Morgunblaðið - 11.12.1947, Blaðsíða 8

8
HOKGU1\BLA0IÐ
Fimmtudagur 11. des. 1947
Útp.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austúrstræti 8. — Sími 16-00.
Áskriftargjalcx kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,0C utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Skollaleikur komm únista
KOMMÚNISTAR leika um þessar mundir einstæðari skolla-
leik í íslenskum stjórnmálum en svo, að almenningur fái ekki
auðveldlega sjeð í gegnum svikráð þeirra við þjóðfjelagið.
Þeir deila á stjórn landsins fyrir það, að ekki sje nægilega
mikið flutt inn af ýmiskonar vörum og þessvegna ríki hjer
vöruskortur. Hinsvegar berjast þeir harðsnúinni baráttu
gegn þeim ráðstöfunum, sem gerðar hafa verið til þess að
tryggja rjettláta dreifingu þeirra vara, sem inn eru fluttar.
Þeir saka bæjarstjórn Reykjavíkur um ábyrgðina á því
að framkvæmdir hafa tafist við eimtúrbínustöðina við Ell-
iðaár og bæjarbúa hefur þeasvegna um skeið skort ljós og
hita. Á sama tíma hafa þeir sjálfir haft forystuna um að
stöðva vinnu við þetta þýðingarmikla mannvirki með verk.-
falli þeirra iðnaðarmanna, sem mest reið á að störfuðu að
því að ljúka verkinu.
Þeir halda uppi látlausum óhróðri um sjávarútvegsmála-
ráðherra vegna þess að hann hafi vanrækt að gera nægileg-
ar ráðstafanir til þess að greiða fyrir móttöku og flutningi
Hvalfjarðarsíldarinnar., En jafnhliða lýsir fulltrúi þeirra í
stjórn Síldarverksmiðja ríkisins því yfir, að hann telji að
síldveiðiskipin eigi sjálf að annast síldarflutningana norður
og ríkisvaldið þurfi þar engin afskipti af að hafa.
Þeir segja verkamönnum að þeir sjeu eini stjórnmála-
flokkurinn, sem vill koma í veg fyrir að hjer skapist atvinnu-
ieysi. Jafnframt því að lýsa þessu yfir leggja kommúnistar
á það höfuðáherslu að koma í veg fyrir eða torvelda alla við-
leitni til þess að atvinnutækin verði rekin á samkeppnishæf-
um grundvelli.
Þannig væri hægt að rekja fláttskaparferil kommúnista á
öllum sviðum þjóðlífsins. Allstaðar er framkoma þeirra í
æpandi ósamræmi við yfirlýsingar þeirra um hollustu við
þær stjettir, sem þeir þykjast vilja styðja og efla.
Trúa verslunarmenn þvi að kommúnistar sjeu á móti tak-
mörkun innflutningsins vegna hagsmuna þeirra eða við-
skiptavina þeirra? Áreiðanlega ekki. Kommúnistar hafa
jafnan barist fyrir því að íslensk verslun væri hneppt í hvers
konar fjötra einokunar og hafta. Þeir hafa verið og eru örg-
ustu fjendur frjálsrar verslunar.
Ádeiíur kommúnista á Jóhann Þ. Jósefsson fjármálaráð-
herra eru álíka fjarstæðukenndar. Aðaldragbíturinn, sem
hann hefur átt við að etja, og sá eini í stjórn södarverk-
smiðjanna, er einmitt fulltrúi kommúnista, sem „ekkert
varðaði ufn þjóðarhagsmuni“.
En þessi framkoma kommúnistanna íslensku er raun-
ar ekki aðalatriði í þessu sambandi. Kjarni málsins er sú
staðreynd að þessi skollaleikur er aðeins einn þáttur þeirrar
alþjóðlegu skemmdarstarfsemi, sem kommúnistum allra
landa hefur verið falið að framkvæma gagnvart þjóðfjelög-
um sínum. Það er ekki hægt að dyljast þessarar staðreyndar.
íslenskir kommúnistar eru að leika hjer nákvæmlega sama
leikinn og frönsku kommúnistarnir hafa verið að leika und-
anfamar vikur og lamað hefur alt atvinnuiíf Frakklands.
Þeir eru að reyna að eyðileggja þá glæsilegu möguleika, sem
íslenska þjóðin hefur til þess að treysta framtíð sína með
því að hagnýta sjer nýja markaði á þessum tímamótum í við-
• skipta- og verslunarmálum.
En eins og verkföll og skemmdarstarfsemi kommúnista í
Frakklandi eru nú að renna út í sandinn, mun skollaleikur
og moldvörpuiðja þeirra hjer á landi verða afhjúþuð og for-
dæmd af öllum almenningi.
Hjer eins og þar munu svikin og falsið í málflutningi þeirra
verða augljós. Það er ekki hægt til lengdar að dylja almenn-
ing þess, hvert sje hið sanna eðli og tilgangur kommúnista.
