Tíminn - 09.04.1963, Qupperneq 14

WILLIAM L. SHIRER
Suanir þeirra manna, sem lítið
fór fyrir, innan flokksins um og
eftir 1930, áttu síðar eftir að vinna
sér frægð og ógnve'kjandi persónu
legt vald innan Þriðja ríkisins.
Heinrioh Himmler, hænsnabónd-
Vinn, sem með einglyrnið sitt leit
einna helzt út sem mildur, miðl-
ungsgóður skólastjóri — hann
hafði próf í landbúnaðarvísindum
frá Technische Hochscihule í Miin-
chen — var smátt og smátt að
byggja upp lífvarðarsveitir Hitl-
ers, hina svartklæddu S.S.-menn.
En hann starfaði í skugga
Röhm, sem var yfiimaður bæði
S-A. og S.S., og hann var lítt
þekktur jafnvel innan flokksins,
utan heimaríkis hans, Bayern. Þá
var það dr. Robert Ley, lyfjafræð-
ingur að mennt og drykkjusjúkl-
ingur, sem var Gauleiter í Köln,
og Hans Frank, vel gefinn, ungur
lögfræðin.gur og foringi lögfræði-
Jegu deildar flokksins. Enn einn
þessara manna var Walther Darré,
fæddur árið 1895 í Argentínu, fær
maður á sviði landbúnaðarvísinda,
sem hafði snúizt á sveif þjóðernis-
’SÓsíalisma að tilstuðian Hess, og
bók hans „Bændastéttin — lífs-
uppspretta hins norræna stofns“
vakti athygli Hitlers á honum, en
síðan var honum veitt staða sem
yfirmanni Landbúnaðarderldar
flokksins. Rudolf Hess, sem per-
sónulega hafði engan metnað til
■að bera, og var hundtryggur for-
ingjanum, bar aðeins titilinn
„einkaritari foringjans". Annar
einkaritari var Martin Bormann,
moldvörpulegur maður, sem kaus
að grafa sig í skugga’l&gum af-
kimum flokksstarfsins til þess
að. framfcvæma svlk sín, og hafði
eitt sinn setið eitt ár í fangelsi
vegna hlutdéildar sinnar í póli-
tfsku morði. Æskulýðsforingi rík-
isins var Baldur von Schirach, róm
antískur, ungur maður og kápps-
fullur skipuleggjari. Móðir hans
var bandarísk en langalangafinn,
sambands-liðsforingi, hafði misst
fótinn við Bull Run.
Þá var það Alfred Rosenberg,
leiðinlegur maður frá Eystrasalts-
löndunum, gerviheimspekingur,
sam allt frá uppreisninni 1923
hafði látið frá sér heilan hóp bóka
og bæklinga, sem voru heldur tor-
skildir að stíl og innihaldi, og náði
hámarki með útkomu 700 — blað-
síðna bókar sinnar, „Goðsaga tutt-
ugustu aldarinnar." Þetta var
skringileg samsuða hálfbakaðra
hugmynda um yfirburði norrænna
manna, sviknar hugmyndir, sem
dregnar voru af því, sem kallað
var Iærdómur meðal nazista. Hitl-
er sagði oft í gamni um þessa bók,
að hann hefði árangurslaust gert
tilraun til þess að lesa hana, og
bókin varð þess valdandi að Schi-
rach, sem áleit sjálfan sig vera rit-
höfund, sagði eitt sinn, að Rosen-
berg væri „maður, sem seldi fleiri
eintök af bók, sem enginn læsi,
en nokkur rithöfundur annar,"
því fyrstu tíu árin eftir að bókin
kom út árið 1930, seldust yfir hálf
milljón eintök af henni. Frá upp-
hafi fann Hitler til hlýju í garð
þessa, leiðinlega, heimská, klaufa-
lega manns, og launaði honum
með fjölmörgum flokksstörfum,
eins og t.d. ritstjóráembættinu
við Völkischer Beobchter og önn-
ur blöð nazista, og með því að út-
nefna hann sem einn af fulltrúum
flokksins í þinginu 1930, þar sem
hann Skipaði sæti flokksins í utan-
ríkismálanefndinni.
