Tíminn - 05.08.1964, Blaðsíða 14

J.
CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
segja. Það er hápunktur aðdáun-
arinnar.
Alger óeigingirni í fari konu —
og þá einkum fallegrar konu —
er afar óvenjuleg. Clementine er
falleg kona og klæðaburður henn-
ar og fas ætíð lýtalaust. Jafnvel
þótt hún sé veik, gætir hún þess
alltaf að eiginmaður hennar hafi
það, sem hann þarf á að halda.“
Sir Tom O’Brien ætti að kunna
að meta hugulsemi hennar og vin-
áttu. Hann var staddur í opin-
beru samkvæmi, sem haldið var
á vegum hermállaráðuneytisins
j árið 1962, þegar Clementine kom
J þangað í fylgd með Randolf.
| Hún sá, að Tom O’Brien var að
virða fyrir sér nokkur málverk
af stríðshetjum liðins tíma. í
fyrstu sýndist honum hún ætla
að fara að ræða við einhverja aðra
en í stað þess gekk hún til hans.
„Þeir geta beðið“, sagði hún.
„Mig langar til að tala við þig.
Þó að við sjáumst ekki oft, leng-
ur, og þó að ég hafi mig ekki
lengur mikið í frammi opinber-
lega, þá máttu ekki halda, að ég
gleymi nokkurn tíma hollustu
þinni við Winston, þegar hann
fór sjúkur maður til Bermúda
þetta hræðilega gamlárskvöld og
þú sendir honum velfarnaðar-
skeytið dásamlega. Og við gleym-
um því ekki heldur, að þú hlauzt
ámæli fyrir það. Þetta munum við
enn, eins og alla aðra vinsemd
hítta í okkar garð.“
■ Með þessum orðum átti hún
Ið þegar sir Tom var formaður
Llanámuverkamanna, en sama ár
Ifði Winston verið endurkjörinn
frsætisráðherra í fyrsta sinni eft-
I. kaflin
Rakel horfði á undrunarsvipinn
á andlitum ættingja sinna. Sumir
voru beinlínis þrumu lostnir, aðr
ir vantrúa og sumir virtust fjúk-
andi reiðir.
Hamingjan góða! hugsaði hún
með sér og reyndi að afsaka við
brögð þeirra með sjálfri sér. Það
er engu líkara en ég hafi kunn-
gert þeim, að ég sé í þann veginn
að hlaupast á brott með kvæntum
manní!
Ilún hugsaði með sér, að ef til
vill hefði hún átt að búa þau betur
undir fréttina og segja þeim það
ekki þennan sunnudag, þegar
þau voru öll saman komin tii
fjölskylduboðs eins og venja var.
Hún hafði aðeins sagt þeim stað-
reyndirnar.
„Ég er trúlofuð Kóreumanni,"
haföi hún sagt. „Hann heitir John
Kim. Ég elska hann mjög heitt.“
Eins og venjulega varð Ruth
frænka hennar fyrst til að taka
til máls. Ilún hafði verið ein af
hinum reiðu. „En hann er heið-
ingi,“ andmælti hún. „Hvernig get
urðu fengið slíkt af þér, Rakel?“
Rakel brosti, þrátt fyrír gremju
sína.
„John eo kristinn," svaraði hún
mildilega.
,,En hann er að minnsta kosti
Austurlandamaður,“ hvæsti Ruth
frænka. „Hann er engu skárri en
svertingjarnir — í mínum augum.
Og áður en þú veizt af, verður
þú komin með heilan skara af
marglitum krakkaormum, Rakel“.
Rakel roðnaði. Frænka hennar
átti vanda til að vera skelfileg í
munninum.
„John er mjög Ijós yfiriítum,“
ir stríð. Hann var þá nýtekinn
við embætti. Eisenhower var ný-
kjörinn forseti; Stalín sat enn á
veldisstóli og það var mikill áróð-
ur fyrir sameiginlegum viðræð-
um þessana þriggja fyrrverandi
stríðsfélaga ■ til að reyna að leysa
vandamálin í Þýzkalandi og ann-
ars staðar í heiminum.
„Winston fór í hálfs mánðar
hvíldarleyfi til Bermúda og hafði
ákveðið að heimsækja Ike í leið-
inni“, sagði Tom O’Brien. „Kvöld-
ið, sem hann fór frá London, brast
á ofsalegt illviðri. Þetta var fer-
legt flugveður. Clementine var af-
ar áhyggjufull, en hann vildi af
stað, hvernig sem viðraði.