Fólkið sjer hvað er að gerast í heiminum og það veit að ís-
lenskir kommúnistar eru nákvæmlega sama manntegundin
og sú, sem stendur fyrir fólskuverkum og ofbeldisathöfnum
út um Evrópu. fslensku kommúnistarnir þora aðeins ekki og
geta ekki framkvæmt slíka verknaði hjer, enda þótt þeir
lofsyngi þá í blöðum sínum.
\JíLver}i óLrifc
ar:
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Dimmir dagar.
SKAMMDEGIÐ er að ná há-
marki hjá okkur, en eftir
nokkra daga fer aftur að birta
„um hænufet á dag“.. — Annars
vitum við Reykvíkingar lítið af
skammdeginu á móts við þá
sem í sveitunum búa. Þótt raf-
magnið sje dauft eins og er, þá
er birtan meiri, en íslendingar
hafa átt að venjast frá íslands-
byg.ð.
Og jólaannirnar gera sitt til
þess að stugga frá mönnum
leiðindum og áhyggjum, sem
oft eru samfara skammdeginu.
Það væri daufara yfir mönn-
um ef ekki væri jólaundirbún-
ingurinn, þótt oft geti hann
einnig verið lýjandi.
En best er að steypa sjer ekki
of langt út í hugleiðingar um
skammdegið. Það bætir engan.
•
„I dag er jeg ríkur...“
HINN STÓRI DAGUR Happ-
drættis Háskólans var í gær,
Margir hafa undan'farna daga
rent hýrum augum til hæsta
vinningsins — 75 þúsund krón-
ur. En það geta ekki allir feng-
ið stóra vinninginn í þessu happ
drætti frekar en öðrum og flest-
ir verða að gera sig ánægða
með minna og flestir fá ekki
neitt (á því byggjast happ-
drætti).
Happdrættið. hefir stundum
komið að miklu gagni og marg
ir eru ríkir í dag, sem voru
fátækir í gær.
Happdrætti Háskólans er eina
happdrættið í þessu landi, sem
mjer finst eiga rjett á sjer.
„Myndi hætta að
vinna“.
í fiÆR GERÐI jeg það að
gamni mínu að, spyrja nokkra,
sem jeg hitti á förnum vegi,
hvað þeir myndu gera ef þeir
fen"iu stærsta vinninginn í
happdrættinu.
Sá fyrsti var lítill dreng-
hnokki, 10 ára gamall og heitir
Jón. Ekki veit jeg önnur dsili
á honum. Jón litli stóð iyrir
fram.an búðarglugga og horfði
á leikföng.
„Ff jeg fengi stærsta vinn-
ingin, ha?“ sagði hann. ,,Jeg
myndi fyrst kaupa mjer flug-
vjel og síðan gefa mömmu af-
ganginn".
Sá næsti, sem jeg spurði var
piltur um tvítugt í verkamanna
fötum. Hann hallaði sjer upp
að vörubíl.
„Fpngi jeg hæsta vinninginn,
myndi jeg hætta að vinna“,
svaraði hann og glotti.
J'annig eru mannanna áhuga
mál misjöfn.
Þeir, sem duttu í
lukkupottinn.
FYRIR MÖRGUM ÁRUM
safnaði Happdrættið sögum um
fólk, sem hafði unnið í happ-
draetlinu — dottið í lukþupott-
inn — og birti í auglýsingum
daghlaðanna. Það var gaman
mörgum þessum sögum og það
besta við þær var að þær voru
sannar. Þar var sagt frá manni,
sem var að byggja sjer hús og
hafði hálflokið við það er hann
varð peningalaus. Þá vann hann
í happdrættinu og kom húsinu
sínu upp, Einnig voru sagðar
sögur um drauma í sambandi
við happdrættisvinninga. Það
ætti að halda áfram að safna
slíkum sögum. ♦
•
Sögur sem ekki eru
birtar.
EN SVO ERU til sögur í sam
bandi við happdrættið, sem
aldre.i hafa verið birtar. Sögur
um menn, sem ekki þoldu að
vinna peninga — kunnu ekki
með þá að fara. Það eru nefni-
legá margir, eins og pilturinn,
sem jeg gat um hjer að framan
og sem ætlaði að hætta að
vinna, ef hann fengi hæsta vinn
inginn í happdrættinu. Iðnnemi
úti á landi hlaut fyrir stríð 20.
þúsund króna vinning. Hann
hætti námiriu og fór til Reykja
víkur. .Elcki varð vinningurinn
honum til góðs.
•
500 þúsund síldar-
mál á Austurvelli.
