Morgunblaðið - 27.03.1947, Page 8

8
MORGUNBLAÐItí
Fimtudagur 27. mars 1947
r
tuiMaMfe
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Er þetta samvinna?
ÞAÐ er látið heita svo, að nú sje stjórnarsamvinna
milli Sj álfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins und-
ir forystu þriðja aðila. Ekki hefir annað vitnast en það
að þessi samvinna sje í besta gengi innan ríkisstjórnar-
innar. Hvað hún nær þar út yfir er nokkuð óljóst, en
fyrir augu Sjálfstæðismanna kemur alvarlegt hættu-
merki fimm sinnum í viku. Auk þess kemur eins konar
fylgihnöttur annað kastið fram á sjónarsviðið með sömu
ummerkjum. Þessi hættumerki eru blöð Framsóknar-
fiokksins, Tíminn og Dagur.
Þessi málgögn hafa löngum verið hlaðin rógburði um
Sjálfstæðisflokkinn og bestu menn hans. Síðan núver-
andi ríkisstjórn tók við er ekki annað vitað en að ráð-
herrar Framsóknarflokksins hafi hætt við þessa iðju.
Hvort breytingin nær mikið lengra er í óvissu. En hitt
er víst, að blöðin hafa lítið breytt um svip. í hverju
blaði að kalla má, er ganað fram með rógburði og árás-
um á Sj álfstæðismenn og fyrst og fremst á formann
flokksins Ólaf Thors og fyrverandi fjármálaráðherra
Pjetur Magnússon. Þetta ber þann svip að frá hálfu
Framsóknarflokksins sje vilji fyrir hendi til þess að
hafa samvinnu við einstaka menn í Sjálfstæðisflokkn-
um, en ekki við flokkinn og allra síst við þá menn hans
sem lengst hafa verið þar í forystu og meginhluti kjós-
enda treysta best. Þeir menn eru á síðum Tímans og
Dags undir eiturmerkinu: „óalandi og óferjandi“. Þeirra
stefnu vilja Tímamenn afmá; þeirra verkum eyða og
þeirra vilja gera hinir sömu menn ráð fyrir að hafa
að engu.
Nú á alt að vera í kalda koli í fjármálum landsins
og atvinnulífi og alt á það að vera sök hinna vondu
manna, sem stjórnað hafa Sjálfstæðisflokknum á undan-
förnum árum.
Hverjar eru svo þær ráðstafanir, sem hinir vísu feður
úr foringjaliði Framsóknarflokksins ætla að samþykkja
til breytingar á hinni hættulegu stefnu Ólafs Thors og
Pjeturs Magnússonar? Þeir ætla' að borga nokkrum
miljónum eða miljónatugum hærri fjárhæðir úr ríkis-
sjóði til að kaupa niður dýrtíðina. Hið voðalega fjármála-
lega hrun sem blað þeirra og boðberar hafa lengi spáð,
ætla þeir að fjarlægja með því að hækka gjaldahlið ríkis-
fjárlaganna á rekstursreikningi úr 127 miljónum 1946
í 200 miljónir 1947.
Eftir er svo að sjá hversu víðtækar, skynsamlegar og
heilladrjúgar verða tillögur og ráðstafanir þessara manna
til endurbóta á þeirri löggjöf og valdakerfi sem næst
stendur sveitum og sveitafólki. Auk þess er von á því
að nú verði tekið fyrir öll skattsvik og fjárbrall með
því að gera upp eignir manna og fyrirtæki í landinu.
Má vera að á því sviði verði vel og viturlega á málum
tekið, þó enn sje það í óvissu
Alt þetta og ýmislegt fleira bendir þó á þá átt, að
íormaður fjárveitinganefhdar Gísli Jónsson alþm. hafi
hitt naglann á höfuðið þegar hann gaf þá yfirlýsingu í
fjárlagaumræðum á Alþingi, að þeir sem ráða meðal
andstæðinga fyrverandi ríkisstjórnar sýna í verki að
þeir trúa litlu af því sem Tíminn hefir flutt um hrun
og vandræði, er stöfuðu af stefnu og verkum þeirrar
ríkisstjórnar sem formaður Sjálfstæðisflokksins stýrði.
En Tíminn og Dagur halda áfram sínum rógburði á
hendur Sjálfstæðismönnum.
Fyrir kjósendur Sjálfstæðisflokksiná er margt að
athuga. í fyrsta lagi það, að þeir hafa dýran
arf að vernda, sem er framfarastefna fyrverandi stjórn-
ar. í öðru lagi það, að peningakreppu er tiltölulega auð-
velt að framkalla. í þriðja lagi það, að þeir geta ekki
lengi talið þá menn sína samvinnumenn, sem láta mál-
gögn sín halda uppi stöðugum rógburði og ósönnu níði
um formann Sjálfstæðisflokksins og fyrverandi fjár-
málaráðherra.
DAGLEGA LÍFINU
Matvæíaþekking.
