Morgunblaðið - 01.12.1955, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 1. des. 1955
MORCUNBLAÐIfi
í>
Samsýning Félags islenzkta
myndlistatmanna
var írá
MALVERK
FÉL.AGSSÝNING ísl. myndlist-
armanna, sem nú stendur yfir í
Listamannaskálanum, er bæði
fjöinreytt og skemmtileg. Sýning ast fremur raska myndbygging-
þessi hefur nokkra sérstöðu, þar unni en halda henni saman.
sem hún er öllum opin, og hver Eyjólfur Eyfells á eitt málverk
sá, sem við myndgerð fæst, getur á sýningunni, og virðist það eiga
sent verk sín til dómnefndar. —
Einnig er félagsmönnum heimilt
að sýna eitt verk að eigin vali á
sýningu þessarri. Þetta er einasta
hérlend sýning, sem byggð er á
jafn breiðum grundvelli, og þeg-
ar hún hefur verið haldin, hefur
jafnan komið eitthvað það fram,
sem fáum var kunnugt áður. —
Hinu er heldur ekki að neita, að
oft vill ýmislegt slæðast inn á
þannig sýningu, sem kyrrt hefði
mátt liggja.
Jóhannes Kjarvat á fjögur
málverk á sýningu þessarri, og
er eitt þeirra alveg nýtt. Þar hef-
ur meistaranum tekizt að mála
eitt af stórverkum sínum. Léttir
litatónar leika sniildarlega um
myndina, og málaraspjaldið, sem
liggur í grýttum jarðvegi, gefur
umhverfinu annarlegan og heill-
andi blæ. Hinn skáldlegi hugur
Kjarvals slær þarna á hvern
streng litahörpunnar. — Aðrar
myndir Kjarvals á þessarri sýn-
ingu eru stórbrotnar hugmyndir,
lítið erindi þar.
Guðmunda Andrésdóttir sýnir
tvö málverk, er sanna hæfiieika
hennar. Verkin eru sterk í lit,
og myndbvgging hennar er gerð
af góðum skilningi. Guðmunda
er óvenjulegur málari, sem gefur
rniKil fyrirheit.
Ágúst F. Petersen á þarna eitt
málverk, sern ber vott um ótví-
ræða hæfileika, en hugmyndin í
mynd hans er of náiægt verkum
Þorvalds Skúlasonar til að hægt
sé að gera sér fulla grein fyrir
því, hvað Ágúst er fær um sjálf-
ur. —
Hafsteinn Austmann er ungur
Jistamaður, sem kemur hér fram
í fyrsta skipti. Hann er hæfileika-
maður, sem vinnur af þrótti og
ákafa. Mj'ndir hans bera vott um
geðþekka litatilfinningu, en auð-
séð er, að hann er enn ekki þrosk-
aður listamaður. Með hæfileikum
Hafsteins er hægt að ná langt, ef
rétt er á haldið.
Hrólfur Sigurðsson er ekki

Giæsileg jálsbók Norðra — figflar um
erl. þjóóflekk. sem er skyfdur og
líkur íslendingum
É? markaðinn, og segir Hermann Pálsson lektor þar frá gamalii
írændþjóð íslendinga, sem um langt skeið hefur verið vanrækt hér
á landi. Fjöldi Suðureyinga kom hingað á landnámsöld, ýmist
ánauðugir eða af fúsum vilja eins og sagt er frá í fornsögunum,
og eru því íslendingar að nokkru frá þeim komnir. í dag eru
Suðureyingar um h\#idrað þúsund talsins. Lifir þar athyglisverð
alþýðumenning, sem íslendingum mun bæði fróðlegt og skemmii-
legt að kynnast.
LÍKT OG Á ÍSLANDI um stöðum á íslandi, og þar lifa
Hermann Pálsson er nú lektor á vörum alþýðunnar sögur og
við Edinborgarháskóla, og hefur ljóð, er minna á norrænan ari'.
hann að því leyti allra manna Þar er borðaður harðfiskur og
bezta aðstöðu til að skrifa slíka slátur og þar segjast sögur frá
bók, að hann talar bæði gelísku, samskiptum manna við huldu-
hið forna mál Suðureyinga, nú- fólk, enda mikið um álfabyggðir
tímamál þeii-ra, og íslenzku, og | í eyjunum.
getur þannig betur skilið nor- j
ræna strengi í lífi og menningu j SKEMMTILEG
eyjaskeggja en aðrir. Hefur hann j
skrifað bók sína að tilhlutan j
Bókaútgáfunnar Norðra,
gefur verkið út.
