Morgunblaðið - 26.06.1957, Síða 8

8
MORGVNBLAM*
Miðvfkudagur 2B. júní 1957

Arvakur, Reykjavík
Sigfús Jónssun.
Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Ami Óla, sími 3045.
Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðalstraeti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
Útg.: H.f.
Framkvæmdastjóri:
Aðalritstjórar:
Lesbók:
Auglýsingar:
Tætingsliðið
hefur upp gumlun söng
í BYRJUN næsta árs eiga að fara
fram kosningar til bæjar- og
sveitastjórna í öllum kaupstöðum
og kauptúnum landsins. Er und-
irbúnings þessara kosninga þeg-
ac tekið að gæta í málgögnum
minnihlutaflokkanna hér í
Reykjavík. Tætingsliðið hefur
þegar upphafið sinn gamla söng
wm það, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi stjórnað Reykjavík illa,
vanrækt nauðsynlegustu fram-
kvæmdir og umbætur, en lagt
drápsklyfjar á borgarana.
Þessi sónn hefur hljómað frá
kommúnistum, Alþýðuflokks-
mönnum og Framsóknarmönnum
sL 20—30 ár fyrir hverjar bæj-
arstjómarkosningar. En hann
hefur ekki haft nein áhrif. Al-
menningur í Reykjavík hefur
dæmt Sjálfstæðismenn af verk-
um þeirra, en ekki eftir sleggju-
dómum og fúkyrðum andstæð'
inga þeirra.
Verkin sýna merkin
Og verkin sýna merkin. Hvergi
á íslandi hafa framfarir orðið
jafn miklar og í Reykjavík.
Hvergi á landinu hefur meira ver
ið gert til þess að bæta aðstöðu
fólksins í lífsbaráttunni og skapa
því skilyrði menningarlífs.
Þetta sannast einna gleggst á
fólksfjölda Reykjavíkur. Árið
1920 eru íbúar Reykjavíkur sam-
tals 17,450, eða tæp 18,5%, af
heildaríbúatölu landsins. Árið
1930 eru íbúar í Reykjavík orðnir
rúmlega 28.000 og 25,5% af allri
þjóðinni.
í dag eru íbúar Reykjavíkur
um 67 þúsund, eða um það bil
42% þjóðarinnar. Þessi gífurlegi
vöxtur Reykjavíkur og aðstreymi
fólks alls staðar frá af landinu
til höfuðborgarinnar hefur í senn
vaidið Reykjavík sjálfri og þjóð-
inni í heild ýmiss konar erfið-
leikum.
Virkjun vatnsaflsins
Sjálfstæðismenn í bæjarstjórn
Reykjavíkur hafa haft forystu
um uppbyggingu höfuðborgarinn
Þeir hafa barizt fyrir og fram
kvæmt raunsæja framfarastefnu
og lagt þar með grundvöll að góð-
Utn..lífsskilyrðum fyrir íbúa hinn-
ar ört vaxandi borgar.
Bygging hafnarinnar og sköp-
aðstöðu til stórútgerðar, lagði
grundvöllinn að uppgangi Reykja
víkur. t skjóli sjávarútvegs og sjó
sóknar óx síðan upp þróttmikill
iðnaður og innlend verzlun.
Eitt af fyrstu framfaramálun-
um, sem Sjálfstæðismenn hrundu
í framkvæmd, var beizlun vatns-
•rkunnar til framleiðslu raf-
magns fyrir höfuðborgina. Fyrst
voru Elliðaárnar virkjaðar og
síðan Sogið. Reyfejavík tók for-
ystuna um raforkuframkvæmdir
1 landinu. En þær framkvæmdir
kostuðu mikla baráttu. Fram-
sóknarflokkurinn, sem þá fór
með ríkisstjórn á íslandi snerist
hart gegn tillögum Sálfstæðis-
manna um fyrstu virkjun Sogs-
hut. Til þess að koma í veg fyrir
bana rauf Framsóknarflokkurinn
Alþingi árið 1931 og kallaði til-
lögurnar um hina fyrstu Sogs-
virkjun „samsæri andstæðinga
Framsóknarflokksins“H
Hagnýting iarðhitans
Hagnýting jarðhitans er annað
merkasta málið, sem Sjálfstæðis
menn í bæjarstjórn Reykjavíkur
hafa beitt sér fyrir. Frá aldaöðli
höfðu hvítir gúfustrókar stigið
upp frá hverum og laugum lands-
ins. En þessi náttúruauðæfi höfðu
að mestu verið ónotuð.
