Tíminn - 30.08.1962, Side 7

Utgetandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Tómas Arnason Ritstjórar Þórarinn
Þórarinsson (ábi Andrés Knstjánsson. Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Auglýs
ingastjóri: Sigurjón Daviðsson Ritstjórnarskrifstofur I Eddu
húsinu. afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur 1 Banka
stræti 7 Símar: 18300—18305 Auglýsingasími 19523 Af
greiðslusími 12323 — Askriftargjald kr 55 á mánuði innan-
lands. í lausasölu kr. 3 eintakið. — Prentsmiðjan Edda it.f. —
Stjórnin og bændur
MorgunblaSið heldur áfram að básúna það flesta daga,
að kjör bænda séu einstaklega góð, og að „bændur muni
hafa hag af hinum almenna, batnandi efnahag þjóðar-
innar“, eins og það er orðað, og „Sjálfstæðisflokkurinn
muni halda áfram að vinna að uppbyggingu landbúnað-
arins eins og hingað til.“
En bændur landsins eiga ekki samleið með stjórninni
í þessum dýrðarsöng, og þeir kæra sig lítið um sams
konar „uppbyggingu“ landbúnaðarins og átt hefur sér
stað hér á landi hin síðustu ár. Sömu dagana og Mbl.
kyrjar þennan söng, koma fulltrúar bænda saman á fundi
til þess að ræða mál sín, og þar verður það einróma álit,
alveg án tillits til stjórnmálaskoðana, að hlutur bænda
sé nú svo herfilega fyrir borð borinn, og undirtektir
stjórnarvalda og meðferð þeirra á málum bænda svo
ill, að nú séu ekki önnur ráð fyrir hendi en grípa til
neyðarúrræða sölustöðvunar, ef hlutur bænda fáist ekki
réttur eftir eðlilegum leiðum, því að nú sé svo komið.
að annars muni bændastéttin ekki halda velli í landinu.
Sagan um það, hvernig viðreisnin hefur leikið bænda-
stéttina er alkunn. Mbl. hefur ekki treyst sér til þess að
mótmæla þeim upplýsingum Ágúst^ Þorvaldssonar, að
meðan framleiðsluvörur bænda hafa aðeins hækkað um
4—20% hafa rekstrarvörur hækkað um 20—90%. Blað-
ið stendur líka ráðþrota gegn þeirri staðreynd, að af-
leiðing þessarar ,,viðreisnar“ hefur orðið sú, að bænd-
um sem framleiða sölumjólk fækkaði árið 1961 á mesta
búnaðarsvæðinu frá Hellisheiði að Vík í Mýrdal um 31.
Það er reynsla sú, sem bændur hafa fengið af skipt-
um við þessa ríkisstjórn, serrt knýr þá nú til þess við-
búnaðar til þess að ná rétti sínum. viðbúnaðar sem er
alveg óvenjulegur og fullkomið neyðarúrræði, sem bænd-
um sjálfum mun þykja allra manna verst að þurfa að
grípa til. En verðbindingarlögin, sem voru fyrsta högg
þessara stjórnarvalda í andlit. bændastéttinni, og síðar
margt í sama dúr, valda því að bændur sjá sér ekki ann-
að fært en hafa þennan viðbúnað.
Það eru aðgerðir stjórnarvalda landsins, se'm eyðilagt
hafa að undanförnu heilbrigt og lögverndað samstarf
bænda og neytenda um verðlagningu búvara. Þess verð
ur nú að vænta í lengstu lög, að ríkisstjórnin láti af slíkri
skemmdarstarfsemi og leggi sitt lóð fram til bess, að
eðlilegt samkomulag náist
Nevtendur munu skilja það af eigin raun að við-
reisnin hafi orðið bændum þung í skauti ekki síður
en þeim, og þeir munu unna bændastéttinni réttláts
kaupgjalds fyrir störf sín’.
Alþýðublaðið þykist vera að hneykslast á því, að bænd
ur hóti sölubanni. Alþýðufl. hélt því fram áður, að vinnu-
stéttir ættu að hafa verkfallsrétt. Það er aðeins sé réttur,
sem bændur eru að minna á, þegar þeir benda á, að
svo geti farið, að þeir neyðist til að grípa til sölustöðv-
unar.
Hvað segir stjórnin?
