Morgunblaðið - 16.09.1955, Blaðsíða 16

VeSurúiIi! í dag:
Stinningskaldi austan. — Dálítil
rigning.
210. tbl. — Föstudagur 16. september 1955
Ég sem fæ ekki sofið
Sjá grein Matthíasar Jóhannes-
sen á bls. 9.
Öflun félaga í Almenna Bóka-
félagið hafin
Félagtsgjald ákveðið
75 kr, tvisvar á ári
UM ÞESSAR mundir er öflun félaga í Almenna bókafélagið að
hefjast. Fyrir aðeins 150 krónur fá félagar 5 úrvalsbækur á
lyrsta starfsári félagsins. Bókaútgáfa félagsins og önnur starf-
semi er við hæfi alls almennings.
Almenna bókafélagið hefir nú komið sér upp kerfi umboðs-
jnanna um allt land ög er í þann veginn að hefja öflun félags-
manna. Söfnun í Reykjavík annast skrifstofa félagsins, Tjarnar-
götu 16, sími 82707. Allir, sem gerast félagar í Bókafélaginu fyrir
óramót, verða taldir til stofnenda þess. Er þess að vænta, að mjög
margir vilji stuðla að eflingu þessa menningarfélags, um leið og
þeir tryggja heimili sínu veglegt bókasafn.
hefir hér sézt. Gunnar Gunnars-
son skáld ritar ávarp, en inn-
gangsorð og myndaskýringar hef-
ir dr. Sigurður Þórarinsson sam-
ið. Myndabókina geta félagar í
Bókafélaginu fengið innbundna
undir kostnaðarverði á kr. 75,00,
en hún verður seld öðrum á kr.
130,00.
FELAGSBÆKUR 1956
Á fyrsta starfsári gefur Bóka-
félagið út eftirtaldar félagsbæk-
ur:
íslandssaga eftir dr. Jón Jó-
hannesson. Sagan nær fram að
eiðaskiptum og verður gefin út í
tveimur stórum bindum. Kemur
fyrra bindið út nú.
Ævisaga Ásgríms Jónssonar.
Tómas Guðmundsson skáld ritar
endurminningar listamannsins,
og verður bókin skreytt myndum
af málverkum Ásgríms.
„Grát, ástkæra fósturmold1*.
Þessi heillandi skáldsaga Alan
Patons lýsir lífi og ástríðum
blökkumanna í Suður-Afríku. —
Bókin hefir hvarvetna hlotið
feeysimiklar vinsældir. Þýðandi
er Andrés Björnsson.
„Örlaganótt yfir Eystrasalts-
löndum“. Ants Oras, eistlenzkur
háskólakennari, lýsir á raunsæj-
an hátt hinum miklu hörmung-
um, sem gengið hafa yfir þessa
smáþjóð. Séra Sigurður Einars-
son þýðir bókina.
„Hver er sinnar gæfusmiður".
Handbók Epiktets er ein af perl-
um grísk-rómverskra bókmennta,
þrungin spakmælum, sem eiga
leið beint að hjarta nútíma-
manna. Dr. Broddi Jóhannesson
hefir þýtt bókina og skrifað for-
mála að henni.
MYNDABÓKIN ÍSLAND
Almenna bókafélagið hefir
tryggt sér útgáfurétt á undurfag-
urri myndabók um ísland. Marg-
ar myndanna eru í litum, og tek-
ur prentun hennar og frágangur
langt fram öllu því, sem áður
TÍMARIT
Árið 1956 telst fyrsta starfsár
félagsins, en þó er ætlunin, að
fyrstu félagsbækurnar komi út í
nóvember n.k., en síðari hluti fé-
lagsbókanna í apríl 1956. Verður
svipaður háttur hafður á útgáf-
unni í framtíðinni.
Þá hefir bókmenntaráð félags-
ins rætt um tímaritaútgáfu, og
standa vonir til, að hún geti haf-
izt, áður en langt um líður.
Bronstein, Keres
Panno
GAUTABORG, 15. sept.: — Úr-
slit 18. umferðar á skákmótinu
urðu, sem hér segir: Stáhlberg
vann Keres, Geller Fuderer og
Spasskij vann Filip. Bronstein og
Najdorf gerðu jafntefli, einnig
Rabar og Panno, Pachman og
Pilnik, Perosjan og Unzicker.
Staðan er nú, sem hér segir:
Bronstein 13 vinninga, Keres 11,
Panno 11, Petrosjan 10, Geller
9 '4 og biðskák, Filip 914, Szabo
og Ilivitsky 9 og biðskák, Spasskij
og Pilnik 9, Najdorf, Fuderer og
Pachman 814. — Freysteinn.
