Forvitin rauð - 01.05.1974, Qupperneq 5

Hver er fyrirvinna? ÞÚ? Ég? Hann? HÚn?
Fyrir hverjum er unnið? Þér? Mér? Honum? Henni?
Vinnur þú? Ég? Hann? HÚn?
Hver vinnur fyrir hverjum? Hver vinnur fyrir
sjálfum sér? Hver fyrir öðrum? Fyrir hverjum
þarf að vinna?
Fyrirvinnuhugtakið
Kannski er fyrirvinnuhugtakið það sem einna
mest stendur í vegi fyrir jafnrétti kynjanna á
ýmsum sviðum. Vegna þess, hve rík hefð það er
að telja karl fyrirvinnu heimilis, er kona talin
þurfa minna kaup, minni menntun, minni frama-
möguleika í starfi. Eiginlega er hún ekki talin
þurfa að vinna - þótt hún geri það.
Þetta er ekki aðeins óréttlæti gagnvart konunni.
Það er ekki síður óréttlátt að ætlast til þess af
karlinum, að hann einn vinni fyrir börnunum og
vinni fyrir móður þeirra, þótt heilbrigð sé.
Enda gera fáir þetta í raun. Er ekki eðlilegast
að hver fulltíða,fullfrískur maður, karl eða
kona vinni fyrir sjálfum sér og foreldrar fyrir
börnum sínum?
Um þessi mál var fjallað á umræðufundi, sem
Rauðsokkar efndu til laugardaginn 27. október,
í Norræna húsinu. Þær Svava Jakobsdóttir,
alþingismaður og Auður Þorbergsdóttir borgar-
lögmaður hófu umræðurnar.
Svava Jakobsdóttir sagði frá umræðum um fyrir-
vinnuhugtakið á vettvangi Norðuriandaráðs og
breytingum, sem sérstök nefnd hefur lagt til að
gerðar verði á löggjöf landanna í átt til jafn-
réttis kynjanna varðandi framfærsXuskyldu og
réttindi.
Og hvernig er viðhorfið hér? Auður Þorbergs-
dóttir talaði um fyrirvinnuhugtakið eins og
það kemur fram hér á landi nú, í lögum og reynd.
umræður inorðurlandaráði
í máli sínu skýrði Svava Jakobsdóttir m.a. frá
eftirfarandi atriðum:
Á undanförnum árum hafa átt sér stað víðtækar
umræður innan Norðurlandaráðs um fyrirvinnuhug-
takið. Segja má, að þeirri umræðu hafi verið
lokið - a.m.k. í bili, með samþykkt varðandi
fyrirvinnuhugtakið á þingi Norðurlandaráðs í
febrúar s.l. Samþykktin hljóðar svo:
Norðurlandaráð mælist til þess við ríkisstjórnir
Norðurlanda,
1. að þær láti fara fram athugun á réttarreglum
sínum í því skyni að afnema ákvæði sem hafa í
för með sér mismunun á körlum og konum sem fyrir-
vinnum.
2. að þær leitist við að samræma merkingu fyrir-
vinnuhugtaksins og framkvæmd þess svo sem kostur
er, jafnframt því að litið verði á konur og
karla sem jafnréttháar fyrirvinnur og framfærslu-
skyldan verði þannig tengd börnunum, og
3. að þær skipuleggi almannatryggingakerfi sitt
á þann veg, að sá sem annast og hefur umsjá með
smábörnum, lasburða gamalmennum, öðrum sjúklingum
eða öryrkjum eigi aðgang að tryggingunum.
Forsaga þessarar samþykktar varpar ljósi á til-
gang hennar og markmið. Upphaf þessa máls hjá
Norðurlandaráði voru þrjár tillögur sem vísað
var til félagsmálanefndar ráðsins. Aliar þessar
tillögur fjölluðu að einhverju Xeyti um stöðu
fjölskyldunnar í þjóðfélaginu - ein fjallaði um
fyrirvinnuhugtakið, önnur um auknar trygginga-
bætur til húsmæðra, og hin þriðja um rýmkun á
fjölskylduhugtakinu í lögum.
í fyrstu tillögunni var þess farið á leit að
Norðurlandaráð beitti sér fyrir því við ríkis-
stjórnir Norðurlanda, að þau samræmdu fyrir-
vinnuhugtakið í lögum sínum
Bent er á, að fyrirvinnuhugtakið hafi mótast
með það fyrir augum að tryggja stöðu konunnar á
þeim tíma, er hún starfaði eingöngu innan veggja
heimilisins. Á okkar dögum eigi ekki lengur við
að löggjafinn líti á karlmanninn sem aðalfram-
færanda og konuna eingöngu við heimilisstörf og
á framfæri karlmannsins. Endurskoðun löggjafar
með tilliti til nýrra og breyttra tíma væri því
aðkallandi.
Ennfremur er bent á að norræn hjúskaparlöggjöf .