Morgunblaðið - 12.01.1956, Qupperneq 9

Fimmtudagur 12. jan. 1956
MORGUNBLAÐIÐ
9
Heimsókn á stærsta heimili landsins
Á Grund stundar vistfólkið netjahnýtingu og
tóvinnu ásamt öðrum dægrastyttingum
— JÁ, fjölskyldan er stór, því!
auðvitað er þetta eins og ein stór'
fjölskylda, 352 i heimili, 249 kon-
ur og 103 karlmenn. En nú er
líka fullskipað og mörgum verð-
ur að synja, því miður, sagði
forstjóri elliheimilisins Grundar,
Gísli Sigurbjörnsson, þegar frétta
maður Mbl. hitti hann að máli á
þrettándanum, í skrífstofu hans
ó Grund. Síminn hringdi stöðugt
og ýmsu þurfti að sínna. |
— Já, það heíur nóg að hugsa
Um í dag, blesað gasnla fólkið
okkar, það er sem sé jólatrés- j
skemmtun í kvöld, í hátíðasaln-1
um, og svo á barna-barnaskemmt
unin eftir að vera. Við skulum
annars bregða okkur niður í eld- j
hús til frk Rósant, og líta svo
lítið á undirbúningirin og svona
matseldina yfirleitt.
LITLU FÖTTARNIR, SEM
TAKA 50 LÍTRA
í eldhúsinu hittum við frk.
Guðnýju Rósant. Hún hefur
Starfað sem yfirmatseija á Grund
síðan 1934. Hún hafði í ýmsu að
snúast. Hún var að undirbúa mið-
dagsmatinn, ásamt þvi, sem hún
hafði auga með undirbúningi
jólafagnaðarins. Fjörutiu rjóma-
tertur var búið að skxeyta, en ég
býst við að við þurfvm að bæta
nokkrum v:ð, sagði fröken Rós-
ant.
Þetta eru suðupottarnir okkar,
sagði hún og benti á stór gím-
öld, sem taka yfir 150 lítra af
vökva. Þeir eru sízt of stórir,
en hérna höfum við litlu pottana,
þeir taka ekki nema 30—50 lítra.
I einum stærri pottanna kraum-
aði og sauð hafragrauturinn, allt
af verður hann að vera með, og
mörgu eldra fólki fmnst hann
alveg ómissandi, og svo eru
líka margir sjúklingaxma, sem
borða líti® annað.
5 KG AF KAFFI f LÖGNINA
— Það fer mikið í hverja mál-
tíð hér, 120 kg af kjöti, einn poki
af kartöflum. Við förum með um
350 lítra af mjólk daglega.
— En kaffi?
— Það þýðir ekki að ætla
minna kaffi upp á vikuna en 60
kíló. Það fara um það bil 5 kg.
í hverja lögun Göro’u konunum
Það vildi ég auðvitað.
Tvær stúlkur stóðu þar við
að smyrja brauð. Því var síðan
raðar í lausar hillur í stórum
skáp. Þessar stúlkur smyrja
brauð allan daginn, það er mikið
verk.
En hvað er í þessum skúffum?
— Þar eru brauðkassar vist-
fólksins, sem smurt er í eftir sér-
stökum óskum, það hafa ekki
allir sama smekk. Einnig það,
verður að taka til athugunar.
VINNUKENNSLAN
Eftir að hafa fy’gzt með frk.
Rósant um öll herbergi, er á einn
eða annan hátt eru tengd
matseldinni, var vinnukennslu-
stofan, sem einnig er bókasafr
og lesstofa, skoðuð. Þar kennii
ungfr. Ingibjörg Hannesdóttii
föndur og ýmislega aðra frí-
stundavinnu. 60 konur taka þáti
í þessari vinnu, en í þetta skipti
voru þær 15 Sú elzta 92 ára
Þar var ýmislegt að skoða Fall
egir hnýttir sófapúðar, gimbaðii
borðar, heklaðar hyrnur, prjón-
Ies, útprjónað af mikilli list,
perlusaumur og handunnin leik-
föng gerð úr flóka. Þar ríkti gleði
og glaumur og vinnan var stund-
uð af kappi og áhuga. Á hverju
vori er hald’n sölusýning á mun-
um þeim sem vistfólkið eenr að
vetrinum og selzt þá venjulega
hver hlutur.
