Morgunblaðið - 08.01.1954, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 8. janúar 1954
Fersæfisráðherra gerisf fjárhirðir
David Ben Gurion, hinn vinsæli foringi Israelsmanna, sem líkt
hefur verið við Móse, því að hann leiddi þjóð sína til fyrirheitna
landsins, lét fyrir skömmu af embætti forsætisráðherra lands síns.
Dró hann sig í hlé fyrir elli og þreytu sakir. Stundar hann nú
kvikfjárrækt á litlu býli í Israel.
Byggingarframkvæmdsr á
vegum þess opinbera s.l. ár
Á ÁRINU 1953 hafa bygginga-
framkvæmdir á vegum þess opin-
bera verið álíka og síðastliðið
ár, og hefir samkvæmt upplýs-
ingum frá Einari Erlendssyni,
húsameistara ríkisins, verið unn-
ið að eða uppdrættir gerðir að
meira eða minna leyti að eftir-
töldum byggingum:
SJÚKRAHÚS OG TIL-
HEYRANDI BYGGINGAR:
' Á Akureyri var fullgerð
sjúkrahúsbyggingin og tekin í
notkun.
í Reykjavík var hafin smíði
Hjúkrunarkvennaskólans og und-
irstöður, kjallaragólf og að
nokkru leyti kjallarinn steyptur
upp. Ennfremur voru að mestu
fullgerðir uppdrættir að stækk-
un Landsspítalans, og þegar graf-
ið fyrir byggingunni að nokkru
leyti.
í Hveragerði var læknisbú-
staðurinn fullgerður og í Kópa-
vogi var annað fávitahælið gert
fokhelt.
PRESTSETUR
Prestseturshúsið að Hólum í
,Hjaltadal Var fullgert og annað
nærri fullgert að Ásum. I Sauð-
lauksdal og Árnesi er efrj hæð
fullgerð og að Kálfafellsstað
nærri fullgerð. í Fellsmúla er
steypu lokið að mestu.
KIRKJUR
í Reykjavík voru steyptar
undirstöður undir skip Hall-
grímskirkju á Skólavörðuhæð
og að Ystaskála var unnið að
kirkjubyggingunni að innan og
utan. Á Svalbarðseyri var
kirkjuhúsið komið undir þak.
SKÓLAR
: Lokið var uppdráttum og
gröftur hafinn að menntaskóla-
húsi í Reykjavík og á Akureyri
var haldið áfram smíði heima-
vistarskóla Menntaskólans. Á
Siglufirði var 1. hæð gagn-
fræðaskólans steypt upp.
í Reykjavík var unnið að upp-
{Iráttum kennaraskóla íslands.
BARNASKÓLAR OG
FÉLAGSHEIMILI
Á Hofsósi var barnaskóli enn
í smíðum (stendur í stað). Að
Finnboðastöðum var heimavist-
arbarnaskóli fullgerður. í Ólafs-
vik var 1. hæð barnaskólans
steypt upp. Á Djúpavogi var
stækkun barnaskólans að nokkru
fllllgerð.
SUNDLAUGAR
Á Akureyri var enn unnið að
sundhöllinni. Á Hellisandi var
unnið að laug og klefum, en
ekki fullgert. í Höfn í Hornafirði
var sundlaug fullsteypt og þró
tekin í notkun. í Stykkishólmi
var byggingu sundlaugar haldið
áfram. Á Húsavík var fullsteypt
þró og búningsklefar. Áð Reykj-
um í A.-Hún. var sundskáli full-
gerður. í Hafnarfirði var sund-
höll fullgerð. í Borgarnesi var
að fullu steypt sundlaug og
kjallari. í Keflavík voru endur-
bætur við sundhöll Keflavíkur
framkvæmdar og fullhúðað utan.
VERKAMANNA-
BÚSTAÐIR
Gerðir uppdrættir og unnið að
verkamannahúsum víða um land
sem undangengið ár.
ELLIHEIMILI
í Hafnarfirði var elliheimili
fullgert og tekði í notkun.
