Morgunblaðið - 12.01.1956, Side 6

Morgunblaðið - 12.01.1956, Side 6
MUKGVNBLAÐIB Fimmtudagur 12. !an. 1938 Haraldur Böðvarsson: STÖÐVUN BÁTAFLOTANS ÞAÐ hefur andað köldu úr ýms- um áttum til útgerðarmanna bátaflotans síðustu daga, vegna þess að þeir hafa ekki ennþá látið báta sína hefja róðra á hinu ný- byrjaða ári. Það ætti þó að vera öllum hugsandi mönnum augljós staðreynd, að það er ekki hægt að gera út báta og skip með stór- felldu tapi, það endar aðeins á einn veg, fyrr eða síðar með gjaldþroti hjá einstaklingum og félögum, sem ekki hafa bæjarfé- lög eða ríkissjóð að bakhjarli Útgerðarmenn hafa nú miklu verri aðstöðu til þess að sjá hag sínum borgið heldur en aðrar stéttir þjóðfélagsins, en ættu skil- ið vegna mikilvægi framleiðslu i sinnar, þ.e. öflunar gjaldeyxis handa öllum stéttum þjóðfélags- ins, að vera settir í efsta sæti, en ekki neðsta. Landbúnaðurinn hefur þá að- stöðu nú orðið, að verðlagsráð hans auglýsir verðlag á afurðum sínum mánaðarlega, og það sem á vantar til að bændur og búalið geti lifað mannsæmandi lifi er greitt til þeirra úr ríkissjóði. t.d. 98 aúra uppbót á hvern mjólkur- lítra o. s. frv. Iðnaðurinn kaupir vinnu fyrir fastákveðið verð og fær að leggja á hana ákveðið hundraðsgjald og ' sama er að segja um efnivörur til framleiðslu hans. Verzlun og viðskipti eru einnig á fyrirfram ákveðnum og föstum ; grundvelli. Verkafólk og launafólk hefur ákveðin laun eða tfmakaup, sem j miðast við vísitöiu. Fiskveiðarnar eða framleiðsla isjávarafurða er sú atvinnugrein, sem sízt má bresta hér á landi, og j verði henni ekki haldið áfram I naeð festu og framsýni og þar með talið, að henni sé búinn góður ístarfsgrundvöllur í líkingu við aðrar stéttir þjóðfélagsins, þá fer allt í strand fyrr en varir. Þetta settu allir ábyrgir menn að geta viðurkennt. en því fer fjarri að . svo sé. Til þeirra, sem ekki vilja viðurkenna þessar staðreyndir yil ég beina þeirri spurningu: Ef útgerðin stöðvast alveg, t.d. á þessu ári, svo að ekkert skip gengi til fiskjar 1956, fyrir hvaða gjaldeyri yrðu þá keyptar nauð- synjar til landsins frá útlöndum? Togaraflotinn hefur verið rek- inn með stórfelldu tapi undan- farin ár og bátaflotinn sömu- leiðis, en þó hlutfallsiega minna. Bæjarfélögin og einstaklingar hringinn í kringum landið eru að sligast undan taprekstri togara sinna og bátaflotinn er illa stæð- ur fjárhagslega, þó ekki sé það eins slæmt og hjá togurunum. Ég aatla ekki að fara út í flókin reikn isgsdæmi, enda eru mér færari menn í þeirri list, en ég vil að- eins slá þessu fram: Ef vélbátur sem aflaði 600 smálestir af þorski á vetrarvertíð 1955 og fékk fyrir hvert kg. kr. 1.22 hefði borið sig þ. e. hvorki tapað né grætt, en með útgerðarkostnaði eins og nú Standa sakir, þyrfti hann að fá t.d. 0.25 meira pr. kg. til að hafa Sömu útkomu, ef fyr-a árs verðið stæði óbreytt, þá þýðir það 150 þúsund króna tap á yfirstand- andi vertíð fv rir hvern bát, en það er meira heldur en þessi út- gerð