Morgunblaðið - 22.09.1953, Síða 9

Þriðjudagur 22. sept. 1953
MORGVNBLAÐIÐ
9
Eftir þrfú ár verðar ek-
íð gegnum Mont Blanc
á standarffórðangi
Vegalengdin París—Rámaborg sfyítisf um 500 km.
'ALPARNIR hafa frá örófi alda
verið mesti umferðartálmi Norð-
urálfu. Hernaðarfræðingar hafa
margir guggnað fyrir tálmanum
þeim. Hannibal með fíla sína varð
einna fyrstur að reka sig á þessa
erfiðleika. Nú hverfur þessi tálmi
bráðlega, ekki þó svo svo að
skilja, að fjöllin verði flutt, held-
ur verða gríðarmikil jarðgöng
grafin gegnum Mont Blanc. —
Þannig komast bifreiðir gegnum
fjöllin á stundarfjórðungi, svo að
skapast að kalla ný viðhorf í
umferðarmálum álfunnar og frá
bæjardyrum hershöfðingjans
skiptir þetta miklu máli.
GÖMUL HCGMTND
í nóvember í haust verður tek-
ið til með loftborum í fjallshlíð-
unum. Jarðgöng hér í gegn er
gömul hugmynd, sem nú fyrst
kemst í framkvæmd. Meira að
segja má rekja undirbúning að
starfinu til 1844, en ekki varð
af því fyrr en 18. marz í vetur,
að Frakkland, ítalía og Sviss
undirrituðu samning, sem greið-
ír starfi þessu götu.
i • —
METNAÐUR ÍTALSKA
GREIFANS
Það er einum manni að þakka,
að hugmynd þessari er nú hrund-
ið í framkvæmd, ítalanum Lora
Totino greifa. Segja má þó, að
eigingjarnar hvatir liggi að
nokkru að baki hjá greifanum,
þar sem hann langar til að gera
S00 ára gamalt ættaróðal sitt
<Dg höll að Mekka ferðamanna,
en hún er í afskekktum dal, sem
beitir Entreves. Kemst óðal hans
í þjóðbraut, er jarðgöng hafa
verið grafin.
Greifinn er verkfræðingur að
menntun og hóf undirbúning
verksins 1946, en komst fljót-
Jega í fjárþröng. Hann vann þó
á sitt mál fjármálamenn í þrem-
ur ríkjum Og gerðist sjálfur for-
stjóri hlutafélagsins „Mont Blanc
jarðgöngin", sem hefir 350 millj.
króna hlutafé.
GAGNVEGUR
Þessi nýja akbraut gegnum
íhæsta fjalf Norðurálfu (4810 m)
styttir vegalengdina milli Róma-
borgar og Parísar um 500 km.
Jarðgöngin verða 12,5 km löng
og því þau lengstu í heimi.
Lítur nú út fyrir, að gengið
hafi verið frá fjármálahliðinni,
en fyrir dyrum standa miklir
tæknilegir erfiðleikar, sem sigr-
ast verður á. Munni jarðgang-
anna Frakklandsmegin er við
Chamonix í 1250 metra hæð.
Ítalíumegin verður munni við
iEntreves 1380 m yfir sjávarmáli.
Jarðgöngin verða 8 metra breið,
4,5 metra há og eftir þeim liggja
'tvær brautir aðskildar.
JLOFTRÆSTING
í miðjum göngunum verður
30—40 stiga hiti, og til að vinna
feug á þessari svækju eru risa-
vaxnar loftdælur við báða munna
• þeirra og dæla 462 rúmmetrum
af fersku lofti inn £ göngin á
sekúndu. Undir akbrautunum
verða feikilegar skólp- eða frá-
rennslisleiðslur til að flytja burt
allan þann raka, sem safnast á
hamraveggina í göngunum. Hef-
ir verið áætlað, að vatn þetta
nemi 10 þús. lítrum á sekúndu,
svo að frárennslið minnir frem-
ur á elfi en venjulega skólp-
Seiðslu.
