Morgunblaðið - 24.12.1943, Blaðsíða 9

Föstudagur 24. des. 1943.
MORGUNBLAÐIÐ
Sjera Friðrik Friðriksson í Danmörku
FYRIR NOKKRU er kominn
út í Danmörku síðai-i hluti æfi-
sögu sr. Friðriks Friðrikssonar,
sem nú dvelst þar ytra, svo sem
kunnugt er, og hefir dvalist,
síðan fyrir hernám Danmerkur.
Birtist hjer útdráttur úr síðasta
kafla bókarinnar, er verða
myndi mörgum vinum og aðdá
endum sr. Friðriks hugðnæmur
jólalestur, en hann lauk við að
rita bók þessa í ágúst 1942.
í niðurlagskafla bókarinnar
segir sr. Friðrik, að sjer hafi
,fundist erfitt að rita þenna ann
an kafla ævisögunnar, og hafi
hann jafnvel stundum freist-
ast til að gefast alveg upp við
það, því í henni sjeu ýms tíma-
bil, sem ekki sje á minnst. „Til
dæmis“, segir hann, hef jeg alls
ekki sagt neitt frá tímabilinu
eftir að jeg kom heim frá Vest-
urheimi 1916, þegar jeg fann að
margir gamlir og nýjir með-
starfsmenn mínir höfðu náð
miklum þroska, meðan jeg var
fjarverandi. Þessi samstarfs-
menn hafa með Guðs hjálp lyft
K. F. U. M. og K. F. U. K. í
Reykjavík upp í þýðingarmikla !
stöðu í kirkjulifi íslands“.
Síðan snýr sr. Friðrik sjer |
að því, að minnast þess, hvernig
bókin varð til, og segir: „Vet-
urinn 1932—’33 dvaldi jeg aft-
ur .í Danmörku, mest í Kaup-
mannahöfn, til þess að rita bók-
ina „Æfi mín", fyrsta bindi, og
kom hún út um haustið 1933.
Mjer finnst rjett að gera dálít-
inn útúrdúr hjer, til þess að
skýra það, hverníg yfirleitt -á
því stóð, að jeg fór út á þá
braut, að rita endurminningar
mínar. Mjer hefir nefnilega alt
af fundist það óviðéigandi fyr-
ir litlar persónur að gefa út lýs
ingar á lífi sinu. Af sjálfsdáð-
um hefði jeg aldrei gerst svo
djarfur. En það var farið aftan
að mjer með þetta.
Og sá, sem það gerði var kær
vinur minn frá skóladögum
mínum, ritstjóri mjög góðs bók-
mentafjelags og sagnfræðilegs
tímarits. Hann hjet Þorsteinn
Gíslason. Jeg var guðfaðir yngst
sonar hans, og gaf honum mynd
af mjer. Annar sonur ritstjórans
dvaldi einn vetur í Oslo.
Svo heimsótti mig vinur minn
ritstjórinn einn dag, og sagði
mjer, að sonur hans í Oslo hefði
fengið myndina, sem jeg^gaf
bróður hans, og hefði látið gera
af henni myndamót í Oslo. Nú
hafði ritstjórinn, vinur minn
fengið þetta myndamót og bað
mig um að rita grein um merk-
ustu viðburði æfi minnar, til
þess að birta með þessari mynd.
Lengi bað jeg um að hafa mig
afsakaðan, en að lokum lofaði
jeg að reyna.
Næstu nótt byrjaði jeg að
skrifa og byrjaðí á fæðingar-
degi mínum, en allt i einu stóð
bernska mín svo lifandi fyrir
hugskotssjónum mínum, að jeg
skrifaði næstum alla nóttina,
án þess að komast lengra en
að segja frá sex fyrstu árun-
um, sem jeg lifði. Jeg fór þá til
vinar míns, og sagði honum, að
jeg gæti ekki ritað þessa grein,
hann yrði heldur að fá einhvern
annan til þess. Hann vildi þó
sjá, hvað jeg hefði skrifað og
þegar jeg hafði lesið það fyrir
hann, tók hann það og sagði, að
það skyldi vera byrjunin á
greinarflokki, þar sem jeg^lýsti
að nokkru æfiferli mínum.
Síðar sagði hann mjer, að
hann hefði geymt satsinn, til
þess að hægt væri að prenta
þetta síðar í bókarformi. Og
það var það, sem kom flatt upp
á mig.
