Alþýðublaðið - 24.12.1927, Qupperneq 13

ALfeÝÐUBUAÐíÐ
13
Kirkjctfi: Elskar þú heitmey
þína af öllu hjarta?
S.: Já, af allri sálu minni.
K.: Jæja, gott er það. Og eru
þið bæði frjálsar maneskjur ?
S.: Já, frjáls eins og vindurinn.
Við erum fædd ■ hvort fyrir an-
að. Við eigum enga heitari þrá
en að varðveita okkar helgu ást.
K.: Og þið eigið eitthvað vist,
svo að þið þurfið ekki að fara
á sveitina.
S.: Ég yrki kvæði.
K.: Er það alt og sumt?
S.: Ég er fús að gera hvað sjem
er annað. Getui' þú hjálpaÖ mér
til að fullnægja ást minni? Mund-
ir þú vilja tengja okkur saman,
élskendurna —? Þú gætir það,
ef þú viidir.
K.: Tárast get ég yfir þér. Sjálf
er ég fátæk. Skuldir mínar eru
þyngri en svo, að ég geti risið
jundir þeim. Það eina, sem ég
tnegna, er að brýna fyrir þér
skyldur þínar og árninna þig um
að vera prúður maður og góður.
Blessun mína get ég einnig lagt
yfir þig.
N.: Enginn megnar að hjálpa
þér í þessum kringumstæðum,
vesalings skáldfífl!
S.: Náttúra góð! Ég hygg, að
enginin sé eins fær um að hjálpa
mér og einmitt þú. Viltu nú ekki
gera það? Finst þér þú ekki
geta það? Ég leitaði þín fyrst
og sagði þér frá ást minni, af
því að ég þóttist vita, að vildir
þú taka mig og ástmey mína í
vernd þína, þá væri okkur borg-
ið. Við erum í raun og veru
börn þín. Og síðan þessi ást
gagntók mig, hefir ást min á þér
einnig vaxið. Og ást mín á heit-
mey minni er engin uppgerð, eng-
ir órar, heldur bláber veruleiki.
Hinn eilíía mátt hefi ég frá þér.
Ég elska þig, í hvaða ham sem
þú ert. Ég elska þig í lj-óina
nætur, bjarma dags, ljósaskiftum
og hádagsíegurð. Ég elska fjöiiin,
vötnin, árnar, blómin, tré og akra.
Ég heíi kynst þér vel, og þess
vegna elska ég þig mun meira
en áður. Hin ódauðlega ást, sem
ég ber til vinu rninnar, hefir skírt
og tendrað ást mína á þér.
N.: Fávíslega talar þú. Ég virði
lítið þessa andiegu ást. Ég hefi
þegar sagt þér, hvað ég skil við
ást. En fjöll, vötn, ár og annað,
sem þú neínir, er að eins ytra
skraut mitt. Mér er rneira en
sama, hvort þú elskar það eða
ekki. Ég sjálf er í. öllu. Ég er
eilíf. Ég er klædd í hið grófa
skraut. Ég er í þvi, sem fram-
leitt er; ég er í efni; ég er í sköp-
un og framþróun.
S.: Því trúi ég ekki. Þetta er
ekki sannleikur. Það eru önnur
lög, sem þetta alt hlítir. Þú ert
ekki minn guð. Þú setur mér
ekki lög. Sá er göfugri, sem það
gerir; hann er háleitari og voldL
ugri en þú.
Náttúruna setti hljóða.
En þá talaði drottim allsherjar:
Þú hefir rétt fyrir þér, mann-
lega sál! Það eru til önmur lög,
voldugri en öll þau, sern nefnd
hafa verið. En eins og náttúran
fier í 'ytra skrúð efnisheimsins, svo
birtist óg og sjálfur í lögum, efni,
fegurð og list. En þetta er ekki
ég sjálfur eins og það er held-
ur ekki sjálf náttúran. Ég hefi
áhrif í efni, og ég nota það. Ég
er alt; hin sýnilega náttúrn er
skraut mitt. Lögmálið og ég erum
eitt. Ég er lögmál heilagleikans;
ég er heilagleildnn. Hver sú sál,
sem dyggilega fylgir lögum mín-
um, þarf ekkert að óttast, hvorki
mátt náttúrunnar né annara. Sú
sál hefir fundið mig. Alt hefi ég
í hendi minni. Ég er í öllu, og
alt er í mér. Lög mín 'eru sjálfs-
fórn. Ég er sjálfur iög.
