Tíminn - 11.04.1963, Side 17

Landbúnaður f ái sömu fyrirgreiðsl
í ríkisbönkum og sjávarútvegurinn
Þeir Ágúst Þorvaldsson, Ás-
geir Bjarnason, Ólafur Jó-
hannesson, Jón Skaftason,
Gísli Guðmundsson og Hall-
dór Ásgrímsson hafa flutt til-
lögu til þingsályktunar í sam-
einuðu Alþingi um að ríkis-
bankarnir sjái landbúnaðinum
fyrir nauðsynlegum afurða-
og rekstrarlánum. Kveður til-
lagan á um að ríkisstjórnin
beiti sér fyrir því, að ríkis-
bankarnir láti landbúnaðinum
í té nauðsynleg lán til jafns
við það, sem sjávarútvegurinn
nýtur í ríkisbönkunum. M. a.
með því að kaupa afurðalána-
víxla vegna landbúnaðaraf-
urða frá þeim fyrirtækjum,
sem annast sölu þessara af-
urða, að því marki, að þessi
fyrirtæki geti greitt bændum
þegar við móttöku afurðanna
það verð, sem gert er ráð fyr-
ir í verðlagsgrundvelli á hverj
um tíma.
í greinargerð meS þessari til-
iögu segja flutningsmenn:
Allar launþegastéttir í land-
inu munu fá kaup sitt greitt
annaðhvort viku eða mánaðar-
Þingsályktunartillaga 6 þingmanna Framsóknarflokksins
lega. Það mun vera samnings-
atriði við atvinnurekendur á
hverjum stað, að þeir standi í
skilum með kaupið á vissum út-
borgunardögum. Það er mjög
eðlilegt, að hver maður verði að
fá vinnu sína greidda svo að
segja jafnharðan, svo að hann
geti keypt lífsnauðsynjar sínar
og staðið í skilum með opinber
gjöld. Engum mun detta í hug,
; að þetta geti öðruvísi verið.
! Lánastofnanir munu þvi yfir-
I leitt hjálpa þeim atvinnurekend
i um, með lánum, er þess þurfa,
' svo að þeir geti staðið í skilum
við starfsfólk sitt á umsömdum
útborgunardögum.
Bændur landsins hafa fyrir
löngu verið viðurkenndir eins
konar launþegar, þar sem lög
gilda um afurðaverð þeirra og
um kaup þeim til handa með
þeim fyrirmælum, að það skuli
vera í sem nánustu samræmi við
tekjur annarra vinnandi stétta.
Afurðaverðið er ákveðið sam-
kvæmt áætlun um, hvað mikið
þurfi til að borga rekstrarkostn-
að við meðalbúið, og er vinna
bóndans ákveðinn hluti þar af.
Til þess að geta rekiö búið þarf
bóndinn allmikið fjármagn.
Hann þarf t. d. samkvæmt nú-
gildandi verðgrundvelli að kaupa
áburð og fóðurbæti fyrir um 37
þús. kr. Hann þarf til viðhalds
húsum'og girðingum 10 þús. kr.
Hann þarf til rekstrar og við-
halds véla um 17 þús. kr. 1 flutn-
ingskostnað fara 8600 kr. í vexti
af skuldum þarf rúmlega 6 þús.
kr. í ýmsan rekstrarkostnað
fara 6 þúsund kr. Og svo þarf
að borga út um 14 þús. kr. fyrir
aðkeypta vinnu. Þetta gerir tæp-
ar 99 þús. kr., sem bóndinn þarf
að snara út úr búi sínu. En auk
þess á hann svo sjálfur að fá út
úr búinu til eigin persónulegra
þarfa fyrir vinnu sína 94576 kr.
og vexti af eigin fé 18600 kr.
Þetta allt saman eru tæplega
212 þúsund kr. Það eru að mestu
leyti afurðir af nautgripum og
sauðfé, sem eiga að standa undir
þessum útgjöldum, eða 110 þús.
kr. af nautgripum og 75 þús. kr.
af sauðfé, en auk þess nokkrar
tekjur af garðrækt. o. fl.
