Morgunblaðið - 30.10.1947, Blaðsíða 7

Fimmtiidagur 30. okt. 1947
MORGlJiy BLAÐIÐ
7
Ræða Ingó lfs Jónssonar
Framh. af bls. 6
vöruskömmtun og hefir víðast
verið frá byrjun styrjaldarinn-
ar. En engin þjóð hefur notfært
sjer þann vísdóm, það rjettlæti,
sem háttv. kommúnistar og
nokkrir Framsóknarmenn þykj
ast sjá í tillögunni.
Kvartanir S.Í.S. órjettmætar.
Eins og áður er sagt, hafa
ýmsir kvartað undan því, að
Sambandið fái ekki innflutnings
leyfi í rjettu hlutfalli við við-
skiptamannaf jöldann. Þær kvart
anir eru ekki á rökum reistar,
því S.Í.S. hefur mætt skilningi
og velvild innflutningsyfirvald-
anna á hverjum tíma, sem og
rjettmætt er. Að S.l.S. hefur
fengið næg innflutningsleyfi
sjest best á því, að það hefur
ekki notað öll þau innflutnings
leyfi, sem kaupfjelögin hafa
fengið, og kaupfjelagsstjórar
sambandsfjelaganna því farið
með mikið af innflutningsleyf-
um til annara innflytjenda og
fengið vörur hjá þeim.
Ef Sambándið hefði verið af
skipt við veitingu innflutnings-
leyfa, ætti þetta sjer ekki stað.
Eeða trúir háttv. 6. þm. Rvík-
ínga, áð kaupfjelagsstjórar sam-
bandsfjelaganna afhendi öðrum
innflytjendum en Sambandinu
innflutningsleyfi, af því að þeir
bjóði ódýrari og betri vörur en
Sambandið. Má vera, að háttv.
6. þm. Rvíkinga vantreysti nú-
verandi stjórnendum S.I.S. til
þess að hafa Sambandið sam-
keppnisfært í innkaupum. Má
vera að hann hafi flutt frv. þetta
þess vegna. Og það sje ástæðan
fyrir því, að hann hefur ekki
óskað eftir, að 12. gr. 1. um
Fjárhagsráð og innfl.verslun
verðixframkvæmd, eins og hún
er nú.
Jeg hefi alltaf haídið, að S.I.S.
væri samkeppnisfært með verð
og vörugæði. Je hygg því, að
þetta dulbúna vantraust hv. 6.
þm. Rvíkinga á Sambandið sje
ástæðulaust með öllu. En hvað
sem því líður er augljóst, að
S.Í.S. hefur ekki verið afskipt
við úthlutun innfl.leyfa.
Þegar unnið er eftir þessum
reglum, fá þeir innflutningsleyfi,
sem gera hagkvæmust og best
innkaup. Þeir einir standast
Scunkeppnina, sém til þess vinna.
Á þann hátt verður komið í
veg fyrir, að þeir menn geri
kaupsýslu að atvinnu sinni, sem
ekki eru starfi sínu vaxnir.
En hv. 6. þm. Rvíkinga og
aðrir kommúnistar meina það,
að hjer á landi sje hættulegt afl,
sem kaliað er heildsalavald,
ættu þeir að standa með þeim,
sem vilja framkvæma þá stefnu
í innflutningsmálum, sem jeg nú
hefi lýst, og skapa þannig rjett-
láta samkeppni í vöruvöndun og
verðlagi. Þá gætu kommúnistar
með rjettu sagt, að þeir væru að
vinna fyrir almenning í landinu
og vildu koma í veg fyrir það,
að fámenn stjett manna auðgist
án verðleika.
Skömmtun á nauðsynjum
manna hlýtur að valda óþægind
um og ýmiskonar erfiðleikum.
Það munu því flestir óska þess,
að tímarnir breytist, og skömmt
unin verði afnumin. Um stundar
verksmiðjur og frystihús, sem
nauðsynleg eru í sambandi við
útgerðina, munu einnig eiga
drjúgan þátt í að skapa hjer
góða tíma, ef þannig verður að
atvinnuvegunum búið, að þeir
beri sig fjárhagslega. En það er
það mikilvægasta og þýðingar-
mesta, að atvinnuvegirnir sjeu
ekki reknir með tapi. Að þeir,
sem leggja sig fram, við atvinnu
rekstur, beri meira úr býtum en
þeir, sem ekkert eiga á hættu,
en taka laun sín ’njá öðrum.
