Morgunblaðið - 25.05.1957, Blaðsíða 2

s
MORGVISBLAÐIÐ
Laugardagur 25. maí 1957
Bezta trygging fyrir
friði og sameiningu
Þýzkalands
NEW YORK, 24. maí. — Adenauer kanslari kom í dag flugleiðis
til New York, en til Bandaríkjanna er hann kominn til þess að
ræða við Eisenhower forseta og Dulles utanríkisráðherra um sam-
band landanna og sameiginleg vandamál þeirra.
★ ★ ★
Er Adenauer steig út úr
flugvélinni iét hann svo um
mælt við fréttamenn, að hann
mundi ræða við Eisenhower,
Dulles og aðra bandaríska
stjórnmálaforingja, öll þau
vandamál, sem eru viðkom-
andi og mikilsverð verndun
heimsfriðarins. Það er náið
samband milli þessara vanda-
mála og ákvörðunarinnar um
hina hryggilegu og óraunhæfu
skiptingu Þýzkalands, skipt-
ingu, sem skilur bróður frá
bróður, sagði kanslarinn.
Við vitum, að samstaða
okkar með vestrænum þjóð-
um er bezta tryggingin fyrir
friði og sameiningu Þýzka-
lands-
— Afvopnun
Frh. af bls. 1.
i eitt alþjóða-vopnabúr, sem
verður undir sameiginlegu eft-
irliti herveldanna.
4. Komið verði á samkomu-
lagi um gagnkvæmt eftirlit úr
lofti.
Með tilliti til fyrsta liðs mun
Bandaríkjastjórn hafa von um
það, að samkomulag náist með
henni og ráðstjórninni um að
hvort landið um sig hafi 2,5 millj.
manna undir vopnum, og Stóra-
Bretland og Frakkland 750 þús.
manns hvort. Afvopnunin á að
ná til flugvéla, kafbáta, skrið-
dreka, raketta, herskipa alls
konar, stórskotaliðs, en kjarn-
orkuvopn eru ekki meðtalin. Hins
vegar munu Bandaríkin leggja
til, að afvopnunin nái til ýmissa
tegunda raketta og flugvéla, sem
borið geta kjarnorkuvopn.
★ ★ ★
Afvopnunarnefnd SÞ átti að
koma saman í London á mánu-
dag nk., en sennilegt er talið, að
fundi þeim verði slegið á frest
um nokkurn tíma samkvæmt ósk
Bretlands, Frakklands og Kan-
ada, þar sem stjórnir þessara
ríkja vilja gefa sér betri tíma til
þess að kynna sér tillögur Banda-
ríkjamanna, sem þeim hafa bor-
izt, en þó hafa enn ekki verið
birtar opinberlega.
Auk þessara þriggja eiga
Bandaríkin og Ráðstjórnarríkin
sæti í nefndinni.
f kvöld heldur Adenauer frá
New York. Fer hann norður til
Greenwich í Connecticut til þess
að heimsækja gamlan vin. — Á
sunnudaginn flýgur hann til
Gettysburg, sveitaseturs Eisen-
howers, og ræðir einslega við for-
setann þann dag. Viðræður
þeirra halda áfram í Washing-
ton á mánudag og sennilega mun
Adenauer verða önnum kafinn
þar fram í vikuna.
„Gullöldin ofckar"
REVÝAN „Gullöldin okkar“
verður sýnd í Njarðvíkum í dag
á vegum Sjálfstæðisfélagsins
þar. Verða sýningar tvær, kl. 4
og 8 e.h. — Á eftir síðari sýn-
ingunni verður dansað.
Atmœli
Níræður er í dag Gísli Gíslason,
fyrrv. skipstjóri, Héðinshöfða,
ísafirði. í dag mun hann dvelj-
ast hjá börnum og barnabörnum
að Sörlaskjóli 72 hér í bæ.
Amhassodorar
heímsækja
Dulles
WASHINGTON, 24. maí: — Am-
bassadorar ellefu Arabaríkja í
Bandaríkjunum fóru í dag til
fundar við Dulles utanríkisráð-
herra til þess að ræða við hann
um ýmis vandamál, sem nú
steðja að Arabaríkjunum og
þá aðallega Palestínu- og Alsír-
málin. Þetta voru ambassadorar
Libanons, Sýrlands, Egyptalands,
Tunis, Marokkos, Iraks, Sudans,
Saudi-Arabiu, Jórdaníu og Ly-
biu. Formælandi þeirra var sýr-
lenzki ambassadorinn, Farid Zei-
neddine, og s&ýrði hann blaða-
mönnum svo frá að fundinum
loknum, að hann gæti að svo
komnu máli ekkert sagt um af-
stöðu Dullesar, en hins vegar von
aði hann, að bandaríska stjórnin
léti innan skamms í ljós álit sitt
á málum þessum og gerði sitt til
þess að leysa vandann.
