Morgunblaðið - 18.12.1932, Blaðsíða 9

Sunnudaginn 18. desember 1932.
9
Orðsenðing til húsmcEðra.
Minnist þess, áður en þjer gerið innkaup í jólabakstur-
inn, að biðja verslun yðar um það besta, því
það verður yður ódýrast.
Lilln-gerduftið
og Lillu-egg|aduftið
er fyrir löngu landsfrægt fyrir gæði,
og fá heimili á landinu munu það vera,
sem ekki nota LILLU-gerduftið og
eggjaduftið.
Lilln-
bökunardropar
reynast með afbrigðum bragðgóðir og
drjúgir, enda vinsælir hjá húsmæðr-
um og brauðgerðarhúsum um
land alt.
\?á er Efnagerðar-soyan orðin lanðskunn
fyrir að gera matinn að hnossgceti.
Allar bragðbætisvörur í jólabaksturinn og allar krydd-
vörur í jólamatinn, frá því fyrirtæki, sem framleiðir
einungis 1. flokks vörur, en það er
H.F. EFHHSERÐ REYKIHUÍKUR
kemisk teknisk verksmiðja.
Hernaðarshulðimar.
Niðurl.
Engum getur dulist að afleið-
3:,garnar verða alvarlegar, ef
Kieiðsla stríðsskuldanna liefst að
fýju. Lausanne samningurinn um
J’ýsku hernaðarskaðabæturnar er
.Pð í liættu. Þessi samningur liefir
e, n ekki verið staðfestur og verð-
tæplega staðfestur neina IJ.S.A.
^laki til viðvíkjandi stríðsskuld-
Flestir viðurkenna, að ekki
ei' hægt- að biiast við varanleguin
efnahagslegum bata í heiminum
fyr en stríðsskuldirnar eru úr
i^ðgunni. Engar líkur eru til að
’I' egið verði úr viðskiftahöftunum
Svo að um muni eða að England
Verðfesti pundið á meðan stríðs-
skuldimar vofa yfir þjóðunum.
^fríðsskuldirnar* eru eltki ein-
^ongu efnahagslegri viðreisn tif
fvrirstöðu, heldur má búast við
:jð áframhald stríðsskuldagreiðsl-
a,1na muni auka kreppuna að
^úklum mun.
Skömmu eftir forsetakosninguna
1 U. S. A. sneri bæði enska og
^’anska stjórnin sjer til TJ.S.A.
íl*>' mæltust til að greiðslu stríðs-
slírúdanna yrði frestað og sltulda-
Samningar nir endurskoðaðir. Hpo-
'’PT' svaraði að skuldunautar
andaríkjanna liafi ekki fært
s,innur fyrir því, að greiðslufrest-
111 sje nauðsynlegur. í Englandi
'ai' niikið um það rætt, hvort Eng-
°ndingar ættu að, borga eða neita
f'ð borga. Sumir af ráðherrunum
ensku voru í uppliafi á þeirri
j skoðun, að heppilegasta væri að
i borga og binda þannig enda á
j skuldamálin. En meiri hluti enskii
stjórnarinnar lítur svo á, að
greiðsluneitun skaði Englendinga
meira en.greiðsla stríðsskuldanna.
Englendingar mundu verða fyrir
alvarlegum álitshnekki, ef þeir
i neituðu að borga. Greiðsluneitun
l
! gæti sltapað liættulegt fordæmi og
J orðið til þess að skuldunautar
Englendinga neituðu að borga
| viðskiftaskuldir sínar. Að lokum
dálcvað enska stjórnin að borga, ef
j IJ. S. A. lieimtar það. En Englend-
ingar geta ekki borgað öðru vísi
en í gulli og verða því að minka
gullforða í Englandsbanka.
Englendingar hafa með rjettu
bent á að greiðsla stríðsskuldanna
mun skaða U.S.A. ekki síður en
Englendinga. Gengi enska punds-
ins lækkaði úr 3,30 niður í 3,11
dollara á nokkrum dögum, þegar
sjáanlegt var að U. S. A. mundi
lieimta, að skuldirnar yrði greidd-
ar. En gengishækkun dollarsins
í Englandi og öðrum löndum, sem
fylgja sterlingspundinu, hlýtur að
gera U.S.A. erfitt að koma vör-
um sínum út í þessum löndum.
í nýrri orðsendingu til U.S.A.
fyrir skömmu bendir enska stjórn-
ir á, að greiðsla stríðsskuldanna'
muni ekki síst skaða útflutnings-
verslun Bandaríkjanna. — Enska
stjórnin segir ennfremur að áfram
hald skuldagreiðslanna neyði Eng
lendinga til þess að draga úr vöru
innflutningi frá U.S.A. Ensk blöð
gera ráð fyrir að enska stjórnin
muni leggja háa tolla á allar vör-
ur frá U.S.A. Loks liefir enska
stjórnin tilkynt Bandaríkjamönn-
um, að skuldakröfur þeirra muni
neyða Englendinga til þess að
heimta að nýju stríðsskulda-
greiðslu frá skuldunautum Eng-
lands og hernaðarskaðabætur frá
Þjóðverjum.
