Morgunblaðið - 29.01.1955, Page 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 29. jan. 1955
í
jörgunarafrekið við Grænuhlíð
tvímælalaust einstætt afrek
Frósögn nf þvi er litill vélbdtur og
svelt muniEO í
brotsmönnunum uf igli ruuðu
eftir Jón Pá! Halldórssoa frétiaritara
l. á ísafirði
Ivisvar vari hún ai hafna Róm -
á hoiii frá Gégii til góia
Stutt samtal við sænskn ópemsöng-
konuna Stmii Brittn Melander
ísafirði, 28. jan.
LUKKAN 12 á hádegi í dag
komu togararnir Jörundur og
Ooðanes hingað með skipbrots-
mennina af Agli rauða, og kl.
2.30 síðd. varðskipið Ægir með
skipbrotsmennina frá Sléttu. —
Farið var þegar með allmarga
þeirra í sjúkrahús og gert að
kalsárum þeirra, en margir voru
bólgnir á fótum. KI. 9 í kvöld
lagði varðskipið af stað héðan
til Reykjavíkur með alla skip-
brotsmennina 29 að tölu, en eng-
inn þeirra er meira meiddur en
svo, að þeir eru allir rólfærir.
Fegar Ægir seig frá bryggju, var
þar saman kominn mikill mann-
fjöldi. Og úr hópi hinna
færeysku skipbrotsmanna kvaddi
einn sér hljóðs og mælti þakkar-
orð , til allra þeirra, sefn tekið
höfðu þátt í björgunarstarfinu.
En á eftir, er skipið fjarlægðist
bryggjuna meir, sungu Færey-
ingarnir, sem stóðu í hnapp, fær-
evskan sálm. Meðan þeir voru
bér, bauð danski konsúllinn, Elías
J. Pálsson, þeim öllum til kaffi-
drykkju.
Ég hef átt tal við menn, sem
voru á vélbátnum Andvara um
björgunarstarfið af sjó. En frá-
sögn þeirra er í aðalatriðum á
þessa leið:
Klukkan fimm á fimmtudags-
morguninn kom skipstjórinn á
togaranum Goðanesi, Magnús
Gislason, sem er bróðir ísleifs
Gíslasonar, skipstjóra á Agli
rauða, um borð í vélbátinn And-
vara, ásamt nokkrum skipverj-
um sínum. Gufurok var og hríð
eftir því. Báturinn sigldi nú upp
undir brimgarðinn í leit að flaki
togarans og tókst brátt að finna
það. Af línubyssu, sem var höfð
meðferðis, var nú skotið þremur
skotum að flaki Egils rauða.
IIÆFÐI STJÓRNPALL MEÐ
SÍOASTA SKOTINU
En vegna veðurofsans bar lín-
una yfir skipið. Varð Andvari nú
að hverfa frá í toili við svo búið.
Var nú siglt að togaranum Jör-
undi og þar fengin línubyssuskot
og að auki björgunarstóll til vara.
Komu um borð til þeirra á And-
vara, stýrimaðurinn á Jörundi og
nokkrir skipverjar. Var nú siglt
á ný upp að flaki togarans og
fjórum skotum skotið í röð. En
i jþví síðasta tókst Magnúsi Gísla-
sýni að hæfa stjórnpall Egiis
rauða, þar sem skipbrotsmenn-
ifnir allir höfðust við. Létu And-
vara-menn nú akkerið falla, en
J«á mun bilið milli bátsins og
fíaksins hafa verið 150—200 m.
íL.jóa braut þá bæði fyrir aftan
bátinn og framan.
Þegar búið var að koma drátt-
arvír yfir í flakið, var björgunar-
stóliinn dreginn á honum út í
Égil rauða. En þar eð togvinda
bátsins bilaði, urðu skipverjarnir
að beita handafli.
Skipstjcrinn á Andvara varð að
láta beita vélinni til hins ítrasta
mót veðri og sjó, þar sem hann
H, til þess að hið æðisgengna
lirimrót ekki sogaði bátinn með
sér upp í stórgrýtta fjöruna.
