Morgunblaðið - 03.12.1954, Qupperneq 9

Föstudagur 3. desember 1954
MOKGUNBLABIÐ
<s>-
Leikfélag
Akraness:
Franska ,ÆvintýriB'
hóf
LEIKFÉLAG Akraness
starfsár sitt að þessu sinni
með frumsýningu Ieikritsins
Franska „Ævintýrið" eftir
Cavaillet de Flore og Etienne
Rey, í Bíóhöllinni fimmtudags-
kvöldið 25. nóvember s.l.
Leikrit þetta er gamanleikur í
þremur þáttum og á að gerast í
nágrenni Parísar um síðustu
aldamót. Efni þess er þó í eðli
sínu hvorki tíma- né staðbundið,
heldur er það hið sama og síend-
urtekna ævintýr allra alda: ást-
ir ungra elskenda. En vegna
íhlutunar annarra, verða slíkar
hindranir á veginum, að svo virð-
ist sem samband þeirra muni allt
fara út um þúfur. Á síðustu
stundu bjargast þó allt við eins
og í ^öllum góðum ævintýrum,
misskilningur er leiðréttur og allt
fellur í ljúfa löð. Og jafnvel
þeir, sem leitazt höfðu við að
beina rás viðburðanna í aðra
átt, sætta sig nú við orðinn hlut.
Þó að hér sé fyrst og fremst
um gamanleik að ræða, er hann
einnig meira, því að í honum
eigast við ýmis hin betri og lak-
ari öfl hið innra með persónun-
um, og eins og vera ber, ganga
hin góðu öfl með sigur af hólmi
frá þeim viðskiptum.
Leikfélag Akraness hefur oft
átt því lóni að fagna að njóta
leiðbeininga ýmissa hinna mestu
hæfileikamanna á sviði leiklistar
og leikstjórnar. Að þessu sinni
réði það til sín Jón Norðfjörð frá
Akureyri til þess að annast leik-
stjórn, en hann er löngu lands-
kunnur sem leikari og leikstjóri,
svo að ekki gerist þörf að kynna
hann hér sérstaklega.
Ekki leyndi það sér heldur, að .
heildarsvipur leiksýningar þeirr-
ar, sem hér um ræðir, bar þess
augljós merki, bæði um meðferð
hlutverka yfirleitt og sviðsetn-1
ingu, að þar hefur farið höndum ■
um sá maður, sem kann vel til j
verks.
Má öllum Ijóst vera, hversu
mikilla hæfileika það krefst í
leikstjórn að ná góðum og eðli-
legum heildarsvip á leiksýningu,
þar sem mikill hluti leikaranna
eru nýliðar eða viðvaningar á
leiksviði, eins og hér er um að
ræða.
Annað aðal kvenhlutverk leiks-
íns, Helene de Trevillac, unga og
ástfangna stúlku, bróðurdóttur
D’Eguson greifa, leikur ungfrú
Elín Þorvaldsdóttir. Ekki er mér
kunnugt um, að ungfrúin hafi
komið á leiksvið fyrr, svo að
heitið geti, en þrátt fyrir það
gerir hún hlutverki sínu ágæt skil
©g má teljast að mestu laus við
þann viðvaningsbrag, sem jafnan
fylgir byrjendum upp á sviðið.
Er framburður hennar skýr og
svipbrigði og látbragð allt eðli-
legt. Má hún óhætt teljast efni-
legur byrjandi, ekki sízt með
tilliti til þess, að hlutverk sem
þessi eru jafnan vandmeðfarin.
Hitt aðal kvenhlutverkið, frú
de Trevillac, ömmu Helene, leik-
ur frú Ásgerður Gísladóttir frá-
hærlega vel. Tekst henni með
ágætum að túlka tilfinningar og
skoðanir þessarar skapríku og
tíginmannlegu konu. Leynir sér
ekki, að frúin hefur mikla leik-
listarhæfileika og notar þá vel.
Er hið prýðilegasta samræmi í
gervi, rödd, svipbrigðum og lát-
bragði og framsögn sérlega skýr
og góð.
Önnur aðalhlutverk eru leikin
af þeim Hilmari Hálfdánssyni og
Alfreð Einarssyni. Leikur Hilm-
ar Hálfdánsson André, son D’
Eguson greifa, ungan mann, sem
er ástfanginn af frænku sinni,
Helene de Trevillac, og á hug
hennar og hjarta, enda þótt utan
að komandi öfl hafi um skeið
næstum því stíað þeim í sundur.