Tekjurnar af nautgripunum,
þ.e.a.s. mjólkin er greidd mán-
aðai'lega að rúmlega % hlutum';
en tæplega Va, verðsins kemur
ekki í hendur bóndans fyrr en
hér um bil hálfu öðru ári eftir að
innlegg vörunnar hefst. Um
sauðfjárafurðirnar er það að
AUKA VERÐUR STUÐNING-
INN VIÐ LANDBÚNAÐINN
VIÐ umræð'ur, sem urðu í efri
deild fyrir nokkrum dögum um
breyting á lögum um Stofnlána-
deild flutti Ásgeir Bjamason
ræðu og gerði
grein fyrir þeim
breytingatillög-
um, seiri Fram-
sóknarmenn
flytja við frum-
varp stjórnarinn-
ar um hækkun á
túnstærðarmörk-
um varðandi hið
sérstaka jarðræktarframlag. Með-
al annars leggja Framsóknarmenn
til, að framlag hins opinbera til
íbúðahúsabyggingar í sveitum
hækki í 60 þús. krónur. Ásgeir
sagði, að hvort tveggja væri, að
byggingarkostnaður hefur hækkað
mjög mikið og svo hitt, að lánin
frá Stofnlánadeildinni eru svo
mikig óhagstæðari nú en áður var
og ber því brýna nauðsyn til að
hækka framlag þess opinbera til
íbúðarhúsa, svo að þeir, sem
standa í þessum framkvæmdum,
komizt léttar frá þeim en ella.
Vaxtahækkunin úr 3%%, eins og
hún var, áður en núverandi stjórn
kom 1;il valda í 6%, hækkar árs-
greiðslu af 42 ára lánum úr 4,6%
á ári í 6,6%, eða hvorki um íneira
né minna en 44% hækkun, sem
þessi ársgreiðsla veldur á ári
hverju. Ofan á þetta kemur síðan
1% skattur á bændur til Stofn-
lánadeildarinnar og nemur hann
rúmlega 2000 kr. á hvern bónda í
landinu, ef miðað er við verðlags-
grundvallarbúið eins og það er á-
kveðið fyrir yfirstandandi ár, 1962
—1963. Bændur verða því að fá
einhverjar tekjur á móti þessum
sífelldu skatta- og vaxtabyrðum
og því höfum vig lagt til, að hækk
að framlag til íbúðarhúsabygging
anna úr 40 þús. kr. eins og það er
nú í 60 þús. kr.
Önnur meginbreyting okkar er
að auka styrkinn til jarða með
ónóga túnstærg og til nýbýlinga.
Við teljum nauðsynlegt og eðli-
legt að miða túnstærðina vig það
bú, sem verðlag bænda miðast við.
Það mun vera nærri 20 hekturum.
Hin síðari ár hefur það færzt
mjög í vöxt, ag bændur beita fé
sínu og nautpeningi á ræktað land
og mun það verða tíðara í framtíð-
inni en verið hefur. Þessi hækk
un á hektarafjöldanum er líka
þeim mun nauðsynlegri, sem rík-
isframlag samkv. jarðræktarlögum
til bænda er orðig harla lítig eða
aðeins 1224 kr. á hektara, þegar
kemur yfir 10 hektara ræktun. S.
1. vor kostaði grasfræið um 90 kr.
kílóið, svo að þetta framlag borg-
ar vart þriðjung af því grasfræi,
sem þarf í hektarann, hvað þá
meira, svo að ljóst má öllum vera,
hversu lítill þessi styrkur er orð-
inn samanborið við allar þær hækk
anir, sem orðig hafa.
• Þá leggjum við til, að þátttaka
þess opinbera í heildarkostnaði við
ræktun, hækki úr 50% í 65% af
kostnaði jarðræktar. Jarðræktin
er sá grundvöllur, sem búskapur-
inn byggist á. Miðað vig svipaða
fólksfjölgun hér á landi í framtíð-
inni og verið hefur undanfarandi
ár mun íbúum íslands fjölga sem
næst um 37 þús. á árunum 1961
til 1970 — eða í 214 þús. — og
eigi landbúnaðurinn að verða sínu
hlutverki jafnvel vaxinn í framtíð-
inni og verið hefur, þarf fram-
leiðsluaukning að verða mjög mik-
il og jöfn á næstu árum. Sá sam-
dráttur í framræzlu lands og rækt-
un þess, sem jarðræktarskýrslur
bera með sér, að verið hefur hin
síðari ár, spá ekki góðu um fram-
tíðina í þessum efnum. Þess
vegna ber okkur skylda til þess
gagnvart landi og þjóð að búa svo
vel að þessum framkvæmdum að
þær fari vaxandi í stag þess, að
þær hafa minnkað hin síðari ár.
