Morgunblaðið - 22.09.1954, Page 8

Morgunblaðið - 22.09.1954, Page 8
8 MORGLNBLAÐIÐ Miðvikudagur 22. sept. 1954 íumm&IaMÍ) Útg.: ÉfJ. Arvakur, Reykjavík. Framkv.sVj.: Sigfús Jónsson. Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (óbyrgðarm.) Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur. Lesbók: Árni Óla, sími 3045. Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson. Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla: Austurstræti 8. — Sími 1600. Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands. í lausasölu 1 krónu eintakið. Skákmótið í Amsterdam -JL Bréf frd Guðmundi Amlaugssyni I ANNARRI umferð áttum við að tefla við Israelsmenn, er höfðu unnið sinn riðil í undan- rásunum og skotið tveimur öfl- Svíþjóð, aftur fyrir sig. Þau úrslit komu mönnum á óvart, en Ísraeiítarnir héldu sigurför sinni áfram í aðalúrslitunum, þeir ugum skákþjóðum, Júgóslavíu og unnu Búlgari með 3 gegn Undirstöðurnur eru tvær LANGFLEST þeirra mann- hagur bæjarins og fyrirtækja virkja, sem nú sjást á íslandi, hans sé traustur. En í þeim efn- eru gerð á þessari öld. Það má um er við andstöðu og skilnings- nærri geta að fátækt og reynslu- leysi að etja. leysi hafa orðið til þess að j Ándstæðingar Sjálfstæðismanna margt hefur þar ver tekizt en nota þá viðleitni þeirra að treysta skyldi. En allt um það er undra- sem bezt fjárhag bæjarins og vert hverju þjóðin hefur áorkað. fyrirtækja hans, óspart í áróðri til sjós og lands, á rúmlega hálfri gegn þeim, eins og skýrast öld. Framfarirnar í verkmenn- kom fram í umræðunum um ingu landsmanna á þessum tíma gjaldskrá Rafmagnsveitunnar, á eru líka auðsæjar þó vafalaust dögunum. vanti mikið á að þeir hafi Rafmagnsveita Reykjavíkur má fengið þá þekkingu og reynslu, í kallast lífæð bæjarins. Hún er ýmsum greinum, sem nauðsynleg undirstaða vellíðunar og þæg- er. í gömlu kvæði segir: „Varðar mest til allra orða undirstaðan sé réttlig fundi:i“. íslendingar hafa á þessu tíma- bili hinnar hröðu uppbyggingar ekki alltaf fundið hina réttu und- inda á heimilunum og hún gefur þá orku sem skapar þúsundum handa verkefni og viðurværi. Nú kom í ljós að samkvæmt rökstuddu áliti stjórnenda Raf- magnsveitunnar þurfti hún aukn- j ar tekjur til að rísa undir kerf- j inu í bænum, sem alltaf stækkar, Ingi R. keppir við Ungverjann Gereben. irstöðu. Þegar um er að ræða og greinist eins og flókið æðanet verklegar framkvæmdir kemur um hvern bæjarhluta, jafnt þá einkum tvennt til greina: Tækni- stærri sem þá minni. Stækkun legur undirbúningur og fjárhags- bæjarins er ein meginorsök þess, legur grundvöllur. — Ef þetta að þó Rafmagnsveitan hafi und- tvennt er vanhirt, eða annað- anfarið haft nokkurn afgang á hvort, vill oft fara illa. ! rekstrarreikningi hefur hún þó Einn þátturinn í þessu mikla' verið rekin með greiðsluhalla og átaki hálfrar aldar er bygging myndi hann í ár nema um 7 höfuðstaðarins, sem hefur vax- milljónum króna ef ið úr litlum bæ undir útlendum hefði verið óbreytt, VeU andi óLripar: Ht fánum í íslenzka höfuðborg undir merki nýs lýðveldis. Verkefni höfuðstaðarins hafa verið fjöl- þætt eins og sjálft líf þeirra þús- unda, sem hann byggja. Vanda- málin hafa bæði verið menning- legs og efnalegs eðlis. — Sjálf bygging Reykjavíkur hefur verið óhemju mikið átak og er eitt mesta vandamál hennar enn í ^ dag vegna hins öra vaxtar. Þar j gildir auðvitað sama lögmálið og um verklegar framkvæmdir al- j mennt, að tæknileg og fjárhags- leg undirstaða verður að vera „réttlig". Sjálfstæðismenn hafa ætíð stefnt að því að þetta tvennt yrði sameinað, eins og tök eru á Rafmagnsveitunnar var því t. d. Vill færa út starfssvið Fegrunarfélagsins. ÚSEIGANDI" hefir skrifað mér og farið nokkrum orð- gjaldskrá um um starfsemi Fegrunarfélags- ins — á viðurkennandi hátt. „Ég er einn þeirra, segir hann, sem vill láta fegrunarfélagið fá meira starfssvið, en það hefir hingað til haft. Ég vil láta það hafa vald til að banna allt þ.að, sem verður til að skemma útlit húsa og lóða. Á síðustu árum hafa verið byggð heil hverfi fallegra íbúðarhúsa svo að víða er unun á að horfa. Flest, ef ekki Öll þess- ara nýju húsa eru byggð með svölum, og þessar svalir eru til byrði á bæjarfélaginu, sem margs notaðar, því miður vil ég bæjarbúar hefðu auðvituð segja. Þar eru notaðar til að orðið að standa undir. í áróðrinum gegn gjaldskrá Hvernig átti að ráða fram úr þessu og tryggja fjárhag Rafmagnsveitunnar? — Sjálf- stæðismenn viidu að gjald- skráin yrði hækkuð þannig, af rafmagnið yrði selt á því verði, sem það raunverulega kostar. Aðrir vildu hækka út- j svörin eða taka lán, sem jafn- vel hefði orðið árlega, til að jafna hallann. Með þessu hefði Rafmagnsveitan sokkið í skuldir, orðið fjárhagsleg j þurrka þvott, mest barnaþvott, enda ber Reykjavík merki þess að íslendingar hafa vaxið að þroska í þeim efnum. Nýlega lagði borgarstjórinn í haldið fram, að hækkun raf- magnsverðsins væri neyzluskatt- ur á almenning. Slíkt er auðvit- að fjarri lagi. Hér er ekki um Reykjavík, fyrir hönd Sjálfstæð- skatt að ræða heldur greiðslu ismanna í bæjarstjórn, fram til- fyrir orku, sem er seld við því lögu í tveim mikiísverðum mál- verði, sem hún raunveruiega um er varða tæknilega uppbygg- kostar. Með sama rétti mætti þá ingu bæjarins. Önnur var um segja að hitaveitugjald og afnota- skipulagða leit að heitu vatni í gjald talsíma væri neyzluskattur bæjarlandinu og nágrenni þess, en slík fjarstæða dettur fáum í undir stjórn sérfræðinganefndar, hug. Á það má líka líta í þessu sem skyldi gera tillögu um sambandi að rafmagnið, hér í bæ, I hvernig því verði komið í fra.n- hefur hækkað miklu minna á! kvæmd að fjarhita öll hús í undanförnum árum en flest ann- j Reykjavík. Sérfræðinganefndin að. í starfar með tæknilegum starfs- Stefna Sjálfstæðismanna, að mönnum Hitaveitunnar að þess- tryggja fjárhag Rafmagnsveit- um málum. En þarna er stigið unnar, með því að hún fengi spor í þá átt að reyna að hag- sannvirði fyrir orkuna varð ofan nýta þá beztu verkþekkingu og á. En þetta hefur orðið árásar- vísindi, sem við eiga, og völ er efni af hálfu andstæðinganna, á í landinu í þágu Reykjavíkur- sem skákuðu í því skjóli að ein- bæjar. Hin tillagan var um svip- hver hluti bæjarbúa mundi ekki viðra föt, rúmföt o. fl. Þetta er hin megnasta óprýði á húsum, _ „ ___ sérstaklega þar sem svalirnar aðan tæknilegan undirbúning í skilja þá nauðsyn, sem hér er snúa að götum. gatna og holræsagerð bæjarins, um að ræða. þar sem sérfræðingar eru kvadd- ir til þess, ásamt verkfræðing- ( um bæjarins, að gera athuganir og tillögur um nýjar vinnuað- j ferðir, hvaða efni sé hentugast að nota og annað því líkt. j Með