Morgunblaðið - 06.03.1957, Blaðsíða 6

6
MORCVTUtLAÐlÐ
MíSvHcudagur 6. marz 1957
Listkynning í skóium
Halld'ór Laxness las upp
/ Austurbæjarskólanum i gær
SKÖMMU fyrir hádegi í gær voru nemendur Gagnfræðaskóla
Austurbæjar kvaddir saman í samkomusal skólans. Skólastjór-
inn, Sveinbjörn Sigurjónsson, skýrði nemendum þar frá því, að
skólinn hefði fengið góða heimsókn, því að þar væru komnir Halldór
Kiljan Laxness, sem ætlaði að lesa upp úr verkum sínum fyrir
nemendur, og Kristinn Hallsson óperusöngvari.
H. K. L. Kristinn.
Var þetta listkynning, sem
menntamálaráðuneytið beitir sér
fyrir í skólum bæjarins. Þor-
steinn Hannesson óperusöngvari
hefur verið ráðinn til þess að sjá
um framkvæmd málsins, en ætl-
unin er að kynna skólaæskunni
helztu rithöfunda og tónskáld
okkar svo og verk þeirra.
Fyrstur tók til máls Gylfi Þ.
Gíslason menntamálaráðherra og
fór hann nokkrum orðum um til-
gang listkynningar þessarar. —
Lagði hann aðaláherzlu á það,
að kynning þessi skyldi verða
fastur liður í starfi skólanna, en
ekki einungis skemmtifundir.
Sveinbjörn Sigurjónsson rakti
því næst nokkur æviatriði Lax-
ness — og drap á helztu skáld-
verk hans.
★ ★ ★
Því næst söng Kristinn Halls-
son þrjú lög við kvæði eftir
skáldið, en undirleik annaðist
Frits Weisshappel.
Að lokum las Laxness kafla úr
nýjustu sögu sinni, „Brekku-
kotsannáll“, sem væntanlega
kemur út innan tíðar. Var öll-
um listamönnunum fagnað mjög
og klappað lof í lófa.
í ráði er, að á fimmtudaginn
fari fram sams konar kynning í
Menntaskólanum — og verða
Gunnar Gunnarsson rithöfundur
og verk hans kynnt þar. Þá mun
röðin koma að Melaskólanum, en
þar verður kynntur Árni Thor-
steinsson — og Páll ísólfsson í
Sj ómannaskólanum.
Að frumkvæði fyrrverandi
menntamálaráðherra hefur Krist-
mann Guðmundsson rithöfundur
einnig annazt bókmenntakynn-
ingu í skólum landsins.
Börnin hlusta með athygli
Taka bindindishíl-
stjórar tryggingar bíla
sinna sjálfir?
frestað til þess tíma, ennfremur
stjórnarkjöri. — Hagur félags-
ins er góður. Skuldir engar.
Mjög mikill áhugi ríkti hjá
fundarmönnum og tóku margir
til máls.
(Frá B. F. Ö.)
Tveim bátum hleypt af
stokkunum í Keflavík
Keflavík, 4. marz.
IGÆR, sunnudag, var tveim
nýjum bátum hleypt af
stokkunum hér syðra. Er það
Guðbjörg GK 220, smíðaður í
Dráttarbraut Keflavíkur, og
Hrönn II. GK 241, sem smíðuð
var í Skipasmíðastöð Njarðvík-
ur.
Báðir bátamir eru smíðaðir
eftir sömu teikningu, er Egill
Þorfinnsson skipasmíðameistari
gerði. Bátamir fara til Sand-
gerðis, og eiga þar heimahöfn.
Eru þeir í alla staði hin glæsi-
legustu skip, 57 tonna, og búnir
öllum fullkomnustu siglinga-
tækjum. Eru þeir eikarbyggðir,
en yfirbygging úr stáli. Manna-
pláss eru mjög vistleg. Frammi í
Sendiherra tslands á
sænskum roiary-
fundi
Á FUNDI Stockholms Rotary
Klubb 19. þ. m. var Magnús V.
Magnússon, sendiherra íslands,
gestur og hélt erindi, sem hann
nefndi „íslands ekonomiska ut-
veckling efter andra várldskrig-
et“ (Efnahagsþróunin á íslandi
frá stríðslokum).
