Tíminn - 28.06.1963, Blaðsíða 7

Tíminn - 28.06.1963, Blaðsíða 7
Útgefc ndi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. — Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði G. rer^i-einsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta- stjóri: Jirivas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Daví'ðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu húsinu, símar 18300—18305. Skrif stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl„ sími 19523. Aðrar skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 65.00 á mán. innan- lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f — Bændur og afurðalánin Það háir nú landbúnaðinum í vaxandi mæli, að ekki fást sömu rekstrarlán út á afurðir hans og sjáv- arafurðir, þótt hér sé um hliðstæðar aðstæður að ræða. Fyrir nokkrum árum hafði verið komið á jafnrétti í þess- um efnum, en síðan hefur orðið á breytmg, sem er land- búnaðinum mjög í óhag. Sést á því, eins og mörgu öðru, að hann er í vaxandi mæli olnbogabarn stjórnarvaldanna. Þetta mál var ýtarlega rætt á aðaifundi Sambands ísl. samvinnufélaga, sem haldinn var í Bifröst í síðastliðinni viku. Fundurinn gerði eftirfarandi álvktun um þetta mál: „Nútíma búskaparhættir eru mjög fjárfrekir. Aukin notkun véla, áburðar og fóðurbætis bindur í landbún- aðinum f járhæðir, sem fara vax.andi ár frá ári. Einkum í sauðf járbúskapnum binzt þetta fé til mjög langs tíma, rneira en tvö ár líða frá því að borið er á til heyöflunar og þar til sauðfjárafurðir eru að fullu seldar. Þetta langa bil hefur m. a. verið brúað með fyrirframrekstr- arlánum og lánum út á birgðir frá Seðlabankanum. Árið 1960 voru gerðar breytingar á lánareglum, sem leitt hafa til mjög verulegrar hlutfallslegrar lækkun- ar á lánum þessum. Samvinnufélögin hafa eigi að síður haldið óbreyttum reglum sínum um útborganir til bænda fyrir afurðirnar og um reikningslán til þeirra vegna kaupa á rekstrarvörum, en til þess hafa orðið að koma til sívaxandi fjárhæðir umfram afurðalánin. Nú er svo komið, að fjáröflun t>! þess er orðin óvið ráðanlegt vandamál og verður annað hvort að ske, að uppígreiðslur og rekstrarvörulán samvinnufélaganna til bænda lækki stórlega, eða veruieg lagfæring fáist á lánafyrirkomulaginu. Þess vegna skorar 61. aðalfundur SÍS, haldinn i Bifröst, á rikisstjórnina og Seðlabankann að beita sér fyrir því, að bankakerfið í landinu levsi þetta vanda mál með því: 1. Að nægileg afurðalán verði tryggð til þess að sam- vinnufélögin geti borgað nændum 90% verðsins strax við móttöku afurðanna, og 2. Að fyrirframlánin verði hækkuð á ný upp í 67% af áætluðu útborgunarverði ti! bænda. Jafnframt lýsa SÍS og Sambandsfélögin sig reiðu búin til að taka sanngjarnan þátt i heildarlausn þessa vandamáls." Eins og færð eru rök að hcr í ályktunmni, er bændum það mikil nauðsyn, engu síður en útgerðarmönnum, að þeir geti fengið sem mest borgað af afurðaverðinu strax. Landbúnaðurinn hefur við næga eriiðleika að etja, þóti hlutur hans sé ekki þrengdur á oennan hátt til viðbótar óðru. Þess vegna 'ærður að treysta þvi, að stjórnarvöldin taki þetta mál til endurskoðunar og 'eysi það á þann veg að bændur megi vel við una. Fréttamennska Mbl. Það