Morgunblaðið - 21.01.1954, Qupperneq 10

10
MORGUNB LAÐIÐ
Fimmtudagur 21. janúar 1954
.....................................••••••••••••••••■••■■■••••■■
m ■
Sölumaður
- ■
Ahugasamur og vanur verzlunarmaður 30 ára eða eldri, I
| sem er reglumaður og hefur prúðmannlega framkomu, |
g getur fengið fasta atvinnu hjá heildsölufirma, sem selur ;
■ •
S matvörur og aðrar skyldar vörur. — Umsoknir með :
m J
I upplýsingum um fyrri atvinnu sendist afgr. blaðsins fyrir ;
; 28. þ. mán., merkt: „Heildverzlun —176“. ■
t :
*■■••■••■■■■••■■■■•■■■■■•■■■■■■■■•■■•■■■■»■■»■•■•■••»■•■■••■■■••■■■■•*»•
?»■■■•■■■■■■■■■■■•■■•••■•■■■■■•■■■■■■■•■■•■■•■■••••■■••■•••■■■•■••■•■■••*
I Olíukynding
m ■
m ■
Til sölu ný 6 ferm. amerísk oliukynding (Betlehem) !
'■ ■
■ ■
S komplet, með katli, brennara, öllum mælum og olíu- !
■ ■
■ i
1 geymi. — Uppl. gefur Gunnar Vilhjálmsson, sími 81812. ;
IMýkomið
Stálull no. 00 og 000, j
■ ■
: Hagkvæmt verð. j
■ •
■ ■
I LAKK- OG MÁLNINGARVERKSM. I
■ ■
É HARPA H.F. I
■ ■
■ ■
Úlsala
■
Allskonar stykkjavara um og undir hálfvirði. — ;
■
Kjólaefni, hálfvirði, tilvalin í eftirfermingarkjóla. :
■
VERZLUN MATTHILDAR BJÖRNSDÓTTUR •
Laugavegi 46 ;
Rennismiður
■
■
■
óskast strax, um lengri eða skemmri tíma. — Uppl. :
■
■
gefur Gunnar Vilhjálmsson, sími 81812. :
•••■■waaaaaaa*■■■■■■•••*•••■■■■■■■■■■■■■*
Kjötiðnaðarmaður óskast
| út á land. — Tilboð sendist afgr. Morgunblaðsins fyrir
■ föstudagskvöld, merkt: „Lærður — 177“.
Vana háseta og netamenn
vantar á b.v. Akurey. — Uppl. um borð í skipinu
sem verður í Slippnum í dag.
Ufl
Tvær góðar
VélritunarstúEkur
- ,■
. S óskast til að starfa í American Express bankanum á
■ Keflavíkurfugvelli. — Umsækjendur gefi sig fram í :
5 :
j; bankanum kl. 10—4 virka daga. :
£ Bankasf jórinn.
............................................ uimnnmr
Hinn 9. feb.
NEW YORK — Frú Pandit Nehru
forseti Allsherjarþingsins, hefur
látið svo um mælt að vonir stæðu
til að þingið kæmi saman til að
ræða Kóreumálið 9. febrúar. —
Það voru Indverjar sem stungu
upp á því að Allsherjarþingið
kæmi saman. 8 ríki önnur þar á
meðal Rússland hefur samþykkt
að svo verði. Kvaðst frúin ekki
hyggja að hin ríkin settu sig upp
á móti því.
— Minning
Framh. af bls. 5.
einn þeirra er fórust með flug-
vélinni „Glitfaxa“, er flestum
mun enn vera í fersku minni.
Lifir því aðeins eitt barn þeirra,
Ingibjörg. Einnig tóku þau í fóst-
ur systurdóttur Valgerðar, Guð-
nýju Lýðsdóttur og ólu hana upp
sem eigið afkvæmi. Hafa þau
búið við alúð og umhyggju henn-
ar, einkum síðustu árin og
beggja þeirra frændsystra.