þolir. Útgerðarmenn bátaflotans hafa ekki sömu aðstöðu og Skipaút- gerð ríkisins, sem veltir sínu milljónatapi árlega yfir á ríkis- sjóð, og til þess eru vítin að var- ast þau, þess vegna er nauðsyn- legt og það nú þegar, að reyna «ð finna varanlegan grundvöll ,fyrir hallalausum rekstri útgerð- arinnar til þess að hún lendi ekki 6 ríkissjóði með öllum þunga gjaldþrotsins í náinni framtíð. GJALDEYRIR OG GEN6ISSKRÁNING Orsakir tapreksturs útgerðar- innar má rekja að mestu leyti til skráningar gjaldmiðilsins, sem gerðin hefur ekki fengið sann- virði fyrir gjaldeyrinn, en þó hefur þetta verið bætt upp að nokkru með bátagjaldeyrisfyrir- komulaginu, þó að það hafi ekki verið fullnægjandi, en þau fríð- indi hafa komið mjög seint til út- gerðarinnar, t.d. var verið að greiða nú um áramótin eftir- stögvarnar frá 1953, en það þýðir tveggja ára vaxtatap, sem jafn- gildir 16 aura frádrátt af hverri krónu miðað við útlánsvexti bankanna. Eftir atvikum virðist heppilegast, eins og sakir standa nú, að halda áfram með báta- gjaldeyrisfyrirkomulagið í bættri og aukinni mynd og væri nauð- synlegt að bankarnir keyptu bátagjaldeyrinn jafnóðum eins og annan gjaldeyri af framleiðend- um. Það mun láta nærri eins og fram hefur komið í urnræðum um þetta mál, að sem næst 20 prósent af heildarinnflutningi til lands- ins er fyrir bátagjaldeyri. VERÐLÆKKUN OG VERÐHÆKKUN Eftir þeim upplýsingum, sem nú liggja fyrir frá markaðslönd- unum, er gert ráð fyrir að verð- lækkun á þessu ári, miðað við söluverð ársins 19-55, muni nema um 10 af hundraði, þar við bæt- ist hækkað kaupgjald, 20—25%. f Þess vegna hafa sjómenn krafizt hækkaðs fiskverðs úr 1.22 upp í 1.47 pr. kg. til þess að samræma kjör sín við aðrar stéttir og að sjálfsögðu getur útgerðin ekki tekið þessa hækkun á sínar herð- ar, nema frystihúsum, skreiðar- og saltfiskkaupendum verði tryggt samsvarandi verð fyrir út- flutningsvöruna. filafía filafsdóttir frá Akranesi Minningarorð meiningu sína afdráttarlaust hver sem í hlut átti ef henni fannst það óhjákvæmilegt. Óvini átti hún ekki og blint hatur var henni fjær skapi. En það vissi ég henni sárna mest, ef einhver brást eða reyndist illa, sem hún hafði treyst og metið. Hún var trúkona og annað líf var henni örugg vissa. Hún kvartaði ekki undan lífinu Fædd 12. janúar 1891. Dáin 19. desember 1955 „Sá á mest af sönnum auði sem ber mestan kærleikann sá er mestur sem er beztur sannarlega það er hann.“ MÉR verður oft hugsað til þess- en óskaði þess eins að hún mættt ara orða þegar ég minnist Olafíu kveðja það án þess að valda fyrir Ólafsdóttur. Hún var alþýðukona höfn. Henni veittist sú bæn. Hún. og alla ævi stritsins barn. Líf leið út af við vinnu sína og var Ég hef með línum þessum reynt hennar var hávaðalaust og hún þegar látin. f fljótu bragði kami að skýra frá sjónarmiðum útgerð lét lítið á sér bera á fundum eða þeim að virðast, sem þekktu aevl arinnar í sem stytztu máli og mannamótum. Hún kunni ekki Ólafíu bezt, að þar sé einni