Stjórnarliðið gat ekki nefnt eitt
einnsto dæmi nm misnotknn
Sjóifstæðismanna á voldi sínu
í bönkunum
IGÆR afgreiddi Neðri deild frumvarp ríkisstjórnarinnar nm
Landsbanka íslands og Útvegsbanka íslands. Talsverðar um-
íæður urðu um málið. Jóhann Hafstein skoraði á þingmenn stjórn-
arliðsins að nefna þótt ekki væri nema eitt einasta dæmi um
það, að Sjálfstæðismenn hefðu misnotað vald sitt innan bank-
anna. En enginn treysti sér til þess.
Skúli Guðmundsson fylgdi báð-
xim frumvörpunum úr hlaði af
hálfu meirihluta fjárhagsnefndar.
En af hálfu minnihlutans hafði
Jóhann Hafstein framsögu fyrir
Landsbankafrv., en Jónas Rafnar
Útvegsbankafrv. Skúli lét þess
getið, að Einar Olgeirsson hefði
haft sérstöðu í nefndinni um seðla
bankann.
Jóhann Hafstein kvað megin-
ástæðxma fyrir flutningi þessara
frv. hafa komið fram við þessar
umræður. Hún væri sú ein að
koma stuðningsmönnum stjórnar-
innar að í bönkunum. Þá ræddi
hann hvernig stjórn bankanna
væri háttað. Hann kvað ráðherra
hafa verið spurðan að því á hvern
hátt Sjálfstæðismenn hefðu mis-
beitt valdi sínu, en hann hefði
ekki svarað því einu orði. Benti
Jóhann síðan á það hættulega
fordæmi, sem skapað væri með
þessu. Spurði hann síðan hve
langt væri þar til kæmi að öðr-
um embættismönnum, að þeir
yrðu að víkja úr stöðum sínum
vegna þess að þeir að-
hylltust ekki sömu stjórnmála-
skoðanir og stjórnin á hverjum
tíma, svo sem vegamálastjóri,
útvarpsstjóri o. fl. svo dæmi væru
nefnd. Kvað hann þó enn þýðing-
armeira að yfirstjórn peninga-
stofnananna væri örugg vegna
þess að á því byggðist traust
manna á þeim bæði út á við og
inn á við.
Þá gerði Jóhann Hafstein óhróð
ur blaða stjórnarliðsins um Sjálf-
stæðisflokkinn í sambandi við
bankamálin að umtalsefni. Vitn-
aði han til ummæla allra þriggja
stjórnarblaðanna, þar sem nefnd
er misbeiting valds Sjálfstæðis-
flokksins í bönkunum sér og gæð-
ingum sínum til pólitísks fram-
dráttar. Skoraði hann á þing-
menn að nefna þó ekki væri
nema eitt einasta dæmi um að
Sjálfstæðismenn hefðu misnotað
vald sitt í pólitískum tilgangi.
Vék Jóhann síðan að þessum frv.
og undirbúningi þeirra. Kvað
hann það hafa verið eitt af stór-
málunum á kosningastefnuskrá
stjórnarflokkanna að endurskoða
þyrfti bankalöggjöfina. Frv. væru
þó fyrst lögð fram nú í þinglok,
þegar stjórnin hefði setið að
völdum í 9 mánuði. Þetta hefði
kannske verið skiljanlegt ef hér
hefði verið um vandaðan xmdir-
búning bankalöggjafar að ræða,
hins vegar væri því ekki að
heilsa. Allur tíminn hefði farið
í það að koma á samkomulagi
um það hverjir hlytu einstakar
stöður og þegar loks hefði verið
búið að semja um það þá hefði
ekki staðið á því að semja þessi
frv., sem ekkert væru annað en
rammi utan um nýjar manna-
ráðningar.
