Tíminn - 02.02.1964, Blaðsíða 8

Tíminn - 02.02.1964, Blaðsíða 8
Baldvin Þ. Kristjánsson: Blóðblöndun og Sílóamsturninn „l*ar lygarnar þeystu glelðar og glaðar . . .“ Svo sem alþjóð er heldur betur kunnugt, er ekki ýkjalangt siðan endanlegir dómar íéllu i hinu svo- kallaða „oliumáli". Nokkrir menn hlutu dóm fyrir eftirlitsvanrækslu, sem þeim er gefin að sök sem stjórn armeðlimum viðkomandi fyrirtækja, enda allir aðeins dæmdir til fjár- sekta, nema einn afbrotamaður, sem auk þeirra mjög hárra var dæmdtir til langrar fangelsisvistar. Nú skyldi maður halda — m. a. með tilliti til þess, hversu þjóðfélag okkar virðist vera blettótt hátt og lágt og heldur fátt um engla — að þessir dómar i olíumálinu mættu fullvel álítast endanlegir og nægir til þess að fullnægja öllu réttlæti og binda enda á I mörgum greinum leiðinlegt og hvimleitt mál. Hefð- bundin venja allra sæmilega siðaðra manna er sú, að eftir fallna dóma séu mál yfjrleitt útkljáð og engu við það að bæta, að hinn dæmi dragi sinn dóm með sér. Það hefir aldrei þótt drehgilegt, jafnvel þó að um hin þyngstu afbrot glæpa- manna hafi verið að ræða, að taka á ný upp ásökunarþráðinn viðkom- andi mönnum eða málefnum til á- framhaldandi vanvirðu. Hitt hefir þó hingað til þótt hálfu vítaverðara og ódrengjum einum sæmandi, að núa vamarlausum aðstandendum afbrotin um nasir — alsaklausu fólki. En upp á hvað hefir maður nú ekki mátt horfa dögum og vik- um saman í sambandi við nefnt dómsmál? Ymsir undrast þann aragrúa að- gangsfrekra vandlætara, sem skyndi lega hefir lagzt að olíumálinu eins og mý á mýkjuskán. Láta þeir móð an mása, þegar bezt lætur, en froðu fella annars. Helzt er svo að sjá sem sá misliti lýður hafi sjálfan himininn höndum tekið og hyggist ekki að sleppa honum fyrst um sinn. Svo langt hafa taumlaus gleði læti þessara fjörkálfa vandlæting- arinnar gengið, að hófsamir menn í röðum ímyndaðra samherja eru fyrir löngu búnir að fá meira en nóg aí rassaköstunum. Það er svo langt frá því, að þessum vígreifu pólitíkusum til „hægri" og „vinstri" hafi orðið bumbult af olíuinngjöf- inni, að kokhreysti þeirra hefir aldrei verið meiri. f áföllnum dóm- um á meinta andstæðinga virðist þetta tætingslið hafa fundið sér kær komið og óforgengilegt skálkaskjól, sem samtimis geti gegnt hinu þyð- ingarmesta hlutverki á tvo vegu: annars vegar að salla niður duftinu smærra í einu númeri forystumenn islenzkra samvinnusamtaka undir hinum pólitiska stimpli: Framsókn armenn — hins vegar að skýla á einfaldan og auðveldan hátt óstimpl uðum hugsanlegum missemdum meydómsins í röðum eigin skjól- stæðinga. Það er djöfullegt drýidn- isglott yfir öllum þessum seyrna málflutningi, sem verður þvi fyrirlit legri sem bakgrunnurinn er gaum- gæfilegar athugaður. Fyrir utan alkunna boðbera sann leikans eins og Mánudagsblaðið og fleiri slika, er það ekkert minna en þríheilagt pólitískt stórveldi, sem gapir hér einum kjafti í fjórum dag blöðum: Vísi, Alþýðublaðinu og Morgunblaðinu á vegum háæruverð ugra stjórnarsamstöðunnar og Þjóð viljanum frá drifhvítum stjórnar- andstöðulýð. Á þeim dégi urðu þeir Heródes og Píiatus vinir . . „Ja, miklir menn erum við, Hrólfur minn", en þó einkum góðir og sak- lausir i öllum greinum! Þegar maður hugsar til þessa hræsnisfulla bægslagangs á annan veginn, en sannanlegra gefinna tii- efna á hinn, er ekki hægt annað en undrast stórlega þá einstæðu ófyrir leitni, sem hér skin í gegn. Engu er líkara heldur en hvaða dóni sem er, telji sig þess nú umkominn að vaða með hvaða botnlausum svívirðingum sem er upp á hvaða valinkunnan úrvalsmann í forystu- liði samvinnusamtakanna sem er, og bera honum á brýn berum