Þögn.
N.: Skáld! Þú heíir sigrað mig
að þessu sinni, og það gerðir
þú vegna þess, að þú varst skáld.
Það hafa ekkí margir þína glögg-
skygni; svo er fyrir að þakka.
En hefðu þeir hana allir, hvern-
ig færi þá um viðhald kyn-
stofnsins? Veit ég það, að við-
leitnin yrði næg. En það er ég,
sem verð að sjá um, að líkam-
irnir nái nægum þroska. Ég ætla
að segja þér leyndarmál, góða
skáld! Það er mitt verk að sjá
um, að líkamirnir verði forsvaran-
lega vel gerðir og svo vel út-
búnir, aö þeir séu sálunum sam-
boðnir. Þeir verða að vera hæfi-
leg verkfæri. Bæði líkamir og
sálir eru á þroskaleið. Aðalhlut-
verk mitt er að móta efni. Þú
verður að skilja það. Nú þarf ég
að fara og hitta einhvern, sem
er hlýðnari mér en þú, einhvern,
sem hlýðir án þess að spyrja
í þaula og sem vill kannast viö
það, að ég sé hans eini og sanni
guð.
S.: Og ég fer og hlýði ánægður
þeim lögum, sem æðri eru öll-
um öðrum. Mér liiggur í léttu
rúmi, þótt ég og ástmey mín verð-
um fátæk. Það kemur veröldinni
ekki við. Og hvað gerir það til,
þótt kirkjan sé hrædd við ábyrgð.
En náttúran, sem er skaut guðs,
verður að minnast þess, að hún
er fóstra vor, Hún fæðir oss á
ávöxtum og skýlir oss-með fjöll-
um. Sólin gerir oss heilbrigða.
Vindurinn verður oss sendiboði.
Stjörnuhimininn sendir oss fagra
drauma. Og sjálíur drottinn gætir
sálna vorra. Hann er drottimn
drottnafma.
Hallgrímur Jónsson
íslenzkaði.
Veðrabrigði.
Islenzk jölasaga.
Aðfangadagur jóla rann upp kald-
ur og drungalegur. Þykkir skýja-
bólstrar teygðu sig upp fyrir fjalla-
brúnirnar norðanvert við dalinn og
sendu frá sér éljadrög út eftir
byggðinni. Það andaði kalt úr hríð-
wrbakkanum, er hreykti sér hærra
og hærra upp á himininn.
Bæjardyrnar á Hamri voru opn-
aðar og Hrólfur bóndi kom út á
hlaðið. Hann var meðalmaður á
næð og mjög þreklega vaxinn.
„Heldur heilsar hann nú kalt,
blessaður," mælti Hrólfur og spýtti
við tönn ofan í skaflinn á hlaðinu.
„Það kæmi mér ekki á óvart, þótt
kominn væri rjúkandi moldviðris-
bylur um hádegi. Hann er svo sem
til í alt núna.“ Þetta mælti bóndi
við sjálfan sig og rýndi harðlega í
veðrið.
í þessum svifum kom ungur mað-
ur út á hlaðið. Hann gekk til bónda
og bauð horium góðan dag.
„Hvernig lízt þér á ferðaveðrið,
Ásbjöm minn?“ mælti bóndi og vék
sér að únga manninum.
„Hann er beggja blands," svaraði
Ásbjörn, „en ætli það lafi ekki í
honuin fram eftir deginum?"
„Þú ert þá að hugsa um að leggja
af stað, þó að útlitið sé ískyggi-
legt?“ mælti bóndi. „Mér er ekki
am þennan bakka, sem hann hefir
í norðvestrinu núna. Hann þarf ekki
annað en að norðlægja sig með átt-
ina, og þá er hann brostinn á. Þú
veizt, að þér er eins velkomið að
skreppa heim um nýjárið."
