Morgunblaðið - 11.02.1956, Page 7

P'
Laugardagur 11. febr. ’56

MORGUNBLAÐIÐ
- ..................................................."
S*rai'3SSK«»SS5í3fi5®.S!?®®?!í3iSa5®,!Sirai^S8®
Sverrir Ormsson - minning Jean Mormet vinnur cd alefli að
HINN 30. f. m. lézt að heimili
Bínu, Kaldrananesi í Mýrdal,
Sverrir Ormsson, rúmlega 77 ára
að aldri. Fyrir þremur mánuðum
iritaði ég hér í blaðið nokkur
íninningarorð um konu hans,
Halldóru Einarsdóttur. Þá datt
rnér sízt í hug, að svo stutt yrði
snilli þeirra hjóna, því að Sverr-
ár var hinn ernasti, enda þótt
hann ætti mörg ár að baki og
■væri orðinn lúinn eftir langt og
©rfitt ævistarf.
Sverrir var fæddur 10. sept.
1878 á Lyngabökkum i Meðal-
landi og var elztur barna hjón-
anna Guðrúnar Ólafsdóttur og
Orms Sverrissonar, er lengi
lijuggu í Efri-Ey í Meðallandi,
©n síðast á Kaldrananesi í Mýr-
dal. Stóðu að honum ágætar skaft
Æellskar bændaættir austan Mýr-
dalssands, þótt ég reki það ekki
jiánar hór.
Það leiðir af sjálfu sér, að það
kom í hluta Sverris að hjálpa
fforeldrum sínum, jafnskjótt og
aldur leyfði, því að systkinin
turðu brátt fleíri, eða átta, sem
jkomust á legg. Fylgdist hann með
fforeldrum sínum alla búskapartíð
jþeirra og tók svo við ;|örð þeirra,
er þau brugðu búi árið 1921.
Sverrir erfði flesta kosti ætt-
ar sinnar, var greindur vel, prúð-
ur í framkomu, fastur fyrir og
©nginn veifiskati, orðheldinn og
vildi umfram allt „án löst at
Jifa“. Búmaður var hann og
ágætur, þótt hann yrði aldrei
auðugur að þeim hlutum, sem
mölur og ryð fær grandað. Hann
hafði mikið yndi af skepnum og
var sjá fjárglöggur, að orð var
á gert.
Árið 1905 urðu mikil þáttaskil
i ævi foreldra Sverris og þeirra
gystkina, því að þá tók fjölskyld-
an sig upp og fluttist úr ættar-
foyggðinni og settist að í nýju
umhverfi vestan Mýrdalssands
eða á Kaldrananesi í Mýrdal. Til
þessara fiutninga lágu ýmsar
ástæður, en vafalaust var þar
þyngst á metunum, að landþröngt
var orðið í Meðallandi og jarð-
ffitæði lítið.þegar börnin voru að
komast upp og bústofn jókst.
f’urfti vissulega mikinn kjark til
að rífa sig upp frá frændum og
vinum og hefja í rauninni nýtt
landnám í lítt kunnu umhverfi.
Er því ekki að leyna, að erfið-
leikar urðu miklir fyrstu árin.
Jörðin, sem flutt var á, var í
mestu niðurníðslu, svo að undir
eins varð að taka til við húsa-
foætur og jarðræktarframkvæmd-
Sr. Þeir feðgar voru einkar sam-
foentir og tókst með miklum dugn
aði að bæta jörðina mjög, svo að
foún er nú hin ágætasta ábýlis-
jjörð, þegar Sverrir skilar henni
af sér í hendur Einari, syni sín-
sim, eftir 50 ára starf. Hér verð-
íur að. taka það fram, að Sverrir
öaut síðustu tvo áratugi góðrar
aðstoðar sonar síns, sem er hvort
tveggja hinn duglegasti maður og
Völundur í höndum.
Árið 1908 kvæntist Sverrir
Halldóru Einarsdóttur, bónda í
Holti í Mýrdal, Árnasonar og
Itonu hans Guðrúnar Eyjólfsdótt-
Mr. Stóðu að henni kunnar ættir
I Mýrdal, og var Einar, faðir
foennar, búforkur mikill og bjó
ágætu búi í Holti. Þau Sverrir
foófu búskap á Kaldrananesi og
Ibjuggu þar á móti þeim Guðrúnu
<Dg Ormi; þar til þau tóku við
allri jörðinni. Síðan bjuggu þau
foar til hinztu stundar, en um
tíma á móti syni sínum.