Skortur á eigin fé og lánsfé háir
mjög bændastétt laudsins. Þess
vegna ieggjum við til, að ríkið
taki meiri þátt í iarðræktarkostn-
aði en verið hefur, svo ag geta
bæpda vaxii á ný til þessara nauð-
synlegu framkvæmda.
Við leggjum til, að ríkið greiði
hverju sinni þá fjárhæð, sem laga
setning þessi hefur í för meg sér.
Yrðt j.á svipaður háttur á hafður.
ÁGÚST ÞORVALDSSON
— fyrsti flutningsmaSur tillögunnar.
segja, að margir bændur munu
fá % verðsins nokkru eftir af-
hendingu afurðanna, en y3 fá
þeir ekki fyrr en 8—12 mánuðum
siðár. Þetta orsakast af því, að
stofnanir þær, sem taka þessar
vörur af bændum til sölumeð-
ferðar, skort}r fjármagn til þess
að geta borgað þær því veröi við
móttöku, sem gert er ráð fyrir
að bændur eigi að fá, og engar
peningastofnanir hafa viljað
lána út á vörurnar fullnægjandi
upphæðir. Seðlabankinn lánar
rösklega helming af væntanlegu
verði vörunnar, og hefur sú upp
hæð lækkað hlutfallslega hin
síðari ár. Verzlanir og afurða-
sölufélög bænda hafa yfirleitt
ekki átt aðgang að viðbótaraf-
urðalánum.
í þeim löndum, þar sem frjáls
viðskipti peningástofnana tíðk-
ast, sækjast bankar eftir því að
hafa viðskipti við afurðasölu-
stofnanir bænda. í Danmörku
og Noregi fá bændur strax að
lokinni afhendingu búsafuröa
útborgað það verð, sem þeim
ber, og standa þeir af þeim sök-
um miklu betur að vígi við bú-
skapinn en stéttarbræður þeirra
hér á landi, sem verða aS reka
bú sín og heimilishald að veru-
legu leyti með ; lausaskuldum,
enda í mörgum tilfellum undir
hælinn lagt, hvort bændum
tekst að útvega sér nauðsynleg
rekstrarlán.
Þingsályktunartillagan gerir
ráð fyrir, að ríkisstjórnin hafi
forgöngu um, að ríkisbankarnir
leysi þann vanda, sem hér er á
ferðinni. Með ríkisbönkunum er
átt við: Seðlabanka Islands,
Landsbanka íslands, Útvegs-
banka íslands og Búnaðarbanka
íslands. Virðist sanngjarnt, að
allir ríkisbankamir taki þátt í
að ráða bót á miklu vandamáli
eins aðalatvinnuvegar þjóðarinn
ar, enda þótt eðlilegt megi telj -
ast, áð hlutur Seðlabankans
verði þar stærstur. Jafnframt
verður að álíta, að ríkisstjórnin
geti, ef vilji er fyrir hendi,
markað réttláta stefnu ríkis-
bankanna í þessu máli.
KÆRKOMIN
FERMINGAR-
GJOF
ISKINNBANDI
MED LAS
HeUdsöIiibirgðir:
h/r
Sími 2-37-3T
Auglýsið í
TÍMANUM
★★ 1 gær var í sameinuðu Alþingi kosin hlutfallskosningu fimm
manna úthlutunarnefnd listamannalauna. í nefnðina voru
kjörnir af lista stjórnarflokkanna, þeir Birgir Kjaran, Bjart-
mar Guðmundsson og Helgi Sæmundsson, af lista Framsókn-
arflokksins Halldór Kristjánsson, Kirkjubóli, og af lista Al-
þýðubandalagsins Sigurður Guðmundssón ritstjóri.
★★ i gær var felld í neðri deild tillaga frá Skúla Guðmundssyni
um að leyfðir skyldu áfram heimagrafreitir. Var viðhaft
nafnakall um tillöguna, og var hún felld með cins atkvæðis
mun, 16 atkv. gegn 15. Sekt við greftri í heimagrafreit er 500
krónur!
★★ Hlé var gert á þinghaldi í gær fram yfir páska. Kemur þing
aftur saman þriðjudaginn 16. apríl. Eldhúsdagsumræður, út-
varpsumræður, fara fram 17. og 18. apríl. Ekki er enn vitað,
hve lengi þinghald muni standa.
T f M I N N, fimmtrfdagurinn 11. apríl 1963
17