„Ég þákká þér fyrir,“ svaraði Ás-
björn. „En ég skrifaði mömmu linu
með honum Láka um daginn og
gat þess þar, að ég kæmd í dag. Ég
veit þess vegna, að hún á von á
mér núna, og þar sem þetta góða
skíðafæri er, verð ég ekki lengi á
leiðinni."
„Fyrst þú ert ákveðinn í að fara
endilega núna, þá vii ég ekki vera
að úrtelja þig meira. En ég ætla
samt að .biðja þig um að fara var-
lega og leggja ekki á heiðina, ef
útlitið versnar úr þessu. Og svó er
bezt, að þú farir sem fyrst, svo að
þú hafir daginn fyrir þér.“
Þeir hæitu svo talinu og gengu í
bæinn.
„Ætlar Ásbjörn virkilega að fara í
þessu útliti?“ mælti húsfreyja, er
kom inn með morgunkaffið í þess-
um svifum.
„IJann er ráðiún í því,“ anzaði
bóndi. - „Og þér er bezt að flýta
fyiir því, að hann komist af stað,
því að ekki er víst, hve lengi birtan
varir.“
„Ég get ekki felt mig við þetta
ferðalag hans, þegar útlitið er svona
ískyggilegt,“ mælti húsfreyja. „En
samt er kaffið á reicum höndum og
annað, sem að ferð hans lýtur. —
Ásbjörn stóð ferðbúinn á hlaðinu.
Hann hnepti að sér ferðatreyjunni,
bretti upp kragann, því að kuldinn
var napur. Að því búnu kvaddi hann
hjcnin, sem óskuðu honum góðrar
ferðar.
„Mundu nú eftir þvi að bera móð-
ur þinni kæra kveðju frá mér,“
mælti húsfreyja að skiinaði, „og hér
eru hlýir þélvettlingar, sem geta
komið þér að góðum notum, ef
veðrið skyldi versna.“
„Farðu varlega, ef hann skyldi'
verða dimmur á heiðinni," mælti
bóndi. „H ann er líklegur til að
hvessa með deginum, og eins og
þú veizt, er þetta versta áttin hans
á henni Dalsheiði.“
„Ég mun reyna að fara eins var-
lega og ég get,“ svaraði Ásbjörn,
um leið og hann sté á skíðin og
brunaði niöur hlaðbrekkuna.
Þrátt fyrir norðannæðingmn sótt-
ist Ásbiini ferðin greitt fram dal-
inn. Skíðin runnu ágætlega, og hann
þreytti hugglaður gönguna mót ógn-
andi hríðinni, sem í kring grúfði
kölcl og miskunnarlaus. Heiðarbakk-
inn teygði sig æ lengra og lengra irin
yfir dalsbotninn. Élin smá-ágerðust,
þar til samfeld hríðarmugga fól alla
útsýn. Ásbjörn hnepti að sér treyj-
unni, sem hann hafði losað frá sér
á göngunni, nam staðar og leit á
úrið; það var hálf-tíu. Hann var
þá búinn að vera hálfan annan
klukkutíma frá því, er hann lagði af
stað frá Hamri. Eftir hálftíma yrði
hann með sama gangi kominn frain
að Rauðamel, er var insti bærinn í
dalnum, og þaðan var þriggja
stundarf jórðunga ganga fram í dals-
1 botn. Ásbjörn stakk úrinu í vas-
ann og brunaði af stað. Hann fann,
hversu heimþráin ólgaði í huga
hans, og hvernig hjartað barðist
af fögnuði við tilhlökkunina að
koma heim, heim til móður sinnar
og systkina. Hann sá í anda móð-
ur sína bjóða hann velkominn heim
ásamt systkinum sínum, sem öll
þráðu eindregið komu hans. Þetta
innilega kærleikssamband við móð-
ur og systkini var þess valdandi,
hve honum veittist nú létt að sækja
heim, þó að vegurinn væri hulinn
af koldimmri hrið vetrarins.