gerðist á framboðsfundinum a Hólmavík i vor, að einn af frambjóðendum Sjálfstæðisf'okksins, sem jafn framt er ritstjóri Mbl. lézt ekk> vita neitt um það. að Bretar hefðu fengið undanþágui til mgveiða innan fisk veiðimarkanna á Húnaflóa. Sjómenn minntu hann þá eftirnViimiega a þetta bai sem undanþágurnar hefðu vaidio v -i ulegu aflaieysi. Mbl lætur sér samt ekki segias1 heldur kaliar það nvlega fréttafölsun hjá Tímanum n- gai bann segir fr aflabrestinum í Húnaflóa af völduni undanþáganna Svo hælir Mbl. sér af því að vera heiðarlegt fréttablað! Erling Bjöl: ------------------- Hvernig reynist Páll Vl.sem páfi? Hann er stjórnvitur, en ef til vill varfærinn um of. KJÖR Giovanni Battista Montini kardinála sem páfa virðist eindregið benda til, að stefnu Jóhannesar XXIII. verði fram haldið. Hinn nýi páfi játti sig opinherlega fylgj- andi þeirri stefnu í ræðu, sem hann flutti skömmu eftir lát fyrirrennara sins, og vakti mikla athygli í Rómaborg. „Gætum við nokkurn tíma vikið af þeirri framtíðarbraut, sem hann hefur svo skörulega markað? Slíkt væri óhugsandi“, sagði Moníini. En maðurinn er allt annar, þó að stefnan kunni að verða hin sama. Jóhannes páfi var hvatur, ötull og mannlega hlýr, en viðtakandinn er kaldur, grundandi og svo varfærinn að hann 'hefur verið nefndur Ham let meðal kardínálanna. Jó- hannes páfi er sagður upp- hafsmaður þessarar nafngiftar. Hann stóð í nánu sambandi við Montini um mörg ár, en skömmu fyrir dauða sinn á hann að hafa spurt gest sinn frá Milanó: „Hvað hefst svo hinn ham- letiski kardináli ykkar að?“ Þess er því beðið með nokk- urri eftirvæntingu ,hvort hinn óráðni Montini reynist eins konar Hamlet á páfastóli. HIÐ háa embætti breytir hverjum þeim, sem þvi gegnir. Verður Páll VI sá endurbóta- páfi, sem vinstrisinnar meðal kaþólskra vænta, og heldur hann áfram því starfi, sem Jó- hannes XXIII hóf? Eða reynist hann, þegar til kastanna kem- ur, sami niálamiðlarinn og hann reyndist á kirkjuþinginu? IÞá virtist það vera hans eina hugsjón, að sælta hin stríðandi öfl innan kaþólsku kirkjunnar Montini hefir tekið margar og ólíkar afstöður um dagana Hvaða afstöður hafa verið á- kvarðaðar af kænsku og hver er hans eigin, innri afstaða? Ef til vill er þó enn veiga- meira, hvort hvarfl hans og hik hefir eingöngu verið af kænsku sprottið, eða stafar frá rótgróinni óákveðni hins hviklynda. Telja má fullvíst, að Páll VI haldi áfram starfi Jóhannesar XXIII, en hann gerir það ekki með þeim hætti, að innri ein- ingu kaþólsku kirkjunnar verði Istefnt í voða. Jóhannes XXIII var kominn á fremsta hlunn með það, Páll VI var alinn upp meðal iesúítanna í Brescia og er Norður-ítali eins og Jóhannes XXIII: Og hann var páfaefni jesúíta, þegar gengið var til páfakjörs, að undantekinni hinni uppreisnargjörnu frönsku grein þeirrar voldugu reglu. Hinn nýi páfi ber öll ein kenni jesúítanna.Hann er skarp ur vitmaður og svo frábærlega kænn, að stundum virðist hann vera tækifærissinni. Hann er meinlætamaður og strangar sið ferðiskröfur hans komu oftar Ien einu sinni óþægilega við háa preláta, sem höfðu saman við hann að sælda þegar hann var ríkisntari Píusar XII. | MONTINI hefir sjálfur nefm | sig „erkibiskup verkamanna I °g