Sjálfstæðismenn hófust handa
um hagnýtingu þeirra. Víð-
tækar rannsóknir voru hafnar
til undirbúnings Hitaveitu I
Reykjavík. Með henni var
stefnt að því að hita höfuð-
borgina upp með heitu vatni
úr iðrum jarðar.
Þessari glæsilegu hugsjón var
hrundið í framkvæmd á tiltölu-
lega skömmum tíma, þrátt fyrir
erfiðleika af völdum síðari heims
styrjaldarinnar og andstöðu af
hálfu stjórnmálaandstæðinga í
stjórn landsins.
Reykjavík hefur þannig haft
forystu um hagnýtingu jarðhit-
ans í almennings þágu. Síðan
hafa fleiri kaupstaðir og kauptún
byggt hitaveitu. Og alls staðar
gerðist sama sagan: Jarðhitinn
skapar glæsileg lífsþægindi og
margvíslegt hagræði fyrir fólkið.
Það sýnir framsýni Sjálfstæðis
manna í bæjarstjórn Reykjavík-
ur að bæði á sviði raforku- og
hitaveitumála hafa þeir verið
brautryðj endur. Og þeir halda
stöðugt áfram að beita sér fyrir
meiri og betri hagnýtingu vatns-
afls og jarðhita.
UTAN UR HEIMI

Myndin sýnir tvær skötur í loftinu í einu nátæfrt Aeapulco á Mexíkó-ströndinni. Young náði mynd-
um þar sem 4 skötur sáust „fljúgandi“ í einu.
ShöL
ur. óem
^ljúcja a j Lœti
u
I
höfunum kringum ís-
land eru aðeins til þrjár tegundir
af skötu: náskata, tindabikkja og
venjuleg stórskata. Allt eru þetta
tiltölulega meinlausir fiskar og
fádæma lostætir að dómi sumra.
í suðlægari höfum eru skötugerð-
ir fleiri og margbreyttari. Þar er
t.d. til skata með eitursporði, sem
veitir sundmönnum stundum
skráveifur.
V„
Heilbrigðis- og skólarnál
í heilbrigðis- og skólamálum
hefur bæjarstjórn Reykjavíkur
einnig haldið uppi stórfram-
kvæmdum á undanförnum árum.
Hinn öri vöxtur bæjarins krefst
stöðugs aukins skólahúsrýmis.
Það er Reykjavíkurbæ til hins
mesta sóma, hve myndarlega
hann hefur séð fyrir þörfum æsk-
unnar í þessum efnum. Hér hafa
risið glæsilegir skólar, sem
standa jafnfætis beztu skólastofn-) tilburðum.
unum í nálægum menningarlönd
um. Þar á æska höfuðborgarinn-
ar kost heilsusamlegrar og
þroskavænlegrar skólagöngu. Á-
herzla er einnig lögð á að skóla-
æska Reykjavíkur eigi kost á að
iðka hollar íþróttir við sitt hæfi,
þannig að heilbrigð sál búi í
hraustum líkama.Framkvæmdum
við nýtt og glæsilegt íþóttasvæði
ið tölum um stór-
skötu hér norður frá, en okkar
stórskata er ekki mikið meira en
síld í samanburði við skötu eina
heljarmikla, sem syndir um suð-
urhófin og svelgir heilar torfur
af krabbadýrum sér til næringar.
Þessi skata vegur oft meira en
tonn og hún hefur afl til að
hvolfa heilum báti, þegar á hana
er ráðizt, en hins vegar er hún
svo gæf, að til þess eru engin
dæmi, að hún hafi ráðizt á menn.
A essi skötutegund er
stundum nefnd „djöflafiskur", en
hún þykir eiga betra heiti skilið.
Ekki alls fyrir löngu var Banda-
ríkjamaður nokkur, Henry Young
að nafni, í sumarleyfi í Mexíkó
og varð þá vitni að því, hvernig
nokkrar skötur tóku að fljúga
hátt í loft upp með ýmislegum
um slíkt háttalag all undarlegt,
ekki sízt þar sem honum var
kunnugt um, að „djöflafiskurinn"
er sérdeilis friðsöm skata.