Fyrir tveim árum varð hún að
sjá á bak ástkærum eiginmanni
og tryggum förunaut, var nún þá
sjálf stödd á sjúkrabeði.
Þótt sorgin hafi oft gist heimili
Valgerðar Hallvarðsdóttur þá
tókst aldrei að útrýma þeirri
birtu sem stöðugt lék í kringum
þessa góðu konu. Hennar list var
að leita að hinu góða og finna
það. Ótaldar eru gleðistundirnar
sem skyldmenni og vinir eiga
frá ógleymanlegum samverutíma
ýmist í hennar eigin húsum eða
utan þeirra. Þá var lika oft glatt
„svo glumdi í ranni“. Höfðings-
lund ásamt djúpri og einlægri
tryggð voru samstillt í verki svo
öllum leið vel í návist hennar.
Hún lét þrá hjartans eftir betri
heimi skipa öndvegi, hún var ljóð
og söngelsk og unni öllu fögru.
Mynd hennar lifir í huga mér
sem sólbjartur, hlýr og heiður
sumardagur og kveðjustundin
friðsæl sem geisli hnígandi kvöld
sólar, er minnist við yztu sjónar-
rönd.
Hér er þá brotið í blað og
cte'jálfrátt verður manni á að
staldra við, líta til baka, rifja
upp liðna sögu í Ijósi minning-
anna. Já, hún átti sin „sigurljóð
og raunabögu". Þetta sem við
vitum að muni ætlaður staður á
spjöldum hinnar óksráðu lífs-
bókar frá byrjun. Hún átti líka
það sem ómissandi var, lífsgleði.
Með þeim skildi tókst henni að
standast alla erfiðleika, sem virð-
ast stundum svo seinþreittir í
miskunnarleysi sínu gagnvart
mönnunum.
Hin innri lífsgleði var vöggu-
gjöf, er reyndist ein dýrmætasta
perlan i veganesti hennar.
„Gleði heitir lífsins ljúfa
leynifjörður, mjúk og sterk,
hún er máttarhjól, er hreyfir
heimsins mikla sigurverk“.
Máttarhjól gleðinnar bar hana
frá vöggu til grafar, svo jafnvel
sorgin gat ekki fullkomlega náð
að höggva á þessa leynifjörður,
er bærðist svo milt í brjóti henn-
ar. Vermd af funa gleðinnar leyst
ust hin köldu klakabönd von-
leysisins og kvíðans. Gleðin heið
og fölskvalaus, var hin andlega
lífæð. Við sem þekkjum hana er-
um þakklát fyrir að hafa notið
hennar sem samferðamanns þótt
ekki væri nema um stutta stund.
Mér er vel kunnugt, að Val-
gerður kvaddi þessa tilveru með
þakklátum vinarhug til allra sem
gerðu sitt til þess að auðvelda
henni baráttu gegn veikindum
eða sýndu henni góð«vilja og
hjálpsemi á annan hált, jafnt
heima sem heiman. Hún hefði
áreiðanlega viljað rétta hverjum
og einum þeirra höndina sína
hlýju að skilnaði, ef þess hefði
verið nokkur kostur.
Valgerður, lifðu sæl ofar stund
og stað, þar sem ljósú5 og hin
fullkomna gleði eru sameinuð í
dírðlegu sigurverki.
Pétur Jónsson
Minningarorð
ÞANN 13. júní s. 1. ár andaðist
hér í Reykjavík, á 92. aldursári,
sá prúði heiðursmaður, Pétur
Jónsson, sem af mörgum var
kenndur við Krýsuvík. Mér
undirrituðum ásamt fleirum
fornvinum þessa ágætismanns,
hefur komið það á óvart, að sjá
hans ekki sérstaklega minnzt í
neinu blaði borgarinnar. Ég, er
minnist þessa manns, var svo
lánssamur, að kynnast þessum
mikilhæfa manni á unglingsárum
mínum, og síðan langa starfs-
ævi, — vildi því af veikum
mætti minnast hans örfáum
orðum.
