Morgunblaðið - 26.02.1955, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 26. febrúar 1955
Verður síld I sumur?|Viðhðld véia hjá rækiunarsamböndunum
eftir Árna G. Eyiands
rÍÞÉSSI spurning vaknar í hvert
skipti, er sól hækkar á íslandi.
Þrátt fyrir bitur vonbrigði undan
..farin 10 ár, vaknar með hverju
vori vonin um að síldin sýni sig
á ný á fornum slóðum við norð-
urströndina. Menn hafa ekki
getað sætt sig við þá tilhugsun,
að þessi fagri fiskur sé oss að
heita má horfinn og fyrir því er
sífellt hafist handa á hverju vori
um undirbúning veiða og hagnýt-
ingar aflans. En allt hefur farið á
sömu leik, vonbrigði á vonbrigði
cfan, töp og vonleysi að hausti.
Það mætti því ætla, að allir
aðrir en frámunalega bjarsýnir
menn hefðu misst trúna á aftur-
.komu síldarinnar. Og vissulega er
engan veginn varlegt að byggja
á því, að síldin komi næstu árin
á sama hátt og fyrir 1945.
Á hinn bóginn er ekki ástæða
til að örvænta um að hægt verði
að afla rrúkillar síldar, engu
minni en þegar bezt lét á hinum
• góðu síldarárum. í byrjun sild-
• veiðitímans 1953, flutti Árni Frið
riksson, mag., fyrir hóp manna í
Siglufirði, erindi um síldarrann-
sóknir og útlit fyrir síldveiði.
• í lok þess erindis mælti Árni
á þá leið, að finna þyrfti veiði-
tæki, sem ná gætu síldinni á út-
hafinu, en þar væri hægt að
ganga að henni vísri, og þá kæmi
>nóg síld til Siglufjarðar. Margir
• kunna að hyggja að þetta séu
éinberir draumórar eða framtíð-
ardraumar, sem séu langt undan,
og virðist sú skoðun hafa verið
almenn hér á landi, a. m. k. fram
að þessu, þar sem svo má heita
að engin tilraun hafi verið gerð
af hálfu íslendinga til slíkra
veiða með öðrum aðferðum en
reknetjum.
Hinsvegar er ekki ófróðlegt að
íhuga hvernig frændur okkar
Norðmenn hafa tekið á þessum
málum. Ev þá fyrst að geta þess,
að, þegar í júnímánuði í fyrra var
tilkynnt í norskum blöðum, að til
stæði tilraunaveiði með herpinót
undir stjórn Finns Devold á rann
sóknaskipinu „G. O. Sars“. Hinn
24. jún, s.í. hefur blaðið „Bergens
Tidende" þetta eftir Devold:
, „Við munum hafa reknetjaút-
búnað og herpinót til þess að gera
með tilraunir. Á vetrarsíldveið-
unum veiðist mesti hiuti herpi-
nótarsíldarmnar úr síldartorfum,
sem fiskimennirnir sjá ekki, en
; þessar torfur eru stærri en
^íldartorfurnar á sumrin. Þeg-
gr sjómennirnir hafa fundið þess-
ar vetrarturfur, eiga „nótabass-
arnir“ ekki i neinum erfiðleikum
yið að finr.a þæi aftur með hand-
}óði eða bergmálsdýptarmæli í
,Jéttbátnum, sem „bassinn“ notar.
, Á „G. O. Sars“ er enginn vandi
að finna aítur sumarsíldartorf-
urnar á úthafinu. Vrið getum
fundið þær á asdictækið í V* mílu
fjarlægð, og við getum nokkurn
veginn áætlað hvort borgar sig
að veiða bær.
Tilraunuir. í sumar er ætlað J
. að haga á þann veg, að þegar,
við höfum fundið síidveiðisvæði ’
með allstórum toríum — 1000,
hektólítra eða meir — þá stefn- j
um við að einni þeirra og stað- ;
næmumst í um 200 metra fjar-
lægð. Þá setjum við nótabátinn
og „bassa“-bátinn á flot. Með
því að vísa „G. O. Sars“ með
bóginn í áttina að torfunni, mun
„nótabassinn“ eiga hægt með að
finna hana. Hann getur miðað
siglu skipsins. Þegar hann svo
hefur fundið torfuna, getur hann
fúndið takmörk hennar með
dýptarmæli og stjórnað svo kast-
inu á sama hátt og við vetrar-
veiðina.
með því að leggja síldina upp í
verksmiðjur, opnast möguleikar
fyrir stóraukinni útgerð. Það er
ekkert vit í að við leggjum ekki
meiri áherzlu á síldveiðar á þeim
tíma, sem síldin er bezt. Hafsíldin
inniheldur 17—22% af fitu, en
stórsíldin er aðeins 13—14% feit
I þegar hún kemur og megrast
j þegar frá líður. Síðustu árin höf-
um við fundið gífurlega síldar-
mergð um 200 sjómílur frá Nor-
egsströndum. Fjarlægðin er ekki
meiri en svo, að það ætti að borga
sig að sigla með aflann til lands“.