Konungur 'Svía, sem er vernd-
ari sænsku rótarýklúbbanna, sótti
þennan fund, og við hádegisverð-
inn sat sendiherrann við hægri
hlið konungs. Konungur lét í Ijós
ánægju sína yfir því að fá tæki-
færi til nánari kynna af fulltrúa
íslands.
Forseti Stockholms Rotary
Klubb, Ernst G. Frick, ávarpaði
1 sendiherrann á íslenzku.
er rúm fyrir sex og þar er og
eldhús og matsalur. í káeíunni
er rúm fyrir 4 menn. í yfirbygg-
ingu er stjómpallur. íbúð skip-
stjóra. í Guðbjörgu er 280 hest-
afla Mannerheimvél. Sá Egill
Þorfinnsson um smíði Guðbjarg-
ar, Ólafur Hannesson sá um nið-
ursetningu véla, raflögn annaðist
Karl Guðjónsson, málningu
Guðni Magnússon og Jón Ás-
mundsson lagði miðstöð skipsins.
Eigendur bátsins er Hlutafélagið
Arnar í Sandgerði. Skipstjóri á
bátnum verður Óli Jónsson.
í hinum bátnum, Hrönn II., er
320 hestafla Buda-dieselvél. —
Óskar Guðmundsson hefur séð
um smíði bátsins. en niðursetn-
ingu véla hafa þeir annazt Magn-
ús Kristinsson og Jón Valdi-
marsson. Raflögn annaðist Að-
alsteinn Gíslason. Þennan bát á
Hrönn h.f. í Sandgerði, en skip-
stjóri verður Kristinn Guðjóns-
son. í yfirbyggingu Hrannar er
glugga-útbúnaður hinn sami og
í stærri skipum, stórir gluggar
sem gefa gott útsýni og lyftast
upp sjálfkrafa, undan gormum,
sem eru undir rúðunum inn-
byggðir.
★
Bátarnir fóru ekki í reynsluför
í kvöld en munu báðir hefja
róðra innan skamms, jafnvel í
þessari viku. — Ingvar.
Agnar Kl. Jónsson
sendih. í Portúgal
HINN 1. marz sl. afhenti Agnar
Kl. Jónsson forseta Portúgals,
Francisco Lopes hershöfðingja,
trúnaðarbréf sítt sem sendiherra
fslands í Portúgal með aðsetri I
París. (Fréttatilkynning frá utan-
ríkisráðuneytinu).
AÐALFUNDUR Bindindis-
félags ökumanna var hald-
inn laugardaginn 2. marz s.l. —
Formaður skýrði frá starfsemi
félagsins á s.l. ári, en helztu fram
kvæmdir voru stofnun deildanna
á Akranesi, Akureyri, í Hvera-
gerði og Húsavík. Ennfremur
aksturskeppni félagsins og glugga
sýning í sýningarglugga Málar-
ans. Félagsmönnum hafði fjölgað
á árinu 1956 um því sem næst
160%.
★
Mikið var rætt um bílatrygg-
ingamál félagsmanna. Bræðrafé-
lögin í nágrannalöndum okkar
tryggja sjálf bíla félaga sinna
með mun hagkvæmari kjörum en
önnur tryggingafélög veiía, og
hafa þó getað borið sig. Voldugt
bræðrafélag B.F.Ö. utanlands
lánaði félagi í öðru landi stórfé
til að koma af stað eigin trygg-'
ingum. B.F.Ö. hefur borizt til
eyrna að ef til vill stæði því sömu
kjör til boða frá þessu mikla
félagi. Allt þetta verður athugað
nánar, enda brýn nauðsyn á, þar
eð félagið telur að meðlimir þess
eigi yfirleitt að njóta beztu kjara
sem þekkjast um bílatrygging-
ar.
Fundurinn taldi, að framvegis
bæri að stefna að því, að félagið
yrði haft með í ráðum um opin-
berar ráðstafanir í umferðarmál-
um, þar eð það er eina félagið
hér á landi, sem fyrst og fremst
hefur bætta umferð á stefnuskrá
sinni.
★
Að vori eða snemma næsta
sumars verður stofnað landssam-
band hinna ýmsu deilda B.F.Ö.
og ný lög samin. Var aðalfundi
Reynt verður að bjarga
norska selveiðiskipinu
Kirkjubæjarklaustri, 2. marz.