MIKIL UMFERÐ
VÆNTANLEG
Jarðgöngunum verður lokið á
þremur árum. Þegar umferð
verður í hámarM fara að líkind-
Á þessum uppdrætti má sjá legu
væntanlegra jarðganga.
um 350 vöruflutningavagnar gegn
um göngin á hverjum stundar-
fjórðungi. Árlega verður umferð-
in 100 þús. einkabílar og stórir
fólksflutningabílar og 60 þús.
vörubílar. Ef svo yrði, fer hálf
milljón manna gegnum göngin
árlega og fluttar 300 þús. smálest-
ir af varningi. Hver bíll, sem fer
gegnum göngin, verður að greiða
vegartoll, sennilega um 20 kr.
Alpalandið kringum göngin
verður vitaskuld fjölsótt ferða-
mönnum, og þá er komið að hjart
ans máli ítalska greifans, sem
hratt málinu úr höfn. Því má
slá föstu, að á næstu árum verða
Mont Blanc jarðgöngin það
mannvirki, sem enginn ferðamað-
ur lætur óséð, ef hann vill telj-
ast maður með mönnum.
Mi!!i sleins og
sleggjy
ÞAÐ bar við í sumar, að tveir
ferðalangar, sem voru á göngu-
för nálægt Jakobsá nyrzt í Nor-
egi, við landamæri Noregs og
Rússlands, fóru villtir vegar í
skógunum. Var þeim það mikið
áhyggjuefni í villunni að þeir
kynnu að lenda austur fyrir
landamæri, og hvað þá tæki við
var ekki gott að vita, en einkis
góðs töldu þeir von ef svo tækist
til, og þó að óviljaverk væri að
fara yfir landamærin undir þess-
um kringumstæðum.
Allt í einu heyrðu þeir hljóð,
sem þeir töldu vera kýrbaul. —
Urðu þeir alls hugar fegnir og
stefnu á hljóðið. — En þeim brá
í brún er þeir komu fram í rjóður
í skóginum; kom þar á móti þeim
skógarbjörn er reis upp á aftur-
fótunum og lét illilega, en jafn-
framt uppgötvuðu þeir að landa-
mæravarða var hliðstætt að baki
þeim.
Þarna stóðu þeir, norski björn-
inn framundan en sá rússneski
að bakl þeim, hvorugur var kost-
urinn góður að ganga á móti
þeim norska, eða hopa í fang þess
rússneska.
„Okkur leið ekki vel“, sagði sá,
er frá þessu skýrði, „þá drykk-
löngu' stund er leið, unz norski
björninn sá aumur á okkur og
sneri frá honum hefur víst þótt
of hart að gengið að neyða okk-
ur til að leita lífs handan rúss-
nesku landamæranna",
FóBksfjölgun í heiminum er
90 þúsund á hverjum degi
Stórkostlegt efnahagsvandamál
MAÐUR kynnist mörgum
mönnum og málefnum, sem
framkvæmdastjóri Alþjóða-
bankans í Washington. Eitt
þeirra málefna, sem ég hef
nokkuð kynnzt er þýðing
mannfjöldaaukningar heims-
ins.
Þetta vandamál er ekki nýtt
af nálinni. Frá því Malthus
setti fram hinar svartsýnu
kenningar sínar um að jörðin
myndi fyllast af fólki, svo að
það hefði ekki málungi matar
um það er lyki, hefur þetta
verið rökrætt frá öllum hlið-
um.
MANNFJ ÖLDI
OG FRAMLEIÐSLA
Að sumu leyti er þetta ekki
svo margbrotið. Hér er einfald-
lega um að ræða hlutfallið milli
fjölda mannkynsins og fram-
leiðslumagnsins.
Hlutfallið á milli þessara
tveggja þátta í reikningsdæminu
ákveður lífskjörin. Með vissri
tækni, sem mannkynið býr yfir
á hverjum tíma og vissum fram-
leiðslumöguleikum má sam-
kvæmt kenningunni benda á
hæfilegan mannfjölda. Sé mann-
fjöldinn minni eða meiri en þessi
hæfilega tala, þá þýðir það að
lífskjörin eru annaðhvort betri
eða verri.
STENZT EKKI'
RAUNHÆFA PRÓFUN
En satt að segja er þetta engin
fullnaðarlausn á vandamálinu.
Það kemur í ljós ef menn ætla
að fara að beita reglunni raun-
hæft í ákveðnum löndum og
meta hvort íbúatalan sé of mikil
eða of lítil.
Fyrsti gallinn við regluna cr
það meðal annars að tækni mann
anna er ekkert fast hugtak. —
Tæknin stendur ekki í stað held-
ur þroskast hún og eykst. Já,
framþróun tækninnar getur
VerSar Island með
SÆNSKA knattspyrnusambandið
efnir á næsta ári til hátíðahalda
í tilefni af 50 ára afmæli sínu.