Innanbæjarmenn hafi forgangs-
rétt að leiguhúsnæði
Áskorun fil húsaleigunefndar skv.
tillögu Sjálfsteeöismanna i bœjarstjórn
BORGARSTJÓRI flutti á fundi
hæjarstjórnar í gær, tillögu fyrir
hönd Sjálfstæðismanna, sem var
Bvohljóðandi:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur
skorar á húsaleigunefnd að
gera nú þegar viðunandi ráð-
stafanir til þess, að ákvæðum
núgildandi húsaleigulaga um
forgangsrétt innanbæjarmanna
til að taka íbúðarhúsnæði á
leigu, verði framfylgt.
Jafnframt vekur bæjarstjórn
alliygli á því að framkvæmd
húsaleigulaganna er samkv. nú-
gildandi lögum í höndum húsa
leigunefndar. En nefndin er
þannig skipuð, að Hæstiréttur
tilnefnir formann, Leigjandafé-
lag Reykjavíkur einn nefndar-
mann og Fasteignaeigandafélag
Reykjavíkur annan“.
Bæjarstjórn hefur ekki íhlutun-
arrétt.
Borgarstjóri fylgdi tillögunni úr
hlaði og kvað bera á óánægju í
bænum út af því að innanbæjar-
menn sætu ekki fyrir um leigu-
húsnæði, og í sumum blöðum væri
bæjarstjórnarmeirihlutanum
kennt um þetta. En bæjarstjórn
hefði engin ráð í þessum raálum,
heldur væru þau, skv. lögum, í
höndum húsaleigunefndar. Með
tillögunni væri látin í Ijós sá vilji
bæjarstjórnar að það sé í heiðri
haft, að innanbæjarmenn hafi
forgangsrétt að húsnæði.
Tillagan var samþykkt umræðu
laust með öllum atkvæðum.
Torgeir Anderssen-
Rysst „ambassador'
Atkvæðagreiðsla
verður um bióhléin
Stendur yfir í vikutímn
ST J Ó R N Félags kvikmyndahúsaeigenda í Reykjavík kallaðl
blaðamenn á fund sinn í gær og skýrði frá því, að kvikmynda-
húsin hygðust efna til atkvæðagreiðslu meðal bíógesta um það,
hvort afnema skuli hléin eða ekki og verða úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar látin ráða. Atkvæðagreiðslan fer fram frá 24. sept. til 30.
sept. n. k. og verða atkvæðaseðlar afhentir bíógestum með hverjuna
miða, sem keyptur er. Þegar bíógestir hafa greitt atkvæði, skulu
þeir láta seðlana í sérstaka atkvæðakassa, sem komið verður
fyrir í kvikmyndahúsunum.
NORSKA sendiráðið hefur til-
kynnt utanríkisráðuneytinu, að
norska ríkisstjórnin hafi í sam-
ráði við íslenzku ríkisstjórnina,
ákveðið að hækka að tign sendi-
herra sinn í Reykjavík, herra
Torgeir Anderssen-Rysst og skip-
að hann frá 15. september 1955
ambassador Noregs á íslandi.
(Frá utanríkisráðuneytinu).
KjEFLAVÍK, 15. sept.: — í dag
var afli bátanna mun minni en í
gær. Alls bárust á land í dag 1800
tunnur af 35 bátum. Hæst var
Reykjaröst með 118 tunnur. Veið
arfæratjón varð minna í dag en
í gær. Þó urðu nokkrir fyrir
slæmu tjóni.
í gær lönduðu 30 bátar um 3000
tunnum. Enginn bátur reri í kvöld
TÍMABÆR
Eins og kuiínugt er, hafa kvik-
myndahúsin verið gagnrýnd tals-
vert fyrir það, í blöðum, að þau
skuli halda upp á hléin. Er þessi
atkvæðagreiðsla því mjög tíma-
bær og ætti fólk að taka þátt í
henni, annars missir hún marks.
Morgunblaðið fagnar því, að kvik-
myndahúsaeigendur skuli hafa
farið þessa leið og hvetur menn
til að taka þátt í atkvæðagreiðsl-
unni.
Þess má geta, að Blaðamanna-
félag íslands hefur verið beðið
um að skipa kjörstjórn.
20 ÞÚS.?
Ekki er óliklegt, að milli 20 og
30 þús. bíógestir taki þátt í at-
kvæðagreiðslunni, a. m. k. eru bíó-
gestir hér í bæ yfir 20 þús. í viku
hverri.
Stjórnin skýrði enn fremur frá
því, að sælgætissala bíóanna væri
nokkur þáttur í rekstri þeirra og
af þeim sökum vildu þau ekki fella
hana niður nema óskir almenn-
ings séu ótvíræðar í þá átt.