Kvöldið áður, hafði ég sent hon-
um skeyti, þar sem ég sagði, að
honum fylgdu árnaðaróskir allra
og að við vonuðum, að hann mundi
við heimkomuna geta fært Bret-
landi nýja von um bjartari fram-
tíð — horfur voru þá slæmar í
alþjóðamálum og fólk óttaðist, að
annað stríð mundi brjótast út
fyrr en varði.
Einn af riturum Winstons
hringdi á skrifstofu mína til að
tilkynna mér, að forsætisráðherr-
ann hefði orðið afar glaður yfir
skeytinu og spurði hann, hvort ég
heimilaði birtingu þess, opinber-
lega. Ég kvaðst ekkert hafa á móti
því. Ritarinn afhenti fréttamönn-
um afrit af skeytinu. Næsta morg-
un birtist efni þess í öllum dag-
blöðunum og þá varð fjandinn
laus. Eitt eða tvö kommúnistísk fé
lög innan samtakanna byrjuðu því
að senda mótmælabréf til höfuð-
samtaka kolanámuverkamanna.
Yfir mig dundu skammir og sví-
sagði hún. „Flestir Kóreubúar eru
þannig. Og það er mjög sennilegt,
að börnin okkar — ef við eign-
umst einhver — verði alveg hvít.
Og hvað sem því líður,“ sagði hún
einbeitt, „þá þætti mér ekkert að
því, þótt þau væru ekki hvít, ef
þau aðeins verða góðar manneskj-
ur, þegar þau vaxa úr grasi —
eins og fa?Sir þeirra."
„Þú ert orðin brjáluð," urraði
Ruth frænka. Hún leit um öxl og
horfði bænaraugum á móðir Rakel
ar.
„Getur þú ekki komið fyrir
hana vitinu, Maude?“
Maude, móðir Rakelar, var allt-
af hikandi og óákveðin og stam-
aði nú:
„Ég — ég veit eiginlega ekki,
hvaö á ég að segja. Ég hef að
sjálfsögðu hitt John Kim. Rakel
bauð honum heim, en ég
hélt bara, að hann væri venjuleg-
ur námsmaður, sem hún vor-
kenndi.“
„Þú ert meiri bjálfinn að
hleypa Asíumanni inn á heimili
þitt,“ sagði Ruth og réðst nú að
móðurinni. „Þú hefur alltaf verið
veiklunduð, Maude, en ekki hefðj
mig órað fyrir, þú værir svo græn
að hvetja dóttur þína til að uip
gangast Asíustúdent við háskó]-
ann.“
„Trúðu mér, mig grunaði ekfci
. . . “ sagði Maude Hastings i
virðingar, formælingar og frek-
legar árásir, þess var krafizt, að
ég segði af mér og þannig gekk
áróðurinn mánuðum saman.
Strax og Winston kom heim
aftur hitti Christopher Somaes
mig að máli í Neðri málstofunni
og bauð mér til Downing Street
upp á glas af góðu víni. Þar voru
bæði Winston og Clementine.
Hún mælti: „Ég vona, að ekkl
hljótist alltof mikil vandræði af
skeytinu sem þú sendir". Vandræð
rn voru þá að hefjast.
Ég svaraði: „Hafðu engar á-
hyggjur af því.“
Sama kvöld buðu þau mér til
sín aftur. Við sátum inni í her-
bergi hans og hann sagði; „Ég
hef verið að lesa úrklippur um
það, sem þetta fólk er að reyna
að gera þér. En það skiptir engu
máli — þetta eru eintóm vind-
högg — þeir geta ekki gert út af
við þig á þennan hátt — eintóm
vindhögg, það er allt og sumt!“
Bæði Winston og Clementine
höfðu miklar áhyggjur af því, að
allt þetta fjaðrafok út af skeyt-
inu gæri gert mér mein, sem
raunar tókst aldrei, þar sem skyn-
samir menn í verkalýðssamtökun-
um vissu, að þetta voru aðeins
árnaðaróskir og annað ekki. Win-
ston og Clementine buðu mér
fulla vináttu sína, á meðan á þessu
stóð, og vinátta þeirra hefur var-
að síðan.
Hvað þau snertir er „vinátta'
annað og meira en orðið tómt.
Vináttan ristir miklu dýpra en
það.
Winston hefur skipað sér sess
í sögunni sem athafnamesti og á-
máttleysislegum afsökunartón.
Hún sneri sér nú biðjandi að
eiginmanni sínum, en hann veitti
henni enga hjálp. Hann hélt
áfram að reykja pípuna sína og
sýndist djúpt hugsi.
