Morgunblaðið - 17.12.1933, Blaðsíða 19

20
MORGUNBLAÐIÐ
Til hliðar
við yður, ef þjer gangið
upp eða niður
Bankastræti.
BRISTl
Urwal af
jðlailfiíum.
Armbands- og vasaúr.
Klukkur, nýkomið úr-
val. Saumavjelar, góð-
ar tegundir. Kaffistell,
frá kr. 50.oo. Skálar,
stórar og smáar. Borð-
búnaður Og smávara.
Lítið inn áður en þjer
gerið kaup.
Mikill afsláttur af
eldri vörum verslunar-
innar.
HARALDUR HAGAN,
Sími 3890. Austurstræti 3.
lilatrles-
fætur
fást i
JÁRNVÖRUDEILD
Jes Zimsen.
deildinni nokkrar upplýsingar um
ýms þau atriði. Meðal annars ekki
síst það. hve víðtækir og marg-
víslegir samningar eru fyrir hend
við starfsmenn vig stofnanir rílc
isins, er hindra niðurfærslu á laun-
um. Hvort margt af þeim og
hvaða starfsflokkar hafa samn
inga upp á annað en algengan
pppsagnarfrest o.s.frv.
Framkvæmd þessarar tillögu ef
samþykt verður ætlast jeg til, að
verði meðal annars sú að segja
öllum slíkum samningum upp taf-
arlaust, svo að þeir sjeu þó eigi til
hindrunar á næsta þingi, þegar
ætla má að nýtt kerfi verði lög
leitt á þessu sviði.
-Teg ætla ekki neitt að skora
háttvirta þingmenn að samþykkja
þessa tillögu. Þar fer hver eðlilega
eftr sínum vilja, sínum hugsunar-
hætti, sinni stefnu á því sviði sem
hjer er um að ræða.

hjer er um að ræða. Leiðrjettinga
í þá átt, að færa niður svo fljótt
sem verða má launagreiðslur til
þeirra marma sem taka laun utan
launalaga, og hæst laun og mestar
og óþarfastar aukagreiðslur fá.
Tillagan er tilraun til að leiða
það skýrt í ljós, hvort vilji er
trúa sem skipa þessa háttvirtu
fyrir hendi, meðal þeirra þjóðfull-
deild til að gera þær breytingar
sem unt er að gera nú þegar. Hún
er jafnframt tilraun til að vita um
vilja og möguleika hæstv. ríkis-
stjórnar til endurbóta á þessu
sviði. Það er gert ráð fyrir, að
10 mánuðir l>ði þar til saman
kemur reglulegt þing, þar sem
tækífæri gefst til að taka þetta
tnál alt í gegn.
Á þessu tímabili mætti margar
þúsundir spara ríkissjóði á þessu
sviði, ef einbeitt og fasttæk ríkis-
stjórn með þingvilja að baki, sýndi
alla viðleitni til hagkvæmra á-
‘aka í því efni.
Hitt er mjer þó full ljóst, að
margir og margvíslegir annmark-
kar eru á þessari framkvæmd- —
fíefir mjer að vísu eigi gefist
færi á að rannsaka hve víðtækir
og margháttaðir þeir eru í sumum
fnum. Vænti jeg að hæstv. for-
,ætis og fjármálaráðherra gefi
Ný kvæðabók.
Margrjet Jónsdóttir: Við
fjöll og sæ, kvæði. —
Reykjavík 1933. Ríkis-
prentsmiðjan Gutenberg
Margrjet Jónsdóttir er fyrir
löngu orðin kunn fyrir kvæði
sín, bæði í ,,Æskunni“, sem hún
hefir verið ritstjóri fyrir um ára-
bil og svo í gegn um útvarpið, en
þar hefir hún öðru hvoru lesið
upp ýms kvæði sín. Kvæði þessi
hafa bent á, að hjer væri skáld
kona á ferðinni. Margir vinir
Margrjetar munu því hafa ver-
ið farnir að vonast eftir bók frá
henni og bókin kom í haust eins
og kunnugt er orðið, prýðileg að
formi og frágangi.
Of mikið lítillæti er hjá kven-
þjóð vorri um þessa hluti, því að
það hefir mátt teljast viðburð-
ur, er konur hafa látið sól sína
skína í heimi bókmentanna. En
nú virðist mega búast við bylt-
ingu á þessu sviði, svo margar
bækur, sem konur hafa sent frá
sjer í haust. Og satt mun það
reynast um konuna, að hún sjer
jafnan margt í mannheimum ,,er
ýmsum er vamað að heyra og
sjá“, eins og M. J. kveður í „Álf-
hóll“. En skáldkonan segir þar
nú raunar líka: „Sú gáfa varð
sorg mín og gleði“, og ætti það
á engan hátt að draga úr því, að
konur ljetu oftar ljós sitt skína.