Þá skýrði stjórnin og frá því, að
hér væru fleiri kvikmyndir sýnd-
ar en í höfuðborgum hinna Norð-
urlandanna og yfirleitt allar úr-
valsmyndir sem koma á kvik-i
myndamarkað. Að vísu séu þær
ekki nýjar af nálinni, þegar þær
eru sýndar hér og stafar það af
fjárhags- og gjaldeyriserfiðleik-
um. Loks eru það eindregin til-
mæli kvikmyndahúsanna, að blöð
in auki kvikmyndagagnrýni sína
til mikilla muna, dæmi hart það
sem lélegt er, en bendi fólki á góð
ar myndir, svo að þær fari ekki
af þeim sökum fram hjá bíógest-
um.
Slfsavarð-
sloían fluff
NU hefir Slysavarðstofan í Rvík
verið flutt í nýju Heilsuverndar
stöðina, og verður hún nú rekin
með öðru sniði en áður. Lækna-
þjónusta verður allan sólarhring
inn, — og eins og áður verða
vitjanir út í bæ frá kl. 6 síðdegis
til kl. 8 árd., sími 5030. — Inn-
gangur er frá Barónsstig
Verður Kristneshæli breytt
í nýjan Klepp?
Norðlendingar jbv/ mótfallnir, unz
berklaveikin hefir verið gersigruð
AKUREYRI, 15. sept.
AFÖSTUDAGINN komu hingað til bæjarins forsvarsmenn heil-
brigðismálanna, þeir Ingólfur Jónsson ráðherra, Sigurður Sig-
urðsson berklayfirlæknir og Vilmundur Jónsson landlæknir og
fleiri. Tilgangur fararinnar var að athuga hvort fært væri að
leggja Kristneshælið niður sem berklahæli og stofna þar til rekst-
urs geðveikraspítala. Hér á Akureyri ræddu gestirnir við bæjar-
fulltrúana, alþingismenn bæjar og sýslu, bæjarfógeta, lækna
Kristngsshælis og Fjórðungssjúkrahússins. Landlæknir og berkla-
yfirlæknir töldu, að allt benti til þess að komizt yrði af með eitt
berklahæli innan fárra ára. Væri því tímabært að ræða um til
hvers nota ætti Kristneshæli og hvaða ráðstafanir þyrfti að gera
til berklavarna á Norðurlandi, þegar hælið yrði lagt niður. Kæmi
þá til álita að stofna sérstaka berkladeild við Sjúkrahús Akur-
eyrar, þar sem sjúklingar nytu umsjár sérfræðings.
Ekki sé því tímabært að hefja
breytingar á rekstri Kristness-
hælis hvað sem síðar kunni að
verða.
Akureyrarblöðin túlka öll
þetta sjónarmið. Og Steindór
Steindórsson frá Hlöðum skrifar
m. a. grein í eitt þeirra s. L
þriðjudag, þar sem hann leggst
eindregið gegn því, að Kristnes-
bæli verði breytt í geðveikra-
spítala, svo lengi sem ekki hafi
fullur sigur unnizt á berklaveik-
inni.
Leikhús HeimdaSlar
BERKLAVEIKIN I
RÉNUN
Vífilsstaðahæli mun rúma
fuilskipað um 200 sjúklinga,
en þar eru nú 133. Á Kristn-
eshæli eru innan við 50 sjúkl-
ingar en gætu verið 70 ef á
þyrfti að halda. Árið 1940
voru skráðir berklasjúklingar
hér á landi 4,7 af þúsundi en
1953 1,2 af þúsundi. Er því
augljóst, að berklaveikin í
landinu er mjög á undanhaldi.
Eru þetta röksemdír heil-
brigðisstjórnarinnar, að sjúkl-
ingar á Kristneshæli verði
fluttir til Vífilsstaða og hælin
þannig sameinuð.
NORÐLENDINGAR VTLJA
EKKI LEGGJA HÆLIÐ
NIÐUR
í viðræðunum kom það fram, að
Norðlendingar yrðu þvíeindregið
mótfallnir, að Kristneshæli verði
lagt niður sem berklahæli að svo
stöddu. Telja þeir ekki tímabært
að svo verði gert meðan enn eru
þar 50 sjúklingar. Geti og komið
; upp berklaveikifaraldur svo
þörf sé á meira húsrými fyrir
sjúklinga en Vífilsstaðahælið eitt
veitir. Þá sé það heldur ekki sárs
aukalaust sjúklingum, sem dval-
izt hafi á Kristneshæli áratug-
um saman og líta á það sem
heimili sitt, að hverfa fyrirvara-
laust í annan landsfjórðung. —
í KVÖLD verður næst síðasta
sýning á hinum vinsæla gaman-
leik Nei-inu eftir J. L. Heiberg,
sem Leikhús Heimdallar hefur
sýnt að undanförnu. — Myndin
hér að ofan er af Haraldi Björns-
syni og Rúrik Haraldssyni.