Morgunblaðið - 09.01.1954, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. janúar 1954
IMIIIIIIIIII!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllil!llllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllilll!ll!llll!l!llllllll!l!llllllll!llll!ll!rHlllllllillllll!llllllll!ll!llllllll|
1 Síldamef og

Kristmann Guðmunds-
son skrifar um
Frá nefjaverStsmiðjusini Fratelli Riecolialdi
Csiuogli, ifalia |
getum við boðið allar gerðir af netum fyriv síldveiðar. Netin eru ólituð og óuppseít. §1
Þau eru búin til úr fyrsta flokks bómullargarni úr amerískri eða egypzkri bómull.
Síidarnætiir. (
Síldarnet. 1
IMótastykki. (
Verksmiðja þessi sem er stærsta í sinni grein í Italíu og nýtur mikils trausts, selur ||
framleiðslu sína víða um lönd, enda býður hún =
óvenjuiega hagstætt verð |
= Sendið okkur teikningar og sundurliðun á netjaþörf yðar og við munurn senda yður
= tilboð
j Þórður Sveinsson & Co. h.f. |
S =
l!l!ll!llllll!lll!lilllllllll!ll'llll!lll!lllllllll!lll!il!lll!ll!li!lllllllllll!l!llll!llll|||||!l!!llll!!IIIIIIII!lllllillll!!ll!lll||||||||!llllllll!l!llllll!lilllllllll!lllri;lllll!!lllll!ll!lll!!!!!llllll!l!llfn
þvær hvltar
liótar off auðveldar!
Hvíti þvotturinn verður hvítari og mislituriun
skýrari þegar þér notið Rinsó!
Rinsó-þvælið er óviðjafnanlegt, það losar óhrgin-
indin algerlega — án þess að skemma — þvottur-
inn verður blettalaus, hreinn og ferskur.
Xil þess að ná skjótum árangri, auðvelda þvott-
inn og fá hann hvítari — þá notið Rinsó.
Tilvalið fyrir
þvottavélar og
allan uppþvott.
Rinsó í allan þvott!
'mk
K\ )

\ V .
Eftir Gunnar Dal
ÞESSI stórmerka bók fjallar um
hin austrænu fræði — og ég minn
ist þess ekki að hafa lesið aðra
bók jafn góða eða betri um þau.
Gunnar Dal er ungur að árum,
en þekking hans er þegar svo
mikil að undrum sætir. Hann
hefur það fátíða samræmi skiln-
ings og innsæis, sem til þarf að
skynja þessa háleitu speki á
réttan hátt, en auk þess er hann
þeirri gáfu gæddur að geta gert
hana ljósa og skira vestrænum
mönnum. Slíkt er sjaldgæfara en
menn kannske hyggja. Af öðrum
þeim aragrúa bóka, sem ég hef
lesið um þessi fræði, er bók
Gunnars yfirgripsmest og jafn-
framt einföldust í túlkun sinni
svo að hverjum sæmilega skynug-
um manni er auðvelt að fá af
henni glöggt yfirlit yfir flest
það er máli skiftir í hinni aust-
rænu heimspeki. Hann kemur
víða við og allt virðist liggja
jafn ljóst fyrir honum. Það er
hrein unun að sjá þessa fremur
flóknu hluti birta á svo einfald-
an og sjálfsagðan hátt. — Þessa
bók ætti að prenta í tugum þús-
unda eintaka og senda hana á
hvert heimili á íslandi. Því lík-
lega eru hvergi á byggðu bóli
tiltölulega jafn margir sem hafa
áhuga fyrir þeim boðskap er hún
fiytur.
Hér skulu nefnd heiti kaflanna,
er bókin skiftist í til þess að
benda mönnum á um hvað hún
fjallar:
1. Inngangur.
2. Rig-Veda.
3. Upanishadar.
4. Kenningin um endurholdgun
og fortilveru.
5. Karma-heimspekin.
6. Maya-heimspekin.
7. Yoga-heimspekin.
8. Ljós Asíu.
9. Hvað er nirvana?
10. Hávamál Indlands.
11. Vedanta-heimspeki.n
Þótt stiklað sé á stóru, hefur
höf. auðnast að gera grein fyrir
flestu því, sem byrjandi náms-
maður þarf að vita um þessi stór-
fenglegu fræði. Það er vel af
sér vikið og vekur sannarlega
aðdáun þeirra manna, sem hafa
verið að reyna að tileinka sér
austræna heimspeki í marga ára-
tugi. — Þessi góða bók á erindi
til allra hugsandi manna og mér
kæmi ekki á óvart þótt hún
vekti einnig athygli utan íslands.
