Morgunblaðið - 30.06.1955, Blaðsíða 1
Fimmtudagur 30. júní 1955
Magnús Jónsson, formaður S. U. S.:
Samband ungra Sjálfstœðismanna 25 ára
HINN 27. júní síðastliðinn
var liðinn aldarfjórðungur
frá stofnun Sambands ungra
Sjálfstæðismanna. Þá var
grundvöllur lagður að þeim
samtökum íslenzkrar æsku,
sem ötulast hafa unnið að
því að sameina æskulýð
þjóðarinnar til baráttu fyrir
betra þjóðfélagi á grund-
velli lýðræðislegra mann-
réttinda. Sjálfstæðisstefnan
hefur feng'ið sterkan hljóm-
grunn hjá íslenzkri æsku, og
því eru samtök ungra Sjálf-
stæðismanna nú í dag lang-
fjölmennustu og þróttmestu
stjórnmálasamtök æskulýðs
»ns í landinu.
I stuttri blaðafrásögn er þess
enginn kostur að rekja hið fjöl-
þætta starf SUS þessi 25 ár. Verð-
vr þess þó freistað að bregða hér
upp nokkurri heildarmynd af
starfseminni, en þá aðeins stiklað
á því helzta.
STOFNLN SAMBANDSINS
Nokkur félög ungra Sjálfstæð-
ismanna höfðu verið stofnuð fyr-
ir 1930, einkum að tilhlutun
Heimdallar í Reykjavík, sem var
elztur félaganna. Aðalhvatamað-
ur að stofnun SUS var Torfi
Hjartarson, nú tollstjóri í Reykja-
vík. Taidi hann jafnframt vel
fara á því, að Sambandið yrði
stofnað á því ári, er Alþisgi varð
þúsund ára. Hugmyndinni um
stofnun SUS var mjög vel tekið
innan flokksins og var Torfa
falið að undirbúa stofnþingið.
Gerði hann það af miklum dugn-
aði og voru þá að hans frum-
kvæði stofnuð nokkur ný félög.
Stofnþing Sambands ungra
Sjálfstæðismanna var síðan hald-
ið á Þingvöllum þann 27. júní
1930. Hófst stofnþingið kl. 9 ár-
degis í Almannagjá, skammt fyr-
ir innan fossinn efri. Voru þar þá
saman komnir 47 fulltrúar frá 13
félögum ungra Sjálfstæðismanna,
auk fundarboðanda, Torfa Hjart-
arsonar.
Samkvæmt fundargerð stofn-
þingsins voru fulltrúar þessir:
Frú F.U.S. Fylki á fsafirði: Sig-
Hður Auðuns, Kjartan Ólafsson
og Einar Steindórsson.
Frá F.U.S. í Bolgungarvík:
Fétur T. J. Oddsson.
Frá F.U.S. í Borgarnesi: Sig-
urður Jóhannsson, Björn G.
Björnsson og Ragna Björnsson.
Frá F.U.S. á Eskifirði: Auð-
björn Emilsson.
Frá F.U S. á Sauðárkróki: Ey-
steinn Bjarnason.
Frá F.U.S. á Sigiufirði: Sig-
urður Björgúlfsson og Jón Gísla-
son.
Frá F TJ.S. í Vestmannaevjum:
Stefán Árnason, Páll Eyjólfsson
og Jónas Jónsson.
Frá F.U S. í Vestur-Húnavatns-
sýslu: Guðión D. Jósefsson.
Frá F.U.S. Heimdalli í Revkja-
vík: Stefán Jónsson, Carl D.
Thulinius, Kristján Skagfjörð,
Thor Thors, Unnur Magnúsdóttir,
Sigurður Þorkelsson, Pálmi Jóns-
son, Steinunn Sveinsdóttir. Þor-
grímur Sigurðsson, Guðmundur
Benediktsson, Guðni Jónsson,
Gunnar Thoroddsen, Ólafur H.
Jónsson, Jóhann G. Möller,
Kristján Guðlaugsson, Einar Ás-
mundsson, Sigfús Sighvatsson,
Björn Snæbjörnsson. Jón Helga-
son og Unnur Jónsdóttir.
Frá F.U.S. Óðni á Flateyri:
Sturla Ebenezarson.
Frá F.U.S. Skildi í Stykkis-
hólmi: Lúðvík Kristjánsson.
Frá F.U.S. Stefni í Hafnarfirði:
Árni Mathiesen, Adolf Björnsson,
Magnús Jónsson
formaður SUS.
Gunnar E. Benediktsson, Valgeir
Guðlaugsson, Stefán Stefánsson,
Már Einarsson og Friðjón Guð-
laugsson.
Frá F.U.S. Verði á Akureyri:
Árni Sigurðsson, Kristján Stein-
grímsson og Einar Bjarnason.