Verslun, vöruskömmtun og
margt annað, sem rifist er um,
eru aukaatriði, ef þannig er að
atvinuvegunum búið, að þeir
geta ekki þryfist, því þeir eru
undirstaðan og • þeir máttar-
stólpar, sem öll þjóðíjelagsbygg
ingin hvílir á.
Nú stöndum við frammi fyrir
þeirri staðreynd, að atvinnulíf
þjóðarinnar er lamað. Vjelbátar
nýkeyptir til landsins og önnur
atvinnutæki, sem kostað hafa
þjóðina stórfje, eru ekki í not-
kun af því að eigendur þeirra
þola ekki að tapa meiru en þeir
stjórn hefur ekki verið sam-
mála um, en meiri hluti hennar
mælti gegn.
Þetta er tilraun til að spilla
nauðsynlegu samstarfi núver-
andi stjórnarflokka.
I heiminum takast nú á tvær
stefnur, annarsvegar einræði og
harðstjórn kommúnismans og
hinsvegar stefna lýðræðis og
mannrjettinda. Ljóst er, að
kommúnistar hjer á landi, eins
og kommúnistar annarra landa,
eru háðir erlendu valdi, og verða
að hlýða fyrirskipunum frá er-
lendu stórveldi. Málstaður Is-
lands er því ekki aðalatriðið í
þeira augum.
Þótt lýðræðisflokkana í land-
inu greini á um stefnur í innan-
landsmálum, er þó eitt víst, að
þeir hafa það sameiginlegt, að
vilja, þegar á reynir, þjóna hags
munum Islands. Sú stund er
upp runnin, að þessir flokkar,
þrátt fyrir misjöfn sjónarmið á
ýmsum málum, og þrátt fyrir
deilur, sem oft hafa verið ill-
vígar, verða nú að sameinast um
það, að koma framleiðslu þjóð-
Súsanna JónasdófEir
Minningarorð
gjaldeyrisástæður hafa nú gert. Það er augljóst, að arinnar á traustan grundvöll.
sakir eru
þjóðarinnar þannig, að ekki
verður komist hjá því, að hafa
skömmtun á flestum erlendum
vÖrum.
Ýmsir eru áhyggjufullir og
horfa með kvíða til framtíðar-
innar. Efast sumir um, að þjóð-
fjelagið okkar litla og fámenna,
standi af sjer þá ólgu og brotsjói
sem yfir heiminn ganga á sviði
fjármála og viðskiptalífs. En ís-
lenska þjóðin hefur eigi að síður
mikla möguleika og jafnvel
meiri möguleika en nokkru
sinni fyrr til þess að vera efna-
lega sjálfstæð og veita þegnum
sínum góð lífskjör.
Miklum hluta af þeim gjald-
eyri, sem þjóðin átti í erlendum
bönkum, hefur verið breytt í ný-
tísku tæki til sjós og lands.
Þessi tæki eru ekki enn farin að
gefa arð nema að litlu leyti. En
á næstu mánuðum og árum mun
árangurinn verða rneiri en ýms-
ir hafa gert sjer grein fyrir, ef
við berum gæfu til að tryggja
atvinnulífið, og láta atvinnutæk-
Islendingar eru fámenn þjóð
b ^J m ganga.
og hafa ekki efni a að eyða < , , . ,
, , I sveitir landsins er komið
tima og orku í latlausar deilur. •, •* f ■ , . , •
^ . _T.._ __ ____ i nnkið af vjelum og tækjum, og
bændur hafa hug á að hagnýta
Þeir, eins og aðrar þjóðir, eru
versluninni háðir, og skiptir
miklu um afkomu almennings,
að viðskipti öll sjeu hagstæð.
Það er því nauðsynlegt, að í
landinu starfi dugandi og sam-
viskusamir kaupsýslumenn. Heil
brigð og eðlileg samkeppni þarf
að þróast, ef hagsmunir almenn-
ings eiga að vera tryggðir. Við
stöndumst ekki við því, að færa
verslunina á eina hönd og kasta
allri samkeppni fyrir borð.
Þegar 12. gr. laga um Fjár-
hagsráð og innfl.verslun kemur
til framkvæmda, mun þ'róast
hjer heilbrigð og eðlileg sam-
keppni til hagsbóta fyrir al-
menning. Með því móti verður
unnið gegn dýrtíðinni í Iandinu.