Loks sagði hann.
„Ertu í raun og veru ákveðin
að halda þessu vandræðamáli til
streitu, Rakel? Viltu ekki hugleiða
að þú hefur ekki séð þennan
unga mann — sem þú segist
skynlilega vera trúlofuð — í
meíra en ár.“
Rakel Hastings rétti úr fagur-
löguðum líkama sínum. Hún var
tuttugu og þriggja ára gömul og
skurðstofuhjúkrunarkona við hið
fræga St. Margaret barnasjúkra-
hús. Hún var smekklega klædd,
og ljóst hárið bylgjaðist um axl-
ir henni, andlitsdrættirnir sér-
kennilegir, kinnbeinin há og nef-
ið uppbrett. Augun voru mjög
dökkblá.
„Það er alveg satt, pabbi,“
svaraði hún fljótmælt. „Ég hef
ekki séð John í meira en ár. En
við höfum skrifazt reglulega á, og
í einu af síðari bréfum hans spurði
hann mig, hvort ég vildi koma til
hans og giftast honum..Og ég gaf
jáyrði mitt.“
„En hann er ekki einn af okk-
ur,“ skaut Ruth inn í „Hann er
af algerlega ólíkum þjóðflokki
Það væri nógu erfitt, ef hann
hrifaríkasti forsætisráðherra Bret-
lands. En Clementine hefur skip-
að sér sess sem glæsilegasta hús-
freyjan á Downing Street 10.
Á hjúskaparárum þeirra þurfti
Clementine að venjast ýmsu mis-
jöfnu. En eitt er það, sem hún
hefur aldrei þurft að kvarta yfir.
Hún hefur aldrei sagt, að maður
hennar hafi ekki kunnað að meta
hana réttilega. Winston fór áldrei
í launkofa með aðdáun sína á
henni allt frá fyrstu tíð.
Virðing hans og aðdáun á henni
hefur ætíð verið takmarkalaus.
Hann hafði mjög mikla ánægju af
því að tfna rósir í vönd úr rósa-
runnum þeim, sem þau hlutu í
gullbrúðkaupsgjöf, hlúa síðan að
þeim af kostgæfni, unz hann taldi
þær vera orðnar nógu fallegar til,
að hann gæti gefið Clementine
þær.
Gullbrúðkaup þeirra varð fólki
um allan heim til mikillar ánægju.
Þetta var í eitt af fáum skiptum,
sem hamingjusamur hjúskapur
varð að forsíðufrétt í dagblöðum.
Eftirfarandi gaf að lesa í „Sun-
day Times.“
„Af kaldhæðni hefur verið sagt,
að hamingjuríkur hjúskapur sé
ekki fréttnæmur, Það er þeim.
sem hefur mistekizt, sem búa til
stærstu fyrirsagnirnar í blöðin.
En hér gefur þó að líta hamingju-
ríkan hjúskap, sem án, vafa hefur
alltaf verið fréttnæmur, enda veit
allar hinn menntaði heimur að í
fimmtíu ár hefur hinn baráttu-
glaði, ofsafengni maður, sem orð-
inn er einn vinsælasti maður
heimsins í dag, haft sér við hlið
eiginkonu, sem hefur styrkt hann,
hughreyst og hvatt í gegnum
þykkt og þunnt
Það, sem bezt sýnir, hve stór-
kostleg kona lafði Churchill er,
er það, að þrátt fyrir það að hún
láti aldrei bera á þeim miklu góð-
verkum, sem hún hefur unnið að,
væri franskur eða ítalskur, eða
jafnvel Þjóðverji. En Asíumaður!
Og hver er hann svo? Og hvað
getur hann boðið þér?“
Rakel brosti sínu vingjarnlega,
töfrandi brosi.
„Hann hefur ekkert sérstakt að
bjóða mér, ef þú ertt*að hugsa
um peninga. Hann er fremur efna
lítill. Hann er blaðamaður og
skrifar leiðara og greinar í nokk-
ur kóreönsk blöð. Hann getur
ekki borgað ferðina fyrir míg. Ég
verð að leggja fyrir og borga
sjálf. En ef þú spyrð mig, hvað
hann hafi, þá get ég svarað því
á nokkurn hátt. að hann er út-
lendingur."
