Morgunblaðið - 17.10.1956, Blaðsíða 17

Miðvikudagur 17. okt. 195^
MORGUISBLAÐIL
17
Fyririestur Þórðar
Þórðarsonar prófessors
Á MÁNUDAGSKVÖLD hélt
próf. Þórður Þórðarson frá
Fargo fyrirlestur í 1. kennslu-
stofu Háskólans, um bréfaskóla-
fræðslu í Bandaríkjunum, sér-
staklega Norður-Dakota. Fyrir-
lesturinn var haldinn á vegum
Þjóðræknisfélagsins. — Forseti
þess, Árni G. Eylands, bauð fyr-
irlesarann velkominn og sömu-
leiðis dr. Árna Helgason, verk-
fræðing frá Chicago, sem var
meðal fundargesta, nýkominn að
vestan.
Prófessor Þórður rakti tildrög
þess að menn í Norður-Dakota
hófust handa með bréfaskólanám
ið. Á árunum kringum 1930 var
margra ára uppskerubrestur í
Norður-Dakota og fjárhagsástæð-
ur bænda erfiðar. Gerði þetta
unga fólkinu afar erfitt um
skólagöngu. Tók þá háskólinn í
Fargo forustu um stofnun bréfa-
skóla í nokkuð öðru formi, en
annars er algengast víða um
lönd. Mun próf. Þórður hafa átt
hvað mestan þátt í því. Síðan
hefur þessi starfsemi þróazt og
mótazt mjög ört og er nú notuð
sem fastur liður i skólakerfinu í
23 ríkjum í Bandaríkjunum. —
Einnig hefur hún náð mikilli út-
breiðslu í Kanada, Ástralíu og
Nýja-Sjálandi.
þannig að saman fari skemmtun
og menningarfræðsla.
Af fyrirlestri Þórðar kom ber-
lega fram, að bréfaskólastarfsemi
þeirra í Norður-Dakota er mjög
athyglisverð fyrir oss hér á
landi. Vafalaust hafa forráða-
menn fræðslumála hér farið mik
ils á mis að nota ekki hérvist
Þórðar í sumar til þess að fræð-
ast af honum um þessi mál, sem
enginn þekkir betur en hann, þar
eð Þórður hefur verið frumkvöð-
ull þeirra í Dakota.
Á eftir fyrirlestrinum var sýnd
ein fræðslukvikmynd um gróður
og stutt mynd frá íslendingadeg-
inum á Gimli 1953 og 1954.
Því miður var fyrirlesturinn
eigi svo vel sóttur sem skyldi,
en þó eigi lakar en alltof oft vill
verða um slíka fyrirlestra. Próf.
Þórður mælti á íslenzku, að sjálf-
sögðu eigi lýtalaust, en þó ágæta
vel þegar þess er gætt að hann
er fæddur og uppalinn vestra og
hefur aldrei til Islands komið
fyrr en nú.
FILMÍA Á AKUREYRI
HEFUR SÝNINGAR
Alls sýndar 15 úrvalsmyndir í vetur
FILMÍA á Akureyri er nú að hefja þriðja starfsár sitt. Verður
fyrsta myndin sýnd í Nýja Bíói á laugardaginn kl. 3, en það
verður sýningartíminn í vetur. Verður það væntanlega franska
myndin „Parísarbörnin", sem sýnd var á síðustu sýningu Filmíu
í Reykjavík. Akureyringar geta nú gerzt félagar í Filmíu, og er
þess að vænta að sem flestir noti það tækil'æri. Formaður Filmíu
á Akureyri er Magnús Björnsson bankaritari.
Viviane Romance.
„Vinállusamn-
ingur"
BELGRAD, 15. okt.: — Komm-
únistaflokkur Italíu og Júgó-
slavíu hafa gert með sér n. k.
vináttusamning. Samkvæmt hon-
um verður náin samvinna með
flokkum þessum, þeir senda full-
trúa á þing hvor annars o. s. frv.
LEIKHÚSLIF I PARIS
Parísarbörnin er um 10 ára
gömul frönsk stórmynd. Hefur
hún hvarvetna hlotið mikið lof
og þykir afbragðs listaverk. —
Allar myndir Filmíu sem sýndar
eru hér í Reykjavík verða og
sýndar á Akureyri. „Parísarbörn-
in“ fjallar um leikhúslíf í París á
síðustu öld og er um leið bitur
ádeila á hina ríku. Myndin er
gerð af franska leikstjóranum
Marcel Carné.