Þau hjón eignuðust fimm börn,
ðg komust þrjú þeirra upp Elzt
er Vilborg, gift Einari Bjarnasyni,
rafvirkjameistara hér í bæ. Eiga
þau einn son. Næstur er Einar,
sem kvæntur er Ragnhildi Guð-
jónsdóttur. Eiga þau fjögur börn.
Síðust er svo Ormheiður, sem býr
i Fagurhól í Austur-Landeyjum.
Hun var gift Helga Jónssyni frá
Skeiðflöt í Mýrdal, en hann lézt
ffyrir fáum árum. Áttu þau þrjá
drengi.
Nú hafa þau mætu hjón, Hall-
dóra og Sverrir, kvatt þennan
samstarfi Evrópuþjóöa á sviði
kjarnorkumála f
heim og samferðamenn sína alla
eftir langan og oft eríiðan starfs-
dag. En gott er þá að leggjast
til hvíldar með hreinan skjöld
og skilja eftir Ijúfar minningar
handa samferðamönnunum til
þess að ylja sér við. j
f dag er útför Sverris gerð '
frá Skeiðflatarkirkju, og eru hon-!
um færðar þakkir úr fjarlægð
frá fjarstaddri dóttur og eins
bræðrum og systrum, sem nú
horfa á eftir elzta bróður sínum
yfir móðuna mikiu. i
Vil ég enda þessi fáu minn-
ingarorð með því að þakka
frænda mínum alia vinsemd á
‘ liðnum árum.
Blessuð sé minning hans.
_____________J. A, J.
Bindindissamtök
kaþóhku klrkjunnar
BINDINDISSAMTÖK kaþólsku
kirkjunnar telja um eina milljón
félaga. Helmingur þeirrar er í
írlandi, en það landið, sem er
næst fjölmennast er Kanada, en
félagsmenn þar eru um 150 þús.'
og flestir í frönskumælandi hluta
landsins. Félög eru einnig starf-
andi í Frakklandi og Belgíu og
dálítið á Ítalíu, hins vegar eru
engin félög þessara samtaka á
Spáni.
Aðalritari Kanada-félaganna
var nýlega á ferð í Danmörku Og
gat þess þá í viðtali að læknis-
fræðileg meðhöndlun drykkju-
manna t. d. með notkun antabus,
hefði ekki gefið góða raun í Kand
ada. Hins vegar sagði séra
Villeneuve, en svo heitir hann,
leggjum við mikið kapp á að fá
alla fjölskyldu drykkjumanna
með í starfsemi bindindisfélaga
okkar.
Komi ungur maður til mín til
þess að biðja um hjálp vegna
áfengisneyzlu föður síns, segi ég:
„Hættu sjálfur að drekka, hjálp-
aðu föður þínum þannig með
góðu fordæmi, sem sýnir að það
er hægt að hætta að drekka.
Veittu honum einnig hjálp og
styrk með því að víkja frá hon-
um þeirri ömurlegu tilhugsun að
sonur hans eigi eftir að verða of-
drykkjumaður“. Það hefir sýnt
sig að þessi aðferð er miklu
áhrifaríkari en að gera eingöngu
krofur til hins drykkfellda
manns.
Hafnarfjjorður
4ra herb. hæð í nýlegu stein
husi, til sölu, á góðum stað
í bæmnn.
GuSjón Steingrímsson, htil.
Strandg. 31, Hafnarfirði.
Símar 9960 og 9783.