Þetta segir Devold áður en
hann leggur af stað í leiðang-
urinn. „G. O. Sars“ kom heim
aftur h. 31. ágúst s.l., og er þá birt
fréttatilkynning á þesas leið:
„Leiðangurinn hefui :"ært heim
árangur, sem getur haft mikil-
væga þýðingu fyrir síldveiðar
vorar. Með tilraununum er úr því
skorið að nægt sé mcð nútíma-
tækjum að veiða síld í herpinót
á opnu hafi á sama hátt og vetr-
arsíldina. Finn Devold, sem
stjórnaði .eiðangrinum,, segir í
j viðtali við „Morgenavisen" í
| Bergen, að áranugrinn hafi orðið
framar ölliun vonum.“
Nokkru síðar fluti svo F. De-
vold erindi í norska útvarpinu.
Kvað hann árangur herpinóta-
veiða á úchafinu, með aðstoð
asdic-tækja, hafa að öllu leyti
uppfyllt þær vonir, sem hann
hafi gert sér. Að vísu hefðu orðið
smávegis byrjunarörðugleikar,
en fljótlega hefði verið sigrast
á þeim. Þá taldi hanr., að hefði
„G. O. Sars“ verið útbúinn sem
fiskiskip, bcfðu þeir getað marg-
fyilt hann s.l. sumar. Tók Devold
fram, að þeir hefðu fengið 200,
400 og 500 hektólítra köst.
Af þessu má sjá ,að Norðmenn
eru þegar búnir að aíla sér mikil
vægrar reynslu í úthafsveiðum
með herpinót, og er ekki ólíklegt
að þeir notfæri sér reynslu sína
út í æsar, á næsta sumri. Þyrfti
engum að koma á óvart, að afii
þeirar m-irgfaldaðis+ þegar á
þessu ári, því gera verður ráð
fyrir að ummæli þau, sem hér
hafa verið tilfærð, séu ekki
fleipur eitt.
En hvar stöndum við íslend-
ingar í þessu efni?
Það þarf að vinda bráðan bug
að því, að undirbúa og skipu-
leggja svipaðar tilraunir og Norð
menn hafa gert, undir stjórn
færstu manna. Síld hefur íundist
hér við strendur landsins flesta
árstíma, og ætti því ekki að vera
neitt til fyrirstöðu, að einhvern
reynsla gæti fengist á næstu síld-
arvertíð, og mætti þá svo fara,
að hún bæri góðan árangur þeg-
ar í byrjun vertíðar.
Fengist jákvæður árangur má
benda á, að nauðsynlegt yrði að
skip með asdic-tæki, yrðu til
stöðugrar leiðbeiningar þeim
skipum, sem ekki hafa slík tæki,
um að finna síldartorfurnar.
Skal svo ekki frekar farið út í
einstök atriði í þessu máli. Aðal
atriðið er, að byrjað sé af fyrir-
hyggju og með nægilegum áhuga.
Rannsóki’ir hafa leitt í ljós, að
nóg er af síldinni í sjónum, og
þess vegna megum við einskis
láta ófreistað að ná henni, þegar
vonir standa til að það sé hægt.
Vér eigum nó af skinum til að
flytja hana að landi og ærinn
vencsmiðjukost, sem staðið hefur
ónotaður allt of lengi. Og hver
veit, nema vér þuríum senn að
sakna Hæi mgs?
Siglufirð,, 17. íebrúar 1955.
Eyþór ITallsson,
Haíhði Helgason.
R
ÆKTUNARSAMBONDIN
eiga mikinn vélakost sem
kostað hefir um 12 milljónir
króna og myndi þó kosta miklu
meira, ef kaupa ætti þessar vélar
með núverandi verði. Litlar
skýrslur eru til um notkun og af-
köst þessara véla og kostnað við
notkun þeirra og viðhald. Er það
ílla farið. Hvað sem framkemur
af slíku er mikils virði.
Ræktunarsamband Kjalarnes-
þings á 5 beltatraktora með ýtu.
TD-9 keypt 1946
TD-6 — 1947
TD-14 — 1948
D-2 — 1948 og
D-6 — 1949
Þá á ræktunarsambandið eina
skurðgröfu, keypt 1948, 1 kílplóg,
3 plóga og 8 herfi og eitthvað
fleira af verkfærum. Af herfun-
um eru 2 plógherfi (12,5 þuml.
bil milli diska.