Á Norðurlöndum, að minnsta
kosti, er engin jafngóð bók til um
þessa hluti. — í nafni þeirra
mörgu, sem munu kunna að meta
hana, vil ég þakka hinum unga
og gáfaða heimspekingi fyrir
þetta ágæta og þarfa verk.
Ljóð Jóns S. Bergmann:
Fsrskeyllur og
farmannsljóð
Eru skáldum arnfleygum
æðri leiðir kunnar.
En ég vel mér veginn um
veidi ferskeytlunnar.
Mig langar til að vekja athygli
á sígildri smekklegri jólabók,
Ferskeytlum og farmannsljóðum
Jóns S. Bergmann. Þessi bók er
athyglisverð, hver setning er fág-
uð og meitluð, enda var höfundur
smekkvís og mjög orðhagur.
Hinn kunni gáfumaður Snæ-
björn Jónsson skjalaþýðari kemst
svo að orði um þessa bók í rit-
dómi: „Ferskeytlunum hans (J.
B.) varð ekki komist hjá að
kynnast, og kverin hans tvö eign-
aðist ég, enda hafa þau það að
geyma, sem engum íslendingi
væri sæmandi að kynnast ekki.
Skáldin okkar hafa gert fer-
skeytluna að þeirri gersemi, að
í skyldum bókmenntum mun hún
nálega mega heita einstæð, og
engu skáldi hefur tekizt að hæfa.
betur með henni en Jóni Berg-
mann. Það mun lengi glampa af
gimsteinum hans“.
Ég set hér nokkrar af stökum
Jóns. Þær eru teknar af handa-
hófi úr bók hans.
Tíminn vinnur aldrei á
elztu kynningunni.
Ellin finnur ylinn frá
æskuminningunni.
Enn við snjallan öldu slátt
út mig kallar þráin,
skeiðin hallast skautuð hátt,
skefur allan sjáinn.
Hugur hvass á hættustund
hleypir krafti í limi,
þá er alltaf eitthvert sund
opið, þó hann brimi.
Aldrei frelsisskúma skraf
skapar menning vígi,
meðan hugur heimskast af
hatri og flokkalygi.
Þeim er lífið fréttafátt,
frægð er lítt til sagna,
sem að hafa aldrei átt
öðru en láni að fanga.
Þó að leiðin virðist vönd,
vertu aldrei hryggur.
Það er eins og hulin hönd
hjálpi er mest á liggur.
Ástin heilög heillar mig,
hún er Drottins líki.
Meðan einhver elskar þig,
áttu himnaríki.
Mörgum angar aldrei vor
eiga fang við blæinn,
og þeir ganga öfug spor
æfilangan daginn.
Ljúft við daga ljósa brá
líður saga ára,
eins og bragur ortur hjá
ástmey fagurhára.
Ég hef haft óblandna ánægju
af þessari bók og mun svo fleir-
um fara.
M. Jd.
Vilhelm Grönbech: Lyset fra
Akropolis. Gyldendal 1950.
Hellenismen. Gyldendal 1953.
ÞEGAR grískukennslan var lögð
niður í lærðaskólanum á fyrsta
tug aldarinnar, slitnaði mikils-
verður hlekkur, sem tengdi
menntun lærðra manna við þær
fornmenntir, sem vestræn menn-
ing er að miklu leyti runnin af.
Þessi ráðstöfun var afsökuð með
bví, að nú væri orðið til svo mik-
ið af þýðingum og ritum um
fornmenntirnar eftir færa höf-
unda. — Lítið hefur þess þó orðið
vart, að lærðir menn kynntu sér
þessi gömlu fræði og hefur menn-
ing síðari tima beðið mikið tjón
af þeirri vanrækslu — eflaust
miklu meira en menn gera sér
ljósf. Má ef til vill afsaka þetta
með því að bókaverzlanir hafi
ekki haft mikið af fornmennta-
bókum á boðstólum.
Nú hefur Gyldendal nýlega
gefið út tvær ágætar bækur um
grísku menninguna með ofan-
greindum titlum. Eru þær báðar
eftir próf. Vilh. Grönbech (1873
—1949), sem var einn af fjöl-
hæfustu menntamönnum Dana.
Upprunalega var hann málfræð-
ingur en lagði síðar stund á trú-
fræði og menningarsögu, og rit-
aði m. a. fjögra binda bók „Vor
Folkeæt i Oldtiden*1 1909—’12 og
síðar m. a. stórt verk um Hellas.
„Lyset fra Akropolis" er safn
af fyrirlestrum, aðallega um
hina mestu andans menn, skáld
og spekinga Grikkja, svo sem
Aiskýlos, Herakleitos, Sófókles,
Evripídes, Aristófanes, Plutó,
Framh. & bls. 11.