ÍBÚÐARHÚS O. FL.
Á Hólmavik var breyting
sýslumannshúss lokið; Að Hólum
í Hjaltadal var kennarabústaður
gerður fokheldur. Á Blönduósi
var sýslumannshús gert fokhelt
og vel það. Að Reykhólum var
skólastjóraíbúðarhús fullgert. Að
Klúku í Bjarnarfirði var hafin
bygging að skólastjóraíbúð.
PÓST- OG SÍMAHÚS
í Eyjafirði var byggingu út-
varpshúss lokið. I Reykjavík var
, viðbyggingu við landssímastöðina
komið undir þak. Að Egilsstöðum
var símstöð gerð vel fokheld. Á
Sauðárkróki var póst- og síma-
hús að verða fokhelt.
ÝMISLEGT
í Reykjavík var lokið við-
byggingu við ríkisprentsmiðjuna
Gutenberg.
Auk framangreindra verka,
hefir sem venja er til verið fram
kvæmdar aðgerðir, breytingar,
viðhald og eftirlit með ýmsum
opinberum byggingum utan og
innan bæjar.
í
Indverjar faka sfór-
lán í Bandaríkjunum
NÝJU DELIII, 6. jan.: — í dag
var tilkynnt hér í borg, að
Indverjar hefðu tekið efnahags-
lán í Bandaríkjunum, að upphæð
2514 millj. dollara. Voru samn-
ingar um Ián þetta undirritaðir
í dag.
Indverska stjórnin hyggst eink
um nota fé þetta til ýmisskonar
landbúnaðarframkvæmda í Ind-
landi. — Reuter.
SKÁK
Eftir ÁRNA SNÆVARR og BALDUR MÖLLER
- Afmæli
Framh. af bls. 7.
Norðurlanda og þá sérstaklega
Dana. Okkar löggjöf nær þá
lengra, því við látum skoða alla
báta, sem er 6 metrar að lengd
eða lengri og hvergi fer skoðun á
skipum eins oft fram og hér er
gert.
— Var skoðun skipa ekki
strangari í stríðinu en ella?
— Jú, þá var reglum um örygg
isútbúnað skipa mjög mikið
breytt, og hert á eftirlitinu, enda
full þörf þá. Þá þurftu öll skip
sem fóru til útlanda að fá haf-
færisvottorð, áður en það fór úr
síðustu höfn. Ein ástæðan var sú
að í stríðinu tók að bera á því,
að smá skip og jafnvel togarar
sigldu utan án þess að brýnusta
öryggis yrði gætt. Vildu menn fá
sem mest í aðra hönd fyrir hyerja
ferð, eins og gefur að skilja, en
gættu þess ekki sem skyldi, að
ofhlaða ekki skipin. Var þá hert
á eftirlitinu til þess að koma í veg
fyrir ofhleðslu skipanna og van-
rækslu á að hafa allan öryggis
útbúnað í fullkomnu standi. Eftir
stríð var þessu eftirliti að nokkru
leyti aflétt, en á síðasta ári til
fulls.
— Og að lokum, hefur ekki
öryggisútbúnaður skipa aukizt á
síðu|tu árum?
ÖRYGGISÚTBÚNAÐUR EYKST
— Jú, hann hefir aukizt veru-
lega og má geta þess, að 1953
var sett ný reglugerð, en í henni
eru ýmsa rendurbætur og er sumt
sniðið eftir alþjóðalögum, en
annað miðast við íslenzka stað-
hætti og legu þessa lands. Nú er
þess krafist að öll skip 50 rúm-
lestir og stærri hafi línubyssu,
svifblys, ljóskastara, svo að nokk
uð sé nefnt. Enn fremur miða
þessar nýju reglur að meiri og
fullkomnari hollustuhætti um
borð i skipum en verið hefur.
Við þökkum svo þessum mæta
borgara Reykjavíkur samstarfið
og óskum honum og konu hans
Ólöfu Sigurðardóttur, frá Flatey
á Breiðafirði, heilla í framtíðinni.
M.
