Morgunblaðið - 20.06.1946, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 20. júní 1946
Frú Sigríður Eiríksdóttir:
KONURNAR OG BINDINDISMÁLIN
JEG ætla að hefja mál mitt
með því að lesa nokkrar fyr-
irsagnir og útdrætti úr frjett
um dagblaðanna að aflokn-
um helgarfríum síðastliðnar
3 helgar:
Slagsmál í Austurstræti. —
Óróaseggjum lenti saman í
slagsmálum og rak einn
þeirra hnefann í stóra rúðu i
sýningarglugga og braut rúð-
una.
Þetta var sá sjöundi. — Ráð
ist var á mann í miðbænum.
Maðurinn var sleginn og
sparkað í hann. Sagði söku-
dólgurinn um leið og hann
misþyrmdi manninum- —
Mikil ölvun um helgina. —
Lögreglan tók marga menn
úr umferð og var kjallarinn
oftast yfirfullur. Auk þess
aðstoðaði lögreglan og ók
heim fjölda drukkinna
manna. Þá bar og mikið á
ryskingum sökum ölvunar
hjer í bænum um helgina.
Eltingaleikur við bílþjóf. •—
Eíl stolið og þjófnum veitt eft
irför. Þegar inn fyrir bæinn
kom, stökk þjófurinn úr
bílnum, en bílinn valt niður
í fjöru. Maðurinn var hand-
samaður og reyndist hann
vera drukkinn.
Reið niður 8 ára telpu. —
Inn við Elliðaár reið maður
niður 8 ára telpu. Slasaðist
hún alvarlega og var flutt á
sjúkrahús. Reiðmaðurinn var
drukkinn.
Ölvun, velta, slys. — Enn
hefur bílstjóri verið handtek
inn fyrir að aka bifreið und-
ir áhrifum áfengis.
Lögðust til sunds í Þing-
vallavatni. — Á dansleik á
Þingvöllum náði lögreglan í
2 dauðadrukkna menn, sem
voru búnir að klæða sig úr
fötunum. Höfðu þeir lagst til
sunds, og urðu ósjálfbjarga
af kulda og ölvun.
Stálu af farþega í bíl. —
Tveir menn gerðust sekir um
þjófnað af ölvuðum manni í
bifreið. Maðurinn, sem ók
bifreiðinni var einnig ölvað-
ur og próflaus.
442 úr umferð í maí. —
Lögreglan hjer í bæ hefur
tekið 442 menn úr umferð
vegna ölvunar í maí. Er þetta
met í drykkjuskap hjer á
landi. Hefur lögreglan aldrei
tekið eins marga úr umferð
á einum mánuði. í fyrra mán
uði (þ. e. apríl) voru teknir
448 menn úr umferð.
Og nú fyrir síðustu helgi:
Mikil ölvun. — Mjög mikil
ölvun var hjer um helgina
Bar sjerstaklega mikið á
drykkjuskap s.l. laugardags-
kvöld og aðfaranótt sunnu-
dags. Voru húsakynni lög-
reglunnar alltaf yfirfull.
Jeg lýk þessari ófögru )ýs-
ingu af skemmtanalífi lands-
manna með stuttri lýsingu
eins dagblaðanna hjer um
dansleikinn á Þingvöllum
ræstsíðastliðinn laugardag,
sem orðinn er frægur að end
emum. Þar segir svo: „Á
(Utvarpseri
Fyrri
laugardagskvöld var- efnt til
dansleiks í stóra salnum.
Þegar líða tók á kvöldið,
breyttist salurinn í öskrandi
skrílbyggð — og var engum
siðuðum manni í raun cg
veru vært í herbergjum sín-
um fyrir öskrum og óhljóð-
um fyrir utan, flöskubrotum,
klúryrðum og öðru siðlevsi.
