Tíminn - 12.03.1965, Page 8

8
TÍjVIINN
FÖSTUDAGUR 12. marz 1965

★
„Fárviðri undir Eyjafjöll-
um“, „Stórtjón í ofsaroki und-
ir Eyjafjöllum“. ,.Þök fjúka af
húsum undir Eyjafjöllum" . . .
Slíkar fyrirsagnir hafa býsna
oft birzt í íslenzkum blöðum
fyrr og síðar, og eiga því mið-
ur vafalaust eftir að birtast oft
enn þá. Þessar fréttir hafa vald
ið því, að þegar við heyrum
minnzt á rok detta okkur Eyja-
fjöllin í hug, og þegar við
heyrum minnzt á Eyjafjöllin,
dettur okkur rok í liug.
Ef einhver skyldi láta sér
detta í hug að þessi sífelldu
rok undir Eyjafjöllum stöfuðu
einfaldlega af því að þar væri
eitthvað óvenju illa gengið frá
Séð heim að Núpi undir Eyjafjöllum. Éinn stormsveipurinn þar fsrði hestasláttauvél úrstað. Tímam. KJ
getur veðursæld verið þar ákaf
lega mikil. Sólríkir og lygnir
sumardagar undir Fjöllunum
eru til dæmis einhverjir feg-
urstu dagar, sem getur á landi
hér, og þeir sem aldrei hafa
ferðazt undir Fjöllunum nema
á slíkum dögum geta ekki
ímyndað sér hamfarir náttúr-
unnar þar í almætti hennar.
Nóttina áður en við komum
hafði að vísu verið hvasst á
þessum slóðum, og við heyrð-
um skáldprestinn í Holti segja
yfir kaffibolla á Hvoli að „raf-
magnið hefði farið af í Holti,
eins og venjulega," en Eyfell-
ingar kippa sér ekki upp við
svoleiðis smámuni. Enda mun
lítill skaði hafa orðið í því
veðri.
Við hittum fyrst að máli Ein
ar Jónsson bónda á Moldnúpi,
sem um margra ára skeið var
skipstjóri í Eyjum. Hann flutti
síðan að nýju á föðurleyfð
sína, en hefur þó ekki að öllu
sagt skilið við sjóinn. Hann
ROK UNDIR EYJAFJOLLUM
húsum, þá er sá sami á slæm-
um villigötum staddur, því
hvergi á íslandi mun eins
tryggilega gengið frá húsum
og þar. í stuttu máli sagt þá
dettur engum þar í hug að
ganga frá húsþökum og glugg-
um þar á sama hátt og gert er
í vönduðustu húsum annars
staðar. Til dæmis er í Reykja-
vík og sjálfsagt víðast eða alls
staðar í kaupstöðum bannað að
hnykkja þaksauminn, svo unnt
sé að rjúfa þekjuna utan frá,
ef eldsvoði verður. Þeir undir
Fjöllunum segja, að þeir geti
alveg eins fleygt járninu strax
eins og skilið við sauminn
óhnykktan. Og að þeir láti sér
nægja að binda sperruendana
niður í steypuna með einum
vír, — nei, þeir eru ekki að
henda timbrinu á þann hátt
undir Fjöllunum.
Hún er fræg, gamla lygasag-
an, um það þegar naglbítur,
sem var gaddaður niður í kál-
garði undir Fjöllunum, fauk,
en sumar sönnu sögumar eru
hreint ekkert trúlegri, og satt
bezt að segja myndi ég' ekki
þræta fyrir að hún gæti verið
sönn!
Sannleikurinn er neínileg
sá, að rokið undir Eyjafjöllum
er ekkert venjulegt rok, eins
og við eigum að venjast því.
heldur óskaplegir og óútreikn-
anlegir sviptibyljir sem æða
úr skörunum og kastast fram
og til baka. Stundum fjúka þök
í austur í austanátt, langar leið
ir „á móti“ veðrinu, og þegar
ofsaveðrið skellur á ramm
byggðum þökum er það stund-
um að hlíðin, sem er í skjóli,
lætur undan, einfaldlega vegna
sogkraftsins.
Þannig er umhorfs núna inni
i hlöðunnl í ' Berjanesi. Stein-
steyptur og járnbundinn gafl
hlöðunnar fauk inn, og hnykkt
járnið fauk af hlöðunni. í horn
inu til vinstri sést, hve stutt
er á milli hlöðunnar og íbúðar-
hússins. Samt fannst ekki fyrir
bylnum, sem braut hlöðugaflinn
á íbúðarhúsinu, svo snarpir og
litlir um sig eru þessir storm-
sveiplr undlr Fjöllunum.
Blaðamenn Tímans óku aust
ur undir Eyjafjöll síðastliðinn
sunnudag, sumpart til þess að
virða fyrir sér skemmdirnar í
síðasta fárviðri, sem geysaði
þar aðfaranótt miðvikudagsins
24. febrúar, og sumpart til að
spjalla við tvo fullorðna og
greinargóða bændur þar eystra
um rokið, fyrr og síðar. Á
sunnudaginn var blíðskapar-
veður undir Fjöllunum, enda
er sem sé formaður á síðasta
sexæringnum undir Fjöllunum
síðasta skipi, sem gert er enn
út til fiskjar frá hinni hafn-
lausu strönd suðurlandsins á
sama hátt og gert var öldum
saman, en það er önnur saga.
Og yfir rjúkandi kaffibollum
tókum við tal saman.
— Það þýðir ekkert að vera
að segja þessar sögur héðan,
sagði Einar. — Það halda allir,
sem ekki þekkja til, að þær
séu lygi, og hinum koma þær
ekki á óvart. Einn merkis
bóndi, sem býr hér ná-
lægt mér, var eitt sinn sam-
ferða fólki austan úr sveitum
í áætlunarbíl. Hann fór að
segja því frá því, hvernig þessi
veður höguðu sér, og hann
krítaði hvergi liðugt, enda
sannsögull maður með afbrigð-
um. Hann sá, að sessunautur
hans var ekki meira en svo
trúaður á frásögn hans og leit
í kringum sig. Og þá sá hann,
að þeir sem í kringum þá sátu
byrgðu niður í sér hláturinn.
Þeim datt bersýnilega ekki
annað í hug en hann væri að
segja tómar lygasögur.
—Ekki hefur hann þó ver-
ið að segja söguna um gadd-
aða naglbítinn?
— Nei, sagði Einar og kímdi
við, — en hann var að segja
þeim frá einna ótrúlegasta at-
vikinu, sem ég hef heyrt. Það
gerðist í Mínervuveðrinu svo-
kallaða á þriðja áratug þessar-
ar aldar. Þá var óskaplegt veð
ur sem olli hér miklum skaða.
Jörð var orðin þíð á yfirborð-
inu, en klaki undir. Þá kom
óskaplegur sviptivindur hjá
Hvammi og hann skrúfaði sig
niður í jörðina og bókstaflega
reif hana upp niður á klaka,
og þeytti öllu út í buskann.
Þarna var lengi far í jörðina
eftir, en nú mun það varla
sjást lengur. Það er ekki von
að húsþök standist slíka vinda.
— Og svo var það þegar
hestasláttuvélin fauk á Núpi.
Hún fauk að vísu ekki langt,
en Sigurður heitinn Ólafsson,
sem þar bjó og var mjög sann-
orður maður. sá þegar hún
barst til fyrir vindinum. Þetta
er vissulega ótrúlegt, því hesta
sláttuvélar eru mjög þungar,
það þarf tvo hrausta menn til
i