Keflavík —— Njarðvik
Íbúð tiB leigu
á góðum stað í Ytri-Njai'ð-
vík. Uppl. leggist á afgr.
blaðsins í Keflavík, mei'kt:
„1006“. —
UM margra áratuga skeið —
og jafnvel lengur — hefir
menn dreymt um bandalag milli
þeirra mörgu þjóða, er byggja
vesturhluta Evrópu. Yfir rjúk-
andi rústum annarrar heimsstyrj
aldarinnar tóku evrópskir hug-
sjónamenn enn einu sinni að gera
sér vonir um slíkt bandalag —
þó að mjóu munaði, að þeir von-
arrieistar köfnuðu undir fargi
væringa, er hófust að nýju milli
þessara þjóða á eftirstríðsárun-
um. Vonin um, að þessi forni
draumur rætist, hefir nú kviknað
á ný — í byrjun atómaldar.
o—á—o
Margir Evrópubúar gáfu upp
alla von um bandalag Evrópu-
ríkja, þegar franska þingið gekk
af hugmyndinni um Evrópuher-
inn dauðri.
★ KJARNORKUNF.FND
EVRÓPURÍKJA
En Jean Monnet — Frakkinn
smávaxni en óþreytandi — sem
er einn atkvæðamesti postuli
Bandaríkja Evrópu, er ekki alveg
á því að láta smáskakkaföll buga
sig í þessu efni. í síðari hluta
janúarmánaðar gerðist þessi fyrr
verandi koníaksölumaður
„evrópskur" í húð og hár einu
sinni enn og bar fram tillögu,
sem hann álítur, að hljóti að
koma skriði á hugsjónina um
Bandaríki Evrópulanda.
f tillögu hans er gert ráð
fyrir stofnun kjarnorkunefnd-
ar Evrópuríkja — í líkingu við
kjarnorkunefndir Bandaríkja
N-Ameríku og Bretlands —
og verður þessi tillaga Monn-
ets innan skamms lögð fyrir
þær sex þjóðir, sem eru aðilar
að Sehuman-áætluninni (Evr-
ópsku kola- og stálsamsteyp-
unni).
o—★—o
Jafnvel þeir, sem vantrúaðir
hafa verið á möguleikum á sam-
vinnu þessara þjóða á ýmsum
sviðum, urðu strax hrifnir af til-
lögunni. Og Monnet byggði til-
lögu sína ekki á sandi — hann
hafði þegar komið á fót annarri
stofnun, er fvrirhuguð kjarnorku
nefnd hefði að bakhjarli. Eftir að
þessi hugmyndaríki og fram-
takssami Frakki lét af störfum
sem forustumaður Kola- og stól-
samstevpunnar, gekkst hann fyr-
ir því, að stofnuð var svokölluð
framkvæmdanefnd Bandaríkja
Evrópu. Vestur-þýzkir jafnaðar-
menn gerðust þegar eindregnir
áhugamenn um stofnun og starf
framkvæmdanefndarinnar, en af
staða þeirra til Evrópuhersins
hefir valdið því, að þeir hafa
sýnt lítinn áhuga fyrir víðtæku
samstarfi V-Evrópuþjóðanna til
þessa.
Og nú er framkvæmdaneíndin
skipuð fulltrúum úr flokkum
jafnaðarmanna, frjálslyndra og
kristilegra demókrata í Frakk-
landi, ítalíu, V-Þýzkalandi, Hol-
landi og Belgíu — og jafnframt
eiga þar sæti fulltrúar úr öllum
andkommúniskum stéttarfélög-
um þessara lapda.
★ VIÐAMIKIL
STEFNUSKRÁ
Stefnuskrá framkvæmda-
nefndarinnar er viðamikil.
Monnet dreymir m. a. um sam
eiginlegan markað' þessara
landa, en án slíkrar ráðstöf-
unar álítur hann V-Evrópu
dauðadæmda í samkeppninni
við framleiðslugetu Ameríku
og Sovétríkjanna. En fyrsta
málið, sem lagt cr kapp á að
koma í framkvæm á vegum
nefndarinnar, er samstarf í
kjarnorkumálum.
Verður hér stefnt að samvinnu
bæði á vísindalega sviðiriu og í
iðnaðinum. Nái þessi áætlun
fram að ganga hafa þessi sex
lönd skuldbundið sig til að vinna
Cengst fyrir stofnsefningu tifarnorku-
nefndar Evrópu — Lokatakmark
Monnets er: Bandariki Evrópu
‘l'

5N* i* &
Monnet — rætast draumar hans?