Björn Ólafsson gerði hina einu
raunhæfu breytingu, sérstjórn
seðlabankans, að nokkru um-
talsefni. Athuganir hefðu far-
ið fram á því að stofna
sérstakan seðlabanka 1951, en
þær hefðu strandað á samþykki
Framsóknarmanna. Björn kvað
seðlabanka vera nauðsynlegan
til þess að vaka yfir efnahags-
legu jafnvægi í þjóðfélaginu.
Fyrir gæti komið að heilbrigð
fjármálastefna færi ekki saman
við fjármálastefnu ríkisstjórnar
á hverjum tíma. Þá ætti þjóð-
bankinn að vera sá klettur í haf-
inu, sem stæði af sér öldurót
stjórnmálanna.
Björn Ólafsson taldi að sú
stefna, sem hér væri upp tekin
myndi leiða til þess að peninga-
stofnanir landsins yrðu um of
háðar hinu pólitíska valdi.
Einar Olgeirsson gerði grein
fyrir stefnu sinni í sambandi við
stofnun seðlabanka. Kvað hann
það skoðun sína að hann ætti
algerlega að vera aðskilinn frá
viðskiptabönkunxxm og þeim óháð
ur, en að hann ætti aftxir á móti
að fylgja út í æsar stjórnarstefn-
unni á hverjum tíma og var hann
að því leyti á annarri skoðxm en
Björn Ólafsson. Kvað hann þetta
nú hafa þokazt í rétta átt, þótt
ekki hefði náðst fullkominn að-
skilnaður.
Benedikt Gröndal stóð upp og
kvaðst mundu nefna eitt dæmi
að ósk Jóhanns Hafstein. Hann
sagði sveitafélög hafa lán frá
bönkunum, sem næmu 112,6 millj.
kr. Af því hefði 3. stærsta bæjar-
félag landsins, Hafnarfjörðxir
ekki nema 0,3 millj. kr. lán. Þetta
kvað hann sýna glögglega hvern-
ig Sjálfstæðismenn misnotuðu
aðstöðu sína í bönkunxxm.
Jóhann Hafstein kvað það
gleðja sig að eitt dæmi hefði
komið fram. En hann sagði, að
það hefði ekki sýnt á neinn hátt
misbeitingu hins pólitíska valds
Sjálfstæðismanna í bönkunum.
Hann spurði Benedikt Gröndal
hvenær Hafnarfjarðarkaupstaður
hefði beðið um lán í viðskipta-
banka sínum og fengið þar synj-
un vegna meirihliita Sjálfstæðis-
manna í bankastjórninni. Hann
kvaðst geta svarað honum um
leið. Slíkt hefði aldrei skeð. Enn
fremur spurði Jóhann hvort líta
ætti á það sem pólitíska mis-
beitingu bankavaldsins ef Hafn-
arfjörður hefði aldrei beðið xxm
lán og aldrei skuldað neinum
neitt. Það stæði enn óhaggað að
stjórnarliðar hefðu ekki haft
manndóm eða drenglund til þess
að nefna eitt einasta dæmi um
misbeitingu pólitísks valds í
bönkunum. Eina dæmið, sem átt
hefði að sanna eitthvað í þessa
átt, sannaði ekkert og væri þvi
mjög kærkomið fyrir Sjálfstæðis-
menn að þessi misheppnaða til-
raun hefði verið gerð.
Uppeldismdlaþiagið kaldið
ó Akoieyrí í júní
Nýja námsskráin aðalmál þingsins
TAAGANA 12.—15. júní verður haldið á Akureyri uppeldismála-
” þing kennara í barna- og framhaldsskólum. Aðalmál þings-
íns verður ný námsskrá fyrir skólana, en hún er nú í smíðum
og fjallar nefnd um málið undir forsæti fræðslumálastjóra. Þá
verða ýmis erindi um uppeldis- og skólamál fiutt á þinginu af
kunnum skólamönnum. 1 sambandi við þingið hefir bandaríska
upplýsingaþjónustan boðið að koma upp námsbókasýningu og
verður hún á Akureyri meðan þingið stendur.
ÞaB er á valdi Rússa, hvort sam
komulag nœst um afvopnum
BONN, 24. maí. — V-þýzka stjórnin hefur sent ráðstjóminni orð-
sendingu þess efnis, að ráðstjórnin geti komið í veg fvrir
alheimskapphlaup um framleiðslu kjamorkusprengna með því að
breyta xun afstöðu í afvopnunarmálanefndinni. Er þetta svar vest-
ur-þýzku stjórnarinnar við orðsendingu Rússa til hennar um það,
að afleiðingin af því, að Vesturveldin fengu herstöðvar í Vestur-
Þýzkalandi og hefðu þar undir höndum kjarnorkuvopn, gæti orðið
sú, að Þýzkalandi yrði einn góðan veðurdag breytt í einn allsherjar-
kirkjugarð.