Allt eru þetta vélar sem keypt-
ar hafa verið eftir að lögin um
ræktunarsamböndin gengu í gildi
en auk þess á sambandið 3 TD-6
og T-6 beltatraktora, sem eru
eldri, og eitthvað af verkfærum
með þeim.
Verkstæði hefir sambandið hjá
Lágafelli og fara þar fram allar
aðalviðgerðir á vélum þess.
Kristófer Grímsson héraðsráðu
íslandsþáttur
í brezka útvarpimi
S. L. SUMAR komu hingað til
j íslands tveir brezkir útvarps-
i menn frá B.B.C. þeirra erinda,
! að afla efms í sérstakan íslands-
þátt fyrir brezka útvarpið. —
Hingað komu útvarpsmennirnir
fyrir milligöngu íslenzku ferða-
skrifstofurnar í London.
Á þeim tveim vikum, sem
Bretarnir dvöldu hér, viðuðu þeir
að sér miklu efni m. a. hljóðrit-
uðu þeir ýmislegt í sambandi við
hátíðarhöldin í Reykjavík 17.
júní. Nú hefur endanlega verið
unnið úr öllu því efni, sem þeir
öfluðu sér í íslandsferðinni, og
verður þættinum útvarpað um B.
B.C. sunnudaginn 27. febrúar kl.
18:00 eítir íslenzkum tíma. Fellur
þessi íslandsþáttur inn í dagskrá,
i er nefnist „Holiday Hour“, og
| er sú dagskrá vinsæl í Bretlandi.
Útvarpsdagskráin mun heyrast í
„Light Program" á 1500 metrum.
í sambandi við þennan íslands-
þátt í brezka útvarpinu hefur ís-
lenska fei ðaskrifstofan í Lund-
únum látið senda grein um ís-
land til 40 blaða og tímarita í
Bretlandi, og má gera ráð íyrir,
að greinin birtist víða sama dag-
inn og ísland verður á dagskrá
brezka útvarpsins í næstum
hálfa klukkustund.
Eimskipafélag íslands, Ferða-
skrifstofa ríkisins og Flugfélag
íslands reka ferðaskrifstofuna í
London.
nautur og framkvæmdastjóri
ræktunarsambandsins hefir tekið
saman tölur er gefa allmikla hug-
mynd um viðhaldskostnað belta-
traktoranna. Því miður nær þetta
þó aðeins til vinnukostnaðar við
allar viðgerðir og viðhald. Tölur
er sýna heildarverð varahluta i
hverja vél eru því miður ekki
fyrir hendi.
Árlegur fjöldi vinnustunda
með hverjum traktor hefir orðið
að meðaltali:
TD-14 1188 stundir
D-6 1139 —
TD-9 706 —
TD-6 625 —
D-2 360 —
Flutningar milli vinnustaða eru
ekki taldir með í tölu vinnu-
stunda.
Þannig hafa minnstu vélarnar
verið langminnst notaðar. Vinna
þeirra er mest smávinna hér og
þar, við að fullvinna flög undir
sáningu, sem áður voru unnin að
mestu, völtun o. s. frv. Yfirleitt
má segja að vinna þessara véla
sé við verk er bændur ættu að
vinna sjálfir með heimilisvélum
sinum, þegar stóru vélarnar hafa
lokið við að brjóta landið og
frumvinna það. Og að sumu leyti
eru þessar, svona litlar vélar,
crnðar hálfgerður baggi á rækt-
unarsambandinu.
Með þessu lagi verður vinnu-
kostnaður, við viðgerðir, eins og
eftirfarandi tafla sýnir, ef hon-
um er jafnað niður á vinnustund-
ir hlutaðeigandi véla. Þess skal
getið að vinnan er reiknuð að
meðaltali kr. 20.00 hver klukku-
stund. Telst Kristófer svo til, að
það sé mjög nærri því rétta, þeg-
UNGLING
rantar til aS bera blaSiS
lil kaupentla viS
LINDARGÖTU.
TaliS strax viS a/greiSsluna!
Það hefur verið gerður samn-
ingur við einhvern bezta „nóta-
bassa“ lanösins, Sverre Öster-
vold, sem verður með „G. O.
Sars“ í sur iar og stjórnar veiði-
dilraununum. Sýni það sig, að
hægt verði að veiða hafsíldina
á þennan hátt, ætti að vera hægt
að láta þessar veiðar borga sig
Morgunblaðið hefir snúið sér
til Daviðs Ólafssonar iiskimála-
stjóra og spurt hann um þessi
mál. Fórust honum orð á þessa
leið:
Um nokkurt skeið hefir verið
í undirbúningi á vegum atvinnu-
Framh. á h)s. 1?