Slíkt var samansafn þeirra
manna, sem söfnuðust umhverfis
foringja Þjóðernissósíalistanna. í
eðlilegu þjóðfélagi hefðu þeir
vissulega verið sem kynlegt safn
misheppnaðra manna, en þessa
síðustu stjórnl.eysisdag.a lýðveldis-
ins, fóru þeir að koma milljónum
þokulegra Þjóðverja fyrir sjónir
■Sem frelsarar. Og þeir höfðu
tvennt fram yfir andstæðinga
sína: Foringi þeirra var maður,
sem vissi nákvæmlega hvaö hann
vildi, og þeir voru nægilego misk-
unnarlausir, og nægilegir tæki-
færissinnar, til þess að gera hvað
sem var, til þess að- honum tækist
að fá það.
Eftir því sem líða tók á árið
1931, árið, sem var svo fullt af
óvissu, þegar fimm milljónir laun-
þega Aoru atvinnulausar, mið-
stéttirnar stóðu á barmi glötunar,
bændurnir voru ekki lengur færir
um að greiða veðskuldir sínar,
66
þingið var lamað, stjórnin r ðaði bíða lengi enn. Eins og Strasser
• og hinn áttatíu og fjögurra ára sagði sigrihróiandi á opinberum
gamli forseti var að ruglast meira vettvangi: „Allt, sem þjónar því
og meira fyrir elli sakir, jókst trú- markmiði að flýta fyrir hörmung-
in í brjóstum nazistaforingjanna unum . . er gott, mjög gott fyrir
á, að þeir mundu ekki þurfa að okkur og okkar þýzku byltingu."
Breytingar á viðtalstíma
Frá 1. maí hætti ég störfum sem heimilislæknir
fyrir Sjúkrasamlag Reykjavíkur. Frá 1. maí verSur
viðtalstími minn kl. 9—10 aRa daga nema laug-
ardaga. Kl. 1—3,30 alla daga nema laugardaga,
fimmtudaga þó kl. 1—4 e.h. og eftir umtali. —
Enginn viðtalstími á laugardögum.
Björn Guðbrandsson, læknir
Lækjargata 8 B.
Framvegis breytist viðtalstími minn þannig að
viðtalstíminn eftir hádegi á föstudögum fellur
niður. Viðtalstími á föstudögum verður auk morg-
untímans frá 5—7 og frá 10—12 á laugardögum.
Úlfar ÞórSarson, læknir
Lækjargata 6 B.
Útboð
Tilboð óskast í að byggja 1600 ferm. bárujárns-
klætt stálgrindahús fyrir Síldarútvegsnefnd á
Siglufirði.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu Traust h.f.,
Borgartúni 25, 4. hæð, gegn 2000 kr. skilatrygg-
ingu.
......... I f.
24
Blanche gerði sem henni var
boðið. Ferskjublóm rétti henni
hlýja skó í stað sandalanna sem
hún hafði notað síðustu dagana.
Loks tók hún kápuna af þjónustu-
stúlkunni og sveipaði henni um
axlir Blanche. — Sue Wong mun
gæta yðar, sagði hún. — Gerið
eins og hún segir yður, og þá fer
allt vel.
— En hvað hefur komið fyrir?
spurði Blanche í angist. — Þér
verðið að segja mér það-.
— Tryggur vinur hefur hætt
lífi sínu til að færa mér þau
skilaboð, að hópur hermanna sé á
leiðinni til að rannsaka hús
mitt . . .
— Eru þeir að leita að mér?!
hrópaði Blanche og náfölnaði.