Segir og í orðsendingunni
til Rússa, að sérhver ábyrg
ríkisstjórn verði að taka til al-
variegrar athugunar hvort
ekki beri að styrkja landvarn-
irnar með nýjustu og fullkomn
ustu vopnum, ef viðræðurnar
í afvopnunarnefndinni drag-
ast enn á langinn eða þeim
verður slitið án þess að nokk-
ur árangur hafði náðst.
Ef viðræðurnar verða árang-
urslausar mun V-Þýzkaland, í
samráði við bandamenn sína,
nota rétt sinn til þess að tryggja
öryggi sitt, eins og öll fullvalda
ríki, segir og í orðsendingunni.
Þá er skorað á Rússa að sýna nú
einu sinni vilja í verki til þess að
samkomulag náist um allsherjar-
afvopnun.
Þjóðverja muni leiða til hat-
ramms vígbúnaðarkapphlaups
frekar en orðið er. V-Þýzkaland
hafi ekki gert neins konar tii-
raunir með kjarnorkuvopn — og
Rússar geti ekki bent á neitt sem
styður fullyrðingar þeirra um
það, að landið verði á næstunni
allsherjar vopnabúr.
Góð síldveiði
AKRRANESI, 24. maí. — Rek-
netjabátar héðan voru úti í nótt
og fengu afbragðsveiði, alls um
650 tunnur, eða til jafnaðar 130
tunnur á bát. Aflahæstir voru
Keilir með 173 tunnur og Sigur-
fari með 155 tunnur. Sjö rek-
netjabátar fóni út í dag þrátt
MERK ERINDI FLUTT
Uppeldismálaþing er haldið
annað hvort ár. Hafa hingað til
verið haldin 10 uppeldismála-
þing á vegum Sambands ís-
lenzkra barnakennara, en þrjú í
samvinnu við Landssamband
framhaldsskólakennara. Á mót-
um þessum eru kennslumál og
ýmsir þættir þeirra ræddir og
hefir móðurmálið verið þar tvisv-
ar til umræðu.
Gert er ráð fyrir að tillögur
um hina nýju námsskrá verði
tilbúnar í haust og mun þingið
væntanlega ræða þær ýtarlega.
Þá verður og rætt um námsbæk-
ur skólanna, en 1955 voru sam-
þykkt lög þess efnis að Ríkisút-
gáfa námsbóka skyldi einnig
gefa út bækur fyrir tvö fyrstu
ár gagnfræðastigsins, þar til
skyldunámi lýkur. Eru fyrstu
bækurnar væntanlegar í haust.
Á þinginu munu þeir Jóhann
Frímann skólastjóri, dr. Matt-
hías Jónasson, Snorri Sigfússon
og Stefán Jónsson námsstjóri
flytja erindi. Auk þess mxm
Jónas B. Jónsson fræðslustjóri
Rvíkxxr flytja þar fyrirlestur
um menntamál. Skólasýning
barna verður í Barnaskóla Ak-
ureyrar á meðan á fundinum
stendur, þar sem sýnd verður
vinna þeirra.
OPIN ÖLLUM KENNURUM
Sérstök ástæða er til þess að
vekja athygli á því að uppeldis-
málaþing eru öllum kennurum
opin. Þau eru ekki fulltrúaþing
og eru því allir kennarar sem því
geta við komið hvattir til þess að
sækja þingið. Nær það yfir
kennslustigin tvö, barna- og gagn
fræðastigið. Gengizt verður fyrir
hópferð kennara héðan úr bæn-
um og nálægum byggðarlögum
norður á þingið og væri æskilegt
að þeir sem á ferðina hyggja láti
vita um það sem allra fyrst.
Formaður SlB er Gunnar Guð-
mxmdsson yfirkennari í Laugar-
nesskólanum og formaður Lands
sambands framhaldsskólakenn-
ara er Helgi Þorláksson, yfir-
kennari í Gagnfræðaskóla Aust-
urbæjar.
★ ★ ★
Að lokum er því algerlega
vísað á bug. að stefna Vestur-' fyrir rigningu og storm. — O.