þessu er reynt að koma tækhihlið þeirra framkvæmda sem Reykjavíkurbær gerir, á öruggari grundvöll en áður og sker reynslan úr, hversu það tekst. Svo er hin hliðin, sem er sú fjárhagslega undirstaða. Sjálf- stæðismenn hafa ætíð haft opin augun fyrir því að áframhald- andi þróun höfuðstaðarins „úr bæ í borg“ byggist á því, að fjár- Sjálfstæðismenn munu halda áfram þeirri stefnu, sem hér hefur verið lýst. Þeir skilja að sjálfum höfuðstaðnum er Æ Ætti að banna. TTI Fegrunarfélagið að banna slíkt athæfi með öllu. ekkert of gott þegar um er ^ ckkTbetur,'en a'ð'ökkur að ræða framkvæmdir 1 þagu , , , - . , . * « , , , se stranglega fynrskipað að hans, verklegan undirbuning , ,? * ,, , . * þeirra og fjárhagslegt öryggi. ] h~ loðir okkar a vorin að Þeir skiija, að það varðar viðlagðri refsmgu, þ.e.a.s. að loð- mestu að undirstaðan sé trygg'ln er að oðrum kostl hremsuð a — að hún sé „réttlig", eins og kostnað hlutaðeigandi. Þetta er stendur í hinu gamla kvæði.' alve§ rett að farlð- Það sem her Sjálfstæðismenn ætlast til vantar til viðbótar er, að Fegr- unarfélaginu sé veitt heimild til að banna allar brókasýningar og pilsaþyt á svölum húsa, að minnsta kosti þeim megin, sem áð að allir bæjarbúar, hvaða fíokki, sem þeir annars til- heyra, læri að skilja þetta, Þá mpn Reykjavík vel farn- ast. götu snýr. Þetta verður að gerast úr því að fólkið sér ekki sjálft, hve mikil ósmekkvísi þetta er. Húseigandi “ Einkennileg tillaga. ÞETTA segir „húseigandi" — bréfritari minn. Skyldu marg ir — skyldu margar húsmæður honum sammála? — Ég dreg það mjög í efa, mér finnst þessi skoð- un hans og tillaga um að banna notkun hússvala til þeirra hluta, sem þær eru fyrst og fremst, leyfi ég mér að segja, miðaðar við, mér finnst sú tillaga engan rétt eiga á sér. Góðar svalir þjóna tvöföldum tilgangi: þær eru til prýði gg þær eru til gagns. Skil- ur bréfritari minn hvílík þæg- indi einni húsmóður, sem býr á annarri, þriðju eða fjórðu hæð, það eru að geta farið með þvott- inn af ungbarninu eða rúmfötin úr svefnherberginu út á snúru á svölunum, í staðinn fyrir að rog- ast niður alla stiga og út í húsa- garð? — Hefir hann nokkurn tíma þurft að gera það sjálfur? Skylt að taka til greina. HITT er annað mál, að áminn- ing og hvatning um góða um- gengni á húsasvölum sem alls staðar annars staðar, er holl og sjálfsögð og er hverjum, sem hlut eiga að máli skylt að taka hana til greina. Annars geta húsmæður bezt um þetta dæmt. Fróðiegt væri að heyra hvað þær hafa að segja um tillögu húseiganda. Krókur og Lykkja. AKJALARNESI, nálægt Braut- arholti, eru tveir bæir, sem heita Krókur og Lykkja. Bæirnir liggja rétt, hver hjá öðrum, ekki spönn á milli þeirra, eins og sagt er. Ekki benda staðhættir á bæj- unum til þess sérstaklega hvernig nafngift þessara bæjar er til. komin. Hefi ég spurt marga, kunnuga um þessar slóðir, um hugsanlegan uppruna hennar en enginn hefir reynzt öðrum kunnugri — eða svað segja örnefna fræðarar hér um? Oft er það, að bæjarnöfn fela að baki sér ákveðna sögu, mörg hver með meira eða minna sögufræðilegt gildi. Bæjarnöfnin Krókur og Lykkja vekja ósjálf- rátt áhuga og forvitni manns. Þau fela í sér í senn kímni og yfir- lætisleysi. Ef til vill kann einhver deili á uppruna þeirra? fyrstu umferð, og svo var röðin komin að okkur. Það er enginn æskuljómi