rauna vona að samanburðurinn við hin- orðin: þetta er ekki mitt verk, en sögunni lokið. Ef betur er að gáð ar séttir þjóðarinnar tali sínu gekk jafnan til vinnu þar sem átti hún þó sínar björtu hliðar. máli. Ég geri ennfremur ráð fyrir verks var þörf. Vann mikið og Olafia fann alltaf gleði í lifinu. því, að unnið sé vel og dyggilega vann vel. Sjaldnast naut hún sjálf Hennar gleði lá í því að gleðja að lausn þessa vandamáls og að það verði leyst svo fljótt sem föng eru á, enda treystum við útgerð- armenn ríkisstjórninni með Ólaf Thors forsætisráðherra í farar- broddi til að búa útgerðinni þau kjör sem allir geta unað við eins og hún hefur áður gjört. Að endingu óska ég öllum árs og friðar. Akranesi, 8. janúar 1956. Haraldur Böðvarsson. ávaxtanna af erfiði sínu. Þarfir annarra sátu í fyrirrúmi. Hún þurfti sjálf svo lítils með. Það verður enginn héraðsbrest- ur þó ein slík kona hverfi hljóð- lega úr þessu lífi. En eftir stend- ur hópur — máske ekki stór, sem syrgir sárt og lengi. Enginn er syrgður sárar eða lengur en sá sem vinnur allt af elsku til ann- ara hver sem staða hans er. Ég aðra og alltaf voru einhverjir sem þurftu á góðleik hennar atf halda. Börn hennar reyndust gott og vel látið fólk og hún átti ást og virðingu allra sinna venzla- manna. Hógvær og góðviljuð gekk hún gegnum lífið og kvaddi sátt við guð og menn. Við sem minnumst hennar óskum þess helzt að sem flestir væru hennl líkir. Þeir sem skilja þannig minn Frá Hastings: — Skákir úr 5. umferð HVITT: B. Ivkov. SVART: M. Taimonof. Sikileyjarvörn. 1. e4 c5 2. Rf3 Rc6 3. d4 cxd4 4. Rxd4 Rf6 5. Rc3 d6 6. Be3 Rg4 ÍBetra var 6. — e5). 7. Bb5 Rxe3 8. fxe3 Bd7 9. 0—0 Re5 (Ef 9. — g6. Þá 10. Bxc6. 11. Df3, f6. 12. e5, dxe5. 13. Rxc6, Dc8. 14. Rxe5, fxe5. 15. Df7f, Kd8. 16. Hadl og svartur getur ekki varið hinar margvíslegu hótanir. Ef 9. — e6. Þá 10. Bxc6, bxcc6. 11. Df3, De7. 12. e5, d5. 13. e4, c5. 14. exd5, cxd4. 15. d6 og vinnur). 10. Rf 3 Bxb5 11. Rxb5 Dd7 (Ef 11. — g6. Þá 12. Dd5 og svartur fær ekki við neitt ráðið). 12. Rxd5 dxd5 13. Dxd7 Kxd7 14. Hf7 (Svartur er algjörlega glataður þar sem hann á peði minna og biskupinn er sínum lakari en vinnur. Mér flýgur í hug hand- bragð Capablanca, þegar ég at- fengizt hefur fyrir afurðimar, út- 1 huga þessa vinningsskák Ivkovs. HVÍTT: Friðrik Ólafsson. SVART: V. Korschnoi, USSR. HoIIenzk vörn. 1. d4 2. g3 3. Bg2 4. Rf3 5. 0—0 6. c4 7. Rc3 8. Hel f5 Rf7 e6 Be7 0—0 d6 De8 He4 kynntist Ólafíu seint á ævi henn- ingar eftir í hjörtum samferða- manna sinna eru gæfumenn hvað sem líður ytri kjörum. Þeir hafa gengið á euðsvegum. Kæra Ólafía, þessi fátæklegu kveðjuorð eru þakkir okkar hjón- anna fyrir kynnin við þig. Þú varst kærkominn gestur á heimili okkar. Þú fluttir alltaf með þér frið og rósemi hjartans og f hlýju kveðjunni þinni fólust fallegar fyrirbænir. Blessuð sé minning þín. A. B. (Bronstein lék í 8. — Dg6 á móti dr. M. Euwe í Zúrich 1954 og Euwe svaraði með 9. e4, fxe4. 10. Rxe4, Rxe4. 