbúnaðarins og talaði
auk hans Bjartmar Guðmunds-
son og umræðunni fr'estað að
ræðu hans lokinni. Sigurvin
Einarsson mælti fyrir nál. sjáv-
arútvegsnefndar um frumv. um
fiskimálasjóð og var frumv.
samþ. með breytingum nefndar
innar og vísað til 3. umr. Fundi
var síðan frestað og hófst aftur
kl. 5. Var þá framhaldið 1. umr.
um stofnlánadeildina og töluðu
þeir Ásgeir Bjarnason og Páll
Þorsteinsson og fundi frestað
að ræðu Páls lokinni kl. 7. —
Kl. 8.30 hófst fundur að nýju
og stóð fram eftir kvöldi.
f neðri deild mælti Bjarni
Benediktsson fyrir frumv. um
almannavarnir. Pétur Sigurðs-
son mælti fyrir frumv. um lög-
skráningu sjómanna og urðu
um það fjörugar umræður og
er þeirra getið hér á siðunni.
Emil Jónsson mælti fyrir frum-
v. um síldarútvegsnefnd og tal-
aði Eysteinn Jónsson auk Emils"
við umræðuna. Fundi var slit-
ið kl. rúmlega þrjú, en settur
nýr fundur kl. 6 og þá lagt
fram frumv. ríkisstjórnarinnar
um tekjustofna sveitarfélaga,
sem getið er um annars staðar
í blaðinu.
m Við umræður um stjórnarfrumvarp um breyting á Iögum um
síldarútvegsnefnd, sagðist Eysteinn Jónsson fagna því, að nú
skyldi eiga að' taka af öll tvímæli um það, að útflutningur og
sala á síld í neytendaumbúðum skuli vera frjáls. Þetta væri
höfuðatriði úr frumv., er hann hefði lagt fram snemma á þing-
inu ásamt Halldóri Ásgrímssyni um breyting á lögum um síld-
anitvegsnefnd. Sfldarsaltendur hefðu borið því við, að þeir
teldu sér ekki fært að hefja nýjar verkunaraðferðir og pakka
í neytendaumbúðir, þar sem salan væri í höndum einkasölu og
markaður því óviss. Sagðist Eysteinn vona, að þetta nýmæji
væri látið fréttast skörulega svo ekki færi lengur á milli mála,
að þessi þáttur síldarsölunnar væri í höndum sfldarsaltenda
sjálfra. Eysteinn kvaðst einnig sammála þeirri meginstefnu frv.
að gefa síldarsölu ekki með öllu frjálsa, þótt sala á sfld í neyt-
endaumbúðum verði gefin frjáls.
200 þús. kr. líf-

Ráðinn nýr hitaveitusfjóri
6
T f M I N N, miðvikudagur 14. marz 1962