að áætlun, er gerð verður í ein-
stökum atriðum, undir eins og
stjórnir landanna hafa lagt fram
tillögur sínar um samvinnu. Er
þegar hafinn undirbúningur að
þessari áætlun, og er það mál í
forsjá belgiska utanríkisráðherr-
ans, Paul-Henri Spaak.
Raunverulega er það nauðsyn-
legt fyrir þjóðir V-Evrópu, að
hafa samstarf um hagnýtingu
kjarnorkunnar. Mörg landanna í
V-Evrópu eru of fáiiðuð og fátæk
til að geta staðið undir þeim fjár-
freku framkvæmdum, er ráðast
þarf í til að koma kjarnörku-
stöðvum á fót. Mönnum er þetta
ljóst. Og því var það svo á stofn-
fundi nefndarinnar í síðari hlutá
janúarmánaðar, að pólitískir and
stæðingar eins og Guy Mollet,
René Pleven, Pierre Garet og
hinn róttæki Maurice Faure sett-
ust við sama borð til að ræða
málið. Til stofnfundarins komu
frá Þýzkalandi leiðtogi jafnaðar-
manna, Erich Ollenhauer, og
Kiesinger á vegum flokks Aden-
auei’s.
Framkvæmdanefndin fyrr-
hefnda gerir ráð fyrir, að málin
gangi þannig fyrir sig:
A Kjarnorkunefndin fær um-
r ráð yfir öllum þeim kjarn-
orkutækjum, er þær þjóðir,
sem að nefndinni standa, hafa
undir höndum.
A Allt uraníum, sem flutt er
V inn til þessara landa eða
framleitt þar, fær kjarnorku-
nefndin til eignar og umráða.
(Meir en helmingurinn af ölíu
þvi úraníum, sem framleitt er
í heiminum fæst frá belgíska
Kongó, og til þessa hefir það
— svo að segja allt — verið
selt til Bandaríkja Norður-
Ameríku).
A Nefndin úthlutar síðan
T kjarnorku til allra orku-
stöðva (í einkaeign eða þjóð-
nýttra) í aðildarríkjunum.
★ BELGAR ERU Á BÁÐUM
ÁTTUM
Látum okkur nú athuga
möguleikana á því, að takast
megi, að koma kjarnorkunefnd
Evrópu — Euratom — á stoín.
Engir stjórnmálaflokkar í Frakk
landi, að kommúnistum of.,
Poujadistum undantcknum, erul
andvígir slíku samstarfi. Belgai',
munu vera á báðum áttum, og íj.
það rætur sínar að rekja til þess.
að þeir eru hikandi við að veita
öðrum þjóðum hlutdeild í úran-
íumnámunum miklu í Kongó —
er þeir hafa til þessa algjörlega
einokað.
Og hugmyndin er sú, a?5
aðildarríkin að „F,uratom“ fáS
beina hlutdeild í hráefnum
þeim, er þau hafa umráð yfir
hvert fyrir sig, og nýtingu
þeirra. I þessu sambandi xer
það mjög mikilvægt, að fúll-
trúar belgiskra stjómmála-
flokka og stéttarfélaga eígu
sæti í framkvæmdanefnö.
Monnet.
o-
-o
Hvað víðvíkur V-Þýzkalandi
hefir Adenauer ekki enn misst
trú sína á samvinnu Evrópuríkj-
anna og er sagður vera enn reiðu
búinn til að styðja slíka sám-
vinnu. Sá hængur kann þó
að verða á, að iðjuhöldar
inrian þýzka efnaiðnaðarins sjá
sér hag í þvi að Vestur-
Þýzkaland hefir ekki enn — eins
ög Bretland, Frakkland og Banda
ríkin .— komið á stofn vestur-
þýzkri kjarnorkunefnd, Það eru
því engar hindranir í veginum
fyrir því að koma þar á stofn
kjarnorkuiðnaði í einkaeign. Eí'
svo fer, er mikil hætta á því, að
slík fyrirtæki verði svo voldug
að þau verði ríki í ríkinu — ein«
og þungaiðnaðurinn varð á sín-
um tíma. Mun þetta vera eir»
höfuðorsökin fyrir því, að vest-
ur-þýzkir jafnaðarmenn og stétt-
Framh. á bls. 1* ,