Samkvæmt fréttum • í gær hefur Adenauer kanzlari
Vestur-Þýzkalands enn einu sinni sagt það hiklaust, að
ísland hafi sótt um aðild að Efnahagsbandalagi Evrópu
eða ætli og vilji ganga í það. Ríkisstjórnin hefur þagað til
þessa um ummæli kanzlarans. Alþýðublaðið gefur þá
skýringu i gær, að þessi „villa virðist hafa fest rætur í
huga gamla mannsins“ Það skiptir raunar minnstu máli,
hvað „festir rætur“ í huga Adenauers, en finnst íslenzku
ríkisstjórninni ekki kominn tími til að gefa hreina og
hiklausa yfirlýsingu um það, hvað hún hafi gert 1 málinu
og hvað ekki?
áainréttl negra í suöur-
ríkjum USA á iangt í land
Sven Áhman ræðir við svarian milljónamæring í Alabama
— ÞETTA er ég, segir Gaston
hlæjandi og bendir á málverk
á veggnum. Það lítur út eins
og lituð stækkun Ijósmyndar,
sem áhugamaður hefur tekið.
Á myndinni sést berfættur
strákur bak við eineykis-uxa-
vagn, sem er hlaðinn við til elds
neytis. Ekillinn er skeggjaður
maður, dökkur á yfirbragð með
svartan, harðan hatt á höfði.
Ekillinn er afi Gastons og
myndin er tekin um aldamótin
í Suður-Alabama, en þar fædd-
ist Gaston fyrir 70 árum á þjóð-
hátíðardegi Bandaríkjanna 4.
júlí. Birmingham seiddi hann
tii sín eins og aðra, framgjarna
unga menn. Þar hóf hann starf
sem verkamaður við stóra stál-
iðjuverið Tennessee Coal and
Iron, eða TCI, útibú frá U. S.
Steel.
— Launin voru 3 dollarar og
10 sent á dag í þann tíð, eða
svipað og stá.liðnaðarmaður hef
ur nú á klukkustund, segir
hann. — Samt lánaðist mér að
spara saman nokkurt fé, svo.að
ég gat byrjað upp á eigin spýt-
ur nokkru áður en kreppan
=kall á, rétt fyrir 1930.
DR. A. G. Gaston byrjaði upp
á eigin spýtur í starfsgrein, sem
engin kreppa gat unnið á. Hann
gerðist líkfaraboði. Hann rétt-
ir mér prentaða skrá, og þar er
hægt að lesa sér til um helztu
áfangana á æviferli hans Nú
er hann yfirmaður jarðarfarar-
skrifstofa. hvarvetna í Ala-
bama, og ,,þær eru meira en
kvart milljón dollara virði“. —
Hann er einnig yfirmaður trygg
íngarfélags. sem veltir meira en
milljón dollara á á.ri. Það heit-
ir Booker T. Washington Insu
rance Company. eftir brautryðj
anda þeirra negranna.
Kona Gastons stjórnar verzi-
unarskóla á einni hæðinni í
húsi hans. Skólinn var stofnað
ur fyrir tíu árum. Þau h.iónin
I byrjuðu á því að kenna fólki.
sem átti að vinna h.iá fyrirtækj-
um Gastons sjáifs. en nú eru
hinir svörtu nemendur um 30h
að tölu. A.G. Gaston á einnig
og rekur kirkjugarð, hverfi
smárra íbúðarhúsa, með görð
um í kring, þar sem 70 fjöl-
skyldur geta búið. Þá rekur
hann einnig gistihús fyrir
negra, sem talið er 300 þús.
dollara virði og stóra lyfja- og
sælgætisbúð á neðstu hæðinni
í skrifstofuhúsi sínu. Síðast í
'kránni er talinn sparisjóður
cem sagður er velta fimm millj
dollara á ári, eftir fimm ára
'tarfsemi. En Gaston tekur
fram. að þetta sé úrelt tala. því
að veltan sé. komin yfir sex
milljónir dollara.
ÞAÐ FER oft svo. að maður
á erfitt með að sjá bað á mjög
'ánsömum fjármálamönnum.
hvers vegna þeir hafi verið svo
'ánsamir Og skýring Gaslon<;
-iá.lfs segir ekki mikið.
— Tilviljanir gerast svo of<
>ins og hér vitið Eg er t.ilvili
un. Ávallt eru að verki öfl, sem
gjarna vildu stanza mig ef þau
gætu. En bankinn. okkar eigin
banki, hefur haft mjög mikið
að segja. Hinir hvítu litu það
'óhvru auga. þegar við vorun-
að stoína hann. Nú verða þeir
að sætta sig við að við sjáuni
um okkar eigin fólk.