OFT heyrast kvartanir írá
húsmæðrum yfir því, að þeim
hafi verið seld slæm matvæli,
Kjötið, sem þær hafi fengið á
þessum eða hinum staðnum
hafi verið rýrt og ekkert nema
beinin, eða fiskurinn skemd-
ur, gamall og horaður, o. s. frv.
Það er nú einu sinni svo, að
gæði matvæla eru misjöfn frá
náttúrunnar hendi, ef svo
mætti segja, en þeir, sem hafa
kynt sjer, eða vanist að meta
gæði matvæla, geta sjeð það
með hálfu auga hvort um fyrsta
flokks vöru er að ræða, eða
ekki. En nú er það svo^ð fjöld
inn allur af húsmæðrum nú til
dags hafa aldrei fengið tæki-
færi til að læra að þekkja kjöt,
fisk eða önnur matvæli. Að
minsta kosti ekki þær, sem ald
ar eru upp í bæjunum. Þær
hafa aldrei sjeð kjötskrokka,
nema í kjötverslunum, eða fisk
nema á eldhúsborðinu hjá sjer.
En það ætti ekki að vera
mikill vandi að bæta úr þess-
um þekkingarskorti og er enda
þarft verk að gera það.
•
Námskeið í
matvælaþekkingu.
ÞAÐ væri vissulega Verk-
efni fyrir húsmæðraskólana, að
efna við og við til námskeiða
fyrir húsmæður bæjarins og
kenna þeim þar að greina milli
góðra og slæmra matvæla.
Slík námskeið yrðu þegin með
þökkum, bæði af húsmæðrun-
um sjálfum og hinum, sem
borða eiga matinn, sem þær
framreiða.
Eftir að matvælaþekking
væri orðin almenn hjá hús-
mæðrum, myndu innkaup
þeirra einnig breytast. Hús-
mæðurnar myndu þá sjálfar
fara í verslanir og velja það,
sem þeim litist best á og vissu
að væri góður matur. Af því
myndi og leiða, að sjálfsögð
verðflokkun á matvælum eftir
gæðum kæmist á og- yrði al-
mennari en nú er.
Matvælaverslanirnar eru
orðnar svo margar og dreiíðar
um bæinn, að það ætti að vera
húsmæðrum hjer, eins og ann-
arsstaðar, vorkunnarlítið, að
velja sjálfar matvælin, en til
þess þurfa þær að fá tækifæri
til að tileinka sjer nauðsynlega
þekingu í þessum efnum.
•
Sjómannastofan
nýja.
ÞÁ ER sjómannastofan kom
in upp á ný og er það vel. —
Fyrsta brjefiðtþaðan hefir mjer
borist og er það frá E. H. vjel-
stjóra. Segir hann í brjefinu
hvernig honum lýst á sig þar:
„Kæri Víkverji!
Jeg er staddur á Sjómanna-
stofunni í Reykjavík í fyrsta
sinni. Lítur hún í alla staði vel
út og þjónustufólkið alúðlegt
og kurteist. Er mál til komið
að sjómannastofu sje komið hjer
upp og eiga þeir menn þakkir
skilið, sem að hrundið hafa
þessu menningarmáli 1 fram-
kvæmd. Þó plássið sje lítið, er
Sjómannastofan á góðum stað
í bænum, þó að óskandi hefði
verið að hún hefði fengið ann-
að húsnæði en hefir nú til um-
ráða.
•
Vantar skútu S.V.F.Í.
„UM nauðsyn sjómannastofu
þarf ekki að hafa nein orð;
allir hljóta að skilja þýðingu
hennar, enda er búið að ræða
svo mikið um það mál að þess
á ekki að gerast meiri þörf. En
eitt finnst mjer vanta tilfinn-
anlega á Sjómannastofuna og
það e,r söfnunarbaukur (skúta)
Slysavarnafjelags 'Islands og
vil ieg biðja þig Víkverji góð-
ur, að koma því á framfæri við
rjetta aðila, að honum verði
komið þarna upp og auðvitað í
sem fyrst. Svo óska jeg Sjó-
mannastofunni alls gós og vona
að hún leysi það mikla menn-
ingarmál vel af hendi, sem
henni er ætlað“.
•
Hótelvandræði
og þingmenn.
EKKI þarf að lýsajpeð mörg
um orðum gistihúserfiðleikun-
um hjer í bænum. Það hefir
komið fyrir, að utanbæjar-
menn, sem komið hafa til bæj
arins hafa orðið að gista í bíl-
um sínum og mun það t. d.
ekki hafa verið óalgengt, að
þeir gestir, sem komu utan af
landi í fyrra sumar og engan
áttu að hjer, hafi gist í bílum
sínum.
Bollalegt er um ný gistihús,
en ekki verður úr framkvæmd-
um. Eins og áður hefir verið
lýst hjer í dálkunum er það
beint* gjaldeyristap fyrir land-
ið, að ekki skuli vera hjer til
gistihúsrúm fyrr erlenda gesti
þvi margir hætta við ferðalag
til Islands vegna þess að þeir
fá hvergi inni.
