Morgunblaðið - 11.02.1956, Blaðsíða 6

6
MORGUN BLAÐIÐ
Laugardagur 11. febr. ’56
Sjöiugur i dag:
Pétur Pálsson frá Hafnardal
PÉTUR PÁLSSON frá Hafnar-
dal við ísafjarðardjúp á sjötugs-
afmæli í dag. Þessi heiðursmaður
er fæddur að Prestsbakka í
Hrútafirði 11. febrúar árið 1886,
sonur hinna merku hjóna Arn-
dísar Pétursdóttur Eggerz og
séra Páls Ólafssonar síðar pró-
fasts í Vatnsfirði.
Pétur Pálsson fluttist með for-
eldrum sínum í Vatnsfjörð og
ólzt þar upp í stórum og mann-
vænlegum systkinahóp. Hann
byrjaði ungur búskap á Bjarnar-
stöðum í Reykjarfjarðarhreppi,
en fluttist þaðan í Hafnardal á
Langadalsströnd. Bjó hann þar
lengi og er síoan kenndur við
þann bæ.
Fyrir um það bil 10 árum brá
Pétur búi í Hafnardal og gerðist
bústjóri á kúabúi ísafjarðarkaup
staðar að Kirkjubóli í Skutuls-
firði. Farnaðist honum sá starfi
vel enda reyndur og farsæll
bóndi.
Síðustu árin hefur Pétur búið
á smábýlinu Brautarholti og hef-
ur jafnframt stundað vinnu hjá
togarafélaginu ísfirðingi. Pétur
Pálsson er fjórgiftur. Hefur hann
mist þrjár konur sínar. En með
þeim hefur hann átt stóran hóp
myndarlegra barna. Með núlif-
andi konu sinni, Sigríði Jónsdótt-
ur, hefur hann átt eina dóttur,
eem nú er uppkomin.
Pétur Pálsson er þéttur á velli
og þéttur í lund, traustur maður,
góðgjarn og glað'->ndur. Heimili
hans hefur allta! verið hlýtt og
aðlaðandi. Það he 'ur þess vegna
oft verið gestkvæmt hjá honum,
hvar sem hann hefur búið. Þessi
Jjúfi og elskulegi maður laðar
alls staðar að sér fólk og er hrók-
ur alls fagnaðar á vinafundum.
Á FERD
UM BÁÍJ
Þrátt fyrir margvíslegt mótlæti
heldur hann ennþá lífsgleði sinni
og kýmnigáfu.
Það er ánægjulegt að vera sam-
vistum við Pétur Pálsson. Hann
er alltaf einlægur og sannur. Öll
yfirborðsmennska er honum
fjarri skapi.
.Sigríður Jónsdótir er mesta
myndarkona. Hefur hún búið
manni sínum og börnum hans
hlýtt og gott heimili. En hinn
stóri barnahópur er nú dreifður.
Aðeins yngsta dóttirin er heima.
Mörgum vinum Péturs og
Sigríðar frá Hafnardal verður í
dag hugsað til hins sjötuga af-
mælisbarns. Mikill fjöldi fólks,
ungra og gamalla, hefur átt gleði
stundir með honum, bæði í Hafn-
ardal og í Skutulsfirði, á hest-
baki og á mannamótum.
Lifðu vel og lengi, gamli vinur
og félagi.
Norður-ísfirðingur.
Áfengisneyzlan minnkaði á s.l. ári
en söluupphæðin jóksf vegna
hækkaðs verðs á áfengi
BL A Ð I N U hefur borizt skýrsla áfengisvarnaráðunautar um
áfengisneyzluna 1950—1955 og áfengissöluna 1945 og 1955. Fer
hún hér á eftir:
A. Sterkir drykkir B. Heit vín cg borðvín A + B
Ar Lí ír. á íhúa Lítr. á íbúa Lítr. á íbi
1951 1.304 0.099 1.403
1952 1.245 . 0.089 1.334
1953 1.353 0.096 1.449
1954 1.449 0.107 1.556
1955 1.332 0.117 1.449
Áfengisverzlunin segir neyzl-
una 1.469 litra af 100% vínanda
á hvert mannsbarn 1955, en Hag-
stofan fær út 1.449, af þvi að hún
miðar við mannfjölda neyzluárs-
ins. — Áfengisneyzlan hefur því
minnkað frá 1954 til 1955 um
107 gr. af hreinum vinanda á
hvert mannsbarn í landinu.
Alls nam áfengissalan til
neyzlu 228.721 spírituálítrum
1955 (240.067 lítr. 1954), þar af
210.318 lítr. af sterkum drykkj-
um (223.509 lítr. 1954), 13.970
lítr. af heitvínum (12.581 lítr.
