Morgunblaðið - 06.04.1952, Blaðsíða 2

2
MORGUJSBLAÐIÐ
Surínudagur 6. apríl 1952
6arðar Halldórssori á Rif- '
icelssföðum felur framfíð
fkornrækfar í Eyjafirði örugga
Bændur þuría a€ byrja á henni í smáum sííi
GARÐAR Halldórsson á Rifkels-
^töðum í Eeyjafirði, hefir á ann-
«n áratug fengizt við kornrækt,
J>a ekki hafi það verið nema í
íimáum stíl. Þegar kornræktarr
nefnd Framleiðsluráðsins safnaði
■dskýrslum °rá kornræktarbændum
*#comi það í Ijós, að athuganir þaer,
,sem Garðar hefir gert á mögu-
leikum til kornræktar voru ná-
-l;væmari en hjá nokkrum öðrum
Ijónda norðanlands, enda mun
enginn norðlenzkur bóndi hafa
#ialdið tilraunum þessum áfram
«ins lengi og hann.
Garðar er nú staddur hér í
tjænum og hefir ritstjóri blaðsins
4iaft tal af honum til að spyrja
«iiann um álit hans í kornræktar-
♦nálinu.
CKKI HIKX UM AÐ VIXNA
VERKIN Á RÉTTUM TÍMA
— Tilraunir'mínar hafa verið í
«vo smáum stíl, segir Garðar, að
•ég tel naumast, að ég geti nokkuð
nagt. sem hafandi er eftir á
prenti.
— H-var hefir kornrækt verið
reyr.d á síðustu árum í Eyja-
firði annars staðar en á Rifkels-
stöðum?
— Auk Ræktunarféiags Norð-
urlands byrjuðu nokkrir bændur
á kornrækt fyrir 14—15 árum,
«n hafa gefizt upp við hana og
siðustu tvö árin hefi ég ekki held-
i.r sáð til korns, en ekki vegna
liess, að ég hafi misst áhuga fyrir
|>essari ræktu'n.
— Hvað teljið bér ástæðuna
fyrir því, afe bændur hafa lagt
niður viðleitni sína í þessu máli?
— Ymislegt mun valda. Frum-
skilyrði er, að korninu sé sáð svo
nnemma að vorinu, sem tíð leyfir
«og skorið á réttum tíma að haust-
inu. Maður getur látið sér detta
í hug, að bændur hafi ékki gert
sér nægiega grein fyrir, að korn
er ekki hægt að rækta svo vel sé,
án þess að verkin séu unnin vor
cg haust á hentugasta tíma.
JAFK ÖKUGG OG
Iv AfíTÖFL URÆTIN
— Teljið þér ekki gerlegt að
rækta korn í Eyjafirði svo ábata-
samt verði fyrir bændur í venju-
legu tíðarfari?
— Ég hef þá staðföstu trú
segir Garðar, að það sé engu síð-
tir hægt að ræktar korn með
^óðinn árangri en að rækta kart
öfiur. Mér skilst að .oftar verði
tipps'kerubrestur í kartöflurækt-
énni en kornræktinni af völdum
Ciðarfa rs.
Hvort tveggja getur brugðist
í einstökum árumi 'Þáð eru ein-
*taka frostnætur síðsumar^, er
•e.vðileggja kartöfluuppskeruna,
«eða draga stórkostlega úr henni.
Urostnætur geta líka skemmt'
liornið, ef þær koma rétt í þann
mund, ssm kornið er að skríða.
En á þeim tíma sumarsins er
frosthætfan einna minnst. Þó
"frost komi ájtornið á vorin, eftir
að sáð er, hefir það engin áhrif.
BÆNÐUK ERU KORN-
Ý KTINM ÓVANIR
— Getið þér nefnt mér aðrar
ástæður fyrir því, hve kornrækt-
in hefir átt erfitt uppdráttar?
— Að sjálfsögðu kemur þar
fleira til greina, t. d. það að menn
cn þessum störfum öldungis
évanir. Og vantar bæði verkfæri
< % '•. -■ntu.gar geymslur. Víðast
hvar er liðfátt og t. d. kornskurð-
t • getur vel rekist á við heyþuri
j-.-ir -kki :ná vanrækja.