NETJAHNÝTING OG TÓVINNA
Þá var haldið til karlmann-
anna í netjahnýtingarstofuna.
Þar stóðu þrír sterklegir, gamlir
menn við netjahnýtingu. Þar
mátti líta hröð handtök og snögg,
er hertu að möskvahnútnum,
sennilega ekki í fyrsta skipti, er
þeir tóku á þessari iðju. Einn
þeirra raulaði fyrir munni sér
rímnalag. Þarna var sérstaklega
ánægjulegt að koma, og ekki
spillti það hinu heimilislega and-
rúmslofti í þessari litlu vinnu-
stofu, að „á palli“ sátu karl og
kona að tóvinnu. Höfðu þau mó-
rautt ullarreyfi milli sínu og tóku
ofan af.
KIRKJA OG SAMKOMU-
STAÐUR
Næst var leiðin lögð í hátíða-
sal heimilisins. Stór salur og
munu annars staðar hér á landi ’
finnast fullkomnari tæki til
lækninga en þar, og þá ekki hvað
sízt þeim, er viðkoma Jömun-
arlækningum. Þar er sérstök æf-
ingadeild fyrir lamaða. Nú tök-
um við sundlaugina í notkun,
eftir eina viku, sagði forstjórinn.
Hún er í vesturálmu byggingar-
Þessa mynd tok ijosrnyndari Mbl., Olaíur K. Magnusson, ai þeim
kuiuiingjunum Pétri t. v. og Guffmundi t. h. á þrettándanum,
þegar þeir voru að hressa sig á kaffisopa i herbergi Guðmundar.
þykir gott að eiga kaffisopa á
brúsa í rúmshorninu sínu, reynd-
ar körlunum líka. Við reynum að
uppfylla þessar óskir eftir því
sem hægt er
„HEILDSALAN" í KJALLAR-
ANUM
EigbHega er þ.Tti. eins og heild
sala hjá ol. :ur Hér er allur
matur búin il, e vo sendum
við hann upp á d lirnar Það
eru alls 9 gangar að senda mat
á, þar er ham skzmmtaður í
litlum eldhúsum sem eru á hverj-
um gangi. Eí vxljið þér ekki
líta inn í brav ' ?
bjartur er rúmar 250 manns. Á
miðju gólfi stóð fagurlega skreytt
jólatré, er náði upp í loft og
allt var tilbúið fyrir hátíð kvölds-
ins. Forstjórinn svipti til hliðar
forhengi í enda salarins og blasti
þá við fagurt altari. í þessum
sal flytur heimilispresturinn, séra
Sigurbjörn Á. Gíslason guðsþjón-
ustur á hverjum sunnudegi. En
einmg er hann notaður til há-
tíðahalda.
HEILSUGÆZLA
Ekki er hægt að látá hjá liðá
að skoða Heilsugæzludeildina.
Óhætt mun að fullyrða, að ekki
Gísli Sigurbjömsson forstjóri
innar og er 5x8 m að innanmáli.
Hún ætti að koma að góðu gagni,
sérstaklega fyrir lömunar-
ijúklinga. I
Við eigum von á fimm þvzW
um hjúkrunarkonum, 12. janúar,
sagði forstjórinn, þar á meðal
sérmenntaðri hjúkrunarkonu
fyrir æfingadeildina og annarri
sérmenntaðri fyrir rannsóknar-
stöfuna.
100 MANNA STARFSLIÐ
— Hvað er starfsfólkið margt?