1954) og 4.424 lítr. af borðvín-
um (3.977 lítr. 1954).
Sala áfengis til neyzlu alls
nam kr. 89.268.887.00 árið 1955
(kr. 84.197.529.00 1954). Um
miðjan maí 1955 varð allveruleg
hækkun á söluverði áfengis.
Áfengissala
1954 1955
kr. kr.
Reykjavík ........... 76.891.088.00 81.571.015.00
Seyðisfjörður ........ 1.899.429.00 2.099.694.00
Siglufjörður ......... 5.022.422.00 5.598.178.00
Akureyri ............... 384.590.00
84.197.529.00
89.268.887.00
Útsölunni á Akureyri var lokað
9. janúar 1954.
Selt var til veitingahúsa í Rvík
frá aðalskrifstofu árið 1955 fyrir
kr. 6.121.781.00. Skylt er þó að
geta þess, að mikill hluti af
áfengiskaupum veitingahúsa fer
ekki sérstaklega gegnum bækur,
fyrirtækisins, þar sem um kaup
gegn staðgreiðslu er að ræða úr
vínbúðunum sjálfum. Salan til
veitingahúsanna nemur því raun-
verulega allmiklu hærri upp-
hæð en greint er frá hér að ofan.
Heimild: Hagstofa íslands og
Áfengisverzlun ríkisins.
FYRIR nokkrum vikum var ég f
staddur í Miðríkjum Banda-
ríkjanna á grasigrónum sand-
hólum í strjálbýlli sveit þar sem
sjá mátti stórar nautahjarðir, er
ganga sjálfala allt árið. — Þar
teljast nautabú stór, er hafa 40
þús. gripi, en lítil, sem hafa 5
þús. gripi. Ekki sjást þar margir
kúrekar. Á búi með 5 þús. naut-
gripum þykir einn smali nægja,
en bændur fara þar á luxusbíl- t
um um alla haga, vegi og veg-
leysur. Þarna er ekkert nema
sandur og þvi ekki að óttast stór
grýti, skurði eða jarðsig, sem j
valdi bílum farartálma.
Þennan dag hafði Beggs pró-
fessor við háskólann í Nebraska
spurt mig, hvort mér væri sama
þótt gerð yrði nokkur breyting á
ferðaáætlun minni, og að við
gerðum lykkju á leið okkar og
skryppum til þorpsins Mullen í
Sandhólasveit, og hvort ég vildi
segja nokkrum menntaskóla-
krökkum þar eitthvað um ísland.
0—ý—o
Þessi lykkja sem lögð var á
leið mma með ferðinni til Mullen
var að vegalengd næstum ná-
kvæmlega eins löng og frá Látr-
um á vestanverðu Snæfellsnesi
að Eystra Horni, eða um ísland
endilangt (rúml. 500 km.) Lagt
var af stað klukkan 8 að morgni,
snæddur hádegisverður á leið-
inni og komið til Mullen um tvö-
leytið, eða eftir sex tíma ferð.
Mér var jafnskjótt og komið var
í þorpið ekið upp í hátíðasal
menntaskóalns og þar biðu mín
á annað hundrað unglingar.
Þessir unglingar höfðu nokkr-
um dögum áður safnað saman í
ritgerð, öllum þeim upplýsingum,
sem hægt var að afla í þessu litla
og einangraða þorpi um ísland.
Ritgerðin var þrjár vélritaðar
síður og hafði hún verið fjölrit-
uð, svo að allir krakkarnir gætu
lesið hana áður en ég kæmi. Ég
átti ekki að koma að tómum kof-
anum.
Menntskælingarnir iðuðu í
skinninu þegar ég kom og biðu
þess með óþreyju að geta lagt
fyrir mig spurningar um ísland.
Fyrsta spurningin var á þessa
leið: Er það rétt að Halldór
Kiljan Laxness sé kommúnisti og
hversvegna er hann það? Seytján
ára unglingur spurði mig, við
mikla kátínu skólafélaga sinna,
hvort satt væri að íslenzkar
stúlkur væru fallegar og svo
spurði hann hver væri lögaldur
á íslandi. Hann virtist vera í
giftingarhugleiðingum, sá litli.
Þessir unglingar voru á allan
hátt eins og stallbræður þeirra á
íslandi, frjálslegir í fasi, gáska-
fullir og þekktu til smala-
mennsku. Ef ekki hefði verið hin
framandi tunga hefði þessi sam-
kunda getað hafa átt sér stað í
íslenzkum unglingaskóla.