Á þaki stjórnpalls Egils rauða
stój5 skipstjórinn, ísleifur Gísla-
sorf, sem setti hvern skipverja í
stólinn og batt hann. En fyrsti
skipbrotsmaðurinn, sem um borð
í Andvara var dreginn, kom um
borð um klukkan hálftíu um
morguninn. Voru skipbrotsmenn
dregnir í sjó alla leiðina milli
skipanna.
Jafnóðum og mennirnir voru
komnir yfir í vélbátinn, voru
skipbrotsmenn óðar klæddir í hlý
föt, en mjög var af mörgum
þeirra dregið. — Og síðasti mað-
urinn, sem var Færeyingur, var
á nærklæðunum einum. — Frá
Andvara voru skipbrotsmenn sel-
fluttir með m/b Páli Pálssyni og
björgunarbát varðskipsins Ægi.
HREYSTI SKIPSTJÓRANS
© Allan þann tíma, sem björg-
unarstarfið hafði staðið yfir,
stóð ísleifur skipstjóri Gísla-
son á Agli rauða, á þaki stjórn
palls, og stjórnaði hann björg-
un manna sinna. En allir þeir,
sem þátt tóku í björgunar-
starfinu og skipverjar hans,
róma mjög drengilega fram-
komu hans, karlmennsku og
þrek.
© En allt fram til klukkan
þrjú um daginn, er allir skip-
verjar hans voru komnir af
flakinu, fór hann síðastur í
björgunarstólinn. En er bjarg-
að hafði verið 13 yfir í And-
vara, kom björgunarsveitin,
sem var í landi, til skjalanna,
og segir nú frá henni.
björgunin úr landi
Björgunarsveitin frá ísafirði
kom klukkan fjögur aðfaranótt
fimmtudagsins til Hesteyrar. Með
henni voru 11 skipverjar af tog-
aranum Austfirðingi undir for-
ystu 1. stýrimanns. Einnig var
með í förinni stýrimaður af varð-
skipinu Ægi, en vélbátur frá varð
skipinu flutti leiðangursmenn
alla í land.
Hafði stýrimaðurinn meðferðis
litla talstöð.
Áður en leiðangursmenn héldu
förinn áfram á strandstaðinn fóru
þeir inn í skólahúsið þar og und-
irbjuggu hina löngu og erfiðu
ferð, sem fyrir höndum var. Leið-
sögumaður var 17 ára piltur,
Gísli Jónsson, ættaður frá Sléttu,
sem reyndist þaulkunnugur, þó
að hann hefði ekki á þessar slóðir
komið frá því er hann var barn
að aldri.
FÓRU EFTIR FJÖRUNNI
Að ráðum Gísla vöidu leiðang-
urmenn þann kostinn að ganga
með fram sjónum.
Fjaran er mjög stórgrýtt og
erfið yfirferðar. Víða gekk sjór
svo hátt upp að fjaran var ófær,
og urðu þeir þá að kríða utan í
brattri fjallshlíðinni með þungan
farangur, sem hver hafði að bera.
Þeir komu að cyðibýlinu Sléttu
eftir um 6 klst, mjög erfiða
göngu.
SÍÐASTI SPÖLURINN
Nú var síðasti spölurin á lcið-
inni að strandstaðnum fyrir hönd
um, en hann átti eftir að reynast
einn allra erfiðasti kaflinn á allri
leiðinr.i. Stafaði þetta af því, að
illa stóð á sjó, og urðu leiðang-
ursmenn að klifra upp mjög
bratt kiettabelti. Og er þeir komu
að þeim stað, sem fara skyldi
niður, var þar svo bratt, að þeir
gátu ekki fótað sig nema að litlu
leyti og urðu að láta sig renna
niður. Allt fór þetta samt vel, og
leiðangursmenn komust ómeiddir
niður í fjöruna. Var það um há-
degið og höfðu þeir verið 8—9
klst. á göngu.