Ásfralía og Brefland
hafa samWnno om
kjamorkumál
CAMBERRA, 22. febr. — Birgða
málaráðherra Ástralíu lýsti yfir
því í dag, að fullt samkomulag
hefði náðst við Breta um gagn-
kvæm skipti á vísindalegri
þekkingu varðandi notkun kjarn
orku í þágu iðnaðar. Þar að auki
munu tveir ástralskir kjarnorku-
fræðingar áströlsku kjarnorku-
nefndarinnar dvelja við nám í
kjarnorkufræðum í Chicago í
næstu sjö mánuði. Þeir ýJa þeg-
ar dvalið um stundarsakir i
brezku kjarnorkustöðinni í
Harwell.
— lakmarkib er —
Vinsælasta bók þjóðarinnar
Svartar fjaðrir Uavtðs
— skólabókarútgáfan —
inn á öll heimili á íslandi.
WitáÍMÉÉt
Jíímim
E c L m
n
Svarlar fjaðrir séu eign allra
unglinga á íslandi.
Svartar fjaðrir séu alltaf
með í öllum ferðum, alltaf
í vasanum til að grípa ti).
Kosta aðeins kr. 20,00
HELGAFELL
ar tekið er tillit til yfirvinnu og
ferða milli Reykjavíkur og Lága-
fells sem oft falla á viðgerðirnar.
Vinnukostnaður, við viðgerðir,
er fellur á hverja klukkustund
sem traktorarnir hafa verið að
verki:
TD-6 D-2 TD-9 TD-14 D-6
3 árin kr. kr. kr. kr. kr.
fyrstu 7,40 1,00 5,00 4,30 6,50
4. ár 23,50 8,00 6,70 17,50 5,20
5. — 15,00 12,00 27,20 6,60 15,00
6. —20,00 28,00 12,70 19,30 11,10
7. — 12,60 25,00 10,20
8. — 31,30
9. — 32,20
Ef athuguð eru 6 fyrstu ár
hverrar vélar koma fram þessar
tölur, varðandi stundafjölda við
vinnu, tölu vinnustunda við við-
gerðir, og vinnukostnað við við-
gerðir, sem kemur á hverja
vinnustund vélanna.
Vél Vinnust. Vinnust. Vinnuk.
alls við viðg. pr v.st.
TD-6 3840 2414 12,60
D-2 2161 627 6,00
TD-9 4093 2242 11,00
TD-14 7071 3232 9,10
D-6í
5Vz ár 6833 2978 9,40
Við athugun á skýrslum yfir
vélavinnuna, öll árin, kemur í
Ijós að plæging hefir verið 6,5%
af allri vinnunni
Herfing óbrotins lands 9,3% af
allri vinnunni.
Herfing í flögum 22,4% af allri
vinnunni
Jöfnun vegna jarðræktar 33,2%
af ailri vinnunni
Kílræsla 4,0% af aliri vinnunni
Önnur vinna (vegag., snjór, stíflu
gerð Bessast.tjörn) 11,3% af allri
vinnunni.
Flutningur milli vinnustaða
13,3% af allri vinnunni.
Plógherfið hefir verið notað í
5 ár og hefir herfing með því
orðið 12% af allri vinnu þessi 5
ár sem það hefir verið í notkun.
Að sjálfsögðu má fara varlega
í að byggja dóm um vélarnar á
þessum tölum yfir vinnukostnað
við viðgerðir á þeim, en mikill
fengur væri að fá slíkar tölur og
aðrar fyllri víðar að.
18. febrúar 1955
Á. G. E.
ibúú til leigu
2 herbergi og eldhús til leigu
í risi í lVz ár frá 1. marz.
Fyrirframgreiðsla. — Full
reglusemi áskilin. — Barn-
laust fólk eða hjón með eitt
barn sitja fyrir. Uppl. í
síma 7941 frá 2—5 í dag,
aðeins svarað í síma.
Ný
dagsfofuhúsgisgn
skrifborð og útvarp til sölu.
Einnig borðstofuhúsgögn
með 6 stólum. Má einnig
nota á nýtýzku skrifstofum
eða læknastofum. Mjög fal-
legt. Hæsta tilboði tekið. —
Biönduhlíð 12, II. hæð iaug-
ardag og sunnudag frá k).
12—7 og mánudag eftir kl.
8 e. h.
2ja herbergja
ÍBÚÐ
ásamt eldhúsi við miðbæinn,
hitaveita, fæst leigð í skipt-
um fyrir 2—3ja herb. íbúð
utan við bæinn. Eldri hjón
sitja fyrir. Tilboð, merkt:
„Húsnæði — 397“, sendist
afgr. Mbl. fyrir 5. marz n.k.