Tíminn - 13.11.1963, Blaðsíða 14

WILLIAM L. SHIRER
— þ. e. að ráðast gegn Frakklandi
og Englandi, ef þau gengju í l'ið
með Rússum — þá tilkynnti Hitler
nú, að hann myndi fylgja keisar-
anum í öðru atriði, sem einnig
hafði reynzt afdrifaríkt fyrir
Þýzkaland.
— Ná verður yfirráðúm yfir
hollenzku og belgísku flugvöllun-
um. Það er hægt að ganga fram
hjá hlútleysisyfirlýsingum. Ef Eng
land vill grípa fram í styrjöldina
við Pólverja, þá verðum við að
gera leifturárás á Holland. Við
verðum að vinna að því að koma
upp nýrri varnarlínu á hollenzkri
grund alla leið að Zuyder Zee.
Stríðið við England og Frakkland
verður upp á líf og dauða.
Hugsúnin um að við getum slopp
ið út úr þessu ódýrt er hættul'eg,
um slíkt er ekki að ræða. Þá verð-
um við að brenna báta okkar og
ekki verður lengur um að ræða
rétt eða rangt, heldur að vera eða
vera ekki fyrir áttatíu milljónir
manna.
Þótt Hitler hefði rétt í þessu
verið að lýsa yfir, að Þýzkaland
myndi ráðast á Pólland „við fyrsta
tækifæri1' og þrátt fyrir það, að
áheyrendur hans vissu, að mest
allur herstyrkur landsins hafði
verið látinn búa sig undir þetta
takmark, gat Hitler ekki stillt sig
um að láta hugann reika yfir til
Stóra-Bretlands þarna sem hann
óð elginn.
„England", sagði hann með
áherzlu, „er aðallandið sem er
gegn Þýzkalandi“. Og svo ræddi
hann veiku og sterku hliðarnar á
Bretlandi.
— Bretarnir sjálfir eru stoltir,
hugrakkir, harðsnúnir, þráir og
góðir skipuleggjendur. Þeir vita,
hvernig þeir eiga að hagnýta hvert
tækifæri. Þeir elska all't, sem býð-
ur upp á ævintýri og að sýna hug-
rekki, eins og norræni stofninn
gerir . . .
England er heimsveldi í sjálfu
sér. Það hefur verið það í þrjú
hundruð ár. Það hefur styrkzt af
alls konar bandalögum. Þetta stór-
veldi er ekki aðeins eitthvað fast,
heldur verður einnig að taka til-
lit til þess sem sálfræðilegs afl's,
sem nær til alls heimsins.
Síðan má bæta við þetta ómet-
anlegum auðæfum og því, að með
þeim fylgir möguleikinn til að
greiða skuldir sínar.
Landfræðilegt öryggi og vernd-
un sterks sjóhers og hugrakks
fl.ughers.
En Bretland, áminnti Hitler
áheyrendur sína, hefur einnig sín-
ar veiku hliðar, og hann hélt
áfram og taldi þær upp.
— Ef við í síðasta stríði hefðum
haft tveimur herskipum meira en
við höfðum og tveimur beitiskip-
um fleira og hefðum svo byrjað orr
ustuna við Jótland að morgni dags,
þá hefði brezki flotinn verið ofur-
liði borinn og Englandi komið á
kné. Það hefði þýtt endi fyrri
heimsstyrjaldarinnar. Á fyrri tím-
um . . . var nauðsynlegt að ráðast
inn í England til þess að leggja
það undir sig. England gat brauð-
fætt sig sjál'ft. í dag getur það
ekki gert það.
Á því augnabliki, sem England
er slitið úr sambandi við matvæla
birgðir sínar, neyðist það til þess
að gefast upp. Innflutningur mat-
væla og brennsluolíu byggist á
vernd sjóhersins.
Luftwaffe-árásir á England
mundu ekki neyða það til þess að
gefast upp, en verði gert út af við
flotann verður afleiðingin sú, að
það gefst upp þegar í stað. Eng-
inn efi er á því, að óvænt árás
myndi leiða til’ skjótrar ákvörðun-
ar.
Skyndiárás með hverju? Vissu-
lega hlýtur Rader aðmíráll að hafa
haldið, að Hitler væri að gera að
gamni sínu. Samkvæmt áætluninni
frá árslokum 1938 var ekki búizt
við því, að þýzki flotinn færi að
nálgast styrkleika þess brezka fyrr
en árið 1945. Og á þessu augna-
bliki, vorið 1939, átti Þýzkaland
ekki þau þungu skip, sem nauðsyn
leg voru til þess að sökkva brezku
herskipunum, meira að segja ekki
þó um óvænta árás væri að ræða.