SKIPIÐ 25 FAÐMA
FRÁ LANDI
Þeim gekk vel að koma línu-
byssunni fyrir neðst í hlíðinni,
þannig að björgunarstóllinn var
vel fyrir ofan sjó. Úr fjörunni og
yfir í flak Egils rauða voru aðeins
milli 25 og 30 faðmar. Björgunar-
sveitarmenn sáu glöggt til mann-
anna á stjórnpallinum. Og það
gekk greiðlega að hæfa stjórn-
pailinn, þar sem skipstjórinn stóð
Hófst nú björgunarstarfið. Eftir
þrjá stundarfjórðunga voru allir
mennirnir 16, sem þá voru eftir á
flakinu, komnir í land. Og var
skipstjórinn, sem fvrr segir, síð-
asti maður frá borði. Um leið og
skipbrotsmenn komu í fjöruna,
voru þeir gripnir í stólinum og
mun enginn þeirra hafa farið í
sjóinn milli skips og lands.
AÐFRAMKOMNIR
Skipbrotsmenn voru eðlilega
mjög aðframkomnir af vosbúð
og kulda, klæðlitlir og sumir voru
berfættir. Og þar sem þeir stóðu
í brjótinu, bundu þeir buxna-
skálmarnar fram fyrir tærnar til
bess að híifa sárum fótunum á
egggrjótinu í fjörunni. Svo var
af öilum dregið, skipbrotsmönn-
um og björgunarmönnum þegar
hér var komið, að það hefði senni
lega orðið flestum ofraun að
brjótast heim að eyðibýlinu á
Sléttu þá sömu leið og hjörgunar-
leiðangurinn hafði komið. En svo
vel vildi til, að hægt var að kom-
ast f.iiiruna, þótt sæta yrði sjáv-
arlögum til þess að komast fram
fyrir kletta, sem gengu í sjó fram.
HEIMKOMAN — HRESSTU
SIG Á HEITU VATNI
Ailt fram til klukkan fimm um
kvöldíð, en veðrið hélzt óbreytt
allan daginn með aftaka veðri og
hríð, urðu hinir þjökuðu menn
að brjótast áfram. En þá náðu
þeir síðustu að eyðibýlinu Sléttu.
Þar höfðu aðrir björgunarsveitar-
menn undirbúið komu þeirra. Og
það, sem mestu máli skipti eins
og á stóð, í öllum eldstóm skíð-
logaði. Þar var enginn matur, en
menn hresstu sig á heitu vatni.
Og þeir, sem þjakaðastir voru,
voru færðir í þurr föt. Síðan
lögðust menn fyrir á gólfinu í
húsinu. — Klukkan tíu um kvöld
ið kom skíðasveitin frá ísafirði
og 17 skipverjar af togaranum
Neptúnusi með mjög vel útbúna
matar- og fataböggla úr togaran-
Framh. á bls. 10
IFYRRAMÁLIÐ, eldsnemma,
flýgur hún héðan — sænska
óperusöngkonan laglega, Stina
Britta Melander, sem að undan-
förnu hefur sungið og dansað
fyrir okkur á leiksviðinu í Þjóð-
leikhúsinu við mikla ánægju og
hrifningu þeirra, er séð hafa og
heyrt. — Sjálfsagt gæti hún þó
þegið að fá að sofa út sunnu-
dagslúiúnn, því að þessi vika hef-
ur verið býsna ströng fyrir
óperusöngvara Þjóðleikhússins,
sýning á hverju kvöldi að einu
undanteknu — og nú í kvöld
seinasta óperusýningin, áður en
hún hverfur héðan.
VILDI VERA LENGUR
Mbl. hitti ungfrú Melander
snöggvast að máli í gærdag niðri
á Hótel Borg til að forvitnast dá-
lítið um hana og ferðir hennar
héðan.
— Ég er eiginlega hálf leið yfir
að þurfa að fara burtu svona í
miðju kafi — sagði hún — en við
því er víst ekkert að gera. Ég
hef samning við sænska Ríkis-
leikhúsið frá fyrsta febrúar og
strax þegar ég kem út byrja ég
að æfa hlutverk Pamínu í Töfra-
flautunni eftir Mozart. Ég hef
sungið 4 önnur hlutverk í þeirri
óperu, svo að ég kannast nú vel
við hana nú orðið. En hlutverk
Pamínu hef ég aldrei sungið áður.