11. Hxe4, e5. Ekki Dxe4 vegna 12. Rh4 og vinnur). 9. Dc2 Dg6 10. Be3 Rxc3 11. Dxc3 Rc6 leikur. riddaranum verið leikið til d7 og síðan til f6 og e4. En hérna er honum ætlað það hlutverk að styðja framrás e-peðsins). 12. b4 (Eðlilegur leikur, en ef til vill ekki sá bezti. Til greina kom 12. d5, Bf6. 13. Db3, Rd8. 14. dxe6. 15. c5 og hvítum hefur tekizt að opna línumar sér í hag). (Nyr ar og er ekki kunnug ætt hennar “feða uppruna nema að litlu leyti. Hún fæddist og ólst upp á Akra- nesi eða þar í grend Fátækt og strit var hlutskipti hennar i bernsku eins og flestra í þá daga. Á Akranesi giftist hún Guðjóni Jónssyni góðum og dugandi manni. Hjúskaparárin voru án efa hennar beztu ár. Þau hjónin eignuðust gott heimili og tvö börn, Elías og Unni. En þessi hamingja stóð ekki lengi. Guðjón féll frá meðan börnin voru í bernsku. Ólafía varð nú ein að annast uppeldi þeirra. Vinnudag urinn var langiu- en hvíldarstund ir fáar. En allt komst af. Börnin komust upp. Elías tók upp starf föður síns og giftist góðri konu. Heimili þeirra stóð móður hans jafnan opið. Það leit út fyrir að ellin yrði Ólafíu hæg og góð. En örlögin höfðu ekki lokið leik sín- um. Unnur dóttir hennar giftist img Skarphéðni Óskarssyni bif- reiðarstjóra í Reykjavík. Þau 14. — Kc6 12. — Bf6 15. Rc3 Hd8 13. b5 Rd8 16. Hdl Hxdl 14. c5 Rf7 17. Rxdl Kd6 15. cxd6 cxd6 18. Kfl s6 16. Rd2 19. Rf2 | (Hvítur verður að fyrirbyggja (Hrokurinn á að styðja framrás þann möguleika að biskupinn á peðameirihlutans á drottningai- g2 lokist inni). meirihlutans á drottningarvæng). 16. — e5 19. — Bh6 17. dx5 dxe5 20. Hd2 Ke6 18. Bd5 e4 21. c4 Bg5 19. Bd4 Bxd4 (Eina leiðin til að gera biskupinn 20. Dxd4 Be6 að manni). (Leikur, sem snýr taflinu við. 22. Ke2 h5 Ef 21. Bxb7. Þá 21. — Had8 og 23. Rc3 Hcc8 síðan Rg5 ásamf f4, sem yrði 24. b3 a6 hvítum um megn vegna þess 25. a4 Hc6 hve menn hans standa illa). 26. Rd5 Kf7 21. Bxe6 Dxe6 27. a5 Hc5 22. Hecl. 28. Ha2 e6 (Bezt). 29. Rb6 Bd8 22. — Had8 30. b4 Hc6 23. Dc4 Hd5 31. c5 Bxb6 (Friðrik ólelt Dg6 váeri betri (Leiðir svartan í glötun í tveim leikur). leikjum. En staðan er töpuð 24. Rfl Rd6 hvað sem svartur gerir, því hann 25. Db3 He8 getur aldrei varið e5 og d7 til (Ekki 25. — RxbS, vegna 26. lengdar). Hc5). 32. axb6 Kf7 26. a4 f4 33. Hxa6 27. Hdl Hxdl og svartur gafst upp Ef 33. — 28. Dxe6f Hxe6 Bxa6, þá 34. b7 og frelsinginn 29. Hxdl g5 verður ekki stöðvaður. Leiki 30. Hd5 h6 svartur í 32. — Hc8, þá leikur 31. Rd2 Kf7 hvítur engu að siður 33. Hxa6, 32. Rb3 bxa6. 34. b7, Hb8. 35. c6 og Samið jafntefl? ungu hjónin urðu fyrir þeirri sáru raun að Skarphéðinn veiktist af berklpm á þeirra fyrsta samvist- arári. Siðan hafa þau aldrei losn- að við þennan erfiða fylginaut. Skarphéðinn hefur oft orðið að dvelja langdvölum á hæli og Unnur um skeið. Hversu mikið reynir á þrek þeirra sem fyrir slíkum erfiðleilt- um verða ungir og óreyndir, skilja fáir, kannske engir sem ekki hafa reynt. Ólafía gat ekki notið næðis og hvíldar meðan svo gekk fyrir dóttur hennar. Hún hafði ekki gert víðreist um dag- ana. Bernskustöðvarnar á Akra- nesi voru henni kærasti blettur- inn á þessari jörð. Árið 1947. flutt- ist hún þaðan til Reykjavikur. Ferðabók fré Afríku ■JVTÝLEGA kom út á vegum Det 11 Schönbergske Forlag í Kaup- mannahöfn, bókin „Hvide Mand — Hvad Nu?