— Hvernig !íst yður á brer fí 1 -
■ igv , srrn komið hafa "ram. - 5
áekta kórn í stó.um sti! á jarð-
■lutí.svæðum?
— Að svo komnu vil ég ekki
íjölyrða um það. En ég tel óhætt
fullyrða, að þeir menn sem
eiga að stjórna kornrækt í stór-
um stíl, verði að hafa aðra og
staðbetri kunnleika á þessum
ræktunarstörfum en bóklega
þekkingu eina. Ég tel það tómt
mál að bændur fari sð rækta
korn í stórum stíl á meðan þeir
eru ekki orðnir því vanir rð
rækta korn að staðaldri til heim-
■i’isnota. En þegar bændur hafa
stundað kornrækt i smáum stíl
um árabil, þá verður þeim óhætt
að hefja stórfeilda * æktun.
NEYÐARÚRRÆÐI Afi GEFA
BYCGIÐ ÓÞROSKAfi
— Hér syðra hafa nokkrir
bændur haldið þvi fram, að þeir
gætu haft fullt gagn af korn-
rækt enda þótt þeir þyrftu að
skera það upp svo óþroskað að
þeir gæfu kornið á stönginni og
gripirnir fengju sinn kjarnfóður-
skammt á þann hátt. Hvert er
yðar álit á þessu?
— Persónulega tel ég þetta
vera hreint neyðarúrræði, því ég
þykist hafa komizt að raun um
að talsverður hluti af því korni
kemur ómeit niður af kúnum, svo
notagildi þessa fóðurs rýrnar
verulega. En ef svo illa tekst til,
að kornið þroskast ekki, þá er
hægt að hugsa sér að nota það
óþroskað til fóðurs. Það yrði að
sínu leyti betra en hrakið hey.
Annars álít ég að í Eyjafirði
þurfi naumast að koma fyrir að
bygg þroskist ekki, og þegar hægt
er að þreskja kornið, þá er einnig
hægt að mala það, ef áhöld til
þess eru til.
— Framtíðarhorfur korns í
Eyjafirði?
— Eru í stuttu máli þessar:
Sændur þurfa að sannfærast nm
að kornræktin sé framkvæman-
leg og sæmiiega örugg í flestum
árum. Þegar þeir hafa öðlast þá
rcynslu, hljóta þeir að taka upp
kornrækt og spara með því hin
dýru kjarnfóðurkaup.___
Karlakór Hreyfils
syngur í Keflavík
og Sandgerði
KAR.LAKÓR Hreyfiis fer í dag í
fyrstu söngtör sina út fyrir bæ-
inn. Er ferðinni heitið til Kefla-
víkur og Sandgerðis. Kórinn
syngur í Sandgerði kl. 4 í dae, en
i samkomuhúsinu í Njarðvíkum
kl. 9 í kvöld.
Fyrir skömmu hélt kórinn ár^-
hátíð sína í Sjálfstæðishúsinu. Á
söngskránni voru 12 lög eftir inn-
lenda og erlenda höfunda, og var
kórnum tekið með ágætum.
Kórinn hefir nú starfað í þrjú
ár. Einn bifreiðarstjórinn, Jón
Guðnason, t'ar söngstjóri kórs-
ins tvö fyrstu árin, en nú síoasta
átið hefir Högni Gunnarsson,
framkvæmdastjóri, haft söng-
stjórnina á hendi. Fara æfingar
fram tvisvar i viku.___
Ræll um hjónaskiln-
aði á aðalfundi Geð-
vemd arf é lagsins
AÐALFUNDUR Geðverndarfé-
lags Islands verður haldinn á
má-udagskvöldið kl. 8.30 í sjöttu
J .er.rs’ustof-u Háskólans.
A uk otSa’íundarstarfa,
Samsöngur Þrasfa
í Gamia bíói í dag
KARLAKÓRINN ÞRESTIR held-
ur samsöng í Gamla-bíói í dag kl.
3. Samsöngur þessi er í tilefni af
40 árá nfmsexi kórsins.