SELFANGARINN Polar Quest,
sem strandaði í Meðallandi s. 1.
laugardag, er enn í líku horfi,
enda hefur lítið brim verið und-
anfarna daga, þó er skipið farið
að hallast allmikið og kominn í
það mikill sjór. Um fjöru er nú
hægt að ganga þurrum fótum út
í skipið.
Sex manna björgunarleiðangur
úr Reykjavík er nú staddur í
Meðallandi. Hafa þeir aðsetur í
nýbyggðu húsi á Fljótum, sem
er næsti bær við strandstaðinn.
Þegar er búið að bjarga ýmsu
úr skipinu, t. d. öllum dýrmæt-
um siglingatækjum og talsverðu
af niðursuðuvöru. Önnur matvæli
sem mikið var af í skipinu, eru
nú orðin skemmd af sjó og olíu.
í dag hefur verið unnið að því
að dæla olíu af geymum skips-
ins, í tunnur, sem síðan er kastað
í sjóinn og dregnar á land.
Þegar fréttaritari Mbl. kom á
strandstaðinn um fjöruna í dag,
voru þar menn frá flestum bæj-
um í Meðallandi, sem unnu að
björgun olíunnar. Er hér um
mikil verðmæti að ræða.
Eyjólfur Eyjólfsson hreppstjóri
á Hnausum í Meðallandi, sagði
að aldrei fyrr hafi á Meðallands-
fjörum strandað skip frá jafn
norðlægum stað og Polar Quesí,
en það er frá Tromsö og er einn
af þrem stærstu selföngurum
Norðmanna, 315 tonna skip, átta
ára gamalt. Eyjólfur kvaðst aft-
ur á móti muna eftir skipbrots-
mönnum frá Aden í Austurálfu
og kvað þá lengst hafa komið
sunnan til að gista hina sendnu
strönd Meðallandsins.
í ráði er að reyna að bjarga
skipinu sjálfu er það hefur verið
létt. Hafa verið gerðar ráðstaf-
anir til þess að senda frá Reykja-
vík öflugar sjódælur, sem settar
verða út í skipið þá er aðstæður
leyfa. —G. B.
shrifar úr
daglega lifinu
Vakti forvitni.
IHAUST kallaði þjóðleikhús-
stjóri fréttamenn á sinn
fund og skýrði þeim frá verk-
efnum Þjóðleikhússins í vetur.
Var vetrardagskráin allgóð, ekki
sízt vegna þess að ráðgert var
að sýna íslenzk verk >. leikárinu;
það er nú einu sinni svo, að
mönnum leikur mikil forvitni á
að vita, hvernig þau hafa tekizt,
eins og eðlilegt er. Oftast eru þó
mótttökurnar hinir verstu, enda
hafa íslenzkir leikritahöfundar
ekki náð þeim tökum á leikhús-
inu sem nauðsynlegt er. Má þó
sennilega undanskilja Agnar
Þórðarson, því að ólíkt var Kjam
orkan meira sviðsverk en við
eigum að venjast í íslenzkum
leikritum síðustu ára, þó að hún
hafi e. t. v. ekki verið stórkost-
legar bókmenntir. En það er ann-
að mál.
Eins og gröfiu.
EITT af þeim leikritum sem
var á sýningarskrá Þjóðleik-
hússins í vetur, er eftir ungan
höfund, Jón Dan, sem getið hefir
sér prýðilegt orð fyrir smásög-
ur sínar, enda er hann smekk-
maður á mál og stíl c-g á lýrísk-
ari tón en margir hinna gall-
hörðu prósahöfunda. Hafa unn-
endur íslenzkrar leiklistar verið
talsvert forvitnir að kynnast
leikritinu sem Þjóðleikhúsið
hyggst sýna eftir hann og okk-
ur borizt fyrirspurnir um, hve
nær það verði sýnt. Fyrir nokkru
lagði Velvakandi þá spurningu
fyrir Þjóðleikhúsið, en hefir ekk-
ert svar fengið. Þar eru allir
hljóðir eins og gröfin. — Ef ég
man rétt, var gert ráð fyrir að
leikrit Jóns yrði sýrit í sl. mán-
uði, en ekki hefir orðið af því,
hvernig sem á því stendur. En
ef einhver væri svo fróður um
innanríkismál Þjóðleikhússins,
að hann gæti svarað pví, hvenær
sýna á leikritið, erum við fúsir
að birta það hér í dálkunum.