Hlutverk þetta er nokkuð vanda-
samt og krefjast slík hlutverk
góðra hæfileika og all míkillar
þjálfunar á leiksviði. Virtist
Hilmar ekki valda því til fulls,
eftir Cavaíllst k Rare og Etieiiae Rey
Leikstjóri: Jón Norðfjörð
Konur í opinberu starfi
hafa sömu laun og karlar
fyrir sömu vinnu
Dylgjur Hannibals kveðnar niður. Hitt er
annað mál að konur hafa ekki sótt um ýmis
störf í hæstu launaflokkum, sem sérmenntun
þarf til.
ÞEGAR félagsmálaráðherra hafði svarað fyrirspurn Kristínar
Sigurðardóttur á þingi í gær, varðandi jöfn laun karla og
kvenna, reis upp Hannibal Valdimarsson með þjósti miklum og
hélt langa tölu, þar sem hann staðhæfði það m. a., að konur hefðu
ekki jöfn laun og karlar í opinberum stöðum.
Hilmar Hálfdánarson sem André d’Eguson, Ásgerður Gísladóttir
sem frú de Trevillac og Elin Þorvaldsdóttir sem ungfrú Helene
de Trevillac.
enda má hann teljast i hópi bvrj.
enda, þó að þetta sé ekki hans
allra fyrsta ganga á leiksvið. .
Áberandi er, hve mjög hann
virðist vera í vandræðum með
hendurnar, eins og byrjenda er
oft siður.
Alfreð Einarsson fer með hlut-
verk Valentin le Barroyer, full-
trúa í fjármálaráðuneytinu, sem
Helene hefur samþykkt að ganga
að eiga af skynsemis ástæðum,
vegna þess, að hún hélt að André
væri orðinn sér afhuga Gerir
Alfreð þessum „yfirmáta" hjá-
rænulega sérvitringi, sem ekki er
þó eins vitlaus og hann h'tur út
fyrir að vera, hin beztu skil. Þó
var framsögn hans ekki nægilega
skýr í fyrsta þætti. En hanr. tók
stöðugum framförum bæði um
framsögn og meðferð hlutverks-
ins í heild, eftir því sem fram í
sótti og sýndi svo að ekki verður
um villst, að hann býr yfir góð-
um hæfileikum.
Ragnar Jóhannesson fer með
hlutverk D’Eguson greifa. Hlut-
verkið er ekki stórt, en prýðisvel
með það farið og auðséð, að þar
fer enginn viðvaningur á leik-
sviði.
Frú Sigriður Sigmundsdóttir
leikur greifafrúna, Gisele D-Egu-
son. Enda þótt greifafrúin eigi
vafalaust að vera örgeðja kona,
virðist látbragð og tilburðir frú-
arinnar vera í yfirdrifnara lagi,
og framsögn hennar er engan-
veginn nógu skýr. Þrátt fyrir
þetta er augljóst, að frúin býr
yfir töluverðum hæfileikum á
sviði leiklistar, enda hefur hún
sýnt það áður svo að ekki verður
um villst.
Bragi Þórðarson leikur Char-
train deildarforstjóra og frú
Margrét Jónsdóttir leikur frú
Chartrain. Eru hlutverkin ekki
stór en eigi að síður vel með þau
farið. Er þó álitamál, hvort við-
brögð þeirra eða látæði sé ekki
um of yfirdrifið, enda þótt haft
sé í huga, að leikurinn á að ger-
ast í Frakklandi. En slíkt er að
sjálfsögðu að nokkru leyti smekks
atriði.
Ungfrú Hanna C. Proppé leik-
ur þjónustustúlku. Ungfrúin er
alger nýliði á leiksviði og með
tilliti til þess verður ekki annað
sagt en að hún skilaði hlutverki
sinu vel. Var framkoma hennar á
sviðinu eðlileg og framsögn
sæmilega skýr.
Ungfrú Jóhanna Gunnarsdóttir
leikur frá de Verceil og ungfrú
Sigurlaug Árnadóttir leikur
Jeanne de Vertíeil. Þá leikur Karl
Ragnarsson Serignart ög Pin-
branche lækni og Jóhannes Jóns-
son Foques einkalögreglumann.