Ef til vill yrði hægt að koma
Bretlandi á kné með öðru móti.
Hérna var það, sem Hitler kom
aftur niður á jöi'ðina og lagði nið-
ur fyrir áheyrendum hernaðar-
áætlun, sem átti eftir að verða
framkvæmd ári síðar með ‘undra-
góðum árangri.
— Takmarkið verður að vera,
að útdeila óvininum eyðileggjandi
úrslitahöggi strax í upphafi. Vanga
veltur um rétt eða rangt, eða um
harmleiki koma ekki til greina.
Þetta verður því aðeins unnt að
við „drögumst“ ekki inn í styrjöld
við Engl'endinga vegna Póllands.
Undirbúningurinn verður að
vera miðaður við langvarandi styrj
öld og einnig við skyndiárás, og
eyðileggja verður alla hugsanlega
íhlutun Englendinga á meginland-
inu.
Herinn á að taka þær stöðvar,
sem mikilvægar eru fyrir flotann
og Luftwaffe. Takist okkur að
hernema Holland og Belgíu og
bera sigur úr býtum við Frakka,
er þar með komin örugg undir-
staða að styrjöld við England.
Luftwaffe getur síðan skilið
England frá vestanverðu Frakk-
landi, og flotinn sér um frekari
aðskilnað með tilstilli kafbáta.
Þetta er nákvæmlega það, sem
átti eftir að gerast rúmlega ári
síðar. Önnur úrslita-hernaðaráætl-
un, sem foringinn lag'ði áherzlu á
23. maí átti einnig eftir að fram-
kvæma. í byrjun fyrri heimstyrj-
aldarinnar hafði þýzki herinn;
snúið til hafnanna við Ermarsund,
í staðinn fyrir að halda til Parísar,
endirinn, sagði hann, hefði orðið
allur annar. Ef til vill hefði hann
orðið það. Að minnsta kosti átti
hann eftir að reyna þetta árið
1940.
„Markmiðið“, sagði Hitler að
lokum, og var auðsjáanlega bú-
inn að gleyma Póllandi algjörlega
í augnablikinu, „verður alltaf að
koma Englandi á kné.“
Og svo var lokaatriði'ð.
— Leynd er fvrsta skilyrðið fyr-
ir árangri. Takmarki. okkar verður
að halda algjörlega leyndu fyrir
bæði Ítalíu og Japan.
Það átti ekki að treysta full-
komlega herforingjaráði landhers-
ins, en foringi þess, Halder hers-
höfðingi sat þarna og hlustaði á.
„Athuganir okkar“, sagði foring-
inn „má ekki leggja fyrir herfor-
ingjaráðið. Þá væri leyndin ekki
lengur örugg.“ Hann skipaði, að
komið yrði á fót litlu ráði innan
OKW, sem vinna skyldi úr hem-
aðaráætluninni.
Hitler hafði því brennt báta
sína 23. maí, 1939, eins og hann
sjálfur hafði kallað það. Þýzka-
land þarfnaðist Lebensraum í
austri. Til þess að hægt væri að
afla þess yrði við fyrsta tækifæri
gerð árás á Pólland. Danzig kom
þessu máli ekki við. Hún var að-
eins afsökunin. Bretland stóð í
vegi fyrir þessu ,og það var aðal-
andstöðuaflið gegn Þýzkal'andi.
Gott og vel, það yrði tekið líka,
og sömuleiðis Frakkland. Barizt
yrði upp á líf og dauða.
Þegar foringinn hafði fyrst lagt
áætlanir sínar um árás fyrir hers-
höfðingjana 5. nóvember 1937,
höfðu þeir von Blomberg mar-
skálkur og von Fritsch hershöfð-
ingi mótmælt — að minnsta kosti
á þeim forsendum, að Þýzkaland
væri ekki nægilega sterkt til þess
að taka þátt í Evrópu-styrjöld.
Sumarið næst á eftir hafði Beck
hershöfðingi sagt af sér embætti
æðsta manns herforingjaráðs land-
hersins og það af sömu ástæðum.
En 23. maí 1939, hóf ekki einn
einasti herforingi eða aðmíráll
upp rödd sína til þess að draga 1
efa, að stefna Hitlers væri vitur
leg, að minnsta kosti sýna skýrsl-
urnar ekkert slíkt.
11
um inn á skurðstofuna. Löngun
hans til þess lét áreiðanlega ekki
á sér standa, en hann þrjózkaðist
við að hlýða henni.
Einn dag við miðdegisverðar-
borðið minntist dr. Chappell á
það, að Phil liti vel út, hvort hann
væri ekki búinn að ná sér o. s. frv.
