Tíminn - 08.06.1962, Side 2

Bertrand Russel talar um
kvenréttindi og hjdnabðnd
sem sameiginleg hreinsunarmið-
stöð héldi hreinum. Ég held að
þetta gerði, að konunum fyndist
þœr frjálsari og óháðari eigin-
mönnunum.
Blaðamað'urinn: Mynduð þér
kalla slíkt raunverulegt hjóna-
band eða frjálst samkomulag
milli aðila?
Russel: Ég skil ekki hvað þér
eigið við. Ef þér hafið í huga
venjulegu myndina um eigin-
manninn, sem fer til vínnu sinn-
ar, meðan konan situr heima all-
an daginn. þá vil ég minna á, að
enginn ætlast til þess, að hjóna-
band drottningarinnar sér af því
tagi. Hún vinnur ekki svo lítið ut
an heimilis.
Blaðamaðurinn: En hún hefur
mikið þjónustulið.
Sumum karlmönnum er
farið aS finnast kvenréttind-
in ganga of langt. Þeir segja
eitthvað á þessa leið: — Kon-
ur krefjast þess að vera tald-
ar jafnokar karlmanna á öll-
um sviðum. Þær krefjast
sömu launa og fá þau mjög
oft. Þær kref jast þess, að eig-
inmennirnir taki þátt í heim-
ilisverkunum, gæti barnanna
og þvoi upp. En þær kref jast
meira. Þær vilja láta standa
upp fyrir sér í strætisvögn-
um, og þær vilja geta sóað
tekjum heimilisins í fatnað
og skartgripi í ríkara mæli
en áður. Meðal karlmanna er
farið að verða vart við upp-
reisnarhneigð.
Hafa þeir ástæðu til kvörtun-
ar? Snýst allt í kringum kvenfólk
Russeí í augum brezks skoptelkn
ara.
ið nú á tímum? Eru karlmennirn-
ir orðnir eins konar undirstétt?
Enskan blaðamann fýsti að fá
leyst úr þessum spurningúm og
sneri sér til þess manns í Breta-
veldi, sem ætti að geta vitað
einna mest um málið, fræðilega
a.m.k., Russels lávarðar. Bert-
rand Russel er maður með 90
ára lífsreynslu og fjögur hjóna-
bönd að baki sér og þar að auki
merkasti heimspekingur, sem nú
er uppi, að margra dómi, og ótrú-
legt annað en hann hefði eitt-
hvað skynsamlegt um málið að
segja. Samtal blaðamannsins og
Russels varð á þessa leið:
Blaðamaðurinn: Russel lávarð-
ur, álítið þér tíma til kominn; að
karlmenn hefji gagnsókn til að
endurheimta eitthvað af fornum
forréttindum sínum?
Russel: Hm. Þér eruð að gefa
í skyn, að því sé illa farið, ef karl
ar vinna einhver leiðinleg störf á
heimili. Konur ættu að vinna þau
öll. En þetta er óréttlátt. Dæmi
þess eru mörg, að afbragðsgáf-
aðar, ungar konur, sem hafa get-
ið sér góðan orðstír við háskóla-
nám, hafa gifzt og orðið að leggja
áhugamál sfn til hliðar. Það er
ekki réttvíst.
Blaðamaðurinn: En teljið þér
ekki að þessi aukastörf mannsins
á heimilinu rýri getu hans til að
rækja það hlutverk að vera mað-
ur út á við?
Russel: Þetta er hluti af víð-
tækara vandámáli. Áður fyrr
nutu einungis þeir efnuðu mennt
unar. Þeir höfðu nóga þræla til
að annast alla þjónustu. Nú er
slíkt ekki lýðræðislegt. Eg held,
að a.m.k. í borgum ættu að vera
sameiginleg eldhús, þar sem ein-
ungis fas-t starfslið annaðist mats-
eld. Það myndi minnka eldhús-
verkin, eins og hægt væri, og
auka ánægju frúnna,
Blaðamaðurinn: Svo þér hall-
izt að sameignarlífi?
Russel: Ekki nema að vissu
marki, en hvað matseld viðvíkur,
mæli ég með því?