Árið 1928 kom svo fyrsta
hefti bókarinnar út, og nefnd-
um við það Undirbúningsárin.
Nokkru síðar kom framhaldið,
Starfsárin. Bókin seldist vel.
Þegar vinir mínir hjer í Dan
mörku fengu að vita um þetta,
vildu þeir að bókin yrði þýdd
á dönsku. Því neitaði jeg, því
jeg vissi að hún var ekki fallin
til þýðingar, þar sem hún var
rituð fyrir íslenska lesendur,
og myndi vart skiljast í Dan-
mörku án mikilla skýringa. Svo
varð jeg að lofa að reyna að
segja sögu mína á dönsku fyrir
danska lesendur. Þannig var
jeg leiddur út í þetta verk, eig-
inlega móti vilja mínum“.
Þvínæst víkur sr. Friðrik að
síðustu dvöl sinni í Danmörku,
og segir um það efni meðal
annars:
Að lokum vil jeg ræða nokk-
uð um þessa síðustu og lengstu
dvöl mína i Danmörku, í dag,
meðan jeg skrifa þetta, þann 14.
ágúst 1942, eru nákvæmlega
þrjú ár liðin, síðan jeg kom
hingað.
Jeg var búinn að ákveða að
fara til Danmerkur sumarið
1939 til þess að rita bók þá, sem
jeg var búinn að lofa. Jeg hjelt
að jeg gæti lokið því verki á
hálfu ári.“
Síðan segir sr. Friðrik, að
hann hafi ógjarna viljað fafa
að heiman. Vegna þess að ein-
mitt þá vorum við að vinna að
byggingu skálans í Vatnaskógi.
Var þá fúlga sú, sem safnast
hafði til skálabyggingarinnar,
orðin um 15.000 krónur. Jeg var
uppi í Vatnaskógi síðustu vik-
una í júní og allan júlí með
fjórar sveitir drengja, og þar
upp frá fjekk jeg brjef frá
Stokkhólmi um það að K. F. U.
M. í Svíþjóð myndi heimsækja
ÍReykjavík þann 4. ágúst. Karla
kór hins sænska K. F. U. M
stóð fyrir ferðinni, og hafði hið
mikla skip Drottningholm, ver-
mjer að vera í Danmörku þar til
í árslok 1940, og vonaðist til
þess að geta lokið bók minni á
þeim tíma, en það gékk ekki
sem best. Jeg var einhvernveg-
inn svo illa upplagður og erfið-
leikarnir urðu miklir. Jeg komst
aldrei almennilega á strik með
þetta verk.
Jeg ferðaðist heilmikið um
Danmörku, og talaði á ýmsum
stöðum. Það var indælt að sjá
gamla vini og eignast nýja.
Svo kom 9. apríl. Gullfoss,
sem jeg hafði hugsað mjer að
fara méð heim, var stöðvaður,
hann liggur enn í Kaupmanna-
höfn. Nú missti jeg alveg löng-
un til þess að vinna að bókinni,
og síðan hefi jeg varla annað
gert, en ferðast um. Síðan 2.
júlí 1940, hefi jeg farið 68 sinn-
um yfir Stóra-Belti. Fyrst nú
á síðasta ári hefir mjer tekist
að ljúka bókinni.
Jeg get ekki lýst allri þeirri
ástúð, sem jeg hefi allstaðar
orðið aðnjótandi. Þessi tvö ár
hafa verið regluleg ferðaár. Jeg
hefi farið um alla Danmörku.
ið leigt til hennar. Fengu Sviarn ' Og hvílík ánægja hefir það
ir bráðlega að vita, að jeg ætl- j verið. að geta komið allsstaðar
aði utan á sama tíma og þeir, inn, óboðinn, sem vinur. Lang-
og buðu þeir mjer þá að vera ur yrði sá nafnalisti, sem jeg
gestur sinn til Gautaborgar, en 1 gæti skrifað yfir yndislega vini
heimsókn þeirra til okkar í og velgjörðamenn.
Friðrik Friðriksson.
við mig, næstum eins og jafn-
aldra, og þó með þeirri tillits-
semi, sem aldursmunurinn hlýt
ur að hafa í för með sjer, þá
get jeg ekki annað en þakkað
Guði undrandi fyrir öll þessi
auðæfi, sem hann hefir veitt
mjer í ellinni. Allt þetta hefir
minkað söknuðinn sem stund-
um hefir sótt á mig, er jeg hefi
saknað vinnu minnar og fje-
laga heima á Islandi".