Hótel Borg er nú orðið fyr-
irmyndar gistihús og veitinga-
hús, sem enginn þarf að skamm
ast sín fyrir, en það er mjög
takmarkað rúm þar og oft verð
ur að úthýsa mönnum, því mið
ur. Borgin þarf í mörg horn að
líta og hjálpa mörgum, t. d.
öllum gestum, sem koma á veg
um hins opinbera og þar að
auki búa að staðaldri hvorki
meira nje minna en 12 alþing-
ismenn á Borginni. Það munar
um minna. En einhversstaðar
verða vondir að vera. En óneit
anle>a sýndist heppilegra að
reynt væri að útvega þeim hús-
næði í íbúðarhúsum, en láta þá
taka herbergi frá ferðafólki.
| MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
+ --------------------------- ■■ ■■—■■■ ------
Giæpaskóli barnanna
í BANDARÍSKU tímariti
birtist fyrir nokkru síðan grein,
þar sem deilt er á áhrif þau, er
miður góðar bíómyndir, ófág-
aður frjettaflutningur og „hasa
blöðin“ svonefndu geta haft á
börn og unglinga. Kemst grein
arhöfundur að þeirri niður-
stöðu, að yngstu lesendurnir
og bíógestirnir geti ósjaldan
orðið fyrir stórhættulegum á-
hrifum, sje ekki fylstu varúðar
gætt við val kvikmynda, frjetta
flutning blaða og sögur þær og
myndasögublöð, sem börn virð
ast hvað áfjáðust í.
Höfundur nefnir mörg dæmi.
Brotnar höfuðkúpur.
Læknar sjúkrahúss nokkurs
veita því eftirtekt, að óvenju
mikið af slösuðum unglingum
— flestir með bro-tna höfuð-
kúpu — koma í sjúkrahúsið.
Þegar byrjað er að grafast fyr-
ir um ástæðuna, kemur í ljós,
að nýbúið er að sýna kvik-
mynfl, þar sem „hetjan“ kálar
andstæðingum sínum með því
að lemja höfðinu á þeim við
gangst j ettarbrúnir og hús-
veggi.
í South Bend, Indiana, er
hópur unglinga handtekinn
eftir að hafa framið fjöldamörg
innbrot. í fórum þeirra finn-
ast uppdrættir af bönkum og
verslunum og ýmsum öðrum
stöðum, sem ætlunin hafði ver
ið að brjótast inn í síðarmeir.
Piltarnir sögðu lögreglunni, að
þeir hefðp lært að undirbúa
innbrot sín, er þeir sáu kvik-
myndina um glæpamanninn
illræmda, Dillinger.
I Indianapolis gengur 14 ára
drengur út úr kvikmyndahúsi
og stelur bifreið. Lögreglunni
segir hgnn eftir á, að á kvik-
myndinni hefði hann komist
að raun um, hversu auðvelt og
„spennandi" það væri að stela
bílum.
Sökudólgurinn
lofaður.
Greinarhöfundur kemst að
þeirri niðurstöðu, að frjetta-
flutningur blaða og útvarps
geti einnig verið stórskaðleg-
ur. Erlend blöð gera sig ósjald-
an sek um að gera stórglæpa-
manninn að einskonar hetju
eða píslarvætti, sem fremji
glæpi sína frekar af gletni en
óþokkaskap. Þektur bandarísk
ur prestur sagði eftir að hafa
lesið um handtöku, játningu og
rjettarhöldin í máli ungs manns
sem barið hafði konu til dauða.
„Eftir að hafa lesið blöðin, er
engu líkara en hjer sje hinn
prúðasti unglingur á ferðinni,
sem lögreglan hafi að ástæðu-
lausu lagt í einelti".
í flestum tilfellum mun ó-
hætt að segja, að íslensk blöð
geri sig ekki sek um frjetta-
flutning af ofangreindu tagi.
„Hasablöðin“.
„Hasablöðin“ eða mynda-
blöðin, sem í seinni tíð hafa
flutst hingað til landsins og
lesin eru af miklum fjálgleik
af börnunum, má óefað telja
að geti háft ýmsar hættur í
för með sjer. í blöðum þessum
skiptast á eldrauðir djöflar og
fílelfd heljarmenni, skjótandi
stigamenn, eldspúandi drekar
og fáklæddar dömur.
Eru nokkur dæmi nefnd í of-
angreindri grein, þar sem lest-
ur slíkra blaða hefir leitt ó-
þroskaða unglinga út á glæpa-
brautina.
Greinarhöfundur endar frá- *
sögn sína með þessum orðum:
„Enginn reynir að halda því
fram að meirihluti kvikmynda,
bóka. blaðafregna eða mynda-
blaða sje „slæmur“. En eins
og þektur blaðamaður hefur
komist að orði um kvikmyndir,
„Ef nokkur kvikmynd hefur
orðið til þess, að unglingur hef
ur leiðst á glapstigu, hefði sú
mynd aldrei átt að vera gerð“.