Fjórir lögregluþjónar komu.
austur, en þeir höfðu enga
fangabifreið með sjer og gátu
því engum stungið inn. —
Mikill meiri hluti dansgest-
anna voru unglingar á aldr-
num 15—18 ára. Þeir veltust
fullir og slagandi um stjett-
ina, en lentu ekki mikið í
ryskingum. Hinsvegar stóðu
fullorðnir slánar fyrir þeim.
Um 4 leytið kom bifreið
brunandi 1 hlaðið með blind-
fulla róna, sem börðu utan
húsið og sneru í sundur hurð
arhúnana. Sumir fóru ekki í
burtu, misstu af farartækjum
sínum, en lágu eins og skepn
ur úti í hrauni og komu svo
um morgunininn skítugir og
rotinpútulegir til að fá að
þvo sjer og eitthvað í svang-
inn“.
Jeg býst við að framan-
greind dæmi nægi til þess að
sýna fram á, að ástandið í
vínnautn íslendinga og hegð
un þeirra undir áhrifum víns,
sje orðin gersamlega óþol-
andi. Sjálfsagt mæðir mest á
Reykvíkingum í þessum efn-
um, enda er höfuðborgin bú-
in að fá slíkt óorð á sig vegna
allskonar glæpa, að þegar
nótt eina var brotist inn í
Hafnarfirði, var sjerstaklega
tiikynnt, að sökudólgurinn
hefði ekki verið Hafnfirðing-
ur. — Dæmi þess hvernig
litið er á Reykjavík um þess-
ar mundir undir smásjá út-
kndinga, er grein Svíans
Nils Palm, í blaði sem gefið
er út í Malmö, þar sem hann
segir m. a., að drukkið sje
meira á íslandi nú, en í flest-
um öðrum löndum, og að sjö-
undi hver maður í Reykjavík
sje stöðugt ölvaður.
Okkur Reykvíkingum, sem
unnum bæ okkar, þykir að
vonum leitt að fá slíka dóma,
sem við vitum, að eru að
mörgu leyti byggðar á sönn-
um forsendum, enda þótt
ýkja blaðamannsins og ókunn
ugleika gæti þar að nokkru.
Jeg hef síður en svo löngun
til þess að bera níð á Reykja-
vík, og mjer er fullljóst, að
skrílmennska sú, sem á sjer
stað í opinberu skemmtana-
lífi hjer, er ekki framin af
búsettum Reykvíkingum ein-
um, heldur á sinn þátt í því
oheflaður aoskotalýður, sem
tryllist, þegar hann hefur fje
milli handa í glaumnum og
ndi, flutt 7.
grein
aðhaldsleysinu í Reykjavík.
Eigi að síður verður það að
játast, að miðbærinn í Revkja
vík líkist á síðkvöldum oft
verstu hafnarhverfum er-
ltndis, og tæplega er unnt að
ganga þar um að kvöldi til,
svo að maður fyllist ekki
þungum áhyggjum yfir því,
hversu ofdrykkjan og ó-
mennskan virðist vera að ná
yfirtökunum. Jeg tel víst, að
miklum hluta borgarbúa sje
þungt í skapi vegna þeirrar
hættu, sem auðsýnilega vof-
ir yfir æskulýð þessa lands, ef
ekki verður tekið ákveðið í
taumana. — Við erum vafa-
laust mörg, sem býðum eftir
því, að einhverjar aðrar til-
lögur komi um úrbætur, en
þær, sem komu frá lögreglu-
stjóra bæjarins í viðtali hans
við blaðamenn nú fyrir
skömmu, þar sem krafist er
fleiri fangaklefa, fullkomins
drykkjumannahælis, fleiri
lögregluþjóna. Þess skal þó
getið að makleikum, að hinn
góðgjarni, háttprúði lögreglu
stjóri okkar brýndi fyrir
blaðamönnunum um leið, að
þeir þyrftu að vera forgöngu.