í fundargerð stofnþingsins seg-
ir svo m. a. um stofnun Sam-
bandsins:
Fundarboðandi, cand. juris
Torfi Hjartarson, setti þingið og
nefndi til fundarritara Guðna
Jónsson, mag. art. Lýsti fundar-
boðandi fyrst með nokkrum orð-
um tildrögum og undirbúningi
þessa stofnþings og horfum á
aukinni útbreiðslu félagsskapar
meðal ungra Sjálfstæðismanna í
náinni frarntíð. Kvaðst hann
vænta þess, eftir þeim góðu und-
irtektum, sem hugmyndin um
stofnun Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna hefði þegar fengið
hjá hinum ýmsu félögum, að
menn gætu orðið einhuga um að
stofna þetta samband hér á Þing-
velli á þúsund ára hátíð Alþingis.
Að lokum bar hann fram tillögu
þess efnis, að stofnað yrði Sam-
band ungra Sjálfstæðismanna þá
þegar af þeim félögum, sem full-
trúa höfðu sent á stofnþingið og
var hún samþykkt með sam-
kvæði allra þingheyjenda. Lýsti
fundarboðandi því næst yfir, að
Sambandið væri stofnað."
Sambandinu voru síðan sett lög
á þessum sama fundi. Skyldu
eftir þeim lögum fimm menn eiga
sæti í stjórn Sambandsins og
fimm menn í varastjórn.
Torfi Hjartarson var kjörinn
fyrsti formaður SUS, en með-
stiórnendur voru kjörin þau Sig-
ríður Auðuns, Kristján Stein-
grímsson, Árni Mathiesen og
Guðni Jónsson. f varastjórn voru
kjörnir: Gunnar Thoroddsen. Jó-
hann G. Möller, Sigurður Jó-
hannsson, Guðmundur Bene-
diktsson og Thor Thors.
HLUTVERK SUS
Tilgangurinn með stofnun SUS
var tvíþættur: Annars vegár að
samræma sem bezt starfsemi fé-
laganna og skipuleggja samtök
ungra Sjálfstæðismanna viðsveg-
ar um landið, en hins vevar að
tryggja sterkari aðstöðu ti' þess
að hrinda áleiðis þeim málum,
sem ungir Sjálfstæðismenn eink-
um báru fyrir brjósti.
Stefnu SUS var nánar svo lýst
í fyrstu lögum Sambandsins:
,,a) að vinna að því, að ísland
Kveðja frá formanni
Sjálfstæðisflokksins,
Ólafi Thors:
Þeir sóru frelsinu
hollustueiðinn
UM ÞESSAR mundir er liðinn aldarf jórðungur frá
því fámennur hópur ungra manna kom saman á
Þingvöllum og stofnaði Samband ungra Sjálfstæð-
ismanna.
Elzta félag ungra Sjálfstæðismanna, „Heimdall-
ur“ var þá í barnæsku, eitthvað á f jórða ári. Fáein
önnur félög S.U.S. höfðu séð dagsins ljós, en voru
enn í vöggu. Mörgum virtist því S.U.S. reist á veik-
um stoðum. En það var aðeins glámskyggni. Eigi
aðeins stóðu að baki þessum mönnum meira en
1100 ungra manna og kvenna, heldur höfðu þeir og
ákveðið að gerast einingartákn fagurra og göfugra
hugsjóna og fremstu boðberar þeirra meðal æsku-
lýðs landsins^— hugsjóna, sem allt starf Sjálf-
stæðisflokksins allt frá öndverðu hefur markazt af.
Það var frelsið,
frelsi einstaklings-
ins og frelsi þjóðar-
innar, sem þessi fá-
menni hópur sór
hollustueiðinn. Sú
hugsjón ber í sér
sjálfan lífsneistann
og mun því aldrei
deyja. heldur alltaf
lifa, og blómgast því
hetur sem þjóðin
öðlast meiri mennt-
un og menningu,
— hærri andlegan
þroska.
S.U.S. er í dag langfjölmennasta, bezt mennta
og voldugasta æskulýðssamband landsins á vett-
vangi stjórnmálanna, enda mikilhæfir menn verið
í farabrcddi. Úr fylkingum þess hafa komið flestir
þeir, sem hæst gnæfa á flestum sviðum þjóðlífsins
og mun svo jafnan verða.