— Eg veit það ekki, en það er
bersýnilegt, að þér getið ekki ver-
ið hér þegar þeir koma. Jafnvel
þótt þér séuð nú eiginkona Petr-
ovs og hafið skjöl, sem sanna það,
er áhættan of mikil. Þess vegna
sendi ég yður burt. Seinna, þegar
hættan er Uðin hjá, getið þér
komið hingað aftur.
— En hvað verður um YÐUR?
spurði Blanche skelfingu lostin.
— Þér þurfið ekki að hafa áhyggj-
ur mín vegna? Eg er vön að taka
á móti mönnum. Þessir hermenn
munu ekkert finna í húsinu, sem
þeir gætu notað, sem gæfi þeim
ástæðu til að taka mig fasta. Farið
nú með Sue Wong.
Áður en Blanche komst til að
segja fleira, kom þjónn hlaupandi
æstur inn í herbergíð. Hann tal-
aði hratt og pataði, og • Blanche
botnaði ekkert í, hvað hann sgði.
— Hann ’Segir að hermennirnir
séu skammt undan, sagði kín-
verska konan. — Ef þér farið ekki
samstundis, verður það um sein-
an og við verðum báðar teknar
fastar. Farið nú. FARIÐ! Eg
skal reyna að tefja fyrir þeim, svo
að ykkur veitist svigrúm til þess
að komast undan.
Blanche faðmaði kínversku kon-
una að sér.
— Verið þér sælar, hvíslaði
hún. — Þér hafið verið mér ákaf-'
lega góðar. Eg skal aldrei gleyma
því.
Þegar amah ýtti hcnni bak við
skerminn, sem skipti herberginu
í tvennt, leit Blanche í síðasta
sinn á kínversku konuna, sem
hafði verið svo vingjarnleg við
hana. Ferskjublóm stóð grafkyrr,
augun stór og andli'tið svipbrigða-
laust. Blanche langaði að segja
meira, en amah ýtti henni áfram
og hvíslaði:
— Flýtið yður! Flýtið yður!
Bak við eitt teppið á veggnum
voru leynidyr. Amah kunni á læs-
inguna, og nokkrum mínútum síð-
ar hlupu þær Blanche niður eftir
mjóum gangi milli veggja.
— Hvert liggur gangurinn?
spurði Blanche á bjagaðri kín-
versku.
— Niður að fljótinu, frú. Niður
í bátaskýlið. Ferskubljóm tefur
fyrir hermönnunum og gefur okk-
ur ráðrúm td að sleppa undan.
— Með bát?
-f- Já, frú.
— En hvert förum við þá?
— Frúin skal ekki spyrja, svar-
aði amah. — Betra að vita ekki.
Þær komu að dyrum og amah
opnaði þær á sama hátt og hinar
fyrri. Blanche fann kalt, ferskt
loft leika um andlit sér og gekk
inn um dyrnar. Rétt hjá sá hún að
fljótinu.
— Bíðið!, hvislaði amah og
skreið framar, en Blanche beið í
•s'kugganum af dyragættinni. Hún
hlustaði af öllum kröftum, en
heyrði ekkert. .. Hermennirnir
hlutu að vera komnir í húsið.
A HÆTTUSTUNB
Mary Richmond
— Ó, guð minn góður, ég vona
að þeir geri Ferskjublómi ekkert
mein, hugsaði hún, og það fór
hrollur um hana við þá tilhugsun,
'hvað hinir ruddafengnu, kín-
versku hermenn gátu látið sér
koma í hug að gera við litlu, fögru
konuna. Hvers vegna var amah
svona lengi? Ætlaði hún kannski
að svíkja hana, Blanche, þrátt fyr-
ir orð Ferskjublóms, að hún gæt1
treyst henni? Myndi hún hafa hug-
rekki til að varpa sér í ána, ef
hermennirnir kæmu hingað að
taka hana.
En svo kom amah aftur.
— Nú, frú, hivíslaði hún og
greip fast um handlegg Blanche.
— HLAUPIÐ!