Heimdallur -
ferðadsild
FERÐADEILD Heimdallar er
beðin að mæta í skrifstofu
Heimdallar kl. 8,30 í kvöld.
Skákeinvígi Akra-
ness og Keflavíkur
22. okt. til 30. des. 1953.
LOKIÐ er skák þeirri, sem skák-
menn á Akranesi tefldu við
skákmenn í Keflavík með milli-
göngu Morgunblaðsins, og les-
endur blaðsins hafa fylgzt með
frá degi til dags. Svo sem menn
hafa séð, hefur baráttan verið
mjög hörð og jöfn, en svo fór þó
að róðurinn varð þeim Keflvík-
ingum nokkuð þungur er þeir
uggðu ekki að sér. Birtist skákin
hér í heilu lagi.
Fyrir Akranes tefldu Gunn-
laugur Sigurbjörnsson, Vigfús
Runólfsson, Árni Ingimundarson
og Guðmundur Bjarnason, en fyr
ir Keflavík Þorbjörn Hjálmsson,
Matthías Helgason, Þorbjörn
Einarsson og Gunnar Sigurjóns-
son.
Hvítt: Akranes.
Svart: Keflavík.
Drottningarbragð.
1. d2—d4 Rg8—f6
2. c2—c4 e7—e6
3. Rbl—c3 d7—d5
Þótt leikjaröð sé breytt, er nú
komið fram venjulegt. drottning-
arbragð.
4. Rgl—f3 c7—c6
5. e2—e3 Rb8—d7
6. Bfl—d3 d5xc4
7. Bd3xc4 b7—b5
8. Bc4—d3 b5—b4
Með þessum leik bregða Keflvík-
ingar út af algengustu leikaðferð
„hálf-slavnesku“ varnarinnar,
Meran-vörninni, 8. — —, a6, 9.
e4, c5, 10. e5, cxd4, 11. Rxb5!
Rxe5! sem er mjög flókin, en mik
ið rannsökuð. Leiðin er Keflvík-
ingar fara er fær, þótt ekki náist
fyllilega jafnt tafl.
9. Rc3—e4! Bf8—e7
10. Re4xRf6f Rd7xRf6
11. e3—e4 Bc8—b7
12. Bcl—g5 Rf6—d7!
Leikur þessi virðist gefa betri
raun en sá, sem þekktur er, 12.
--------, 0—0, 13. Hcl (Botvinnik
—Lisitzyn 1933), en þá hefur
hvítur mun betri stöðu.
13. Bg5xBc7 Dd8xBe7
14. 0—0
Hægfara leikur, en 14. Hcl, c5,
15. Bb5, 0—0! sýnist ekki gefa
betri möguleika, þótt freistandi
sé.
14. 0—0
15. Hfl—el Hf8—d8
16. Ddl—e2 c6—c5
17. Hal—dl Ha8—c8
Höfuð-„kennisetning“ slavnesku
varnanna er: takizt sv. að ná að
leika c6—c5 án óhagræðis, er
staðan orðin jöfn og svo er einnig
hér. Hv. á nú engan sannfærandi
sóknarleik.
18. d4xc5 De7xc5!
Óvænt, beinna lá við Rxc5, en
þessi leikur er trúlega betri.
19. h2—h3 h7—h6
20. Bd3—bl e6—e5(?)
En nú bregst þeim bogalistin!
með Re5! hélt sv. fyllilega jöfnu
tafli.
21. Rf3—h4! Rd7—f6(?)
Valdinu á f5, sem sv. ranglega
sleppti, varð að ná strax aftur
með g6.
22. Rh4—f5 Kg8—h7
23. De2—f3 a7—a5
Til greina kom Db6, til þess að
valda Rf 6og síðan g7—g6.
24. Df3—g3 g7—g6?
Slæmt; Re8 var þolanlegt, þótt
hvíta taflið sé frjálsara.
25. Dg3—h4! g6xRf5
Annarra kosta er ekki völ.