Fyrstu 4 lögin, sem kórinn syng
ur eru eftir Friðrik Bjarnason tón
ská'd. og stjórnar höfundui: þeim.
Friði*ik var stofnandi Þrasta og
hafði st.iórn þeirra á hendi fyrstu
1? árin,— Núverandi söngstjóri,
Páll K. Pálsson, mun hins vegar
stjórna öSrum viðfangsefnúm
hars. “■
Viðfangsefnin eru 4 iög eftir
islenzka höfunda: Kaldaiónskviða
S"m eru 8 lög eftir Sigvalda
Kaidalóns, útsett fyrir karlakór.
— Þá eru prelúdíur eftir Chopin,
.s:'muleið;s útsettar ’vrir karia-
kór — við lióð eftir Heire. Og að
iokum er Valsa brilliante, op 34,
við ljóð eftir Jóhann Hallgríms-
son.
Einsöngvari er Pá'mi Ágústs-
son. og er dr. Victor Urbancic við
hljóðfærið. — Kaldalónskviðan
og Chonins-lögin eru '•addsett af
söngst.jóra Þrasta, Páli K. Páls-
svni, og er raddsetningin eign
þeirra.
Þrestir hafa sungið tveisvar
sinnum í Bæjarbíói i Hafnarfirði
og hlotið ágætar undirtektir. — P
Námsmenn frá
Svíþjóð sfofna
með sér félag
NÆSTKOMANDI miðvikudag,
daginn fyrir skirdag, verður
stofnað félag íslenzkra náms-
manna frá Svíþjóð að Borgartúni
7. Fundurinn hefst kl. 20.30, en
að honum loknum verður dans-
að. Einnig mun Sigfús Halldórs-
son skemmta.
Mikill fjöldi íslendinga hefur
dvalið við nám í Svíþjóð. Til-
gangur félagsstofnunarinnar er
að stuðla að því, að þessir gömlu
kunningjar og vinir hittist öðru
hvoru og ræði sameiginleg
áhugaei'ni.
Dagur Alþjóðasamtaka
krabbameiirisfélaga
mun 1or
m Sur íélagsins di. Heígi Tómss-
sr - , 'æ' "i", fytja amsigu -
erintíi um hjónesILl að' og .okk-
ii.' h.,ónabands-vandamál.
Ölium ei" heimili eðgángur 3
fundinum og þar geía menn gerzt
félagar. *
Alhugasemd frá
íormanni Lakk- og
máiningarverksm.
Hörpu
MÁLARAMEISTARAFÉLAG
Reykjavíkur hefir í Morgunblað-
inu 4. þ. m. birt réttmæta um-
kvörtun út af því, að Harpa hefir
fyrir nokkru kallað blaðamenn
til ’fundar til þess að gera þeim
kunnugt um nýjar tegundir máln
ir.gar án þess að til væru kvadd-
i/ fuiltrúar málarameistara.
Ég hafði gert ráð fyrir því við
annan framkvæmdastjóra verk-
smiðjunnar, Kolbein Pétursson,
að ekki yrði gert kunnugt um
málningu þessa né hún sett á
markaðinn fyrr en málarameist-
ararnir væru búnir að athuga
hana, prófa og segja um hana álit
siti.
Hinn framlcvæmdastjóri Hörpu,
Sigurður Guðmundsson, ásamt
nokkrum hluthöfum, stóð fyrir
þessu tiltæki án samráðs við
mig, sem er fjarverandi úr bæn-
um, og án þess að um það hafi
verið gerð nein samþykkt í stjórn
félagsins.
Ég harma mjög þessi mistök
og vona að þau verði ekki til
þess .að spiilagömJum vinsældum
verksmiðjunnar hjá málarameist-
urunum né viðskiftum við þá.
Það hefir verið frá upphafi
hugsun mín og ætlun, að Lakk-
& málningaverksmiðjan Harpa
ynni fyrst og fremst fyrir mál-
arana og í samráði við kunnattu-
menn í þeirri stétt, til þess að ná
•sem mestum árnngri, og vona ég
eð svo geti tekizt eftirleiðis.