— Það er rúmlega 100. Lækn
arnir eru 9, yfirlæknir Karl S
Jónasson, Alfreð Gíslason sér um
heilsugæzluna, Björgvin Finns
sin um æfingadeildina og Garð
ar Guðjónsson er fastráðinr
læknir. Hjúkrunarkonurnar erv
15, flestar þýzkar. Yfirhjúkrun
arkona er Jakobína Magnúsdótt
ir. Margt starfsfólksins hefui
starfað hér milli 10—20 ár.
ELZTI VISMAÐURINN
— í þessari húsvitjunarferð
heilsaði ég upp á elzta vist-
mann heimilisins, Guðmund Jóns,
son, sem mörgum Reykvíkingum
mun vera kunnur frá gamalli
tíð, síðan hann var forstjóri Bað-
hússins. Guðmundur er nú 99 ára,
og á 100 ára afmæli 1. október
n.k. Hann er ættaður frá Holts-
múla í Staðarhreppi í Skagafirði.
Hann er vel ern, en sjónin er far-
in.
— Hér er ég búinn að vera í 19
ár, sagði Guðmundur, og líður svo
vel, að ég vildi hvergi annars
staðar vera, fyrst ég á annað borð
get ekki séð um mig sjálfur. Hjá
Guðmundi var staddur kunningi
hans, einnig vistmaður, Pétur
Hafliðason, sem er gamall Reyk-
víkingur. Nú orðinn 98 ára, og
var beykir, meðan hann var og
hét. Margir munu eflaust kann-
ast við hann, eða að minnsta kosti
heyrt um hinar ævintýralegu
ferðir hans í Afríku fyrr á ár-
um. Var hann hinn sprækasti,
kvaðst lesa gleraugnalaust og
hafa dvalizt á Grund í 2 ár. Ekki
sagðist hann heldur vilja skipta
um dvalarstað. Voru gömlu menn
irnir hjartanlega sammála um,
að á Grund væri gotVað vera, og
allir hlýlegir og nærgætnir, er
um þá sinntjU.
MIKLAR BREYTINGAR
SÍDAN 1934
—1 Hvt titést gerðust þér for-
stjófi Grubdár?
_ Árið ‘034. Þáð Wía' örðið
miklar breytmgar á þeim tímá
og margir hafa komið og farið.
Á því tímabili hafa komið 2064
vistmenn og farið 988. Látizt hafa
850.
— Hvenær var elliheimilið
Grund stofnað?
— Það var árið 1922. Þá var
það til húsa við Kaplaskjól og
vistmenn um 20. Þetta hús, sem
starfsemin er nú í var byggt
á árunum 1928—1930 og tekið
í notkun það haust. Vistmenn
voru 100 fyrsta árið. Árið 1945
var byggt starfsmannahús fyrir
Grund að BJómvallagötu 12, og
um leið aukinn vistmannafjöld-
inn um 50 manns. 1947 var byrj-
að á viðbyggingunni norðan við
húsið og henni lokið á því ári.
Þá var vistmannatalan aftur auk-
in og þá um 20 manns. 1949 var
þvottahúsið byggt og 1950 var
byrjað á viðbyggingunni við aust
urendann. Henni var lokið í nóv-
ember 1952, en strax árið eftir
1953, var byrjað á vesturálmunni
og henni lokið 1954. Nú tel ég
heimilið fullbyggt, að því undan-
teknu að nú er í ráði að byggja
áhaldahús fyrir heimilið, og þá
verður hægt að rýma eina vinnu-
stofuna og þá bætast 5 sjúkrarúm
við.
ELLIHEIMILIÐ AD HVERA- j
GERDI
Árið 1952, má segja að hafizt
ara heimila er mikll og góð sam-
vinna, og fara vistmenn héðafl
úr Reykjavík þangað oft til sum-
ardvalar, og skipzt þannig á.