orðum eða i dylgjum hvers konar svik og pretti, svo og samvinnuhreyfingunni í heild. Pen yfirskrlft þessara í hæsta máta ruddalegu skrifa alls árásarliðsins gæti vel verið: „Slíka þarf ei að þéra“. Samvinnumenn- irnir teljast nú sérstaklega sú sam stæðan í íslenzku viðskiptalífi, sem ekki þarf að vanda kveðjurnar. Há- móður pólitískrar breiðfylkingar hér á landi um þessar mundir er að umgangast ábyrga liðsmenn lang- samlega heiðarlegustu og samvizku sömustu verzlunarinnar í heild sem botnfall dæmdra misindismanna, er brýn ástæða sé til að gjalda varhug við. Og forsenda nýtízkunnar í við horfinu til samvinnumannanna er sú, að allsendis engin þörf sé frekari vitna gegn þeim öllum á einu bretti en fram komi i olíumálinu — dóm arnir í því séu það hellubjarg, sem ótta- og kvíðalaust megi án raka byggja á hvers konar óheiðar leikaaðdróttanir um alla framtið! Verkalýðsflokkarnir. Það er mikil kaldhæðni illra ör- laga islenzkra alþýðusamtaka, að málsvarar verkalýðsarma þeirra á pólitiskum vettvangi — þótt þeir sitji annars aldrei á sátts höfði — skuli i olíumálinu einstemma með hingað til álitnum sameiginlegum höfuðandstæðingi, samvninuhreyí- ingunni til óþurftar. Það er sann- arlega vandséð, hvaða jákvæðum tilgangi fyrir hagsmuni alþýðu manna það þjónar. En það er nú svo margt skrýtið í kýrhausnum þeim, og tjáir ekki um að tala. Að- eins skýt ég hér inn þeirri illspá, að skömm dagblaða „alþýðunnar" muni lengur uppi en þeir hafa gam an af. Geip þeirra í oliumálinu er aðeins einn þátturinn í þeirri ógæfu almennings á íslandi, sem um langa hríð hefir orðið allt að vopni. íhaldið. Áfergja íhaldsblaðanna til þess að sverta forystumenn íslenzkra samvinnusamtaka í augum almenn ings út úr olíumálunum, hefir verið svo æðisgengin og ofsafull, að þeir hafa hvorki kunnað að meta né óttast sína menn. Af málflutningi þeirra mætti ætla, að slikir fyrir- fyndust engir. Athugum nú lítillega, hvort nokkuð má hressa upp á minnið! Fánaberar Sjálfstæðisflokksins á ritvellinum hafa undir drep lagt sig fram um að hamra inn I íólk, að meirihluti stjómar oliufélaganna og helzt stjórnin öll „komplett", svo og framkvæmdastjórar, hafi verið samvinnu- eða framsóknarmenn. Þessum tilnefndu mönnum er svo úthúðað dag eftir dag; ekki fyrir það fyrst og fremst að vera dæmd ir, það er allt í lagi) — heldur hitt, að vera samvinnumenn og pólitiskir andstæðingar. Annars væri hvorki gagn né gaman að þessu! Það sjá allir. En hver er sannleikurinn í mál- inu? fhaldsmenn hafa gefið alþekkt og gild tilefni til athugunar á því, og mega því algjörlega sjálfum sér um kenna þessa upprifjun. Ella hefði mátt kyrrt'liggja. Sannleikurinn. Allan þann tima, sem rannsókn og dómar ná yfir, eru ekki nema 2 — tveír — samvinnu- og fram- sóknarmenn í 5-manna stjórn Olíu- félagsins. Að minnsta kosti 2 — tveir — eða jafnmargir — eru mjög vafalaust einkareksturs- og sjálf- stæðismenn. Þannig ætti ekki að hallast á um hlutfallið, hvort heldur er til heiðurs og hróss eða vamma o@ skamma! Hér eiga hlut að máli fyrir Sjálfstæðisflokkinn þeir ágætu menn Ástþór Matthías- son frá Vestm.eyjum og Karvel Ög- mundsson útgerðarmaður í Ytri- Njarðvík. Ekki er því að heilsa, að nokkur efi geti leikið á um þetta, BALDVIN Þ. KRISTJÁNSSON því hvorugur er maðurinn af til- viljum ótíndur upp af götunni í flokkslegu tilliti, og heldur engir miðlungar, því báðir eru í störfum sínum og lífsviðhorfi landskunnir sjálfstæðismenn. Sjálfstæðismenn oliudómsins. Ástþór Matthíasson er fæddur og uppalinn í hinu ákjósanlegasta um- hverfi magnaðrar sjálfstæðis- mennsku í Eyjum, og virðist hafa dafnað bara vel. Um langa hríð var hann í broddi fylkingar