Þær hlupu niður að trébryggj-
unni, en þær urðu að nema staðar
og læðast áfram svo að skóhljóðið
bergmálaði ekki á bryggjunni. Ör-
lítil kæna lá við bryggjuna og
gamall maður var að leysa reipið,
sem hann batt við bryggjuna.
— í bátinn, hvíslaði amah skip-
andi.
— En. . . við getum ómögulega
flúið í honum, andmælti Bla-nche.
— Þeir hljóta að ná okkur .
Samt sem áður hlýddi hún og
stökk ofan í bátinn og amah kom
á eftir henni. Hún ýtti Bla-nche
niður og breiddi yfir hana fata-
dru-slur.
— Frúin vera alveg kyrr, sagði
hún. — Frú ekki hreyfa sig hvað
sem hún heyrir., Við verðum að
fara fram hjá húsi-nu. Frúin skd-
ur?
— Já, svaraði Bla-nche hálf-
kæfðri röddu undan fataplöggun-
um. — Eg skal steinþegja. ■
Báturinn lagði af stað. Amah
hnipraði sig saman sveipuð dökkri
kápu dreginni upp fyrir höfuðið.
Blanche lá undir fa-taplöggunum
og fannst sem lyktin úr þeim væri
að kæfa -sig. Hún heyrði til her-
mannanna, þeir voru greini-lega
komnir inn í húsið og hún var svo
hrædd, að hún þorði varla að
draga andann. Hún heyrði hávær-
ar, skrækar raddir. Hún gat sér
til um að báturinn væri nú rétt
j við húsið, og hún óskaði að gamli
maðurinn gæti aukið hraðann á
bátnum, en ka-nnski var öruggara
áð hann færi ekki of hra-tt fram
hjá húsinu.
Svo heyrðist brak og brestir
iinnan úr húsinu, þá varð dauða-
þögn, síðan aftur hávaði og marg-
raddaður kliður. Blanche fann, að
amah hélt niðri í sér andanum
um stúnd, og Blanche velti fyrir
•sér, hvort amah hefði áttað sig á
hvaða hljóð þetta var. Það hafði
ekki verið ólikt því, að gler væri
mölvað. En jafnvel þótt hermenn-
. irnir ættu að rannsaka húsið, var
j óhugsandi að þeir gætu fengið af
sér að eyðileggja alla fallegu
munina hennar Ferskjublóms, sem
i hún átti. Þeir gátu ekki gert sig
geka um slíka skemmdarstarfsemi-
En aftur heyrðist brak og brot-
hljóð og síðan hvað eftir annað.
Og síðan heyrðist skothvellur, sem
hljómaði óhugnanlega hátt í næt-
urkyrrðinni.
Blanche reyndi að rísa upp, en
amah ýtti henni niður aftur.
— Sleppið mér, SLEPPIÐ mér,
stundi Blanche og hvíslaði svo:
— Einihver hefur verið skotinn,
heyrðuð þér það ekki?
— Jú, frú, ég heyrði.
— En við verðum að athuga . . .
— Þýðir ekki núna. Mundi bara
setja lafði Ferskjublóm í meiri
vanda . . .
— En þessi kvikindi hafa skot-
ið einhvern, sagði Blanche með
öndina í há-Isinum.
— Sá, sem skotinn var, er þá
! dauður núna, þýðir ekki að hugsa
j um það, var hið rökrétta svar
amah.
I — En_ . . . kannski hefur það
verið HÚN, sagði Blanche Útrandi
röddu.
j Amah svaraði ekki.
Blanche fann svitann brjótast
fram á enni sér. Ó, guð minn, það
! getur ekki verið að þeir hafi
skotið Ferskjublóm. Þeir höfðu
enga ástæðu til að gera það-
Kannski hefur einhver þjóna henn-
ar reynt að koma henni til hjálp-
ar og þeir hafa skotið hann . .
Ilún minntist nú kvíðans, sem
hún hafði fengið vegna hugboðs-
14
T í M I N N, þriSjudagur 9. apríl 1963.