NOKKRIR STARFSMENN í
verkfræðingadeild Reykjavík-
urbæjar voru að leika sjer að
því í kaffit.ímanum í fyrradag,
að reikna út hvernig. líta myndi
út á Austurvelli, ef allri síld-
inni, sem veiðst hefir í haust
væri dempt í einn bing á Aust
urvelli og göturnar í kringum
hann. Frá Hótel Borg að Land-
símahúsinu og Alþingishúsinu
að ísafold.
Þeir komust að þeirri niður-
stöðu, að 400.000 mála bingur
af síld yrði á þessu svæði 8
metra hár.
En ef sett væri þarna 500.000
mál síldar myndi síldin ná upp
í þakrennur Alþingishússins.
Það væri með öðrum orðum
ekki hægt að halda ræðu af
svölum Alþingis.
•
Það ætti ....
ÞAÐ ÆTTI að vera lögboðið,
að afgreiðslufólk í brauðabúð-
um tækj með þar til gerðum
töngum á kökum og sætabrauði
er það afgreiðir.
Það er jæðalega að sjá af-
greiðslustúlkurnar róta í kök-
unum.með berum höndunum og
alveg óþarfi. En þetta sjer mað
ur í hverri einustu brauðabúð í
bænum.
Ef gerðar eru athugasemdir
út af þessum sóðaskap, svara
sumar stúlkurnar illu einu til,
eða að þær hafi engar slíkar
tengur.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
Eitt mikilvægasta leppríkíð
ENGUM getur dulist það, að
eitt af mikilsverðustu leppríkj-
um Rússa í dag er Pólland.
Landið hefir að vísu orðið fyrir
geysimikilli eyðileggingu # í
styrjöldinni, en lega þess or-
sakar það, að frá hernaðarlegu
sjónarmiði, er það ákaflega
mikilvægt. Pólland er svo ó-
heppið að vera einskonar tengi-
liður milli austurs og vesturs;
eins. og Rússar hljóta að nota
landið, taki þeir upp á því að
halda her sínum lengra í vest-
urátt en komið er, eins hlýtur
hver sú þjóð, sem herja hygst á
Rússland, að sækja yfir Pól-
land.
Eins og í öllum öðrum lepp-
ríkjum Rússa, eru það komm-
únistarnir, sem eru umboðs-
menn þeirra og verkfæri.
• •
Stefnuskráin.
Bandarískur frjettamaður
hefir nýlega lýst baráttuaðferð
um pólsku kommúnistanna og
skýrt frá stefnuskrá þeirra eft-
ir styrjöldina. Frjettamaður
þessi, Sam Welles að nafni, hef
ir dv.alist í Póllandi og rætt þar
við ýmsa háttsetta kommúnista
og aðra stjórnmálaleiðtoga.
Strjfnuskráin að styrjaldar-
lokum var þessi:
1J Að sigrast á útlagastjórn-
inni í London; 2) að ráða nið-
urlö^um eða vinna hylli and-
stöðuhreyfingarinnar; 3) að ná
áhrifaaðstöðu í skólunum; 4) að
vinna fylgi millistjettanna og
smábændanna; 5) að komast að
,,samkomulagi“ við sósíalista;
6) að ráða niðurlögum kirkj-
unnar.
• •
Sigruðu.
Pólsku kommúnistarnir' hafa
þegar sigrað í fyrstu tveim stór
orustum sínum — gegn útlaga-
stjórninni og andstöðuhreyf-
ingunni. Allir sjálfstæðir með-
P/liko!ajczyk flúði ógnarstjórn
kommúnista
limir Lundúnastjórnarinlnar
hafa, með valdi, verið gerlSir
hættulausir, en andstððújjjfeyf-
ingin er næstum úr sögurini,
síðan öllum meðlimum henjpr
var heitin sakaruppgjöf. Ko»m
únistar Póllands hafa þvi þlg-
ar hafið þriðju og fjórmi *r-
usturnar — orusturnar um sjból
ana, millistjeí tirnar og smá-
bændurna. Aðft; ðirnar eru hjer
hinar sömu og í öðrum einræð-
islöndum: þeir, sem reynast ó-
þjálir til samvinnu, eru rjett-
lausir menn.
• •
Sósíalistar.
Bandaríski frjettamaðurinn,
sem kynt hefir sjer þessi mál,
skýrir svo frá, -að kommúnistar
hafi — formlega að minsta
kosti — enn ekki hafið stríð
sitt gegn pólskum sósíalistum.
Þess virðist ennþá lítil þör-f, þar
sem kommúnistar hafa öll völd
stjórnarinnar í höndum sjer.
Sósíalistar hafa að vísu sex
ráðherra, meðal annars forsæt-
isráðherrann, Joseph Cyran-
kiewicz, en kommúnistar halda
þeim ráðuneytum, sem ein-
hverjji mál skifta. Þeir ráða yf-
ir hernum, leynilögrpglunni,
fræðslumájlum, herdómstólun-
umv erlendri verslun og öllu
efnahagslífi Póllands.
Frh. á bls. 12.