, Öll eru hlutverk þessi mjög lítil,
en laglega er yfirleitt með þau
farið.
Leiktjöldin hefur Lárus Árna-
son málað og leyst það af hendi
með hinni mestu prýði.
Leiksviðsteikningar hefur
Ragnar Jóhannesson gert af
smekkvísi og list.
Búningar eru fengnir að láni
frá Þjóðleikhúsinu og eru þeir
hinir smekklegustu.
Ljósameistari er Jóhannes
Gunnarsson, og leysir hann sitt
verk vel af hendi.
Hárgreiðslu hefur frú Ragn-
heiður Gísladóttir annazt.
Leiksviðsstjóri er Gísli Sig-
urðsson.
Leiknum var tekið með ágæt-
um af áhorfendum, sem því mið-
ur voru færri en skyldi, og voru
leikstjóri og leikendur ákaft
hylltir og var leikstjóranum færð
ur blómvöndur.
Þökk sé leikstjóra og leikend-
um fyrir sýninguna og það mikla
og óeigingjarna starf, sem að baki
hennar liggur og unnið er fyrst
og fremst með það fyrir augum,
að auka ótvíræðaum menningar-
þætti við skemmtanalíf þessa
bæjar. Bæjarbúar mega ekki láta
sinn hlut eftir liggja í þeirri við-
leitni með því að sýna tómlæti
gagnvart slíkri átarísemi. Heldur
ber þeim siðferðileg skylda til að
sækja vel og dyggilega allar sýn-
ingar leikfélagsins og aðra slíka
menningarstarfsemi. Á þann hátt
verður leikstjóra og leikendum
bezt þökkuð fyrirhöfn þeirra
hverju sinni, jafnframt því sem
þá er unnið markvisst að því, að
blómgast geti menningarlegt
skemmtanalíf í þessum bæ.
Valgarður Kristjánsson.
I STATISTIK
Þessu til sönnunar las hann
upp statistik um það að í hæstu
launaflokkum hjá Reykjavíkur-
bæ væru aðeins 2 konur en 118
karlmenn. Fjargviðraðist Hanni-
bal mikið yfir þessu og sagði að
þetta sýndi að konur hefðu ekki
jöfn laun og karlar. Þær væru
beittar versta ranglæti. — Vildi
hann jafnframt að ríkisvaldið
tæki fram fyrir hendur stéttar-
samtakanna og ákvæði laun
kvenna.
JAFNRÉTTI f OPINBERU
STARFI
Gunnar Thoroddsen minntist
þess að fyrir nokkru, þegar hon-
um var falið að undirbúa lög um
réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna, hefðu þar verið
settar fram tvær reglur.
1) Að konur hafa jafnan rétt
og karlar til allra opinberra
starfa og
2) Að konur og karlar hafi
sömu laun fyrir sömu vinnu.
Þessar reglur um opinbera
starfsmenn voru samþykktar og
lögfestar.
JAFNRÉTTI VIÐ
STÖÐUVEITINGAR
Borgarstjóri gat þess að ekki
væri gert upp á milli kynja við
skipanir í stöður bæjarins. Hann
minnti á það að kona var skipuð
yfirkennari við einn barnaskól-
ann, þótt margir karlar vaéru
meðal umsækjenda Og kona ætti
sæti í bæjarráði Reykjavíkur. —
Konur gegndu einnig mörgum
kennarastörfum, gjaldkerastörf-
um og væru forstöðukonur
sjúkrahúsa. Taldi hann árás
Hannibals því bæði tilefnislausa
og ómaklega.
ENGIN KONA
VERKFRÆÐINGUR
Hitt væri annað mál, aS í
marga hæstu launaflokkana
hefðu konur ekki skipazt, af
Vinnumiðlun
stúdenta
Jólapokar
hjúkrunar-
kvenna
FÉLAG íslenzkra
hj úkrunarkvenna
efnir nú til sölu á
jólapokum til á-
góða fyrir hússjóð
félagsins. Eru þeir
prentaðir á pappa,
og á að klippa þá
út og setja saman
í poka. Pokarnir
eru gulir með
grænum skreyting-
um. Öðrum megin er undurfallegt
jóla-Vers, en hinum megin er
mynd af forsetafrúnni.
Jólapokarnir kosta 2 kr. og fást
í flestum verzlunum.