Mun sambandið þá m. a. koma á
norrænni knattspyrnukeppni í
Stokkhólmi. Mun hún sennilega
fara fram í júnílok eða júlí-
byrjun.
Ekkert hefur heyrzt um það
hvort ísland verði með Þ þessari
norrænu keppni. - -G.A,
EfSir E. Sveinbjömsson,
framkvæmdastjóra Aiþjóðabankans
■ f Vi-'TiI
f Indlandi er það næstum dag-
legur viðburður að fólk deyi úr
sulti úti á strætunum.
meira að segja byggzt á fjölda
fólksins. Það er oft sem mikið
þéttbýli skapar grundvöll fyrir
auknum tækniframförum, sem
leiða af sér mikla framleiðslu-
aukningu.
FRAMLEIÐSLA VESTRÆNNA
ÞJÓÐA MEIRI EN
FÓLKSFJ ÖLGUNIN
Malthus var þeirrar skoðunar,
að til langframa myndi fólks-
fjöldinn aukast meira en fram-
leiðslan, þannig að mikill hluti
fólksins yrði að ramba á barmi
hungurs og glötunar. Hann við-
urkenndi að vísu að um skamm-
an tíma gæti framleiðslan aukizt
meira en fólksfjöldinn með þeim
afleiðingum að lífskjörin bötnuðu
| um tima. Og einmitt þetta virð-
j ist hafa gerzt í vestrænu lönd-
unum siðastliðin 150 ár. En að
| lokum taldi hann þó að þetta
myndi snúast við.
SKYNSAMLEGA ÞARF
AÐ TAKA Á MÁLINU
Nú hafa menn afneitað svo
svartsýnni kenningu. Þegar á
allt er litið skiptir nefnilega
Robert Malthus var Englending-
ur uppi á fyrri hluta 19. aldar,
sem hélt því fram að mannkynið
myndi með offjölgun leiða yfir
sig hungurbana.
öllu máli hversu skynsamlega
fólk tekur á málunum. Hvaða
ábyrgðartilfinningu það hefur
gagnvart afkomendum sínum,
næstu kynslóð. Þetta reyna
fylgismenn svonefndra „skipu
lagðra f jölskyldumála“ að
gera fólki ljóst. Neyð og eymd
er alls ekki óhjákvæmileg. —
Mannkynið getur komizt hjá
henni með því að hegða sér
skynsamlega.
OFFJÖLGUNARLÖND
OG FRAMTÍÐARLÖND
Ástandið er mjög mismunandi
í hinum ýmsu löndum. Til eru
þau lönd eins og Indland, Japan,
eða Ítalía og Holland, þar sem
enginn vafi er á að fólksfjölgun-
in er svo mikil að framleiðslu-
aukningin getur ekki fylgt henni
að. í öðrum löndum, t. d. Banda-
ríkjunum, Kanada, Ástralíu og
Brasilíu virðast hins vegar svo
miklir framtíðarmöguleikar, að
það er hagkvæmt að fóikinu
fjölgi sem allra mest.
Þetta bendir ótvírætt í þá átt
að ekki sé annað en að flytja
fólk frá offjölgunarlöndunum til
framtíðarlandanna. — Vissulega
væri slíkt til að létta hín þungu
vandamál, enda hafa Sameinuðu
þjóðirnar slíkt í. huga. En það
verður ekki gert með fundar-
samþykktum einum. Flutningur
fólks hefur ýmiss konar erfið-
leika í för með sér. Fyrir utan
það, að hægt er að sigrast á þess-
um erfiðleikum, þá eru það ekki
góð viðskipti að „flytja út fólk“.
Það er dýrt að fæða og ala
upp fólk, til þess að það flytji
svo úr landi og uppeldislandið
nýtur þá einskis góðs af allri
fyrirhöfninni.
T. d. hafa Bandaríkin mikið
hagnazt á innflytjendum, sem
koma inn í landið í blóma aldurs.
Og hversu geigvænlegt tap á
„höfuðstól“ hefur það ekki verið
fyrir löndin, sem fólkið yfirgaf.