sýnt nvkmn áhuga á félags | málum Kirkjan á að hans áliu afTvera kirkja hinna fátæku, ekki síður en hún var í augum Jóhannesar XXIII. En Montini er þó ekki að neinu leyti alþýðlegur. Samt sem áður hefir hann hvað eftir annað tekið afstöðu með hin- um vinstra armi innan ka- þólsku kirkjunnar. Hann varð fyrstur til þess af hinum háu prelátum við Vatikanið að styðja verkamannaprestahreyf- inguna í Frakklandi. Hann studdi hinn byltingarsinnaða borgarstjóra í Firenze, la Pira, en snóri síðar við honum bak- inu. í útliti minnir Montini á Píus XII, sem gerði hann að ríkisritara árið 1953. En vinstri stefna Montini leiddi til þess. að páfinn losaði sig við hann í nóvember 1954 með því að gera hann að erkibiskupi í Mílanó, án þess að gera hann að kardínála. Það var talið sýna. að páfinn hefði andúð á honum, en opinberlega var lát- ið í veðri vaka, að Montini hefði ekki óskað eftir að verða kardínáli. Hvað, sem satt kann að vera í því efni, þá stóð nafn hans •efst á skránnj yfir þá, sem Jó- hannes XXIII útnefndi sem kardínála í desember 1958. Frá þeirir stundu hafa menn þótzt sjá ýmis merki, að páfi lUi á hann sem væntaniegan eftir mann sinn. Meðan á kirkju- þinginu stóð í haust sem leið bauð páfi erkibiskupinum * Mílanó að búa á heimili sínu. en þann heiður sýndi hann eng um gesti öðrurn. Sumir halda því fram, að Montiní hafi farið að vilja páfa í því að standa utan við umræðurnar á kirkju þinginu, til þess að geta komi? fram sem málamiðlari — og trftaki HVAÐ sem um þetta er, þá tefir kjör Montini staðfes' iil.ar reglur. sem ítalskur al menningur trúir að gildi um páfakjör, nema eina. Hana hefir kjör hahs brotið. Það er reglan um, að sá, sem gangi inn til kjörs sem páfi, komi út aftur sem kardínáli Hafi nokkur gengið inn til páfakjörs sem páfi, þá var það Montini. Hann var lang líkleg- astur, ef til viil helzt til lík- legur. Ferill hans um mörg ár virðist hafa stefnt á páfa- stólinn. Við lát Píusar XII ár- ið 1958 var hann þegar til- nefn-dur sem páfaefni. Stefna Montini í félags og 1 stjórnmálum tryggði honum 1 fylgi umbótakardínálanna frá 1 Frakklandi, Þýzkalandi, Hol- I landi. Póllandi, Austurríki, 1 Ítalíu, Kanada og Bandaríkj- E unum. En hneigð hans til að halda sig í miðju og falla við og við frá fylgi sínu við vinstristefnu leikmannahreyf- ingar kaþólsku kirkjunnar, olli því, að hægri kardínál- arnir við Vatíkanið gátu sætt sig við hann MONTINI verður tæplega fáanlegur til að veita biskup- um eða kirkjum einstakra landa frjálsari hendur um stefnu sína heiina fyrir, eins og Jóhannes XXIII hneigðist að Líkur eru á. að Rómaborg heTði aftur tök sín á taumun- um. en stefnan. sem mótuð verður í Róm. veröur vafalaust nær stefnu Jóhannesar XXIII en stefnu Píusar XII í stjórnmálum ^r Montini kunnur að andsiöðv við stjórn Francos á Spám. Rétt er þó pyrir endurbótasinna innan kaþólsku kirkjunnar að athuga. áður en þeir fagna um of. hverju Monlini kann að hafa "•ðið að iofa fyrir Dáfakiöijð ?ða meðan á því stóð Ráða j|á nokkuð af þyi. hvern hann til- nefnir sem ríkisritara os hver ifstaða hans verður á síðar’ r Framhalö * 13 T í M I N N, föstudagurinn 28. júní 1963. — / o

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.