26. Dh4xRf6 Dc5—c7
27. HdlxHd8 Hc8xHd8
28. e4xf5 Hd8—d4
Nú reka Skagamenn smiðshöggið
á sókn sína með snöggu lagi. —
Lengur mátti verjast með He8,
en eftir 29. Dh4 er staðan óefni-
leg.
29. Df6—e7! Dc7xDe7
30. f5—f6f Kh7—g8
e4 dugði ekki vegna fxD, 31.
Bc6, Bxe4f. Hvítur vinnur.
31. f6xDe7 Bb7—c6
32. Hel—cl
og Keflvíkingar gáfu taflið. Ef
þeir leika Bb5 kemur 33. Hc5 og
ef Bd7 kemur Bf5 og sv. neyðist
allavega til að leika Be8 og þá
kemur Hc8 og sv. er varnarlauS.
Leiksviðin séu sönn eftir-
mynd þess þjóðlífs, er
sýningar eiga að túlka
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ á að vera
þjóðlegt. Því hlutverki gegnir
það fyrst og fremst með því að
taka íslenzk leikrit til sýningar.
En jafnframt hefir það þá skyldu
til þess að láta umgjörð þeirra
sýninga vera þjóðlega — að leik-
sviðin sé sönn eftirmynd þess
þjóðlifs, sem sýningar eiga að
túlka og þess umhverfis, sem það
þjóðlíf hrærist í. Þetta ætti að
vera vandalítið verk, en á því
hafa orðið þeir misbrestir, sem
ekki eru ræmandi og ekki mega
vera óátaldir. Það er Þjóðleik-
húsinu ekki sæmandi að auglýsa
fráfræði um íslenzka þjóðháttu
fyrrum og íslenzka náttúru, því
að vissulega geta tjaldamálarar
þess og sviðstjórar fengið leið-
beiningar sögufróðra manna og
jarðfræðinga.
Fjallasviðin í Skugga-Sveini
báru átakanlega vott um þekk-
ingarleysi á íslenzkri jarðfræði.
Sviðin í Pilti og stúlku sýna álíka
vanþekkingu á íslenzkum stað-
háttum.
Það byrjar þegar í upphafi.
Þar eru traðarveggir hlaðnir úr
höggnu grjóti, en á þeim tíma er
sagan gerist hjuggu fslendingar
ekki grjót nema í kvarnarsteina.
Á prestsetrinu eru bæardyr ýzt
í húsaröð. Það mun aldrei hafa
átt sér stað á stórbýlum eins og
prestsetrum. Bæardyr voru sem
næst miðju og stafnar annarra
húsa til beggja handa. Þarna eru
aðeins sýnd tvö stafþil, og það
sem nær áhorfendum er, kemur
skáhalt við hitt. Slíkt er enn
meiri fjarstæða. (Það er líka
rétt, sem segir í einu blaðinu,
að stafnþil á íslenzkum bæum
voru aldrei máluð úr brodd-
skitu).
Tvö svið eru frá Reykjavík.
Þau sýna bæði algjöra vanþekk-
ingu á því hvernig höfuðborgin
var á þeim árum. Á öðrum staðn-
um er leiðsviðið við tjörnina,
sér á tjarnarbrekkuna, vind-
mylluna á Hólavelli og Keili í
baksýn, svo ekki er um stað-
setningu að villast. Tjörnin blasir
þarna við og er hallfleytt, og var
mesti óþarfi að hafa hana svo,
en máske stafar það af því
hvernig ljósið fellur þar á. Dans-
hús er svo sett á bakka hennar
Framh. á bls. 12
SKÁKÞRAUT
Á. S. 1952
Hv. mátar í 2. leik.
LAUSN á skákþraut í síðasta
skákþætti.
Þess var ekki getið, sem þó
hefði verið nokkur ástæða til, að
höfundur þrautarinnar þá og nú
er ekki Árni Snævarr heldur áð-
ur óþekktur skákmaður, er ekki
lætur nafns síns getið frekar en
stafirnir segja til.
Skákþrautin frá því síðast
leystist þannig: 1. Db4—f8 og
mát í næsta leik, hverju sem
leikið er.