Á þann hátt verður fyrir því
sjeð, að ekki fari meiri erlendur
gjaldeyrir fyrir hverja vöruteg-
und en nauðsynlegt er. Með því
móti verður hagur almennings
best tryggður, og þau mistök,
sem óneitanlega hafa stundum
átt sjer stað í innflutningi ým-
isa vara, munu ekki endurtaka
sig.
sjer nútimatækni. Eigi að síður
vantar fjölda bænda, dráttar-
vjelar og önnur tæki, af því að
erlendar verksmiðjur hafa ekki
afgreitt á undanförnum mánuð-
um, nema brot af þeim pöntun-
um, sem borist hafa frá íslandi.
•
Enda þótt gjaldeyrir sje nú
takmarkaður, verður ekki hjá
því komist að flytja til landsins
á næsta ári mikið af landbúnað-
arvjelum, svo að landbúnaður-
inn, annar aðalatvinnuvegur
þjóðarinnar, verði færari um að
leysa sitt mikilsverða hlutverk í
þjóðfjelaginu.
Nýsköpunin mesta
gæfusporið.
Á næsta ári munu íslendingar
eiga 35 nýja togara, og auk þess
gömlu togarana, sem flestir eru
nú í sæmilegu standi. Ef ekki
hefðu verið gerðar ráðstafanir
til kaupa á togurunum, væru
framtíðarhorfur okkar í fjármál
um ekki glæsilegar nú. Togar-
arnir færa björg í bú og skapa
mikinn gjaldeyri. Vjelbátar,
ekki má lengur dragast, að
koma framleiðsluni á traustan
grur.dvöll. Það er vitað, að
þetta er erfiðleikum bundið, en
eigi að síður verður Alþingi og
ríkisstjórn að hafa leyst þessi
mál fyrir n.k. áramót. Atvinnu-
tækin eru til í landinu, og er það
mikils um vert. Það má einnig
segja, að verð afurðanna sje á-
gætt. Skilyrði til þess að afla
gjaldeyris og tekna í þjóðarbú-
ið, eru því fyrir hendi, ef ekki
eru gerðar hærri kröfur til
framleiðslunnar en atvinnuveg-
irnir þola.
Það er ljóst, að við verðum að
færa tilkostnaðinn við fram-
leiðsluna niður. Allar stjettir
þjóðfjelagsins verða að taka
höndum saman og lækka kröf-
urnar. Stórra fórna þarf ekki
að krefjast, — það teljast ekki
stórar fórnir, þótt menn slaki á
kröfunum, til þess að atvinnu-
vegirnir megi ganga.
Aðalatriðið er, að allir taki
þátt í því, sem gera þarf, og að
rjettur grundvöllur verði fund-
inn i þessu efni.
Blekkingar kommúnistn.
Kommúnistar hafa leynt og
ljóst reynt að slá ryki í augu
almennings og telja mönnum
trú um, að hægt væri að selja
íslenskar vörur mun hærra verði
en gert hefur verið. Hafa þeir
leyft sjer að nefna háttv. utan-
ríkisráðherra landráðamann,
sem vinni gegn íslenskum hags-
munum, og noti ekki þau tæki-
færi, sem bjóðast við sölu ís-
lenskra afurða. Blekkingarstarf-
semi kommúnista ættu öllum að
vera ljós. Þeir slá þessum fjar-
stæðum fram vegna þess að þeir
vinna að upplausn, og vilja ekki,
að atvinnuvegir íslendinga og
efnalegt sjálfstæði þróist. Þeir
vita, að aðeins með því að upp-
lausnarástand ríki, getur þeim
tekist að halda hjer uppi flokks-
starfsemi og nokkrum hóp
manna til fylgis við sig.
Og nú, þegar kommúnistar bú
ast við, að stjórnarflokkarnir
sjeu að því komnir, að semja
um lausn málanna, reyna þeir að
veikum mætti að flytja mál hjer
í Alþingi, sem hæstvirt ríkis-
Eitt er víst, að mestur hluti ís-
íensku þjóðarinnar, fólkið í land
inu, á ekki aðra ósk heitari, en
þá, að þessir flokkar, með góðri
forustu, vinni nú heiðarlega
saman að því að vernda sjálf-
stæði þjóðarinnar, efnalega og
andlega.
Verði sú ósk uppfyllt, náist
slík samvinna, munu allir erfið-
leikar verða yfirstignir, og yfir
þjóðina koma nýir blóma- og
velgengnistímar.
„ERAT VINUM LÍFT INGI-
MUNDAR". Þessi fögru orð
Vatnsdælu komu mjer í hug, er
jeg stóð við banabeð vinkonu
minnar. Margar fagrar sagnir
eru til að fornu og nýju um vin-
áttu karlmanna, en öllu færri
um vináttu kvenna.