Pétur var fæddur að Hraun-
prýði í Hafnarfirði í Gullbringu-
sýslu 20. febr. 1862, sonur Jóns
Jónssonar Gíslasonar Jónssonar
frá Hlíðarendakoti í Fljótshlíð
og er margt merkra manna í
þeirri ætt. Má þar sérstaklega
nefna Árna Gíslason ríka á Hlíð-
arenda, Guðbrand biskup Þor-
láksson á Hólum, Gísla biskup
Jónsson í Skálholti, Björn ríka
Þorleifsson o. fl. Er hér farið
eftir ættartölu Jóns, föður Pét-
urs, frá árinu 1874, skrifaðri af
B. Guðmundssyni. — Móðir
Péturs, en kona Jóns, var Þór-
unn uppeldisdóttir Jóns Hjartar-
sonar auðga á Hvaleyri við
Hafnarfjörð og konu hans Þór-
unnar Sigurðardóttur.
Á uppvaxtarskeiði var Pétur
sterk stoð heimili sínu og syst-
kinum í Hraunprýði. Hann varð
ungur að fara að vinna fyrir sér,
því móðir hans dó frá 10 börn-
um meðan Pétur var enn ung-
ur að árum. Faðir hans var for-
maður á teinæring, opnu skipi,
er réri frá Hafnarfirði.
Þjóðhátíðarárið 1874, er Pétur
var aðeins 12 ára gamall, réðist
hann til verzlunar P. C. Knudt-
zon & Sön í Hafnarfirði, er hafði
mikinn verzlunarrekstur og úti-
bú í Reykjavík og Keflavík. Við
þá verzlun vann Pétur samfleytt
í 23 ár, fyrst sem léttadrengur
og síðan bókhaldari, þar til
Knudzons-verzlun var lögð nið-
ur árið 1897.
Árið 1886 sigldi Pétur á verzl-
unarskóla í Höfn, á vegum þeirra
Knudtzonsfeðga og var þar einn
vetur. Sigldi hann út með
„Lauru“ gömlu, póstskipinu, en
kom aftur með einu af seglskip-
um verzlunarinnar og tók sú
för heim til Hafnarfjarðar 37
sólarhringa, án þess neitt sér-
stakt yrði að. Sýnir það sam-
göngurnar í þann tíð.
Eins og nærri má geta varð
Pétur sem aðalbókari þessarar
stóru verzlunar, nákunnugur
högum og háttum flestra bænda
í þrem næstu sýslum: Gull-
briðu- Árnes- og Rangárvalla;
naut hann mikils trausts og virð-
ingar margra viðskiftamanna og
mundi þá vel til síðustu stund-
ar. Eftir að Pétur hafði verið
á verzlunarskóla í Höfn, hækkaði
kaup hans við Knudtzonsverzl-
un um 50 krónur á ári upp í
1200 króna árslaun, sem á þeim
árum þótti svimandi upphæð.
Lét Pétur heimili sitt í Hraun-
prýði njóta þess, með því hann
var sá eini þeirra 10 systkina,
er hafði fasta atvinnu. Hélt hann
heimilinu við í 8 ár, eftir að fað-
ir hans dó, unz allur systkinahóp-
urinn var uppkominn. Nöfn
þeirra Hraunprýðissystkina fara
hér á eftir í aldursröð: Ólafur,
Sigurjón, Daníel (skipstjóri á
skútuöldinni), Pétur, Jóhannes,
Brynjólfur, Jónína (giftist
Hendrik Hansen í Hafnarfirðí),
Sigríður, en yngstur var Ágúst,
skósmiður í Reykjavík; vann
ltngi á skóverkstæði Lárusar G.
Lúðvigssonar. Sigurjón og Brynj-
ólfur fóru til Ameríku fyrir
aldamót, gerðust landnemar og
dugnaðarbændur þar vestra, og
komu ekki til íslands aftur.
