Morgunblaðið - 30.10.1956, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 30. okt. 1956
MORC r V Tt T/4 ¥) IÐ
s
Hryðiuverkin í Ungverjalandi
ALLRUR hinn vestræni heimur
hefur fylgzt meff frelsisbaráttu
ungversku þjóffarinnar með mik-
illi athygii og samúð. Heimurinn
hefur nú fengið staðfestingu á því
hvað hið kommúniska „alþýðu-
lýðræði" er — staðfestingu, sem
lifa mun í vitund þjóðanna um
aldur. Þeir, sem hingað til hafa
láíið blekkjast af fagurgala
kommúnista, þurfa ekki lengur
að fara í grafgötur um það — á
hverju hið kommúniska þjóð-
skipulag er grundvallað: Ógnar-
stjórn, miskunnarlausu einræði —
þar seik lög og réttur, öll helg-
ustu réttindi einstaklingsins, eru
fyrir borð borin.
• • •
Útsýni af Buda-hæðunum yfir Dóná. Merkt inn á myndina: 1. Ganz-verksmiðjurnar, 2. þinghúsið, 3. aðalstöðvar kommúnistaflokksin*,
4. þjóðminjasafnið sem nú er brunnið.
Ungverjar hafa úthellt blóði,
fórnað miklu — til þess að sýna
heiminum, að þeir vilja frelsi,
þeir vilja leggja allt í sölurnar til
þess að losna úr einræðisklóm
kommúnismans.
Enn er ekki Ijóst hve margir
hafa látið lífið í Ungverjalandi,
en víst er, að þúsundir, ef ekki
tugir þúsunda hafa fallið — og
enn fleiri særzt. Enda þótt allt
eðlilegt samband landsins við
umheiminn hafi rofnað, hafa
margir sjónarvottar að atburðum
þessum komizt yfir til Austurrík-
is og greint heiminum þar frá
hörmungunum.
• • •
Ber öllum saman um það, að
rússneski herinn hafi sýnt hina
dýrslegustu grimmd í bardög-
unum, og hikuðu rússneskir
hermenn ekki við að skjóta á
vopnlaust fólk, karla og konur
og jafnvel börn. Segja þeir, er
vitni urðu að hörðustu bardög-
unum í Budapest, að ekki sé
hægt að segja annað en Rússar
hafi þar framið fjöldamorð.
Hvarvetna í borginni lágu lík
óbreyttra borgara sem hráviffi,
sums staðar í hrúgum.
1 Rússneskir bryndrekar lok-
uðu öllum aðalgötum borgar-
innar svo og brúm þeim, er
tengja borgarhlutana saman.
Allir þeir, sem sýndu sig í ná-
lægð þessara „verndara alþýðu
lýðræðisins" voru umsvifa-
laust skotnir.
Einn sjónarvottur segir frá
því, að hann hafi orðið vitni
að því, að rússneskur skrið-
dreki hóf skothríð á fjöl-
skyldu, sem var að forða sér
undan óvinahernum heim í
íbúð sína. Eftir nokkur augna-
blik lágu báðir foreldrarnir
og níu börn þeirra — á að
gizka á aldrinum 6 ára til 16
ára — í blóði sínu á götunni
andspænis dyrum heimilisins.
Tíunda barnið komst inn í
húsið. Það var eitt eftir af tólf
manna fjölskyltíu. Það voru
„vinir“ alþýðunnar, sem hér
voru að verki.
Annar maður segir frá því,
að hann hafi fariff spölkorn
meðfram Dónárbakkanum og
í hverjum ljósastaur hafi rúss-
neskir hermenn verið búnir að
hengja verkamann — öðrum
til varnaðar.
í upphafi bardaganna tóku
frelsissveitir ýmsar opinberar
byggingar á sitt vald. Meðal
annars var barizt af mikilli
hörku í útvarpsstöðinni í borg
inni — og um síðir voru frels-
issveitirnar brotnar á bak aft-
ur. Sagði sjónarvottur frá því,
að öryggislögreglan og Rússar
hefðu safnað þeim frelsissinn-
Þúsundir Ungverja létu lífið fyrir hinum rússnesku ofbeldisseggj-
um. Myndin er tekin á götu í Búdapest þar sem lík höfðu verið
dregin af götunnl upp á gangstéttina. Slík sýn var ekkert einsdæmi.
Fórnardýr hinna kommúnísku vígvéla lágu sem hráviði um gjörv-
■11 a borgina.
um saman, er handteknir voru
í útvarpsstöðinni, er þeir
höfðu verið yfirbugaðir og
varpað þeim út um glugga á
fjórðu hæð hússins. Slíkar
voru baráttuaðferðir kommún
ista.
' Hryllilegustu lýsingamar á
bardögum þessum eru þó þær,
að ein af baráttuaðferðum
rússnesku skriðdrekahersveit-
anna var sú, að hringur var
sleginn um almenna borgara,
karla, konur og börn, og síðan
hófu Rússarnir skothríð á hóp-
inn — og linntu ekki fyrr en
allir voru fallnir. Þannig voru
2—3 þúsund manns drepnir á
einum og sama staðnum í
Búdapest, en einnig eru menn
til frásagnar um það, að Rúss-
ar hafi beitt þessum kommún-
isku fjöldamorðsaðferðum í
sveitum landsins jafnt sem
borgum.
• • •
Fréttamaður, sem fór á laug-
ardaginn frá Austurríki inn yfir
landamærin, hitti í bæ einum
ungverskan hershöfðingja að
máli og sagði hann honum, að all-
ur ungverski herinn hafi snúizt
gegn Rússum — og berðist nú
með ungverskri alþýðu gegn óvin
unum. Kvað hann Ungverja hafa
handtekið eða líflátið. alla örygg-
islögreglumenn, sem til hefði
náðst, enda hefðu þeir þegar
myrt þúsundir manna.