OG GLÆSILEG BÓK
Frá öllu þessu og fjölmörgu
sem öðru segir Hermann Pálsson í bók
| sinni. Þá birtir hann mjög at-
Jón Benediktsson: Stúlka.
Suðureyjar eru um fimm hyglisverðar þýðingar á gömlum
hundruð talsins og liggja vestur alþýðukvæðum frá eyjunum. —•
og norðves'ur af Skotlandi. Rúmt Margar myndir eru í bókinni.
, . miklar. Eiríkur Smith sýnir þrjár hundrað þeirra eru í byggð, en Bókin er skemmtilega skrifuð og
dregnar úr þeim duJheimi, er á nægilega ákveðinn og synir ekki . guache-myndir, sem gerðar eru fer fækkandi. Þar eru landslag við alþýðu hæfi, en ekki fræði-
Svo ríkan þátt í hug listamanns- nægilegan sjálfsaga í landslags- um shemmtilega hugmynd. Hon- og atvinnuhættir ekki ólík ýms- legt verk.
ms.
, myndum sínum. Verk hans eru um feksf aff gera myndir sínar
j of meinlaus til að vekja eftir- Rfandi og hressilegar, en kompo-
tekt, en þau eru þokkaleg, svo sitionin er ekki nægilega útfærð,
lagt sem það nær. i virðist of laus í reipunum.
Jón B. Jónsson sýnir eina ;
mynd, sem hefur ekki verulegan FfÖGGMYNDIR
litahJjóm. Hugmyndin er góð, en Frummynd að minnisvarða um
ekki nægilega útfærð til að ná Egil Skallagrímsson, sem Ás-
tilgangi sínum. | mundur Sveinsson sýnir, er stór-
Karl Kvaran undirstrikar það brotið listaverk, rammíslenzkt í
bezta, sem hann sýndi á einka- eðli sínu, og sjaldan hefur Ás-
sýningu sinni nýlega. í mundur náð eins miklum hildar-
Kristin Þorkelsdóttir hefur leik í verk sin. Það er eins og
ekki sýnt áður. Mynd hennar gef- Egill sjálfur hafi verið þar að
ur hugmynd um góða tækni, en j verki með sinn mergjaða skáld-
verkið hefur þó litla þýðingu, I skap. Form myndarinnar er
þar sem of nærri er höggvið
heimsþekktum listamanni.
Magnús Á. Árnason sýnir
landslagsmyndir, gerðar í „point-
Frumvarp sem stefnir að
því að herða tolkæzluna
og úSilcka sölu smyglvarnincs í búðunujn
W
Asm. Sveinsson: „Höfuðlausn“.
Kjartan Guðjónsson sýnir nýj-
ar myndir, sem varpa nýju ljósi
á list hans. Hann kemur hér með
myndbyggingu, sem hann hefur
ekki sýnt áður, og litasvið hans
hefur víkkað að mun. Kjartan er
einn af þeim listamönnum, sem
alltaf virðist í vexti. Alvara hans á sýningu, en þau skapa áhrifa-
og einurð skapa honum traust ríka samstæðu og eru með því
með hverri sýningu. bezta á sýningunni.
Jóhannes Jóhannesson er löngu Gísli Kolbeinsson, Vilhjálmur
rótgróinn málari. Hann er sterk- Bergsson og Sveinn Björnsson
alistiskum“ stíl. Hann er fágaður
listamaður, en verk hans ekki
stórbrotin.
Guðrún S. Guðmundsdóttir
hefur mikla hæfileika, og þær
myndir, sem hún sýnir, eru ágæt
; verk. Hún ræður yfir næmri lita-
tilfinningu, og form hemrar er
látlaust og heilbrigt. Það væri
sannarlega óskandi, að meira sæ-
ist eftir hana á sýningum en til
þessa.