ÚR STYRJÖLDINNI
Meðal næstu mynda verður
„Hin vota gröf“ („In which we
' serve“) gerð af Noel Coward,
1 og leikur hann einnig aðalhlut-
verkið og samdi tónlistina. Mynd-
in fjallar um brezka skipbrots-
menn í síðustu heimsstyrjöld. Þá
verður sýnd franska myndin
Ofsókn (,,Panique“) eftir hinn
kunna leikstjóra Jaques Duvi-
vier, bandaríska myndin „Að
hika er sama og tapa“ („Thunder
Rock“), en í þeirri mynd leikur
Michael Redgrave, og „Merry go
Round“ eftir Eric von Stroheim.
Alls mun Filmía á Akureyri
sýna 15 myndir í vetur og er
félagsgjaldið kr. 75.00. Áskriftar-
listi Iiggur frammi í Bóka- og
blaðasölunni, Ráðhústorgi 3, og
skírteini verða afhent í Nýja bíói
á föstudag kl. 5—7 og á laugar-
daginn kl. 1—3 e. h.
Lýsti fyrirlesarinn starfinu í
aðalatriðum. Það sem skilur
bréfaskólann í Norður-Dakota
mjög frá því sem tíðkast á Norð-
urlnödum er, að vestra er þetta
deild innan háskólans og um leið
hluti af fræðslukerfi ríkisins. Há-
skólinn launar því alla aðalkenn-
ara bréfaskólans. Þá er því þann-
ig fyrir komið út um sveitirnar,
að nemendur í hverri sveit eru í
eins konar forsjá skólastjóra eða
kennara við gagnfræðaskóla
sveitarinnar, stunda þeir námið
við leiðsögu hans og aðhald. —
Með þessu móti heltast nemend-
ur síður úr lestinni, heldur en
verða vill við vanalegt bréfa-
skólanám. Fjöldi af nemendum
í sveitaskólunum stunda jafn-
íramt nám í bréfaskólanum, og
íá þannig tilsögn í námsgreinum,
sem þeir hafa áhuga á, en ekki
eru kenndar í þeim skóla sem
nemandinn sækir eða dvelur í.
Bréfaskólakennslan í Norður-
Dakota hefur yfirleitt gefizt
mjög vel í því formi sem nú er
kornið á hana.
Nemendur skólans eru nú um
3500 árlega og njóta tilsagnar i
um 100 aðalnámsgreinum. Um
75% af þeim sem hefja nám út-
skrifast og er það engu minna
heldur en í fastaskólum. Nú
kemur árlega fjöldi nemenda í
háskóla rlkisins, sem ekki hafa
notið neins undirbúnings undir
háskólanám, að loknum barna-
lærdómi, nema sem bréfanáms,
og þessir nemendur virðast
staiida fyllilega jafnfætis öðrum
skólagengnum nemendum við
háskólanámið. Það er styrkur
þeirra, að þeir hafa lagt stund
á nám af frjálsum vilja, og sótzt
eftir því, þeir hafa ekki verið
barðir til bókar.
Bréfaskólinn í Fargo hefur
komið sér upp miklu safni af
fræðslukvikmyndum, og skipu-
lagt notkun þeirra í skólurn og á
mannfundum. Einnig annast skól
inn útvegun og starf skemmti-
krafta á samkomum út um sveit-
irnar og mótar skemmtiskrár
A/h/iia
Verkfrosbiþjónusta
trausty,
Skó/avör'bus/ig Jð
Simi 8 26 24-
K ja rn orka n
FRÁ CALDER HALL
K J geta menn skyggnst inn í framtíðina að Calder Hall kjarnorkuver-
* inu.^C. A. Parson & Co Ltd., var falið að byggja sérstakt hring-
rásarkerfi til loftkælingar, nauðsynlegt til beizlunar kjarnorkunnar. Ráðgast var
við Shell viðvíkjándi smurningsolíum. og gerðu tilraunir, sem fram fóru í rann-
sóknarstöð félagsins í Thornton, því kleift að framleiða smurningsolíur, sem hæfa
þessum sérstöku aðstæðum.
Með byggingu eigin geislarannsóknarstöðvar í Tornton, hefur Shell tekizt að
framleiða algjörlega nýjar smurningsolíur, sem standast geislun og hafa mörg önn-
ur óvenjuleg og margbrotin einkenni. í upphafi atómaldar heldur Shell enn for-
ustunni í framleiðslu á smurningsolíum.
HEFUR FORUSTUNA