yfir þessum fulltrúum Gyðinga. Þetta eru miðaldra menn og eldri, þungir á velli og þéttir í lund. Fyrsti maður þeirra er Porath. Hann hét áður Foerd- er og var kunnur sem taflmeist- ari undir því nafni; þó virðist hann yngstur þeirra félaga. Á öðru borði teflir Czernisk, sem löngum hefir verið talinn bezti maður þeirra. — Hann tefldi fyrir Palestínu í Buenos Aifes 1939, ílentist þar, tók þátt í ýms- um taflmótum og ritaði heila bók um tafllok. Á þriðja borði teflir Oren, hann tefldi á öðru borði ísraelsmanna í Helsinki og stóð sig þar vel, en annars kann- ast ég lítið við hann. Um tvo neðstu mennina kann ég fátt að segja utan hvað þeir líta út eins og kaffihússpilarar, annars flokks og annar þeirra er nafnskipting- ur eins og Porath. En þeir tefla sterkt þrátt fyrir allt. En nú er að segja frá skák- unum. Porath-Friðrik var skjótt fjör- ug og skemmtileg, sókn og vörn vógust á og tefldu báðir vel svo að varla mátti á milli sjá. Þó kom þar að Friðrik lét skipta- mun og virtist það í fljótu bragði merki þess að hann væri á und- anhaldi, en brátt kom í ljós að hann hafði skyggnzt dýpra í skákina, riddarar hans tveir gerðust all uppivöðslusamir, svo að Porath fékk lítið við þá ráðið og kom þar að lokum að hann mátti láta skiptamuninn aftur til þess að losna við riddarann og átti þá lakara tafl. Komu bá fram tafllok með einum hrók hiá hvorum og peðum. Þar stóð Frið- rik öllu betur að vígi og tefldi einnig betur, svo að hann átti rakinn vinning um það leyti er skákin fór í bið, enda vannst hún í fáum leikjum næsta morg- un. Á hinum borðunum sóttist róð- urinn ekki jafn vel. Guðmundur S. Guðmundsson fékk smám sam- an lakara tafl gegn Czernick, átti kost á því að komast í tafllok með tvo létta menn og tvö peð gegn tveimur léttum mönnum og þremur peðum, öll peðin sömu megin og hefði sennilega verið unnt að halda því tafli. Guðm. fannst þetta ekki nógu gott og valdi aðra leið, en hafði ekki séð nógu vel fyrir hætturnar er henni fylgdu, því að hann komst smám saman í kreppu er reyndist óleysanleg. Guðm. Pálmason hefir líklega teflt full djarft til vinnings með svörtu. Sókn hans leit vel út en stöðvaðist og eftir það stóð hann höllum fæti. Þegar skákin fór i bið var það ljóst að hún var töpuð ef andstæðingur hans nýtti möguleika sína til fullnustu, sem hann og gerði. Guðmundur Ágústsson lék hvítu gegn Aloni er svaraði kóngspeði moð franskri vörn. í þeirri skák virt- ist einnig halla heldur á Guð- mund. Þótt ekki munaði miklu var svarta taflið fastara í reip- unum. En svo fékk Guðmundur taktískt færi og þá var ekki að sökum. að spyrja, taflið snerist við, en munurinn var ekki nógu mikill til vinnings, Guðm. átti kost á hróktafllokum með tvö peð gegn einu en þau voru óvinn- andi, svo að hann bauð jafntefli áður en svo langt var komið. Ísraelítar höfðu þannig unnið okkur með ‘LVz gegn IV2 og máttu það teljast sanngjörn úrslit sam- kvæmt taflmennskunni. Næsti leikur ísraelsmanna sýndi það að við máttum vera ánægðir með þessi úrslit, því að þá gerðu þeir jafntefli við Sovétríkin, sem í tveimur fyrstu umferðunum höfðu brytjað Breta og Svía nið- ur með 3V2 gegn V-i hvort land. Það sem mér þótti ánægjuleg- ast við þessar tvær umferðir var það að Friðrik virðist vera allur Framh. á bls. 12.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.