menn að því, að vekja sterkt
almenningsálit gegn þeirri
siðferðislegu upplausn, sem
óhjákvæmilega kemur í kjöl-
far ofdrykkju. Blaðamennirn
ir hafa vafalaust tekið þessu
\el, en þeir eru orðnir svo
vanir því að brengla hugsun-
arhátt unga fólksins undan-
farin ár með því að „slá úr
cg í“, dangla svolítið í það
öðru hvoru, en koma svo með
aisökun að hinu leytinu, að
nokkrum dögum eftir hina
velmeintu beiðni lögreglu-
stjóra til blaðamannanna, gat
einn þeirra ekki stilt sig um
að koma með eftirfarandi við
bót vði annars ákveðna á-
deilu á drykkjuskapinn:
, Gamansamur náungi sagðx
við mig um daginn, að við
blaðamennirnir værum allt-
af að ofsækja þá sem drekka,
þeir mættu hvergi vera í friði
f.vrir okkur. Ætli hann segi
ekki eitthvað við mig eftir
þessar hugleiðingar. Nú megi
ekki einu sinni fá sjer einn
lítinn á Þingvöllum“. — Öll
greinin fjckk fyrir bragðið á
sig svip kæruleysis og missti
marks hjá mjer og svo mun
hafa verið um fleiri.
Annar blaðamaður gerir
sjer 4 dögum eftir áskorun-
ina um almenningsálitið,
skrafdrjúgt í pistlum sínum,
um 50,000 kassa af áfengu öli,
sem Bandaríkjamenn höfðu
sett sprengjuefni í og sprengt
ur þeirra og þoka okkur um
upp, af því að Áfengisversl-
un ríkisins, sem þó hafði ver
ið boðinn hinn dýrmæti
júní 1946)
drykkur, mátti ekki kaupa,
vegna lagabókstafs um bann
á bruggun og sölu áfengs öls
hjer í landinu. Er svo að sjá,
að umræddur blaðamaður
sjái eftir ölinu og notar hann
tækifærið til þess að hnýta
um leið í Goodtemplararegl-
una. Mjer skyldist hann vera
einn þeirra, sem eru þeirrar
skoðunar, að ef leyft væri að
drekka áfengt öl og „snapsa“
myndi horfa til * bóta með
drykkjuskapinn í landinu.
Nei, jeg held að óhætt sje
að segja með vissu, að blaða-
menn hafa undangengin ár.
brugðist þeirri mikilvægustu
skyldu sinni, að skapa sterkt
almenningsálit gegn allskon
ar ómenningu, sem þróast
með þjóð vorri. Engir hafa
betri aðstöðu til þess en þeir,
enda er þeim ljósast hverju
stöðugur, samhentur áróður
blaða getur áorkað — bæði
til góðs eða ills.
Hver myndi nú vera orsök
in til þess, að hjer í landinu
hefur ofdrykkja, sviksemi,
okur, innbrot og allskyns
glæpir farið svo ört vaxandi
xmdanfarin ár, að örvggi
borgaranna verður að engu,
ef ekki verða hið bráðasta
gerðar öflugar ráðstafanir til
bóta. Jeg fyrir mitt leyti er
ekki í neinum vafa um, að
hundruð þúsund manna er-
lendt setulið, sem hefur her-
setið land okkar fram að
þessu, á sinn drjúga þátt í
hvernig komið er. Á ófriðai’-
árunum, þegar fjölmennt,
setulið tók sjer bólfestu í
landi okkar, áttu sjer stað
þung átök um æskulýðinn.
Annarsvegar var fjölmennt
setulið með bjarma æfintýrs
ins yfir sjer, vínföng, tóbak,
sælgæti og skemmtanir, stutt
af fjölmennum hóp lands-
manna, sem ljet sjer á sama
standa um allt nema gróð-
ann, sem hægt var að hafa
út úr þessum gestum, er
höfðu þrengt sjer inn í land
okkar og vistarverur. Hins-
vegar var tiltölulega fáliðað-
ur hópur, sem reyndi af
megni að spyrna við fæti, en
gafst ýmist upp fyrir ofur-
eflinu, eða var beinlínis
meinað að starfa til björgun-
ar hinum afvegaleiddu ung-
mennum. Þannig var sá litli
vísir björgunarstarfsins kæfð
ur af ábyrgðarlausum for-
ustumönnum, sem sáu ekki,
eða vildu ekki sjá hvað var
að ske.