Þann 25. júní, 1897, sama árið
og Pétur lét af störfum við
Knudtzonsverzlun, og sú verzlun
hætti, gekk hann að eiga Ragn-
verzlunarmaður
heiði Árnadóttur Gíslasonar fyrv.
sýslumanns í Krýsuvík.
Ragnheiður var fædd að
Kirkjubæjarklaustri í Vestur-
Skaftafellssýlu 29. september
1866. Var hún talin einhver bezti
kvenkostur á sínum tíma. —
Faðir hennar hafði þá flutt sig
fyrir 8—10 árum austan frá
Klaustri, þar sem hann hafði
setið sem sýslumaður og rekið
stórbú, keypt alla Krýsavíkur-
torfuna, sem var heil kirkjusókn
í þann tíð, — auk Vigdísarvalla
og Herdísarvíkur — og bjó stór-
búi í Krýsavík, en vildi nú gjarn-
an hætta sjálfur fyrir elli sakir,
en fela Pétri tengdasyni sínum
búreksturinn.
Stóð brúðkaupsveizlan í
Krýsavík og framkvæmdi vígslu-
athöfn ungur prestur, nývígður,
séra Jes A. Gíslason (enn á lífi
1953), og var harm góðkunningi
Péturs. Var þar margt veizlu-
gesta, vel veitt og mikill gleð-
skapur. Undirritaður var þá 15
ára unglingur og fluttist með
Pétri til Krýsavíkur, til að vinna
þar á búinu, og vann með hon-
um meðan hann bjó þar.
í Krýsavík var stórbú á þess-
um tíma, oft um 30 manns í
heimiii, þar af vinnumenn 6
talsins, vinnukonur 5 auk kaupa-
fólks og vormanna. Um 2 tugir
nautgripa voru þar í fjósi, þar
af 10 kýr mjólkandi; 500 fjár
sett á vetur. — og 30—40 tamdir
hestar og stóðhross. — Útræði
stundað frá búinu í Herdísar-
vík og Grindavík; gesta- og
ferðamannastraumur mikill, því
Krýsavík lá þá í þjóðbraut. —
Búinu í Krýsavík var vel stjórn-
að og búrekstur með miklum
blóma, öllum þótti gott að vera
þar, allir ánægðir, heimilinu
stjórnað rneð sterkri hönd og
góðum hug, svo sem bezt varð
á kosið. En allt er fallvalt í
heimi hér og breytingum undir-
orpið. Árni fyrrv. sýslumaður,
veiktist og dó rétt fyrir aldamót-
in. Öllum þótti vænt um gamla
manninn, því hann kom vel fram
við alla. Eftir þetta var sem eitt-
hvað bristi innan frá og los
kæmi á bústjórnina, en á slíku
stórbúi var margs að gæta, allt
var upp á gamla móðinn og allt
varð vel að nýta, svo sem egg-
og fuglatekju í bjarginu, ásamt
miklum og erfiðum rekafjörum,
þar sem sumstaðar þurfti að siga
bergið og draga allan trjávið
upp með ærinni lífshættu til að
bjarga honum undan sjó. Má
og vel vera, að hugur Péturs,
þessa þaulvana og fjölhæfa verzl-
unarmanns, hafi ekki að öllu
leyti getað sætt sig við erfið-
leika og smámuni búrekstursins,
eftir að hafa séð og vanizt öðr-
um lífsbjargarleiðum og stærri
og víðari sjónarmiðum.
Aldamótaárið var búið selt og
jörðin leigð; vinnufólkið fór sitt
í hverja áttina, en hjónin fluttu
til Reykjavíkur ásamt Sigríði,
yngstu systur bóndans, sem á-
vallt hafði fylgt honum, en var
heilsuveil, og frú Elinu, tengda-
móður Péturs, ekkju Árna sýslu-
manns.
Fær Pétur fyrst leigt á Frakka-
stíg, neðan Laugavegar. Um
svipað leyti kaupir hann líjið
Framh. á hla. 12
Vinur.