Sverrir Haraldsson er listamað-
ur, sem jafnan vekur eftirtekt.
Verk hans hafa að vísu sézt áður
þrungið spennu massans, leikandi
i hárfmum línum. Allt verkið
iðar af hreyfingu, hvar sem á !
það er litið. I
Magnús Á. Árnason vinnur að
mvndhöggi jönfum höndum og
málverkinu. Alltaf hefur mér
fundizt hann sterkari í högg- ,
myndum en í málverkum. Hann
sýnir aðeins eina höggmynd að
þessu sinni, og er það minnis-
varði yfir ævintýraskáld. Það er
látlaust verk, en ber af sér þokka
og nær tilgangi sínum.
Tveir bræður, þeir Guðmundur
og Jón Benediktssynir, eiga verk
á sýningunni. Þeir eru miklir
hæfileikamenn, sem auðsjáan-
lega hafa verið of hlédrægir til
þessa. Báðum virðist hæfa vel að
gera myndir sínar í tré, og er ár-
angur þeirra með ágætum á því
sviði. Guðmundur á mjög eftir-
tektarvert verk, „Form“, gert
jÝLEGA hefur ríkisstjórnin lagt fram á Alþingi frum-
varp um breytingar á lögum um tollheimtu og tolleftii-
lit. Núgildandi lög um þetta eru frá 1937. Breytingar síðari
ára á samgöngum, vöruflutningi frá útlöndum og vinnw-
brögðum við fermingu og affermingu skipa gera nauðsyn-
legar breytingar þessar.
Stefnir frumvarpið allt í þá átt að herða mjög á toii-
eftirliti, enda er það mál manna, að mikið smygl viðgangist
nú hér á landi og séu smyglvörur jafnvel boðnar fram til
sölu í gluggum verzlana.
Helztu nýmælin eru að tollgæzlumönnum verði heimilt
án sérstaks úrskurðar að leita að og rannsaka vörur í
geymsluhúsum, bifreiðum, verzlunum og vörugeymslum
þeirra. Þá er til þess ætlazt að um ákveðnar vörur verffi
kaupmönnum gerð sú skylda að sanna að þær hafi veriS
tollafgreiddar og þá eru í frumvarpinu nýmæli sem fjalla
um vöruafgreiðslur, gerð þeirra og aðstöðu tollmanna \
þeim. Skal nú nánar gerð grein fyrir helztu nýmælunum í
frumvarpinu.
FYRIRVARI
TIL TOLLAFGREIÐSLU
Áður hafa verið í lögum ákvæði
um að sumar hafnir skuli teljast
tollafgreiðsluhafnir, þ. e. að skip
ari í litameðferð en byggingu
formsins. Hann fer sér hægt, en
gengur öruggur á hólm við
vandamál málverksins. — Verk
eiga sina myndina hver, en lítið
er um þær að segja.
Barbara Árnason sýnir eina
teikningu, sem gerð er af graf-
hnotvið. Jón er annars þeirra §eti fen6ið Þar tollafgreiðslu, er
bræðra fremstur. Hann hefur Þau koma fil Jandsins eða fara
unnið þau verk, sem leyfa ekki,
almennings, að þótt engin inn-
flutningsleyfi séu gefin fyrir
vissum vörutegundum, hafa þær
sézt í verzlunum, oft í miklu
magni. Hefur mönnum virzt það
gefa auga leið, að hér sé um
smyglvarning að ræða. Nú er það
svo, að möguleikar til að sanna
hans eru persónuleg og standa ískri tilfinningu og verkar
frá landinu. í sumum þessara
að"þeim”sé haldíð“heima“ Verk hafna, kefur_ekki ver.ið.r*?ne.gt ’ ^ , aðflutningslöggjöf em
Jóns sóma sér vel á hverri þeirri
skemmtilega. Greta Björnsson á
þrjár vatnslitamyndir, ekki veiga
vel saman.