Jeg vil ekki eiga á hættu,
að mjer verði borið á brýn,
að jeg hafi engar sannanir
fyrir máli mínu, og leyfi mjer
því að tilfæra hjer greinar-
korn úr bók, sem heitir „Jeg
var send til íslands", eftir
cmeríska stúlku, Jane Good-
ell að nafni, sem starfaði hjer
á vegum ameríska Rauða
krossins, að því er virðist, til
þess að skemmta hermönnun
um og útvega þeim skemmti
atriði á innlendum vett-
vangi. Segir hún m. a. í ein-
um kafla þessarar bókar, frá
aðferð sinni og stallsystra
sinna, til þess að ná íslensk-
um stúlkum, sem í fjölmörg-
um tilfellum voru kornung-
ar, frá 14—18 ára, inn á dans
leiki til hermannanna. Um
þetta farast henni orð á þessa
leið (nákvæmlega þýtt):
„Fyrstu innfæddu stúlkurn
ar komu um 9 leytið og fyr
ekki. Á seinni tímanum til
níu beindum við augum okk
ar að anddyrinu, svo að okk-
ur mætti takast, að uppfylla
hið þýðingarmesta hlutverk
okkar sem sje, að bjóða hinar
styggu, innlendu meyjar vel-
komnar. Aðstaða okkar var
áþekk köngulóarinnar, sem
ginnir fluguna í vef sinn, og
við urðum að lokka þessar
feimnu stúlkur inn 1 bragg-
ann undir áfjáðu og jafnvel
gráðugu tilliti þúsund augna.
Veiðin, sem við vorum að
beita fyrir, var afar, afar
treg. Stundum komum við
stúlkunum inn fyrir dvrnar
með því að taka þjett í hend-
leið aftur á bak inn í bragg-
ann. íslendingar heilsast mik-
ið með handabandi, og þenn-
an sið notuðum við okkur
sem átyllu til þess að toga
þær inn, án þess þó beinlínis
að beita líkamlegu ofbeldi.
Tvær eða þrjár gægðust
máske inn um dyrnar. Þeg-
ar hundruð karlmanna þustu
í áttina til þeirra, áttu þær
það til að draga sig skyndi-
lega í hlje, en gægðust svo
inn aftur, þegar fleiri stöll-
ur bættust í hópinn“.
Jeg skal taka það fram, að
jeg vil sýna ameríska Rauða
krossinum þá tiltrú, að hann
hafi ekki veitt ungu stúlkun-
um okkar áfenga drykki, og
oft voru íslendingar fullviss-
aðir um, að þar færi allt fram
með mesta velsæmi og að þær
væru undir eftirliti reyndra
kvenna.
En hver getur ábyrgst.
hvaða afleiðingar hafa síðan
oft orðið af þessum kynnum?
í þessu sambandi er oft vitn-
að í nokkur hamingjusöm
hjónabönd, sem stofnað hafi
verið til milli hermanna og
íslenskra stúlkna. Um þau
skal ekki rætt hjer, enda
fjarri mjer að ætla, að sú við
kynning hafi farið fram á
framangreindan hátt.
Framhald.
iiiiiiiiiiiiiiilii' i iii 111111111111111 Hiiiniiiiim n ii 11111111111111
| Hiis með |
Iverslunarplássi |
I óskast milliliðalaust. — I
I Mætti vera í smíðum. Til- I
I boð merkt: „Verslunar-
| pláss — 747“ sendist Mbl. I
fyrir mánaðarmót.
5 i
iiiiiiiiimiiHiiiiiiM.niiniii,i,i,iii,iiiiimiiiiiiiiiuiiii«iii