flokks- manna á eylandi sínu og m. a. æðsti maður eyjaskeggja sem forseti bæj- arstjórnar Vestmannaeyja í um- boði Sjálfstæðisflokksins a. m. k. talsvert á annan áratug. Um Karvel Ögmundsson — þann öðlingsmann — er það fullvel vitað, að hann hefir langtimum saman verið formaður Sjálfstæðisfélags Suðumesja — liðþjálfi kadettanna í höfuðvigi formanns Sjálfstæðis- flokksins, Ólafs Thors. Og meira en það! Það er ekki rangminni, að nefndur Karvel hafi verið samlista maður forsætisráðherra landsins á vegum Sjálfstæðisflokksins til fram boðs í alþingiskosningunum síðustu. Gangi þessi ótrúlegheit fram af einhverjum, þannig, að hann neiti vendingu, er þeim hinum sama ráð- lagt að líta á forsíðu 62. tbl. Morg- unblaðsins föstudaginn 15. marz s. 1. Þar blasa þeir við í máli og mynd um Karvel Ögmundsson, Ólafur Thors og aðrir gæðingar Sjálfstæðis flokksins, sem bezt allra manna var trúað til að draga að flokknum fylgi háttvirtra kjósenda! Finnst mönnum nú ekki sæmilega sláandi þessir hávegir eins dæmds stjóm- armanns Olíufélagsins í fylkingar brjósti vigðra og valinna hermanna Sjálfstséðisflokksins á sama tíma og félagar hans í stjórn Olfufélags ins eru af skriffinnum flokksins dæmdir óalandi og óferjandi óbóta- menn fyrir litlar sakir. Vantar hér yfirleitt nokkuð á? Þuría menn írek ari vitna við varðandi samræmið, heilindin og sannleiksástina á þeim bæ í umræddu máli? Hvað vilja menn meira? Mega nú ekki allir menn, hvar í flókki sem standa, sjá nógu vel í gegn um hræsnisblæj- una á hinu forkláraða andliti Sjálf- stæðisf lokksins ? Nei, það þarf áreiðanlega annað hvort mjög óvenjulega forherðingu heimskunnar eða takmarkaleysi ill- kvittninnar, nema hvort tveggja sé, til þess að rugla þessum mjög svo hreinræktuðu fulltrúum sjálfstæðis stefnunnar saman við ekki síður þekkta .samvinnumenn, dubba þá upp í djöflalíki pólitiskra andstæð- inga, steingleyma flokkslegri til- veru þeirra, og þykjast engan minnsta mun kunna þar á gera! En, hvað hefir ekki skeð? Um það er sjón sögu ríkari. Manni kemur ósjálfrátt í hug alkunn glettni Páls gamla Ólafssonar, þótt af gjöróllkum og ólíkt geðfelldari rótum væri runnin: „VAKRI-SKJÓNI hann SKAL heita, honum mun ég nafnið veita, ÞÓ að MERI það sé BRÚN"! En hverjar myndu þá vera art- irnar til staðreyndaruglingsins? Þar verður hver að trúa eins og hann hefir vitið til. En varla munu réttar ágizkanir eða niðurstöður vekja virðingu eða verða hinum afvega- leiddu blekkingameisturum til flokks pólitísks framdráttar. Svo mikið er víst. Kaldhömrun ósvífninnar er yfirgengileg. Oddamaður? Um 5. manninn í stjórn Olíufé- lagsins, Skúla heitinn Thorarensen togaraútgerðarmann og stórbónda, sem þráfaldlega hefði sjálfsagt get- að orðið oddamaður, ef pólitískt hefði skorist í odda með samvinnu- mönnum og einkarekstursmönnum í stjórninni — hvað ég eftir góðum heimildum hef, að aldrei hafi kom- ið fyrir — um hann hefi ég aldrei vitað neina flokkspólitiska afstöðu. En duglegur og harðskeyttur einka framtaksmaður var hann á sjó og landi, sjálfstæður i bezta lagi og heldur ólíklegur til þess að láta samvinnumenn segja sér fyrir verk um. Sjálfstæðisflokkurinn í öruggum meirihluta olíudæmdra manna. Þannig stóðu þá málin í sjálfri stjórn Olíufélagsins, eða a. m. k. .Jifty :fifty“ sjálfstæðismönnum í vil. Þar við bætist svo sú staðreynd, að báðir framkvæmdastjórarnir, sem koma við sögu, mega áreiðan- lega „að meirihluta" reiknast Sjálf- stæðisflokknum í pólitisku tilliti, bæði sá fjársektaði, en þó einkum aðalsökudólgurinn, eins og siðar mun sýnt fram á. Þrátt fyrir allt þetta, sem bæði guð og margir menn vita, eru mál- gögn Sjálfstæðisflokksins, vikum, mánuðum