Eg greip tækifærið. — Phil er
ekki búinn að ná sér. Hann þjá-
ist af háleitum hugsjónum.
— Nú? Dr. Chappell hafði þann
vana að hnykkja til höfðinu, þegar
honum mislíkaði. Nú hnykkti hann
því óvenjú snögglega til. Eg varð
vandræðalegur, Phil glotti. Eg
neyddist til að halda áfram.
— Já, aumingja maðurinn
stendur á því fastar en fótunum,
að hann hafi annað þýðingarmeira
verk að vinna en stumra yiir venju
legu fólki. Hann finnur hjá sér
köllun til að leggja fyrir sig rann-
sóknir.
— Einn af þeim, rumdi í Chap-
pell.
— Læknir, sagði Phil, reiðubú-
inn með varnarræðuna.
— Whitley hefur orðið. Látum
okkur heyra, hvernig aðrir líta á
hugsjónir þínar. Hann muldi tví-
bökur af afli niður í súpudiskinn.
— Eg tek það fram, að ég er
alls ekki sammála Phil, byrjaði ég.
En hann hefur reynt mikið til að
sannfæra mig urn réttmæti gjörða
sinna. Málavextir eru einfaldlega
þeir, að þegar hann varð fyrir
óhappinu á McCord, vitraðist hon-
um, að lífið væri stutt og að hann
hefði sóað því heimskulega hingað
til.
— Þú ert nú eiginlega búinn að
segja nóg, muldraði Phil.
— Herra læknir, hann vill hætta
starfi sínu hér, hélt ég áfram,
— hann hel'dur því fram, að þar
sem lífið sé svo stutt, beri sér-
hverjum manni aðeins að láta
drauma sína rætast. I
Dr. Chappell ýtti súpudiskinum
frá sér. — Hvað ætlizt þér fyrir,
Scoles? spurði hann kurteislega.
— Eg hef alltaf dáðst að hæfileik-
um hans til að dylja eigin tilfinn-
ingar og jafnvel skoðanir, þar til
hann hefur safnað öllum staðreynd
um í málinu.
Phil sagði honum áætlanir sínar
'og endurtók sömu fullyrðingar og
hann hafði borið á borð fyrir mig.
Þær hljómuðu ekki betur í þetta
skipti, og þegar hann hafði lokiðj
máli sínu, sagði ég það. — Hafið|
þér nokkurn tíma heyrt aðra eins
vitleysu? spurði ég.
Dr. Chappell hvarflaði augunum
til dyranna á matsalnum. Þærj
1 stóðu opnar fram á ganginn, þar j
sem nokkrar manneskjur voru þeg;
j ar farnar að bíða eftir viðtalstím- j
anum. Kvíðafullur ungur maðurj
velti peningabuddu konu sinnar í
milli handanna, tvær konur spjöll
! uðu glaðlega saman, eldri kona
jtalaði ákaft við eina hjúkrunar-
konuna.
! — Það eru til nokkrir læknar,
sagði hann hugsandi, sem lætur
, betur að hlýða svokölluðum hug-
j sjónum og kenningum en gegna
! þarflegu starfi. Eg hefði ekki hald
ið, að Scoles væri einn af þeim,
| en ég hef svo oft haft rangt fyrir
jmér á minni 70 ára löngu ævi.
Læknisfræði sú, sem við stundum
hér á sjúkrahúsinu, mundi ekki
véra það sem hún er í dag, ef
þessir menn hefðu ekki verið til.
Pasteur og Semmelweis, Fleming
og Wachtman, Koch og Wasser-
man. En á hinn bóginn verða rann-
sóknir að miðast við markmið, Dr.
Koch uppgötvaði margt merkilegt
í sambandi við berkla, en kenning-
ar hans fengu þá fyrst gildi, þeg-
ar skurðlæknir í St. Louis vogaði
að skera upp sýkt lunga Hann
gaut augunum til PhiL.
I — Rannsóknir, héit hann áfram,
ÁSTIR
KNISINS
ELIZABETH SEIFERT
— krefjast vissra hæfileika hjá
lækni. Hann þarfnast þol'inmæði,
hugmyndafiugs, hæfileika til að
taka vonbrigðum og mistökum. Á
móti einum Koch voru þúsundir
manna, sem lifðu og störfuðu og
dóu, án þess að nafn þeirra væri
skráð á spjöld sögunnar.
— En þeir gerðu það, sem löng
un þeirra stóð til, greip Phil fram
í.