Kvæðabók M. J. sýnir, að skáld-
konan á „óskabát“,
„sem hefir fyrir árar útfararþrá
og ofurlítið stýri, Vanagyðju frá
og segl þau, sem dregnar eru
draumsýnir á“,
eins og skáldkonan segir sjálf i
„Sat hún út við sæinn“.
Annars eru yrkisefni Mar-
grjetar fjölbreytt og ýmist í
„dúr“ eða „moll“, það er að
segja, þau eru eftir efni og á-
stæðum þýð eða stríð, blíð eða
þróttmikil. En fíest eru kvæðin
ljóðræn. Stundum hrópar skáld-
konan: „Jeg vil lifa, jeg skal
verða frjáls", og í sama kvæði:
„Jeg vil hefja könnunarför,
ýta knerri úr vör,
leysa kúgarans f jötra með söng“
ellegar hún kallar þýtt, eins og
til lóunnar:
T5S*
„Komdu til að kveða með mjer
kæra góða systir mín“.
Það finst glögt á kvæðunum,
að skáldkonan þekkir bæði hin-
ar björtu hliðar lífsins og svo
skuggahliðarnar, en henni þyk-
ir auðsjáanlega vænst um birt-
una og það fagra, góða og glaða
og vel sje henni fyrir það, Hún
gefur t. d. þetta heillaráð:
„Opnaðu gluggann og gefðu
gleðinni húsaskjól",
því að:
„Hvert daggartár,
hvert blað á björk og víði,
er brot af lífsins mikla töfra-
smíði".
Mjer þykir vænt um, að það
verður varla vart nokkurrar
bölsýni í kvæðum Margrjetar
Jónsdóttur, en hún er aftur mjög
fundvís á sólskinsblettina. —
Þrátt fyrir það finnur
hún til með þeim, sem líða og
eru afskiftir í lífinu. Það sýna
kvæðin: „Stúlkan máttlausa",
„Blindur drengur", „Söngur
krypplingsins" og svo „Vöku-
konan“, sem mun vera eitthvert
besta kvæðið í bókinni. Annars
er mikill þróttur í kvæðunum
„Hnitbjörg" og „Melkorka". En
einna vænst held jeg samt, að
mjer þyki um barnakvæði Mar-
grjetar. Það eru svo fáir, sem
yrkja fyrir börn með þjóð vom.
Jeg leitaði í sumar að bamarími
og kvæðum við barna hæfi, hjá
öllum skáldum vorum, en hafði
ekki erindi sem erfiði. Og drýgst-
ar urðu mjer gamlar þjóðvísur.
En Margrjet Jónsdóttir virðist
vera gædd þeirri undragáfu, að
geta ort fyrir börn, enda er hún
kennari. Það sýna t. d. vikivakar
hennar, sem eru nú má segja, á
hvers barns vörum hjer í bæ,
síðan leikrit hennar „Vorið kem-
ur“ var leikið hjer á barnadag-
inn í fyrra.
Þingvallavikivakann kannast
allir við síðan 1930 og „Ása bros
ir ung og blíð“ er nú eftirlætis-
söngur telpna. 1 vetur lagði
undirritaður þessa spurningu
fyrir börn í einum 6. bekk í barna-
skóla Reykjavíkur:
Hvaða vísu þykir þjer vænst
um?
Eitt barnið kom með vöggu-
vísu eftir M. J.
Það er stór mikill fengur fyr-
ir þjóð vora, ef skáld vor fást
til að yrkja meira fyrir börn.
Þar er um auðugan garð að
gresja um yrkisefnin, en stórt
skarð að fylla í bókmentum vor-
um. Skora jeg á skáld vor að
beita sjer fyrir því, að bætt verði
úr þessu. Margrjet Jónsdóttir og
Jóhannes úr Kötlum hafa gert
vel í þessu efni, en munu þó gera
betur og fleiri verða að fylgja
þeirra dæmi.
Hjer verður ekki sagt fleira
af kvæðum Margrjetar Jóns-
dóttur, sjón er þar sögu ríkari og
jeg á von á því, að kvæði henn-
ar verði mikið lesin, en vist er
um það, að æskan mun syngja
jau. fsak Jónsson.
NÚ ER ÉG KÁ - TUR
raular hinn ánægði eiginmaður
fyrir munni sjer, þegar hann
sjer að eigi hefir gleymst að láta
GllBlD’S IUstiti
á kvöldborðtð.