Ásbjörn herti gönguna inn eftir
dalnum. Hríðin ágerðist óðum, og
hann gat þess nærri, að það væri
orðið vonzkuveður uppi, þótt mikið
vantaði á, að blindbylur gæti kall-
ast. Brátt fór að halla upp í móti,
Hann sá gil skamt frá sér og þekti
■pegar, að það var Vegagilið.
„Nú, ég er þá kominn svona
langt,“ sagði Ásbjörn vijj^ sjálfan
sig. „Það smástyttist." Hann stað-
jriæmdist í gilinu sem snöggvast og
át nestisbita, sem hann hafði með-
ferðis. Að því búnu lagði hann af
stað upp með gilinu og hafði það
á hægri hönd sér.
Brattinn smáóx. Ásbjörn varð að
fara af skíöunum og kafa, og sótt-
ist honum fremur seint upp á móti.
Hann vildi ekki þreyta sig mjög,
því hann þóttist vita, að hann fengi
sig fullreyndan, er upp kæmi og
veðrið harðnaði. Loksins þraut síð-
asta brekkan, Ásbjörn staðnæmd-
ist á heiðarbrúninni og leit til baka.
Þarna var Vegagilið og auðjrötuð
leið niður að Rauðamel. En fram
undan lá heiðin hulin öskrandi hrið-
inni, sem lét mjög ömurlega í eyr-
um hans. Ásbjörn tók skyndilega
ákvörðun. Hann snéri baki að gil-
inu og áætlaði stefnuna, setti vand-
lega á sig veðurstöðuna og hélt svo
ótrauður áfram leiðar sinnar. Veðr-
ið var nærri því á hlið, og aðal-
hættan var sú, að harin hrekti áf-
vega, ef hvesti miklu meira. Hann
gekk röskan og dró skíðin á eftir
sér, því að skafrifið var á heiðinni
víðast hvar. Ásbii ni miðaði drjúgum
áfram þrátt fyrir veðuihæðina, sem
alt af var að aukast. Hann var far-
inn að gera sér góða von um að
ná heiðarbrúninni hinum megin áð-
ur en bylurinn skylli á fyrir al-
vöru, Að vísu var kominn glórulaus
bylur, en hann treysti ratvísi sinni
svo vel, að hann þóttist öruggur, á
meðan hann gæti staðið á fótunum
sökum ofveðurs. Þetta ásamt öðru
fleira flaug í gegn um huga Ás-
bjamar á leiðinni yíir heiðina.
Hann reyndi af öllum inætti að láta
sig ekki hrekja undan veðrinu, því
að hann vissi vel, hvað gilti, ef
hann hitti ekki rétta skarðið á heið-
arbrúninni hinum megin. Brátt fór
hann að heyra drunur miklar, og
þóttist hann af því mega ráða, að
nú væri hann kominn nálægt skarð-
inu, sem leið hans lá í gegn um.
Væri hann á réttri leið, þá átti
Einbúi að fara að gera vart við sig.
Einbúi var allliár klettur, er stóð
hoðst i brekkunni skamt frá skarð-
inu. Hafði hann smám saman orðið
viðskila við hinn mikla hainravegg,
er girti heiðarbrúnina þeim megin,
og mætti halda, að þar hefðu tröll-
in til forna víggirt landamæri rík-
is síns. Hverjum bylnum öðrum
meiri sló niður úr hömrunum. Ás-
björn varð hvað eftir annað að
fleygja sér niður, svo að hann tæki
ekki á loft í hviðunum. Qladdist
hann því mjög, er hann sá Einbúa
gamla, kunningja sinn, rísa úr hríð-
armyrkrinu. Fanst honum hann
bjóða sig velkominn, og flýtti hann
sér að komast í skjól við hann
og kasta mæðinni.
Eftir að hafa hvílt sig og safnað
nýjum kröftum lagði Ásbjörn af
stað frá Einbúa áleiðis upp i skarð-
1 ið, Hann skreiddist áfram á milli