EF LITIÐ ER Á HEIMINN
ALLAN
En aðalvaridamálið er það i
heild hvort hægt sé að auka
framleiðslu alls heimsins svo að
hún haldi í við fólksfjölgunina
um veröld víða, en hagfræðing-
ar heimsins álíta að dagleg fólks-
fjölgun nemi nú um 90 þúsund
á dag. Menn sem hafa rannsakað
málið ýtarlega efast um það að
hægt sé að auka framleiðsluna
nægilega mikið og sjá þeir í
þessu mikla hættu fyrir efnahag
og stjórnmálaþróun heimsins.
Þetta ástand vekur áhyggj-
ur í áhrifamiklum alþjóða-
stofnunum, svo sem Samein-
uðu þjóðunum, alþjóðlegu
matvælastofnuninni og alþjcð
legu heilbrigðismálastofnun-
inni og vafalaust liggur þaff
eins og mara á ríkisstjórnma
margra landa, þar sem vand-
ræðin eru mest svo sem í Ind-
landi og Japan. Þetta veldwr
einnig áhyggjum í öðrum
löndum, því að það er nú eimi
sinni svo að þegar veggur ná-
grannans brennur er þínum
vegg hætt og neyð og fátæfct
hlýtur þegar til langfranm
lætur að hafa áhrif á efnahag
og stjórnmál alheimsins.
SIÐFERÐISLEG SJÓNARMIB
BLANDAST INNí
Hér er ekki aðeins um flókið
reikningsdæmi í hagfræði að
ræða. Mörg önnur atriði bland-
ast inn í það, siðferðileg, stjórn-
málaleg og hernaðarleg. Friðrik
mikli Prússakonungur þurfti A
hermönnum að halda og það
setti sinn svip á hans skoðanir.
Því miður eiga hans sjónarmið
enn áhangendur. Trúmál skipta
lika máli. Meðan trúarskoðanir
í Indlandi og Japan spyrna ekki
móti því að takmarka barneign-
ir, en það gerir kaþólska kirkj-
an hins vegar. Frjósemdardýrk,-
un hennar rís öfluglega móti ÖII-
um slíkum takmörkunum. Aff
vísu hefur mannf jölgun ekki ver-
ið mikil í Frakklandi og freist-
ast maður til að halda að Frakk-
ar séu ekki í eðli sínu sérlega
mikið kaþólskrar trúar.
En hvað kemur þetta eiginlega
okkur við, ^em sitjum í Alþjóða-
bankanum í Washington? Hvers
vegna erum við að blanda okkur
í þessi mál?
Einfaldlega vegna þess, að Al-
þjóðabankinn er ekki venjuleg
bankastofnun, sem hugsar um
það eitt að ávaxta fé sitt með
tryggum og góðum hætti. Al-
þjóðabankinn er aiþjóðastofnun,
sem hefur þann tilgang að lána
meðlimalöndunum fé til að efla
fjárhag sinn og stuðla að bætt-
um lífskjörum. Þessi tilgangur
er skráður í stofnskrá hans, og
þess vegna kemur sú spurning
fram, til hvers bankinn sé að lána
fé til nýrra raforkuvera, járn-
brauta, stálsmiðja jarðabóta o. s.
frv. þegar síaukin fólksfjölgun
gerir það að verkum að lítið gagn
verður að þessum lánum.
ÞÝÐINGARMIKIÐ
EFNAHAGSVANDAMÁL
Það er að segja spurningin
Verður, hvort það sé ekki miklu-
betra fyrir sumar þjóðir að tak-
marka fólksfjölgunina með skyri-
samlegum ráðum heldur en stöð-
ug fjárfestingarútþensla.
Offjölgun fólksins er ef ÍH
vill þegar allt kemur til alls
þýðingarmesta efnabagsvanda
málið, og það snertir okkur
alla meira eða minna beint.
Það væri barnalegt að álíta
að það að fólk sveltur í öðr-
um löndum sé ókkur óviðkom-
. andi, atvik sem er spennandi
að lesa um í blöðum og ekkert
meir. Þetta er í svo mikilli
fjarlægð segir fólk. En heim-
urinn hefur minnkað og hann
minnkar með hverjum degí.
Erfiðleikar, sem upp koma á
einum stað eru nú fljótir að
breiðast út til annarra landa.
Þetta er þess vegna alvarlegt
vandamál fyrir allan heim-
inn, vandamál, sem versnar
stöðugt og er ekki hægt a$
loka augunum fyrir.