Sigurður Sigurðsson er einn af
þeim fáu ungu málurum, sem
vænta má mikils af á sviði lands-
lagsmálverksins. Málverk hans
af gilinu er eitt af því bezta, sem
ég hef séð eftir Sigurð. Þar tekur
hann viðfangsefnið fastari tökum
en áður, liturinn hefur öðlazt
meiri fyllingu og er þar af leið-
andi sannfærandi.
Benedikt Gunnarsson sýnir á-
gæt verk, sem áður hafa sézt á
einkasýningu, er hann hélt á
seinasta ári. Það er skemmtilegt
að sjá þessar myndir aftur, og
virðast þær engu hafa tapað af
gildi sínu.
Bragi Ásgeirsson hefur haldið
áfram þá leið, er virtist einna
næst honum, ef dæmt er út frá
sýningu hans s.l. vor. Hann vinn-
ur myndir sínar af mikillí natni
og nær á þær fjörlegum og frisk-
um blæ, en vafamál er, hvort
hann ofhleður ekki stundum með
of mörgum smáformum, sem virð Kj. Guðjónsson: „Komposition“
sýningu, sem vandað er til. Hann
er enginn bvrjandi heldur full-
gildur myndhöggvari, a.m.k. er
starfslið tollvarða, svo að í þessu mjðg takmarkaðir eftir að brot
frumvarpi er gert ráð fyrir að er fullframið.
til þess að skip geti fengið toll-
afgreiðslu í vissum höfnum, þurfi
Tollgæzlan hefur nokkrum
sinnum reynt að fara þá leið að
hann vinnur í tré. Ég held, að þaU að tllkynna Þ&ð með nokkr- gera rannsókn ; verzlunum „
um fynrvara, svo að hægt se að vörum> sem aetla má að séu ekki
ekki sé of sagt, að verk þeirra
bræðra, Guðmundar og Jóns, séu
það eftirtektarverðasta, sem lengi
hefur sézt eftir unga myndhöggv-
ara hérlendis.
Ragnar Kjartansson á þokka-
legt höfuð, höggið í stein, og Axel
Helgason sýnir laglega smástyttu hafa tollgæzlumenn aðeins haft , .
í gipsi, en hvorugt verka þess- heimild til að leita án úrskurðar er ia'
arra er veigamikið. j skipunum eða flugvélunum og
Sýning þessi verður aðeins op- i geymsluhúsum fyrirtækja. Nú
in til næstkomandi sunnudags- er lagt til að heimilt verði að
kvölds og er vel þess virði, að leita i gej'msluhúsum almennt, í .
hún sé skoðuð með athvglj. bifreiðum, vögnum og öðrum 116:111)1 syo haldið þvi fram, að
Valtýr Pétursson. farartækjum. Enn fremur í verzl- ,1)31)11 1)311 keypt voruna 1 goðri
unum og vörugeymslum þeirra. |tru af Þessum mönnum, sem eng-
Stjórnendum farartækja verði inn veit deili a, hafa domstol-
OQ . _... , gert skylt að nema staðar, þegar ,ar talið’ að ekkl væ.ri efni til
LONDON, 28. nov - Stjornin tol^ftirlitsínenn gefa fyrirskipun malshofðimar vegna skorts a
senda þangað nægilegt tolllið löglega innfiuttar. Lítill árangur
þegar að afgreiðslutímanum kem- kefur orðið af slikum rannsókn-
ur- um. Þessar verzlanir hafa sýnt
i pit r mrRFimTiM reikninga um vöruna, sem oft
VPB7I rvm, ’ eru aðeins með nafnritun án
°G VERZLUNUM heimilisfangs og því ekki hægt
am -væm nugican i °?um ; áð finna þann, sem reikningurinn
SONNUNARBYRDIN
Ef sá sem varan finnst hjá,
hefur skýrt frá því fyrir skörhmu,
um þáð.
að .yfir 5 millj. sjónvarpstækja
séu. oú í nötkun í landinu. •-í SMÝGLVARNINGUR
októbermánuði 'einúm voru gefin í BtBl'M
út 195 þús áfnotaleyfi. —Reuter. Það hefur vakið nokkra furðu
sönnunum fyrir því, að um vís-
vitandi þátttöku í dreifingu
smyglvarnings væri að ræða. (
þessu hefur gilt hin almenna
. . Framh. a bls. 12