„naut þess
AÐ HJÁLPA MÉR SJÁLF“
— Byrjuðuð ung að syngja,
ekki svo?
— Jú, það hefur ailtaf verið
mitt líf og yndi. 17 ára var ég,
þegar ég gerði minn fyrsta at-
vinnusamning. Það var við Ny-
teatret í Stokkhólmi. Á næstu
árum var ég einnig við tvö önnur
leikhús í Stokkhólmi, vann þann-
ig fyrir mér jafnframt því sem
ég var í óperuskólanum, því að
í óperuna dreymdi mig um að
komast, en söngvarar eru ekki
teknir þangað yngri en 20 ára.
Ég lagði líka stund á ballet —
þetta var ekki svo lítið erfitt, en
ég naut þess að reyna að hjálpa
mér sjálf, vera ekki of mikið upp
á aðra komin og þar kom, að ég
fékk fyrsta hlutverkið í óperunni
og síðan fljótlegar en ég hafði
þorað að vona, ýmis stór hlut-
verk.
AFTUR VARÐ ÉG
AÐ HAFNA RÓM
— Hvernig var það, þegar þér
hittuð Gigli í Gautaborg?
— Svoleiðis var, að ég hafði
lagt stund á ítölskunám við ít-
ölsku stofnunina í Stokkhólmi og
hlotið að prófi loknu styrk til
náms í ítölsku og ítölskum list-
fræðum við háskólann í Róm.
Svo fór, að ég gat ekki notað mér
styrkinn vegna þess, að ég var
bundin leikhússamningi. Þegar
svo Gigli var staddur í Gautaborg
nokkru síðar var ég boðin þang-
að í samkvæmi í ítalska sendi-
ráðinu og söng ég þar nokkrar
aríur úr ýmsum ítölskum óper-
um og það varð til þess, að Gigli
bauð mér að koma þá þegar til
Rómar og njóta þar kennslu und-
ir handarjaðri hans, en aftur varð
ég að hafna Róm. Seinna ætla ég
þó endilega að nota mér þettax
góða boð Giglis.
ÞAÐ LAGAÐIST ALLT
— En einu sinni fóruð þér samt
til Ítalíu?
— Jú, það var árið 1948—49,
þegar ég fór þangað með óperu-
skólanum í söng- og kynnisför.
Þá söng ég í Róm, Milano, Fen-
eyjum og Boulogne.
— Og hvernig hefur yður svo
fallið dvölin hér?
Stína Briíta Melander og Gunnar
Kristinsson í hlutverkum sínum
í óperunni „I Pagliacci".
— Fyrst í stað ekki sem bezt.
Ég kom hingað í köldu og vondu
veðri og mikinn hluta af desem-
ber var ég kvefuð og illa á mig
komin, jafnvel fram yfir frum-
sýninguna á annan jóladag. En
svo lagaðist þetta allt. Mér hefur
þótt indælt að syngja í Þjóðleik-
húsinu fyrir íslenzka áheyrendur,
— þar fyrir utan finnst mér ís-
lendingar, sem fólk, miklu þægi-
legri og auðveldari í umgengni
heldur en landar mínir, Svíar
— það segi ég satt.
mín er óskipt
ánægjan
Þegar hér var komið hringdi
síminn. — Ungfrú Melander átti
þegar á mínútunni að leggja af
stað suður að Vífilsstöðum, Þar
sem hún ætlaði að syngja fyrir
berklasjúklingana. — Áður hafði
hún heimsótt bæði Landsspítal-
ann og Reykjalund í sama skyni
og hlaut mikla hrifningu og þakk
læti fyrir frá sjúklingunum. —.
Mín er óskipt ánægjan, segir
söngkonan, ef ég gæti veitt þeirni
einhverja skemmtun og hress-
ingu, — en nú verð ég víst acS
koma mér af stað. Vonandi á ég
eftir að koma aftur til íslands
til að syngja — síðar meir.
★
Við færum söngkonunni beztu
þakkir fyrir komuna hingað og
alla ánægjuna sem hin töfrandi
Nedda á sviði Þjóðleikhússins
hefur fært gestum þess að undani
förnu.
sib. I