Að lokum þakkar sr. Friðrik
mörgum aðilum, og alveg sjer-
staklega K. F. U. M„ ,og segir:
„Jeg held að fjelagsskapur hafi
aldrei gert jafn mikið fyrir
neinn einstakan af meðlimum
sínum, eins og þessi fjelags-
skapur hefir fyrir mig gert, mig,
sem þó í rauninni er útlending-
ur og framandi maður.“.
Bókinni lýkur hann með þess
um orðum:
„En allur heiður og þökk ber
þó föður vorum á himnum, og
frelsara vorum Jesú Kristi, sem
lofaður sje um alla eilífð“.
J. Bn.
Reykjavík var öll hin hátíðleg-
asta“.
Þegar jeg hugsa til allra
hinna dásamlegu sumarmóta
Sjera Friðrik segir, að utan- og sumardvalastaða, sem jeg
ferðin með Svíunum hafi verið hefi tekið þátt í. Leikfimismót-
einstaklega skemtileg, var öll ^ anna á Herlufsholm, stúdenta-
ferðin eins og kristilegt sumar- mótanna, drengjamótanna í
mót. Síðan segir sr. Friðrik. J sumartjaldbúðum, þegar jeg
„Jeg kom til Kaupmannahafn minnist alls þessa, hvernig
ar 14. ágúst, og hafði hugsað þessi glaðværa æska kom fram
Eldhætian af jólairjám
Thorvaldsensfjel.
berast stórgjafir
Barnauppeldissjóði Thor-
valdsensfjelagsins hefir l>or-
ist höfðingleg- gjöf frá tveim
merkum borgurum þessa
bæjar, er eigi vilja láta nafna
sinna getið, til niiliningar uiti
frú Guðrfmu Árnason, að upp
hæð 10 þúsund kr.
Frú Guðrún starfaði ura,
ínargra árá skeið með dugn-
aði og atorku í þágu fjelags-
ins.
Þá hefir Barnauppeldis-
sjóðnum borist gjöf að upp-
hæð ó00 kr. frá öðrum mæt-
um borgara Reykjavíkur.
Yill stjórn sjóðsins þakka;
mikilsvirta* höfðinglund þess-
ara gefenda.
E.s. Þór er ekki
Nú þegar jólatrjen verða tendruð á ný, er ívllsta á-
stæða til ]>ess, að benda almenningi á nauðsyn þess, að
viðhafa varúðarróðstafnir, til þess að hindra bruna af.
völdum jólatrjánna.
Breytið eftir þessum auðveldu reglum:
1. Notið sem minnst, af eldfimu skrauti svo sem, bómull
og brjefpokum.
2. Látið tendruð jólatrje aldrei standa nálægt veggjum
glugga- eða dyratjöldum, heldur á miðju gólfi.
3. Látið börnin ekki vera ein við tendruð jólatrje. af
því hafa hlotist mörg slys.
4. Látið fötu fulla af vatni, standa á afviknum stað í
þerberginu.
5. 1 samkomuhúsum, ]>ar sem notuð eru stór jólatrje,
ber að nota rafljós á trjep í stað kertaljósa, en hafa þó
venjulegt af slökkvitæk ium við hendma.
Á NÝAFSTÖÐNU Alþingi
flutti fjárveitinganefnd tillögu
um að heimila ríkisstjórninni
að selja e.s. Þór. Jeg og fleiri
þm. mótmæltum þeirri tillögu
og skoruðum á Alþingi að fella
hana. Rök gegn tillögunni hirði
jeg ekki að endurtaka að sinni.
En tillagan <um sölu Þórs var
feld í sameinuðu Alþingi að
viðhöfðu nafnakalli — með 27
atkvæðum gegn 14.
Nú hefi jeg mjer til undrun-
ar heyrt að skipið er auglýst
til sölu í útvarpinu. Og fyrir
nokkru sá jeg þetta endurtek-
ið í dagblöðum bæjarins.
Þessi söluauglýsing hlýtur að
vera bygð á misskilningi, því
Alþingi hefir synjað um heim-
ild til sölunnar.
Sigurður Kristjánsson.
★
í Mbl. 22. þ. m. var skýrt frá
því, að þingið hefði heimilað
sölu „Þórs”. En þetta var bygt
á misskilningi. Þingið synjaði
þessárar heimildar, eins og S.
Kr. tekur fram.
Ritstj.