og árum saman notuð til þess á mjög áberandi hátt, að þrúga hið algjörlega gagnstæða — lygina — inn í þjóðina með hvaða með- ulum, sem vera vill: að samvinnu- og framsóknarmenn hafi verið alls- ráðandi í allri stjórnun Olíufélags- ins — sérdeilis með tilliti til saka mála — en einkareksturs- og sjálf- stæðismenn úti á yztu rönd einskis verð og áhrifalaus lömb, heilög og lúsalaus, í þessari Ijónagryfju já, helzt alls ekki til! Þetta er þrot- laus boðskapur dagblaða Sjálfstæð isflokksins og allra bergmálsþráðn hans út um allt land, að viðbættum talmálspípum sjálfboðaliðsins. Og það er engan endi á því að finna, nær öllum þessum rógi muni linna. En sagan um „blóðblöndun" synd um spilltra samvinnumanna við hrein og eðalborin börn sjálfstæðis- stefnunnar í oliunni, er ennþá ekki alveg sögð. Hver er maðurinn? Ég man sjálfur þá tíð, er Haukur Hvannberg, ungur og íturvaxinn, gekk inn í Sambandshúsið við Sölvhólsgötu. Þð væri synd að segja, að allir þar hefðu litið þennan fríð- leiksmann hýru auga, og þá eink- um þeir, er hagavanastir voru í þessum höfuðstöðvum samvinnu- hreyfingarinnar á íslandi. Hver var hann, hvaðan var hann, hvernig hraðkominn í sína toppstöðu undir þessu þaki? Þannig var spurt og spjallað. Óbreyttir samvinnustarfs- menn sem lengi höfðu fylgst með málum þekktu ekki þennan mann! Flestir vissu ekki betur en ungi maðurinn væri kominn frá mosa- vaxinni ihaldsfjölskyldu í bænum, og væri þess utan góður og gegn Heimdellingur! Það hlaut að vera olían, sem fleytti honum hingað? Þar eru fleiri en við! Þannig var velt vöngum yfir tilkomu manns- ins. En hvað sem öllum bollalegging um um þeirra leið, gat vissulega allt farið vel. Þvi þurfti ekkert að vera til fyrirstöðu. En það fór bara ekkj vel, og er að sjálfsögðu hvorki sakar giftamál gegn flokki né skyldmenn um. En hversu fráleitt er þá líka ekki — þegar i óefni glapræðanna er komið — að tengja manninn nýjum flokki og nýjum uppeldisað- standendum og draga af þá kjmd- ugu ályktun, að þessum eftirátil- búnu aðilum sé allt illt um að kenna ? Sálfræðilegt fyrirbæri? Mörgum mun verða það spum, hvers vegna málsvarar Sjálfstæðis- flokksins hafi haft svo ríka og ómótstæðilega þörf til þess, að skaffa hinum dæmda Hauki Hvann berg einmitt nú og ekki fyrr nýtt og falsað uppi-unaskírteini, saklaus um mönnum til óvirðingar og hneysu um ófyrirsjáanlega framtíð.' Slik spurning er e. t. v. fyrst og fremst sálfræðilegs eðlis. En þorir Sjálfstæðisflokkurinn eða talsmenn hans að leita svars heiðarlegs sér- fræðings við þeirri spurningu? Allt er þetta ekki einleikið. Svo mikið er víst. Og það er meira en kominn timi til þess, að almenningur i land inu geri sér það ljóst. Óskasonur. Mér þykir líklegt, að dálkahöfund ar sjálfstæðisblaöanna, og þó nokkr ir aðrir, hefðu undanfarið og þessa dagana ekkert haft á móti því að sverja títt nefndan Hauk upp á Vilhjálm Þór og skrá piltinnn í hjarta Þingeyjarsýslu af því, að samvinnuleiðtoganum varð það á, að hætti djarfra manna og ótor- trygginna, að treysta honum og fall- ast á ráðningu þessa nýútungaða lögfræðings til tninaðarstarfa fyrir olíuhlutafélag, sem SÍS var aðili að og hafði haft forgöngu um að stofna landsmönnum til nyteemdar. Sú er dauðasynl Vilhjálms nú. þótt hann áöur hefði af þessu nokkurn heiður og hrós — þ, á. m. sumra — sömu manna og í dag áfellast hann — meðan allt sýndist leika i lyndi og glæst framtíð fríðleiksmannsins undir stjörnum og sól bera við him in. Það er létt verk og löðurmann- legt að dæma hart á berangri hleypi Framhald á 13. síðu. 8 TÍMINN, sunnudaglnn 2. fsbrúar 1964

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.