„ . . . . Við sjáum um okkar
eigin fólk“. Með þessum orðum
lýsir hann einu einkenni á sig-
urgöngu sinni, þó að þessu ein-
kenni sé sjaldan gaumur gefinn
í hita baráttunnar og það eigi
sér auðvitað hliðstæðu handan
við gerðið.
ÞEGAR prófessor Gunnar
Myrdal var á ferðinni í Banda-
ríkjunum nýlega og flutti ræðu
við Howard-háskólann, en það
er háskóli fyrir svarta menn í
Washington, talaði hann opin-
skárra um kynþáttavandamálið
en venjulegt er. Fyrst lýsti
hann framförum síðustu 20 ár-
in í aðstöðu negranna, og taldi
þær furðulegar eftir 60 ára kyrr
stöðu, þó að enn sé langt í land
þar til jafnréttinu er að fullu
náð. Síðan bætti hann eftirfar-
andi orðum við til umhugsun-
ar:
— Þátttaka negranna í þjóð-
félagi Bandaríkjanna þýðir
einnig, að svarta mið- og yfir-
stéttin verður að láta af hendi
þær fjárhagslegu einokanir sem
þær hafa haft og halda cnn í
krafti kynþáttaátakanna. Þeir
geta ekki í sífellu hrópað á nið
urrif kynþáttaskilnaðar- og mis
muna-múranna og . jafnframt
vonazt eftir að halda einokunar
aðstöðu sinni á viðskiptum negr
anna. Þeir verða að hafa kjark
til að velja sér erfiðari lífsbar-
áttu, þar sem á hæfileika þeirra
reynir samkvæmt þeim reglum.
sem gilda í bandarísku þjóðfé-
lagi og raunar um gjörvallan
heim.
Þó að þessi viðvörun væri gef
in varðandi leiðtoga negranna
sjálfra, þá er hún einnig um-
sögn til skýringar á þeim rök-
semdum hinna hvítu, að mjög'
margir negrar hafi það ágætt
og þeir hafi því ekki neina á-
stæðu til að vera að kvarta.
FRÍMÚRARAHRINGURINN
glóir á fingri Gastons þegar
hann bendir út um gluggann:
— Garðurinn þarna yfir frá
var eingöngu handa þeim hvítu.
En smátt og smátt höfum við
keypt allar eignirnar í kring
um hann og svo fórum við sjálf
ir að fara inn í garðinn. Nú er
hann lokaður, eins og allir aðr
ir garðar í bænum. Stjórnmála-
mennirnir eru farnir að tala
um að selja garðinn sem ein-
staklingslóðir, til þess að koma
í veg fyrir að við séum innan
um þá hvítu. Það verður auð-
vitað aldrei úr því, en hér í Suð
urríkjunum eru stjórnmála-
menn stundum kosnir út á
svona slagorð.
Gaston óttast, eins og fleiri;
að skólunum verði einnig lokað,
þegar dómstólarnir hafa kveðið
upp sinn úrskurð. — Hér stinga
þeir hvítu höfðinu í sandinn.
segir hann. Nú er ekki lengur
um neinar skuldbindingar að
ræða milli kynþáttanna.
Gaston neitar því, að hans
eigin sigrar séu sönnun þess, að
baráttan gegn kynþá.ttaskilnað-
inum sé orðin ástæðulaus. Hann
gleðst yfir því, þegar þeim kyn
bræðrum hans fjölgar. sem fá
góðar tekjur og góða bústaði
Stáiiðnaðarverkamennirnir og
fleiri fjöimenn stéttarfélög hafa
að vísu fellt niður kynþátta-
muninn. En meðan svartur mað-
ur getur ekki orðið gas- og
vatnsveitustjóri í Birmingham,
meðan það er ekki einu sinni
tíundi hver negri, sem hefur
kosningarétt í borginni. og með
an hinir hvítu halda skólum
sínum lokuðum fyrir negrabörn
unum, eru menn eins og Gaston
FrarnhaH ii 13 sffin
Á SÍÐARI árum hafa negrarnir í Suðurríkjunum flúið til
norðurs, þar sem jafnréttið vi'ð hvíta er mcira. Negrastraumur-
inn til Norðurríkjanna er að verða miki'ð vandamál í Banda-
ríkj'unum — einkum í New York.
T f M I N N, fimmtudagurinn 30. ágúst 1962
7