því að engin kona hefði sótt
um margar þær stöður. —
Þannig kvaðst hann ekki vita
til að kona hefði sótt um
borgarstjórastöðu. F.kki heldur
um forstjórastöður bæjarfyrir
tækja, svo sem hafnarstjóra,
rafmagnsstjóra, bæjarverk-
fræðing, húsameistara, borgar
lækni, né borgarritarastöðu,
ekki heldur hefðu konur sótt
um stöður sem framkvæmda-
stjórar bæjarútgerðar, né sem
togaraskipstjórar, en þannig
væru margar ábyrgðarstöðum
ar í efstu launaflokkum, að til
þeirra þyrfti sérmenntun, svo
sem verkfræðimenntun. Það
væri eðlilegt að konur skip-
uðust ekki til slíkra starfa, þvi
að ekki væri vitað til þess að
nein íslenzk kona hefði enn,
lokið verkfræðiprófi hér.
En það stendur óhaggað, þrátt
fyrir útúrsnúninga Hannibals, að
hjá Reykjavíkurbæ njóta konur
sömu launa og karlar fyrir sömu
störf.
ísleirdingur skrifar
ferðabók frá
VINNUMIÐLUN stúdenta hefur
hafið starfsemi sína og opnað
skrifstofu í herbergi Stúdenta-
ráðs, og er hún opin kl. 11—12 á
mánudögum, miðvikudögum og
föstudögum. Sími 5959.
Vinnumiðlunarnefnd mun nú
sem fyrr leggja áherzlu á, að
sem flestir stúdentar fái góða
sumaratvinnu, jafnframt hefur
verið ákveðið að gefa vinnuveit-
endum kost á góðu ög hagnýtu
vinnuafli nú um jólin. Þá skal
það og tekið fram, að flestir
stúdentar hafa öðlazt sérkunn-
áttu á ýmsum sviðum bæði af
námi sínu og fyrri störfum.
Ávallt eru margir stúdentar,
sem vildu taka að sér kennslu í
einkatímum. Nefndin væntir
þess, að allir, sem þurfa á auknu
starfsliði að halda, snúi sér sem
fyrst til skrifstofu nefndarinnar
í Háskólanum.
Nefndin hefir þegar sent all-
mörgum vinnuveitendum bréf
þar sem vakin er athygli á starf-
semi hennar.
KJARTAN Olafsson, hagfræð-
ingur, er talinn einn allra víð-
förlasti íslendingurinn, sem nú
er á lífi. — Munu menn reka
minni til þess að hann sagði stutt-
an en mjög skemmtilegan ferða-
söguþátt sunnan frá Suður-
Ameríku í útvarp í fyrravetur.
Nú hefur Kjartan skrifað heila
bók um Suður-Ameríku dvöl
sína. Segir frá ævintýrum sínum
norðan frá Havana suður alla S-
Ameríku og allt til Buones Aires
í Argentínu.
Á kápu bókarinnar, sem ber
nafnið: 'Sól í fullu suðri, er nokk-
uð sagt frá höfundinum, sem auk
hagfræðináms lagði stund á
tungumálanám og lærði að tala
öll höfuðtungumál Evrópu og er
hann lagði upp í S-Ameríku-för-
ina var hann orðinn þaulvanur
ferðamaður, er hafði náin kynni
af spánskri menningu. — Hann
stundaði fyrstur allra íslendinga
nám við háskóla á Spáni.
Bókin er tæplega 270 blaðsíður
og myndir eru í henni. — Bóka-
útgáfan Hrímfell gefur bókina út.
Fyrirlesfur um
Hávamál
SUNNUDAGINN 5 desember kl.
2 e.h. flytur prófessor Símon Jóh.
Ágústsson erindi í hátíðasal Há-
skólans, er hann nefnir „Hugleið-
ingar um Hávamál frá sálfræði-
legu og siðfræðilegu sjónarmiði”.
Mun hann í erindinu gera grein
fyrir hinum næma mannsskiln-
ingi, sem kemur fram í Háva-
málum, og sýna fram á með
nokkrum dæmum, að ýmsar meg
inskoðanir Hávamála éru í sam-
ræmi við kenningar nútíma fræði
manna í sálfræði og siðfræði!
Fyrirlesturinn hefst stundvíslega
kl. 2 og er aðgangur öllum heim-
ill. ;