Jðlamatnr:
Hangikjöt. Nýslátrað grísakjöt, nautakjöt og ali-
kálfakjöt. Rjúpur, endur og kjúklingar.
Nýtt rjömabússmjör, ísl. egg, margskonar græn-
meti, ávextir nýir og niðursoðnir, fjölbreyttur
áskurður á brauð o. fl. o. fl.
Vörugæðin viðurkend, og verð hvergi lægra.
Pantanir, einkum á fuglum, óskast sem fyrst..
SIMelai SuðDrlamls.
Hafnarstræti 5, sími 1211. .Laugaveg 42, sími 3812.
Týsgötu 1, sími 4685. Hverfisgötu 74, sími 1947-
Ljósvallagötu 10, sími 4879..
Smyglun innflytjenda í
Bandarí k j unum.
Giftingaxauglýsing.
1 giftingarauglýsingu í dönsku
blaði stendur: Hvers vegna kem-
ur enginn til Friðrikku? — Ungi
maður, hvað nú? Komdu nú. Hjer
er jeg, hvar ert þú?
Leyndardómur úrsins.
í Kanada er úrsmiður einn, sem
er alveg í standaudi vandræðum -----
út af smáúri. Hvemig á því stend- Við það, að bannaður hefir ver-
ur, er sagt hjer: Fyrir 6 árum ið innflutningur fóllc.s til Banda-
fekk úrsmiðurinn gamalt vasaúr, ríkjanna, hefir farið að bera á
sem borgun á viðgerð á kluklcu. nýrri atvinnugrein, nefnilega
Hann lagði úrið til hliðar, taldi smyglun manna. Fólk, sem vili
það lítið verðmæti hafa. Fyrir flytja. inn í Bandáríkin, en getur
skömmu var hann að grúska í ekki fengið leyfi til þess á lög-
safni af gömlum úrum, sem hann legan hátt, nýtur aðstoðar smygl-
átti, ograkst þá á þetta umtalaða ara, sem hjálpa því til þess að
úr. í liugsunarleysi opnaði hann komast inn í landið. Það er þá
úrið. Sá hann þá sjer til undrun- annað hvort, að því er smyglað
ar að ritað var með mjög smáu, inn að næturlagi í allskonar dul-
en þó vel læsilegu letri, inn í úrið: ai-gei'fi, eða það er sent með
„Kæri sonur minn Páll! Jeg á nú venjulegum gufuskiþum, og
skamt eftir ólifað. Jeg er hræddur notar þá fölsk vegabrjef, eða
um, að jeg fái ekki að sjá þig fölsk „re-entrypermits“ (vega-
framar, og geti því ekki, eins og brjef sem amerískir borgarar, sem
jeg hefði kosið, sagt þjer frá þessu fara til útlanda, fá, til trygging-
sjálfur. Jeg verð því að dylja ar því, að þeir komist liindtunar-
leyndarmál mitt og láta tilviljun- lanst inn aftur).
ina ráða, hvort þú finnur þetta
eða ekki. Jeg er sá eini á lífi, sem
þekki þetta leyndarmál. Jeg liefi
búið til smákort yfir eyjuna, þar
sem geymd eru að minsta kosti
50 þúsund pund í gull-klump-
um. — Eyjan heyrir ekki und-
ir neitt ríki, og hún liggur úr vegi
fyrir venjuiegum skipsferðum. Nú
áma jeg þjer allra heiila, sonur
minn. Hættu við sjómensku. Hún
á ekki við þig“. — Brjef þetta
var dagsett 1868. Kortið gaf ná-
kvæmlega til kynna, hvar fjár-
sjóðinn væri að finna. En úr-
smiðurinn — hann veit sem sje
ekki sitt rjúkandi ráð, hvað hann
á að gera við þenna óvænta
fund.
Oft vill það verða, að útlénd-
ingar, sem þannig er smyglað'
inn, sæta slæmri meðferð af
smyglurunum. Ymist ræna þeir
þá, er þeir hafa komið þeim á
land, eða þeir gefa því gætur,.
hvar þeir setjist að, til þess síðar
meir að geta haft f je af þeim, er
þeir hafa unnið sig upp. Innfiytj-
endur geta aldrei verið óhultir
fyrir smyglaraforingjtmum, því að
þeir láta ekkert tækifæri ónotað
til þess að fjefletta þá. Þannig
getur það verið grátt gaman að'
iáta smylga sjer inn í FreLsisríkí .
Amerílcumanna.