A aldarfjórðungsafmælinu þakka ég í nafni mið-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins stofnendum S.U.S. og
öllum, sem í hópinn hafa bætzt, fyrir farsæla bar-
áttu í þágu Sjálfsíæðisflokksins og þjóðarinnar. Ég
ber fram þá afmælisósk, að S.U.S. beiti sér jafnan
fyrir því, að stefna Sjálfstæðisflokksins verði æfin-
lega svo frjálslynd og svo rík af fögrum, göfugum
og hagnýtum hugsjónum, að æskulýð landsins
skiljist, að með því að veita Sjálfstæðisflokknum
brautargengi og efla hann, eflir liver og' einn bezt
eigin hag og heill allrar þjóðarinnar. Jafnframt
óska ég þess, að sú fylking, sem innan sinna vé-
banda telur þá- sem verða munu voldugustu for-
ráðamenn þjóðarinnar, verði jafnan þess minnug,
að „livernig scm stríðið þá og þá er blandið“, verði
baráttan æfinlega að vera samboðin hugsjóninni:
einörð og jafnvel hörð, ef með þarf, en aldrei hlífð-
arlaus eða ódrengileg.
taki að fullu öll sín mál í eigin
hendur og gæði landsins til af-
nota fyrir landsmenn eina, b) að
efla í landinu þjóðlega, víðsýna
og frjálslynda framfarastefnu á
grundvelli einstaklingsfrelsis. at-
hafnafrelsis og séreignar, með
hagsmuni allra stétta fyrir aug-
um.“
Frá upphafi hefir Sambandið
trúlega starfað í anda þessarar
stefnu og hefir ötullega stutt
Sjálfstæðisflokkinn í umbóta-
starfi hans. Hefir Sambandið
jafnframt átt frumkvæði að mörg
um mikilvægum málum og verið
flokknum á allan hátt hinn mikil-
vægasti aflgjafi. Flokksforustan
hefir jafnan tekið mikið tillit til
óska ungra Sjálfstæðismanna og
hefir það orðið þeim hvatning til
átaka og um leið aukið traust
unga fólksins á Sjálfstæðis-
flokknum sem öruggum mál-
svara æskulýðsins.
S AMB ANDSÞIN G
Haldin hafa verið tólf Sam-
bandsþing á þessum tuttugu og
fimm árum. Hafa Sambandsþing-
in orðið fjölmennari með ári
hverju og verið ljós vottur um
vaxandi þrótt samtakanna.
Sambandsþingin hafa verið
haldin sem hér segir:
1. þingið í Reykjavík 1930
2. þingið í Reykjavík 1932
3. þingið í Reykjavík 1933
4. þingið í Reykjavík 1934
5. þingið í Reykjavík 1936
6. þingið í Reykjavík 1940
7. þingið á Þingvöllum 1943
8. þingið í Reykjavík 1945
9 þingið á Akureyri 1947
10. þingið í Reykjavík 1949
11. þingið á Akureyri 1951
12. þingið í Reykjavík 1953
Á Sambandsþingum hefir ver-
ið mörkuð afstaða ungra Sjálf-
stæðismanna til allra helztu þjóð-
mála, og á milli þinga hefir Sam-
bandsstjórnin unnið eftir megni
að framgangi þessara mála í sam-
ræmi við óskir þinganna.
Samkvæmt lögum SUS er starf
andi innan Sambandsins fulltrúa-
ráð. Hefir það síðan 1946 komið
saman til fundar þau árin, sem
Sambandsþing heíir ekki verið
haldið og hafa þar einkum verið
rædd skipulagsmál samtakanna.
Engin leið er að gefa hér tæm-
andi yfirlit yfir þau fjölmörgu
mál, sem Sambandsþing og Sam-
bandsstjórn hafa fjallað um á
þessum aldarfjórðungi, og verð-
ur aðeins drepið á nokkur helztu
áhugamál ungra Sjálfstæðis-
manna á þessu tímabili.
SJÁLFSTÆÐISMÁLIÐ
Fyrsta atriðið í stefnuskrá
ungra Sjálfstæðismanna var að
íslendingar tækju öll sín mál í
eigin hendur. Voru þegar á öðru
þingi SUS gerðar skorinorðar
ályktanir um þetta efni og lýst
þeirrf meginstefnu, að rjúfa bæri
algerlega sambandið við ~Dan-
mörku strax og sambandslögin
heimiluðu það.
Svo sem alþjóð veit, hvikaði
Sjálfstæðisflokkurinn aldrei frá
þessari stefnu í sjálfstæðismálinu
og ungir Sjálfstæðismenn voru
þar jafnan í fremstu víglínu.
Höfðu þeir skömmu ■ fyrir lýð-
veldjsstofnunina frumkvæði um
samstarf æskulýðsfélaganna til
að hvetja æskulýðinn til eining-
ar um þetta mesta hagsmunamál
þjóðarinnar.
Eftir lýðveldisstofnunina
beittu ungir Sjálfstæðismenn sér
fyrir samstarfi æskulýðsfélag-
anna um að reisa minnisvarða um
lýðveldisstofnunina, en því mið-
Framh. á bls. 18.