Blaðamaðurinn: En haldið þér
að konurnar myndu fara vel með
auknar frístundir?
Russel: Ég get ekki sagt, hvort
svo yrði. En mér er næst að
halda, að þetta myndi dragá úr
stöðu og áhrifum karlmanna frek
ar en öfugt.
Blaðamaðurinn: Teljið þér á-
kjósanlegt, að konur með ung
börn vinni úti?
Russel: Nei. Ung börn þurfa
móður til að gæta þeirra. En auð-
vitað eru til barnaheimili. Eg
held að barni geti liðið fullkom-
lega vel á dagheimili, ef móðirin
er við, þegar það kemur heim.
En það er auðvitað meginatriði.
Blaðamaðurinn: Myndi barn-
inu kannski líða betur?
Russel: Að vissu leyti. Móðir,
sem þarf að annast barnið allan
daginn, verður óhjákvæmilega
aðfinnslusöm og nöldurgjörn, og
það kemur niður á barninu.
í fyrradag var Boris Kar-
loff nefndur hér á síðunni.
Kannski hafa einhverjir hnot
ið þá um nafnið og spurt
sjálfa sig, hver það nú væri.
Hér birtum við mynd af hon-
um, eins og hann lítur út
núna, en hann hefur þó
lengst af verið frægur í öðru
og Ijótara gervi.
Boris Karloff er nefnilega
ófreskja Frankensteins. Hann lák
Eins og ég sagði, vil ég minnka
heimilisstörf eins og hægt er. Eg
vil láta setja upp sameiginlega
matseld, og fjölskyldur ættu að
búa í íbúða- eða húsaþyipingum,
í fjölda hryllingsmynda á sínum
tíma, og sumir eru á því, að ægi-
legri myndir hafi ekki verið gerð-
ar síðan, þrátt fyrir alla afturför
og aukna mannvonzku í veröld-
inni. Sjálfur segist Karloff ekki
hafa séð hryllingsmyndir lengi,
en hann efast um að þær hafi
eins slæm áhrif á börn og margir
fullorðnir óttast. Þegar hann lék
í Frankensteinmyndunum fyrir
nærri þrjátíu árum, voru börnin
mestu aðdáendur hans. Og þau
höfðu samúð með ófreskjunni.
„Börnin sýndu ófreskjunni oft
djúpa samúð. Þau létu ekki
blekkjast af öllum ógnunum, og
skildu, að ófreskjan var í reynd
aumkunarvert fórnarlamb að-
stæðnanna. Börnin eru skynsam-
ari en við höldum. Eg held, að
ég hafi aldrei skotið þeim skelk í
bringu. Þeim þótti vænt um ó-
freskjuna."
Það er líka erfitt að sjá, hvern-
ig þessi góðlátlegi, gamli Eng-
lendingur ætti að skjóta ein-
hverjum skelk í bringu. Hann er
hávaxinn og laglegur hálfáttræð-
ur maður, blíðlegur og góðlátleg-
ur maður, sem krakkar myndu
vilja kalla afa.
Russel: Vissulega. En það
myndu venjulegar konur hafa
(Framh a 15 síðm
Hann hefur verið búsettur vest
an hafs í hálfa öld, en er nú
fluttur aftur til Englands ásamt
konu sinni. Einfaldlega vegna
þess, að hann getur ekki hugsað
sér að eiga að deyja í útlöndum.
Hann heldur starfi sínu áfram og
leikur nú ýmis hryllingshlutverk
fyrir sjónvarp.
Boris Karloff telur leikaraævi
sína hafa verið dásamlega. Og
hann tekur alltaf vel á móti leik-
araefnum, sem leita til hans og
biðja um ráð. Ábendingar hans
eru jafnan þessar:
„Þú getur reitt þig á, að af
hverjum 1000, sem leggja á þessa
braut, mun 999 mistakast. Fæli
það þig ekki frá, hafir þú kjark
og innri þörf til að reyna, finnist
þér að þú munir vera hálfshugar
og óánægður með öll önnur störf,
leggðu þá á brattann og megi
heppnin fylgja þér.“
Því að heppnin er nauðsynleg-
ur þáttur, segir Karloff. Hans
eigin heppni var að kynnast ó-
freskjunni. Hún hóf hann úr röð
nafnlausra aukaleikara og gerði
hann heimsfrægan.