* Þetta gerðist í Miðrikjum
Bandaríkj anna. Nokkrum dögum
síðar sat ég við borð með tveim
ágætum amerískum prófessorum
og svaraði spurningum um ís-
land. — Á borðinu var hnatt-
líkan, en allt umhverfis voru hin
furðulegustu tæki og ljós. En svo
stóð á þessu að spurningunum og
svörunum um ísland var sjón-
varpað á sjónvarpsbylgju 'iáskól
ans í Nebraska. Spurni’.garnar
snerust einkum um lýðfrelsið á
íslandi, Alþingi, söguritun og ís-
lenzka menningu almennt, eins
og gengur.
Margir menn vestan hafs vita
mikið um ísland. Ég minnist þess
t. d., að eitt sinn á ferðalagi mínu
bað ritstjóri stórblaðs nokkurs
þess, að ég færi með íslenzk ljóð
á íslenzku. Sjálfur er ritstjóri
þessi ljóðskáld, og stjórnar blaði
með tæplega hundrað þús. áskrif
endur. Hann hafði fyrr þenna
bjarta haustdag ekið að afloknu,
dagsverki, um nálægan skóg til
Minnismerki Lincolns í Washington
.é
þess að anda að sér haustloftinu
og horfa á roðann í hinu fölnandi
laufi trjánna.
Við sátum á tali í skrifstofu
hans, tveir saman, og ég reyndi
að segja fram íslenzk kvæði.
Hann kvaðst hafa heyrt að hljóm
fallið í íslenzkum ljóðum væri
heillandi. Daginn eftir sagði
hann í blaði sínu á sinn ljóðræna
hátt, „að kvæðin hefðu hljómað
eins og bráðnandi snjór en vitan-
lega skildi ég ekki eitt einasta
orð". O’Connel ritstjóra í Lincoln
var vel kunnugt um margt í ís-
lenzkri sögu, og um þróun mála
nér eftir stríð.
o—★—o
Er ég hafði verið á ferð í
Bandaríkjunum í rúman mánuð
og var kominn til vesturstrand-
arinnar, var ég eitt sinn beðinn
að sitja við háoorð á hátíðafundi
Verzlunarráðs borgarinnar San
Bernandino í S-Kaliforníu. Þarna
voru saman komnir 600 menn.
Ég þurfti ekkert annað að gera
en sitja þarna við háborðið og
brosa blíðu brosi. En forseti ráðs-
ins gat um það í r' ? Ju, sem hann
flutti á fundinur.r, hvernig á ferð-
um minum í E-mdaríkjunum
stæði og bat r.ienn minnast ís-
lands.
En svo stóð á ferðum mír.um
um Bandaríkin, að ég var þar á
vegum eða í boði utanríkisráðu- j
neytisins i Washington. í við-
leitni sinni íii þess að efla skiln-
ing mi.h þióða hefir utanríkis-
ráðuneyti Bandaríkjanna meðal
annars yfir að ráða stofnun, sem
falið hefir verið að greiða fyrir
á sinn hátt, gagnkvæmum kynn-
um milli þjóða. Hér verður að
leggja áherzlu á að kynnin séu
gagnkvæm. Mér hr'ði verið boð-
ið að ferðast uai Bandrríl in og
kynnast þar þv:' halztu, sem ég
hafði hug á að sjá þar, on jufn-
framt var til þess ætlast að ég
gfpB þeim, sem á vegi minum
yrðu, kost á að heyra eitthvað um
ísland.
Ég hefi hér að framan rp’ 1.1
með nokkrum dæmum, á Iv. e"n
hátt ég reyndi að fullnægj. bei i
kröfum, sem til mín voru gc ð-r
um upplýsingar um ísland.
En fyrir sjálfan mig reyndist
hitt þó miklu meira, allt hið
mikla ferðalag, til New York og
Washington, til New Orleans og
E1 Paso og yfir til Juarez í
Mexico, til Los Angeles og San
Francisco, til Salt Lake City og
Denver, til Chicago, Detroit,
Cleveland og Boston. Ég hafði á
10 vikum viðdvöl í samtals 27
borgum í Bandaríkjunum og
kynntist hundruðum ágætra
Bandaríkjamanna.
En frá því verður enn sagt.
P. Ól.

Einhleypur, efnaður, reglu-
samur maður óskar eftir
Kvenmanni
til heimilisverka, hálfan eða
allan daginn. Kaup. — Her-
berpi. — Fæði. — Nafn og
heimilisfang sendist Mbl.
fj’rir 29. febr., merkt: —
„Framtíð — 487“.
Ensku:
n.odel ’50, til sýnis og sölu
að Mánagötu 19, laugardag
og sunnudag. Skifti á minni
bíl koma til greina.