Hitt er svo annað mál að þögn-
in bendir til þess, að eitthvað sé
óhreint í pokanum. Aldrei hef-
ir verið nauðsynlegt að toga það
út úr þjóðleikhússtjóra, ef hann
hefir haft góða hluti á prjónun-
um. En nú ríkir grafarþögn við
Hverfisgötu.
Enginn verður óbarinn
biskup.
ÞETTA mál er ekki til umræðu
hér í dálkunum /egna þess
að við höfum einhverjar óve-
fengjanlegar heimildir fyrir því,
að leikrit Jóns sé gott. Það er
ekki heldur aðalatriðið. Hitt er
kjami málsins, hvort imgir ís-
lenzkir leikritahöfundar fá þær
viðtökur hjá forráðamönnum
leikhúsanna sem nauðsynlegt er,
ef unnt á að vera að ávaxta arf-
inn frá Jóhanni Sigurjónssyni og
Guðmundi Kamban. Frumskil-
yrði þess, að svo megi verða, er
það, að ungu höfundarnir fái
tækifæri til þess að koma verk-
um sínum á framfæri. Þetta
getur borið ágætan árangur, eins
og Agnar Þórðarson hefir sýnt.
Hugarfarið
EINS og nú horfir, eiga íslenzk-
ar leikbókmenntir ekki upp
á pallborðið. Okkur er kunnugt
um, að leikrit Jóns Dans hefir
legið árum saman hjá Þjóðleik-
húsráði. Og erm bólar ekki á
því. Hvers konar vinnubrögð eru
þetta eiginlega? Eru þessir háu
herrar þeirrar skoðunar, að slík
framkoma sé vænlegust til árang
urs? Halda þeir, að íslenzkar
leikbókmenntir þróist í rétta átt,
ef þetta hugarfar er látið ráða?
Við höfum dæmi þess, að annað
er látið ganga yfir þá sem e. t. v.
halda á fjöreggi íslenzkrar leik-
ritunar og hina, sem frægir eru,
þótt þeir hafi aldrei verið taldir
í hópi leikritahöfunda. Það verð-
ur enginn leikritaskáld á því
einu að háttvirt Þjóðleikhúsráð
og Þjóðleikhússtjóri lesi yfir
handritin. En það virðast Sumir
vera á annarri skoðun.
Gæti bitið'.
AÞESSU máli, eins og flestum
öðrum, eru vafalaust margar
hliðar. Sumir segja sennilega, að
Þjóðleikhúsið eigi ekki að sýna
þessi íslenzku leikrit. Þau séu
svo léleg. Þeir sem svo hugsa,
hafa enga trú á íslenzkri fram-
tíð. Og það sem verra er: Þeir
vilja engu fórna fyrir þess fram-
tíð. — Ef þetta sjónarmið verður
ofan á, er ekki um annað að
gera en stofna hér kjallaraleik-
hús, þótt sumir séu vantrúaðir á
gagnsemi þeirra. — í síðasta hefti
tímaritsins Stefnis ræða þeir Jón
Dan og Agnar Þórðarson um
efling íslenzkrar leikritunar og
er þar margt skemmtilega sagt
og athugað. Held eg, að forráða-
menn leikhúsanna hefðu gott af
að kynna sér skoðanir þeirra.
Þó að þær séu á margan hátt
ólíkar, er vafalaust hægt að
hafa gagn af þeim. Eitt er víst.
Við getum ekki unað þessari
kyrrstöðu. Það verður að gera
eitthvað. Við verðum að skapa
eitthvað sjálfir. Sú þjóð sem
lætur sér nægja erlenda menn-
ing fær hægt, en átakanlegt and-
lát. Sú þjóð sem lætur sér nægja
Sveik, Peppone, Tehúsið og önn-
ur skemmtileg myndasöfn er illa
á vegi stödd. Það er ágætt að
hafa þetta með, en þetta eru
ekki leikrit, heldur skemmtilegar
skyndimyndir. Og nú er Tengda-
móðirin tannhvassa tekin við. —
Hún er sennilega ekki hættuleg
— en hún gæti bitið illa.