.
Lanöbúnaðurinn og kreppan.
Fjármálaráðherra Bandaríkjanna '
hefir sagt, að velmegun Evrópu
sje meira virði fyrir U.S.A. en
allar stríðsskuldirnar. Margir fjár
málamenn í U.S.A. viðurkenna, að
útflutningsverslunin mulidi örvast
og Bandaríkjamenn græða meira
en sem svarar stríðsskuldunum, ef
þær yrðu strikaðar út. En ame-
ríska þingið og þjóðarviljinn
krefst þess, að skuldirnar verði
greiddar. Amerískur stjórnmála-,
maður lýsti nýlega afstöðu IJ.S.A. .
til skuldamálsins á þessa leið: [
„'Mi'. Smith skuldar mjer 5 doll-
íara. Jeg neyði hann til þess að .
borga þá, þótt það kosti mig- 35
dollara.* 1 11 111 j
Khöfn í desember.
P.
Bannið í Bandaríkjunum. Síðan
30. júní í sumar hafa 17402 menn
í Bandaríkjunum verið kærðir
fyrir bannlagabrot, af þeim hafa
1816 verið sýknaðir. Fangelsisvist
sú sem þessir menn hafa verið
dæmdir í nemur samtals 5500 ár-
um, sektir 2J4 milj. dollara. Auk
þess hafa 4683 bílar og vjelbátar
verið gerðir upptækir, nál. 1 mil-
jón gallóna af öli og V2 miljón
gallóna af sterkum drykkjum.
Ekki verður bændum nú tíð-
ræddara um annað en kreppuna,
eða öllu heldur, ekki tala bændur
um annað en þau vandræði, ef
tveir finnast eða fleiri. Það mun
líka sannast,.að þetta sje ekki að
raunalausu. Gamla orðtakið, að
„sá sje ekki búmaður, er ekki
kunni að berja sjer“ er ekki leng-
ur sannmæli. Það gekk úr gildi
með þeirri kynslóð, sem safnaði
birgðum í góðærunum, og geymdi
þann forða til að halda lilut sín-
um, ef liallaðist á um aflasæld
og árgæsku. Nú berja bændur
ekki lóminn, nema sök sje til.
Og áreiðanlegá er sú sök stærri
r.ú og alvarlegri, en nokkru sinni
liefir áður verið. Aldrei hefir liag-
ur bænda þrengst til slíkra þrauta
sem nú. Ekki á þennan hátt. Það
var fyr, að tvísýnt var til þessara
átta, alt af þá, er nokkru munaði
frá meðallagi til hins verra. Þá
vakkaði hungurvofan í hlaðvarp-
anum. Nú er hún nokkru fjær en
á þeim tímum. Aðstaðan til lífs-
bjargar er á þá leið breytt, að
fleiri eru iitgöngudyrnar nú, og
annara lijálp nærlægari, þegar í
þær lífsnauðir rekur. En þó er nú
svo komið, að fjárhagsvoðinn
stendur fyrir hvers manns dyrum,
bændanna; fylgir þeim til dag-
legra starfa, og sviftir þá livíld
og svefnfró á nóttunni. Þessi voði
er ekki tvísýnn. Fram úr þeim
sorta sjer ekki. Og því er vorkunn,
þó bændur hugsi um þessi efni og
ræði bau saman.
Það mætti fremur vera til áfell-
L, hve hljóðir bændur hafa í raun-
inni verið um þessi mál, hag sjálfs
sín og horfur, undanfarin ár. Því
verður varla neitað, að nokkurt
tómlæti er í því. Vera má, að
bændum sje það, yfirleitt, að ein-
hverju leyti eiginlegt. En hitt þó
vísara, að með ýmsum loddara-
liætti hafa bændur verið glaptir
frá eigin athugun um sín málefni,
sitt viðhorf til veruleikans.
Þessi voði bændanna, fjárliags-
voðinn, er ekki „nýr af nálinni“
nú. Hann hefir verið að þokast
nær og nær mörg undanfarin ár,
þó pii hafi hann gengið yfir til
jfullnustu, þegar verðfall afurð-
anna varð svo gífurlegt, sem nvi.
Þó mundi svo, að þrátt fyrir þessi
óhagstæðu verslunarviðskifti bænd
anna, að afkoma þeirra væri bjarg
leg, ef skuldir fyrri ára hvíldit
ekki eins og drepandi farg á hug
og herðum hvers bónda, að kalla.
En það sjer hver frá sínum bæj-
ardyrum, að þegar bóndinn skuld
ar jafn mörg hundr. kr. og dilka-
tala hans er til sölu, dilksverð
þarf til eins árs vaxtagreiðslu
af hverju hundraði, sem í skuld
er, að þá er á engan hátt unt
að gera öllum full skil: lánar-
dróttnum sínum og þörfum sín og
sinna. En þessu lík, er þó, nokk-
uð alment, aðstaða bænda nú.
Nú þýðir ekki að deila um orð-
■inn hlut. Það þýðir ekki að ásaka
bændur fyrir þessa skuldasöfnun.
Þar er líka margt á móti til af-