“. Er hér um að ræða ferðalýsingar frá Afríku ritaðar af Hans Jörgen Lembourn. Eins og nafnið bendir til, fjallar bókin að nokkru um þau vandamál, sem hvítir menn horfast nú i augu við í Svörtu álfunni. Á vegi höfundarins í Afriku verða margir innfæddir og marg- ir Evrópumenn, og reynir Lem- bourn að draga upp skýra mynd af því, sem nú er að gerast þarna suður frá. Hann reynir einnig að benda á lausn á þeim vandamál- um, sem hrjá þessa víðáttumikhi og ævintýralegu álfu. Segja má, að lýsingar Lem- boum séu skrifaðar í skáldsögu- formi. Hann kemur til Marokkó um svipað leyti og uppreisn inn- fæddra gegn Frökkum er að hefj ast. Fellagharnir koma í flokkum eldis dótturbarna hennar. Að ger- ast aðstoðarfyrirvinna á heimili tengdasonar sins, krefst þroskaðr ar skapgerðar ef vel á að fara. Hún vann fyrst í Þvottamiðstöð- ; niður úr fjallahéruðunum og ger* inni, siðan í Iðno Allt sem hun . árásir á þorpin Alu lo ; óeir8 mátti án vera gekk nu til upp- um j Cacablanca. Frá Algier fer hann með Arába nokkrum þvert yfir Sahara. f frönsku Vestur-Afríku — í bruna „ . hita frumskógarkjarrsins — Svo vel leysti Olafía þann vanda rægst hlébarði á einn af sam- að tengdasonur hennar leit aifer8amönnum höfundarins ^ hana sem smn goða engil., virt, drepur hann Lembourn sig£ hana og elskað, sem sma e,g,n með innfæddum mönnum í ein- moður Lengst verður hennar trjáningi niður Kongófljótið. t saknað sem ommu. í augum htlu Tanganyika fer hann á ljóna„ barnabarnanna var hun aldre,, nashyrningaveiðar og klifur fja5 ið Kilimanjaro, hæsta fjall 1 Afríku. í Kenya býr hann á bónóa bæ, er verður fyrir árásum Mau- Mau manna. Flokkur Bidaults og Shumans, (T. d. 32. — Ke7. 33. Rcá, Hg6. 34. He5f Kf6. 35. He6f, Kf7. 36. He5). gömul. Hún skildi þarfir þeirra og óskir betur en nokkur annar. I Þau fundu ekkert til þess að hendi hennar var hnýtt og slitin ! af erfiði áranna, hún var alltaf j ______ jafn hlý hvort hún strauk af kaþólski flokkurinn, gaf í dag þeim tárin eða klappaði á rjóðan út ávarp þar sem hann þvetur vangann. í þeirra augum var hún alla flokka, að fráteknum komm- heldur ekki fátæk. Húngaf meira únistaflokknum og Poujadfi og oftar en nokkur annar. I aug- hreyfingunni, til þess að sam- um barnsins er sú hendi ein fá- einast um tillögur til þess afl tæks manns hendi, sem engu koma á friði í Algier, Kaþólskí jniðlar, engan huggar en heldur flokkurinn hefur nú yfir að ráðtt aðeins um sitt. Ólafía var orðfá 90 þingsætum og berst nú harðrl og orðvör. Skipti sér ekki af því baráttu til þess að fá haldfS gem henni kom ekki við, en sagði þessu þingfylgi sínu.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.