Pétur Guðmundsson.
FÉLÖGUM, sem stofnað eru til
baráttu gegn krabbameini fer
stöðugt fjölgandi meðal menning-
arþjóða heimsins. Alþjóðasamtök
krabbameinsfélaga, Union Inter-
nationale Contre le Cancer, hafa
sérstaklega valið daginn í dag,
til þess að minna almenning um
heim alian á þýðingu þessarar
baráttu. Kiabbameinsfélag ís-
lands hefir nýlega gerzt aðili að
ofangreindum heildarsamtökum
og gengst fyrir því, að minnst
sé þessarar starfsemi í blöðum
og útvarpi hér á landi í dag.
VERKEFNI FÉLAGANNA
Vérkefni krabbameinsfélaga
eru margþætt og nokkuð mis-
munandi eftir því hvar þau
starfa. í hinum stærri og auðugri
löndum heims er mikil áherzla
lögð á að styrkja grundvallar-
rannsóknir á orsökum og cðli
krabbameinsins, því a.ð hin raun-.
verulega orsök þess er enn eigi
fundin. En þegar hún er þekkt,
má gera ráð fyrir að auðveldara
verði að ráða bót á sjálfum sjúk-
dóminum. Hér á landi hefur lítið
farið fyrir slíkum grundvallar-
rannsóknum á eðli krabbameins.
enn sem komið er, og liggja til
þess ýmsar eðlilegar orsakir.
HÉR Á LANDI
Annar þáttur í starfi þessara
félaga beinist að endurbótum áj
þeim aðferðum, sem notaðar eru ^
á hverjum tíma, til lækninga á
krabbameini. Um langt skeið (
hafa einkum tvenns konar að- (
ferðir verið við hafðar. Annars
vegar skurðlækningar, hins veg-
ar geislalækningar. Höfuðárang-
urinn af starfsemi Krabbameins-
féiags Reykjavíkur hefir komið
fram í endurbótum á þessu sviði.
En eins og kunnugt er, afhenti
það Landspítalanum að gjöf
geislalækningatæki af fullkomn-
ustu gerð nú fyrir skemmstu.
FRÆÐSLUSTARFSEMI
Það er viðurkennt, að árangur-
inn af ofangreindum læknisað-
gerðum, skurðlækningum og
geislalækningum, er beztur, ef
sjúklingurinn kemur til læknis í
byrjun sjúkdómsins. Þess vegna
er það ríkur þáttur í starfsemi
krabbameinsfélaga víða um
heim, að-upplýsa almenning um
byrjunareinkenni krabbameins.'
Þessi upplýsingastarfsemi hefir'
verið gagnrýnd af ýmsum aðil-!
um, þar eð hún skapaði óþarfa
ótta eða hræðslu meðal fólks.
Forgöngumenn krabbameinsfé-
laganna líta hins vegar þannig
á, að slík fræðsla sé grundvöllur l
fyrir skynsamlegri varúð al-
mennings og því sjálfsögð, eins-
konar slysavarnastarfsemi, er geti
bjargað fjölda mannslífa. Gildi
þeirrar baráttu, sem beinist að
björgun mannslífa er íslending-
um e. t. v. auðsærra, en flestum
öðrum þjóðum.
En það er ekki aðeins almenn-
ingur, sem þarf að vera á verði
gagnvart byrjunareinkennum
krabbameinsins, heldur og einnig
læknarnir. Þeir þekkja hættuna,
af því að draga viðeigandi að- J
gerðir of lengi og ættu því ekki I
rúmi fyrir sjúklinga. Að láta
krabbameinssjúklinga liggja inni
á heimilum úti í bæ, og eiga að
flytja þá fram og aftur til geisla-
lækninga á spítalann, það er á-
stand, sem er óviðunandi.
Baráttan gegn krabbaméini
kostar mikið fc, og því sem
tekst að safna með almennum
snmskotum og gjöfum, verður
aldrei nema nokkur hluti þess fjár,
sem félagið þarf, til að hrihda
áhugamálum sínum i fram-
kvæmd. Hér verða opinberir að-
ilar einnig að vera með í verki.