A oung tók myndir af
loftköstum skötunnar og sýndi
sérfræðingum. Hafa þeir komið
fram með alls konar skýringar á
þessu dularfulla fyrirbrigði. Einn
stakk upp á því, að sköturnar
hefðu verið að flýja einhvern ó-

vin sinn neðan sjávar, en þá
bentu aðrir á, að „djöflafiskur-
inn“ ætti svo til enga óvini í haf-
inu. Þá kom sú skýring, að lík-
lega hefðu þessar stökkvandi
skötur verið að reyna að hrista
af sér sælús. Ekki þykir sú skýr-
ing ýkja sennileg.
Allt virðist benda til þess, að
einfaldasta skýringin á málinu
sé langbezt: sköturnar stukku í
loft upp af einskærri kæti yfir
því að vera til.
Ein af hinum stökkvandi skötum „lendir" eftir loftköstin. Þessar
Þótti honum að von- skötur hafa rúmlega 3 metra langa brjóstugga.
KVIKMYKPIR
RAUÐHÆRÐAR SYSTUR —
HVER MYRTI VICKY LYNN?
BÁÐAR þessar myndir eru amer-
ískar og fjalla um glæpi, hvor
hefir undanfarin ár verið haldið með sínum hætti — Rauðhærðar
systur, sem sýnd er í Gamla Bíói
litkvikmynd í Superseope og
segir frá harðsnúnum bófaflokki,
sem bak við tjöldin ræður lögum
og lofum í Bay City á Kyrrahafs-
strönd Bandaríkjanna. Kosningar
í borginni standa fyrir dyrum og
áfram af dugnaði og fyrirhyggju.
Nýjasta framkvæmd Reykja- er
víkurbæjar í hailbrigðismálum
er Heilsuverndarstöðin, sem þeg-
ar er orðin ein vinsælasta heil-
brigðisstofnun landsins.
Hér hefur aðeins verið
minnzt á örfá hinna miklu um
bótamála, sem Sjálfstæðis-
menn í Reykjavík hafa haft
forystu um á síðustiu árurrr.
Söngur tætingsliðsins mun
engu breyta nú frekar en áð-
ur. Fólkið dæmir Sjálfstæðis-
menn af verkum þeirra og
þeim dómi þurfa þeir ekki að
kvíða.
útlit er fyrir að menn komist þar
til valda, sem bófaflokkurinn
hefur ekki í vasanum. — Sol
Caspar, foringi bófanna, tekur
því til sinna ráða, sem gefizt hafa
honum bezt hingað til, — að út-
rýma þeim, sem fremstir standa
í flokki andstæðinga hans. —
Hefjast nú mikil átök og mann-
dráp, sem Sol Caspar og menn
I hans standa að, en á milli hinna
tveggja flokka stendur einkalög-
reglumaðurinn Ben Grace, ófyr-
irleitinn nánungi, er leikur tveim
skjöldum. — Tvær rauðhærðar
systur, báðar glæsilegar, en hin
yngri haldin stelsýki, koma
þarna mjög við sögu og ráða þar
auðvitað úrslitum eins og konur
gjarnan gera og þá ekki sízt í
amerískum glæpakvikmyndum.
Mynd þessi er mjög spennandi
og vel leikin. — John Payne leik-
ur aðalhlutverkið, Ben Grace, en
yr.gri systurina, Dorothy Lyons,
leikur Arlene Dahl. Er hún glæsi-
leg kona og leikur hennar prýðis-
góður. Systur hennar June, leik-
ur Rhonda Fleming og fer mjög
vel með hlutverk sitt og Ted de
Corsia er ágæt týpa í hlutverki
erkibófans Sol Caspars.
„Hvcr myrti Vicky I„ynn?“ er
sýnd í Nýja Bíói. — Mynd þessi
cr að mörgu leyti prýðilega gerð
og ágætlega leikin. — Eins og
titillinn ber með sér, fjallar
myndin um morð á ungri leik-
konu og harðvítuga baráttu lög-
reglunnar í New York við að
fir.na morðingjann. Veltur í þvi
efni á ýmsu og er vel séð fyrir þvi
að grunur falli á sem flesta, enda
eru áhorfendur í vafa um morð-
ingjann fram á síðustu stundu.
— Og sé hér um raunsanna lýs-
ingu á amerískum sakamálarann-
sóknum að ræða, þá hlýtur mað-
ur að álykta að sú hlið á réttar-
farinu í landi þar sé ekki upp á
marga fiska. Ego.
AKRANESI, 24. júní — Sunnu-
daginn 23. þ. m. fór fram sund-
keppni í hreppslaug UMF íslend-
ings og UMF Reykdæla. íslend-
ingur sigraði með 31 stigi gegn
19 stigum. —Oddur.