— Að öllum líkindum, já. Og ef
starfið sjáift var þeirra eina mark-
mið, hafa þeir séð drauma sína
rætast. Þannig er það með mig,
ég hef starfað hér í Berilo í fjöru-
tíu og fimm ár, þó að ég hafi ekki
lagt neinn skerf fram til lækna-
vísindanna.
— En þér stofnuðuð þetta
sjúkrahús, sagði ég ákafur
— Já, Whitley, ég gerði það. En
einhver mundi líklega segja, hvaða
dáð er það að bæta einu sjúkra-
húsi enn við þau, sem fyrir eru.
— Sá eini rétti til að svara
þeirri spurningu, er sá, sem komið
hefur hingað með konu sína eða
barn til lækninga Þér gætuð jafn-
vel spurt sjálfan Philip Scoles,
hverju það hafi skipt lífi hans, að
sjúkrahúsið skyldi vera hér að
kvöldi hins 18. desember.
— Ó, Whit, stundi Phil.
— Góði Phil, mér finnst að þú
ættir að taka fáeinar staðreyndir
með í reikninginn, áður en þú
ákveður að labba svona út úr þínu
starfi, sem þú veizt fullvel, að þú
getur leyst af hendi
— Svona nú. sagði gamli maður
inn sefandi. Mín skoðun er sú, að
Scoles eigi að fara héðan.
Phil varð jafn undrandi og ég.
Dr. Chappell þóttist ekki sjá
undrun okkar. Hann taldi vand-
lega þrjár skeíðar af sykri út í
kaffið sitt. — Reynið ekki að
þröngva honum til að vera kyrr,
Whitley, sagði hann alvarlega. Ef
hann trúir ekki á það, sem við er-
um að gera hér, ef hann trúir ekki
á mikilvægi starfs okkar hér, þá
er hann okkur einskis nýtur, og
því fyrr sem hann fer héðan, þeim
mun betra.
Phil mislíkaði þessi orð, og hann
reyndi að verja sig. — En þér
skiljið eklci, herra læknir.
— Ójú, ég skil fullkomlega.
— Eg hef enga löngun tií, né
þörf fyrir, að gera lítið úr því
starfi, sem ég hef innt af höndum
hér.
— Þér eruð fær skurðlæknir,
Scoles og ég hef alltaf talið yður
ábyrgan gagnvart þessu fólki, sem
þér hafið annazt. En ef þér hafið
glatað þeim hæfileika og það hljót-
ið þér að hafa gert,, úr því að þér
teljið yður geta gert meira gagn
með því að
— Þér getið þó ekki neitað því,
að unnt er að koma miklu góðu
til leiðar með því að rannsaka or-
sakir blóðtappa.
— Eg neita því ekki Eg er alls
ekki að rífast við yður Eg virði
það við yður, að þér skuluð vita,
hvað þér viljið. Eg var aðeins að
skýra það fyrir Whitley, að starf
okkar hér er of mikilvægt og við
erum einfaldlega of önnum kafnir
til þess að treysta á mann, sem
er reiðubúinn að kasta frá sér
slíku starfi. Eg skil, að mannúðar-
hugsjónir yðar hafa breytt um
stefnu, Scoles. Einstaklingurinn
virðist ekki lengur skipta yður
jafn miklu máii. Þér eruð reiðu-
búinn til að fórna starfi yðar hér
til að bjarga öllum konum heims
frá því að verða blóðtappanum að
bráð. Það er dásamleg hugsjón.
En á meðan viljið þér láta ein
hvern annan taka við starfi yðar
hér. Tökum sem dæmi konuna á
grænu dragtinni, sem bíður
þarna frammi. Eg geri ráð fyrir,
að hún sé að koma í þessa venju-
legu skoðun. Yðar starf er að rann
saka hana, þér eigið að skera úr
um, hvort hún er í góðu ásigkomu-
lagi og reiðubúin til að gegna hlut
verki sínu sem eiginkona og móð-
ir, eða þér munuð komast að raun
um, að með henni leynist ofurlítil
meinsemd, sem þér getið fjarlægt
með yðar færu skurðlæknishönd-
um. Þér munduð framkvæma að-
gerðina á réttum tíma, ef til vill
bjarga lífi hennar með því. Hún
er aðeins ein af mörgum.
— Dr. Chappell.
Gamli maðurinn reis á fætur. —
Farið bara og lokið yður inni á
rannsóknarstofu. Mér finnst að
þér ættuð að gera það. Þér eruð
einskis nýtur fyrir okkur, og við
viljum fyrir alla muni ekki, að
þér tefjið tíma yðar hér, dr. Scol-
es. Verið þér sælir! Hann stikaði
út og lokaði dyrunum á eftir sér.
14
T f M IN N , miðvikudaginn 13. nóv. 1963 —