Fyrirhugað fyrirkomulag I
Hveragerði er það, að komið
verði þar upp nokkrum tveggja
herbergja - husum- fyrir öldruð
hjón, og afnotaréttur húsanna
seldur á leigu. Ég álít, að i fram-
tiðinni geti Hveragerði orðið
sannkallaður „heilsulindarbær",
en til þess að svo megi verða,
þarf auðvitað vísindaiega rann-
sókn í þágu læknavísindanna, á
hveraleirnum og vatninu. Ef svo
verður er staðurinn skiljanlega
sá ákjósanlegasti sem hugsast
getur fyrir eldra fólk að dvelj-
ast á, þar sem það þarí venju-
lega talsverðrar aðhlynningar og
læknishjálpar.
Nú sem stendur, er þó mest
aðkallandi, að koma upp heimili
fyrir andlega sjúkt eldra fólk.
Og það er mál, sem þarf að
vinda bráðan bug að,
•k
Þegar ég gekk í gegn um
Grundargarðinn upplýstan frá
ljósum jólatrésins, sem þar stóð,
leit ég sem snöggvast til baka
og mundi þá, er ég sá skraut-
lýsta stafina Gleðilegt ár, yfir
dyrum heimilisins, að ég hafði
gleymt að óska þeim Guðmundi
og Pétri gleðilegs árs, og nota
I»e^sa iiij'iia io.v ijosmynaari Mbi. á þrettándanum, siðasta daginn
sem jólatréff viff Elliheimilið Grund stóð uppi. Fjöldi barna var
þar samankominn kring um hiff fagra jólatré, sem varpaff hefur
ljósahafi um garffinn síffan á afffangadag.
ný starfsemi á vegum Grundar. ég þess vegna tækifærið nú, og
en þá var byggt elliheimilið í sendi þeim og öðru vistfólki
Hveragerði, sem er eign Árnes- Grundar mínar beztu óskir um
sýslu, en starfrækt af Grund. farsælt ár.
Þar eru 30 vistmenn. Milli þess- I M. Th.
Skáksnillmgamir eru frændinr
Á SUNNUDAGSKVÓLDIÐ flutti kona Símonar Sveinbjörnssonar
Gils Guðmundsson alþm. fróð- skipstjóra, Vesturgötu 34, hér í
legan fyrirlestur um vestur-ís- bæ, en hún dó af barnsförum.
lenzk m skáksnilling og þrefald- Átti hún þá telpu, sem var látin
an skukmeistara Kanada. Hét, heita Sigríður eftir móður sinni,
maður þessi Magnús Magnússon en Sigríður þessi er móðir
og tók upp nafnið Smith ev vest- Friðriks Ólafssonar skákmeist-
ur kom.
í gær skýrði Guðlaugur Jóns-
son skjalavörður við sakadómara
embættið tíðindamanni Mbl. svo *
frá aö Magnús þessi og Friðrik
Ólafsson skáksnillingur, væru STOKKSEYRI, 9. jan. — Snjó-
frændur, í öðrum og fimmta lið. j koma hefur verið hér á Stok: s-
Forfaðir þeirra var Árni á Rauða- i eyri annað kastið síðan fyrir jox
!n,el, og yar Magnús sonur hgns eg stundum talsyerð. Þó leysti
láj5ir Magnúsar Ma^p.(issoB.ar j upp fyx ír arámotih, nema smá-
Émith. Þórarinn föðurbróðir hmnir. SjðustM; daga hefur fennt
Magnúsar Smith fluttist einmg allverulega og eru götur í þorp-
vestúr um haf en sonur hans Jón! u þungfærar í iag. Aftur er
.varð hói eítir og varð renni-1 snjóléttara strax og kemur út1
smið'tir héi' i Reyhjavík. Dóttirifyrir þorpið, t. d. á Selfossleið-
hans hét Sigríður, er var fyrrilinni. —Magnús.
ara.
Siijéþ'jng!