Þá hefðu frelsissveitirnar þeg-
ar skipað stjórn sína og skipu-
lagði hún hersveitir, sem skipað-
ar voru bæði hermönnum og ó-
breyttum, í þrem borgum næst
landamærum Austurríkis. Á laug
ardaginn var áætlað að halda af
stað móti rússnesku hersveitun-
um, sem komu frá Tékkósló-
vakíu.
• • •
f þeim borgum, sem frelsissveit
ir höfðu náð á vald sitt, stóð her-
maður á verði á hverju götuhorni
og ungverskir fánar blöktu við
hvern hún. Nemendur og kenn-
arar í herskólum ungverska hers
ins höfðu þegar sameinazt frels-
issveitunum — og ungverskir her
menn höfðu rifið af einkennisbún
ingum sínum einkenni kommún-
istast j órnarinnar.
• • •
Alls staðar voru sjúkrahús yf-
irfull og þúsundir lágu í valnum
eftir að öryggislögreglan hafði
skotið á varnarlaust fólk á göt-
um úti — einungis til þess að
skjóta öðrum skelk ' bringu. Við-
hafði öryggislögreglan einnig
múgmorðsbaráttuaðferðir Rússa,
umkringdi hópa fólks, eða smal-
aði því saman — og lét síðan
engan sleppa, engan, sem byssu-
kúlurnar náðu til.
• • •
Vert er að veita því athygli, að
það eru stúdentar og hermenn,
sem gengið hafa í fylkingar-
brjósti ungverskrar alþýðu í bar-
áttunni gegn drottnurunum. Það
eru þær stéttir þjóðfélagsins,
sem kommúnistastjórnin hefur
lagt mest upp úr að aldar væru
upp í kenningum og hugsunar-
hætti kommúnismans — þær
stéttir, sem þvingaðar hafa verið
öðrum fremur til þess að nema
hin kommúnisku fræði.
• • •
En Ungverjar hafa sýnt heim-
inum, að þeir munu ekki láta
hina erl. einræðis- og ofbeld-
isseggi kúga sig. Enda þótt ung-
verska þjóðin beri ekki sigur af
hólmi á hernaSarsviðinu — þar
sem við ofurefli er að etja — þá
hefur hún samt sigrað. Hún, hia
undirokaða þjóð, hefur sýnt heim
inum, að frelsið er það dýrmæt-
asta, sem þjóðirnar eiga — og
hún hefur sýnt, að hún vill leggja
allt í sölurnar fyrir það.
Myndin er tekin á götu í Búdapest. Frelsissveit hefur tekið rúss-
neskan skriðdreka herskildi og hefur dregið ungverska fánann
að húni.
— Athyglisverður dómur Gíslu
Framh. af bls. 1.
hins sanna frelsis móti ánauð-!
inni, og þó hreifði enginn legg I
nje lið til að hjálpa hinni hug- ’
prúðu þjóð, sem ein tókst í fang
að halda uppi sóma mannkyns-
ins og frjálsræði móti fjand-
mönnum þess og undirokurum.
Kúgaðar af stjórnum sínum
horfðu þjóðirnar aðgjörðalaus-
ar á,
hvernig hinn rússneski al-
valdur sendi hvern herílokk-
inn á fætur öðrum til að
myrða veglinda og saklausa
menn, svo hann síðar, þegar
þeir væru unnir, gæti snúið
sér á móti hinum ...
★ ★
nnÍMINN er að nálægast,
„ þegar það verður útkljáð,
hvort meginland Evrópu eigi
að verða frjálst eða rússneskt,
eins og Napóleon sagði, og því
grátlegra er það, að þjóðir þess
skuli vera svo blindaðar að reyna
ei að verja sjálfar sig. En kanske
Evrópa þurfi kvala og harðrar
plágu við áður henni verði bjarg-
að, og þær munu lika koma yfir
hana ef hún aðgjörðalaus horfir
á hinn hugum stóra Kossuth
(frelsishetja Ungverja) og frels-
ishetjur hans falla — þess mun
alls á henni hefnt verða, þessari
Jerúsalem sem líflætur spémenn-
ina. En Rússa keisari gengur
1 beinlínis og hiklaust að takmarki
! sínu og þeir sem honum fylgja
I — og þeir munu ná því, þessir
' brennendur borga og kveljendur
kvenna, sem ætla að gjöra jörð-
ina að óskapnaði aptur, nema
mannkynið í gremju sinni rísi
upp í einu hljóði til að varpa
þeim út af umdæmum menntun-
arinnar.
Nú sem stendur tala þeir
mjög um frið og reglu, en
regla þeirra er hermanna
hlýðni og þrældómur. Þeir
þykjast ætla að friða löndin,
og þeir leggja þau undir farg,
sem drepur þau, myrða hina
ágætustu, hlekkbinda hugsun
og líf, og búa þar til eyðimörk
sem mætti vera aldingarðar.
Slíkur er hinn títt nefndi
friður þeirra — solitudinem
faciunt et pacem appelant.“
★ ★
VO farast Gísla Brynjúlfssyni
skáldi orð í Norðurfara 1848
til 1849, þegar hann ræðir um
frelsishreyfingar í Evrópu og
uppreisn Ungverja gegn kúgur-
um sínum. Þá eins og nú réðist
rússneski herinn á ungverska al-
þýðu, myrti og di-ap saklausa
menn og konur, og reyndi að
svínbeygja þjóðina undir ok sitt.
— Eins og sjá má getur dómur
Gísla átt jafnvel við í dag ag
fyrir 100 árum.