„En hann er það,“ sagði Ruth
frænka og barði með krepptum
hnefunum í borðplötuna. „Þú ert
viti þínu fjær, Rakel. Ég er viss
um, að þú hefur átt annarra og
betra kosta völ. Þegar allt kemur
til alls, eru ekki nema tuttugu og
þriggja ára og mjög lagleg. Ég
skai segja það. þótt þú heyrir
sjálf. Og hvers vegna ^viltu þá
endilega kasta þér í fangið á ein-
hverjum heiðnum blaðamanni?"
Rakei andvarpaöi. Hún bjóst
við, að það væri ógerningur að
koma þeim í skilning um, hvernig
henni var innanbrjóst gagnvart
John, hversu oft þau höfðu skrif-
azt á, hversu mjög hún hafði far-
ið að hlakka til að fá bréfin hans.
og þrátt fyrir það að hún haldi
sig ætíð á bak við tjöldin, vita þó
allir um hinn stóra þátt, sem hún
hefur átt í að gera hjónaband
þeirra að fyrirmynd um ókomna
tíð og þannig orðið öllum heim-
inum velgerðarmaður“.
Rósagarðurinn á Chartwell er
tákn fimmtíu gullinna ára, sem
Winston og Clementine hafa átt
sameiginleg. Aðgangur að garð-
inum er nú öllum frjáls, og þar
má sjá á meðal tuttugu og níu
mismunandi rósategunda, sem
mynda rósastíginn fagra, þá
rós, sem nú prýðir fegurstu garða
Bretaveldis — „Friðarrósin". Þar
má sjá rósir frá öllum frægustu
rósaræktendum heims, og þegar
garðurinn stendur í blóma, er sú
sýn ógleymanlega fyrir fegurð og
yndisleik.
i
Þegar þau áttu tuttugu og fimm
ára brúðkaupsafmæli, sendi lafði
Desborugh þeim bréf, sem undir-
ritað var af mörgum, og fékk hún
annan mjög góðan vin þeirra til
að semja bréfið: Það var Eddie
Marsh, og hann skrifaði eftirfar-
andi:
„Þið eruð ekki á meðal þeirra,
sem geta talið sér það til gæfu að
eiga sér enga sögu, en þið hafið
gengið hina hverfulu en merku
lífsbraut ykkar, þar sem skipzt
hafa á skin og skúrir, með óbil-
andi virðuleik og hugrekki sam-
fara styrk og staðfestu og þannig
veitt löndum ykkar fordætni um
hollan og hamingjuríkan hjúskap.“
En bezt mun sæma að láta Win-
ston sjálfan hafa síðasta orðið í
bók þessari — viðurkenningarorð
hans í garð sinnar Ijúfu Clemen-
tine:
„Það leikúr enginn efi á, að
innan fjölskyldunnar og á heimil-
inu, fæðast, dafna og lifa allar
stærstu dyggðirnar, allar veiga-
mestu dyggðir mannsandans . . .“
ENDIR.
Gegnum þessi bréf hafði traust
vinátta þeirra smám saman þróazt
og orðið að ást. Hún hugleiddi,
hversu honum yrði skemmt, ef
hann gæti séð hneykslunarsvip-
inn á andlitum ættingja hennar,
því að hann hafði næma kímni-
gáfu. Hann var hávaxinn af Kóreu
búa að vera, hafði dökkbrúnt hár
og dökk augu, og húð hans var
mjög Ijós.
„Ég játa, að ég fagnaði honum
iíka,“ sagði faðir Rakelar, „en ég
leit á hann sem fátækan, einmana
námsmann. Ertu alveg viss um
sjálfa þig, Rakel?“
„Ég er alveg viss,“ sagði hún
rólega. „Þið megið ekki halda, að
ég hafi ekki hugsað mig um —
þar sem John er Asíubúi og ég
Evrópukona — en þegar fólk elsk
ast. þá skiptir hörundslitur og
tungumál ekki höfuðmáli. Við
John skiljum hvort annað fullkom
lega.
„Og hvenær ætlarðu að giftast
þessum manni?“ víldi Ruth
frænka fá að vita.
„Eins fljótt og unnt er. En við
sættum okkur við að bíða. Ég
hefði mestan áhuga á.að fá hjúkr-
unarkonustarí i Kóreu nokkurn
tíma, áður en við giftum okkur,
svo að ég geti kynnzt landinu og
fólkinu áður. Ég veit ekki, hvort
mér tekst það, en fyrir skömmu
kom David Burney, skurðlæknir, í
ÖRLÖG I AUSTURLÖNDUM
EFTIR MAYSIE GREIG
14
T í M I N N, miðvikudaginn 5. ágúst 1964 —