Súsanna var fögur kona og
höfðingleg í sjón og raun, en
umfram alt drengur góður. Hún
var góðum gáfum gædd. Unni
söng og hljómlist og öðrum fögr-
um iistum, enda listræn, svo að
af bar. Aldrei hef jeg sjeð heim-
ili svo fagurlega skreytt hand-
verkum einnar húsmóður sem
hennar. Þar ljek hún sjer með
saumnálina og náði þeirri leikni
og snilli, að furðu sætti. Við-
fangsefni hennar voru mörg og
sjerkennileg. Stundum var það
fagurt landslag, fallandi foss,
skip, sem vaggaði á öldum hafsr
ins, rósarunni eða andlitsmynd.
Það var sama, hvert viðfangs-
efnið var. ÖIlu gat hún gefið líf
og lit, sem henni datt í hug að
listsauma.
Súsanna var fædd að Blöndu-
ösi, dóttir hinna glæsilegu og
góðu hjóna, Sigurlaugar Indriða
dóttur og Jónasar H. Jónssonar,
fasteignasala, sem fluttust síðar
til Reykjavíkur. Súsönnu varð
þriggja barna auðið. Son sinn,
Jónas, misti hún 1941, þá 18 ára
gamlan. Mann sinn, Árna Sig-
urðsson skipstjóra, misti hún
einnig, 11. des. 1945. Má því
segja, að skamt hafi orðið stórra
höggva á millum, þegar um ást-
vinamissi hennar var að ræða.
I dag fylgja henni til grafar
hin aldraða móðir og tvær dæt-
ur hinnar látnu: Sigurlaug og
Guðrún. Sú yngri aðeins 10 ára.
Bernskuheimili Súsönnu stóð
mjer opið og var mjer athvarf,
er jeg kom sem unglingur í
fyrsta skipti til Reykjavíkur. —
Það var í októbermánuði og þá
sá jeg Súsönnu í fyrsta skiptið.
Töfrandi var hún og ógleyman-
leg. Hún ætlaði þá eftir nokkra.
Gera sjómenn í Kefla
vík verkfall 1. nóv.f
Frá frjettaritara vorum
í Keflavík.
VERKALÝÐS- og sjómannafje-
lag Keflavíkur hefur farið fram
á að á komandi vertíð, verði
kauptrygging sjómanna hækk-
uð allverulega. Útgerðarmanna-
f jelag Keflavíkur hefur ekki sjeð
sjer fært að verða við þessum
kröfum. Hefur stjórn Verkalýðs-
og sjómannafjelagsins verið
heimilað að segja upp samning-
um við útgerðarmenn.
Hækkun sú á kauptryggingu,
er Verkalýðs- og sjómannafje-
lagið fer fram á er úr kr. 325 í
kr. 578 að viðbættri vísitölu. —
Þessi krafa var tilkynt Útgerð-
armannaf jelaginu 26. okt. s.l.
Samkomulag hefur ekki náðst
um hækkun þessa. I fyrrakvöld
var fundur haldinn í Sjómanna
og verkalýðsfjelaginu og sam-
þykti fundurinn að heimila
stjórn fjelagsins, að segja upp
samningum við útgerðarmenn
frá og með 1. nóv. n. k., ef samn
ingar hafa ekki tekist fyrir þann j daga að yfirgefa foreldrahúsii*
fíma- og hið furðulega skeði, við urð-
Utgerðarmenn í Keflavík
ræddu kröfu sjómanna á fundi
í gær og var honum ekki lokið
er þessi frjett var símuð.
Ekki seinir fiL
PÓLSKA stjórnin skipaði í dag
þingnefnd til að rannsaka starf-
semi Mikolajczyk, bændaleiðtog-
ans pólska, og þeirra flokks-
manna hans, sem nú er talið að
flúið hafi land. — Reuter.
um ferðaf jelagar. Einn' góðar*
veðurdag í sólskini og svölun»
andvara sigldum við frá Reykja-
vík á leið til ókunnra landa. Út-
þráin seiddi og lífið brosti við
okkur. ’Frá þeim degi höfum við
Súsanna verið tengdar órjúfandi
vináttuböndum jafnvel þótt lönd
og höf hafi skilið okkur að.
Hún dvaldi í Danmörku og
Noregi við nám og önnur störf,
en henni var það ekki nóg, hún
(Framhald á bls. 12>