„Ég á ófreskjunni allt að
þakka, segir hann. Hún er bezti
vinur, sem ég hef eignazt."
Bezti vinur hans
er ófreskjan —
2
Vilja toppkratar ná í
Bændahöllina?
Alþýðublaðið hefur undan-
farna daga gert sér mjög tíð-
rætt um Bændahöllina. Það
telur bændasamtökin eiga í
Bmiklum fjárhagserfiðleikum í
sambandi við hana og gerir það
helzt að tillögu sinni, að þau
láti hana af hendi til einhverra
gróðamanna, en bersýnilega er
það álit blaðsins, að slíka kaup-
endur muni ekki skorta.
f tilefni af þessu, hefur mönn
um komið til hugar, að topp-
kratar séu meðal þeirra, er hér
séu farnir að hugsa sér til hreyf
ings. Þeir hafa nefnilega kunn-
áttu á þessu sviði umfram aðra.
Fyrir þremur áratugum reistu
verkalýðssamtökin eitt mesta
stórhýsið, sem hafði verið byggt
í Reylcjavík fram að þeim tíma,
Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
og átti þetta að vera miðstöð
fyrir starfsemi þeirra. Þau hafa
hins vegar smám saman verið
að hrökklast þaðan og innan
skamms tíma mun ekki verða
neitt eftir í Alþýðuhúsinu, er
minnir á verkalýðshreyfinguna.
Ástæðan er sú, að þegar halla
tók undan fæti hjá toppkrötun-
um í verkalýðshreyfingunni,
beittu þeir ofríki og lagaflækj-
um til að ná Alþýðuhúsinu und-
ir yfirráð sín og hafa síðan rek-
ið það til ágóða fyrir flokks-
starfsemi sína, þar á meðal til
styrktar Alþýðublaðinu. Verka-
lýðshreyfingin hefur hins veg-
ar misst alveg af þessari upp-
haflegu eign sinni.
Alþýðublaðið dreymir ber-
sýnilega um að saga Bændahall
arinnar verði eitthvað svipuð
sögu Alþýðuluissins. Það getur
bersýnilega hugsað sér að hún
verði t.d. helmingaeign topp-
krata og einhverra íhaldsbrask-
ara. En toppkratar skulu ekki
fagna því of snemma, að Bænda
höllin fari sömu leiðina og AI-
þýðuhúsið. Bændur hafa Ieyst
stærra verkefni en að tryggja
stofnunum sínum sæmileg húsa-
kynni til umráða næstu áratug-
ina. Það mun líka sýna sig,
þegár stundir líða fram, að
P bygging Bændahallarinnar hef-
M ur ekki verið til óhags fyrir
i Iandbúnaðinn.
Nöldriö um Bænda-
höllina
Oft er talað um, að ríkið hafi
sýnt litla liagsýni, er það hefur
vanrækt að byggja yfir hinar
vaxandi stofnanir sínar. f stað-
inn borgar það nú milljóna-
fúlgur i Ieigu. Enginn ásakar
Fiskifélagið fyrir það, þótt það
liafi byggt stórhúsi, sem er allt-
of stórt fyrir núv. starfsemi
þess og leigi því út margar
hæðir fyrst um sinn. Mönnum
er ljóst, að sá tími kemur, að
félagið þarf á öllu þessu hús-
rými að halda. Þá mun sú fram-
sýni koma sér vel, að eiga lítið
húsnæði fyrir þessa starfsemi.
Vafalaust á margs konar rann-
sóknarstai’fsemi í þágu landbún
aðarins einnig eftir að aukast
og sá tími kemur því sennilega
fyrr en flesta grunar, að hann
þurfi á öllu húsrými Bændahall-
arinnar að halda. Þá mun talað
öðru vísi um BændahöIIina en
gert er nú af nöldursmönnum,
sem alltaf eru til taks, þcgar
glímt er við erfiðleika.
■i—i■■mn ui iiii ii ii
TIMIN N,, föstudaginn 8. iúní I9fi2