Krabbameinsfélag íslands heit-
ir á almenning til áframhaldandi
stuðnings í baráttunni gegn þeint
mikla vágesti, sem efstur er nú.
á dánarmeinaskrá landsins, um
leið og það þakkar þær miklu og
góðu undirtektir, sem málstaður
félagsins hefir hlotið til þessa.
Ólafur Bjarnason,
læknir.
Komið með veika
sjómenn fil
Seyðisfjarðar
Sjukrahúsið þar hefir
fengið ný rönfgenfæki
SEYÐISFIRÐI, 5. apríl. — Tog-
arinn Loch Fleet frá Hull, kom
hér í gærkvöldi með tvo sjúka
menn, sem voru lagðir í sjúkra-
húsið.
Nýlega voru sett þar upp ný-
tízku röntgentæki í stað hinna
eldri og sjúkrahúsinu var um
daginn gefið mjög vandað út-
varpstæki, fyrir forgöngu iþrótta
félagsins Hugins. Heyrnartækí
eru við rúm hvers sjúklings og
hefur svo verið um margra ára
skeið.
að láta undir liöfuð leggjast að
nota allar tiitækar rannsóknarað-
ferðir, til að komast að réttri
niðurstöðu um eðli einkennanna.
Einnig hér hefur Krabbameins-
félagið verk að vinna, enda ú
stefnuskrá þess, að stuðla að auk-
inni menntun iækna í meðferð
og greiningu þessa sjúkdóms.
STÆKKUN RÖNTGEN-
DEILDARINNAR
Eitt af þeim baráttumálum
Krabbameinsfélags íslands, sem
efst mun vera á baugi í náinni
framtíð, er stækkun röntgen-
deildar Landsspítalans. Heil-
brigðisstjórn landsins brá skjótt
og vel við málaleitan félagsins
um byggingu yfir geislalækninga-
tækin. En til þess að þau komi
að fullum notum verður deildinr
að fá úmráð yíir sé'rstöku legu-!
- Uppfaka þing-
ræðna
Framh. af hls. 1
KOMA í STAÐ ÞING-
SKRIFARA
Undanfarin ár hafa 18 þing-<
skrifarar annast ræðuritun á Al-
þingi. Með fyrirhugaðri breyt-
ingu má gera ráð fyrir, að ekki
verði þörf fyrir nema 1—2 skrif-
ara og e.t.v. engan.
Hinsvegar mun verða þörf
nokkurra vélritara til þess, aS
afrita þingræður.
Með hinu nýja fyrirkomulagi,
er fullvíst að þingræður munu
verða mjög glöggar heimildir uin
það, sem fram fer á Alþingi. Ert
vegna þess, hve þingskrifarar hafa
verið misjafnir, hefur oft þótt
verulega á það bresta undanfar-
in ár.
ÚTGÁFA ÞINGTÍÐINDA
FÆRIST í BETRA HORF
Síðastliðin tvö ár, hefur vei ið>
lögð áherzla á að hraða útgáfu
þingtíðinda, sem var orðin mjög-
á eftir tímanum. Var um skeið
þannig komið, að umræður frá.
þremur eða fjórum þingum, höfðu
safnast upp óprentaðar.
Nú hefur verið úr þessu
bætt. Er nú verið að Ijúka
við prentun þingtíðinda fiá
næstsíðasta þingi og b.yrjað>
á þingtíðindum sfðasta þings.
Margir álíta, að þingtítðindi
mun lengjast verulega mcð hinni
vélrænu upptöku þingræðna. E. t,
|V. má þó vænta þess, að þing-
menn muni stilla móli sínu meira.
í hóf, er þeir þurfa .jafnan að-
mæla frá sérstökum ræðustóli og-
hvert einasta orð þeirra er ski áð*
niður. En úr þesuu verður
reynslan að skera.
Mjög fá löggjafarþing hafa tif
þessa horfið að vélrænni upptöki*
þingræðna. Mun slíkt fyrirkomu-*
lag þó í undirbúningi í nokkruiíl
löndutn, m. a. í Finnlandi,