Morgunblaðið - 20.07.1957, Blaðsíða 8

8
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 20. júlí 1957

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjami Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
ÞJÖÐARHEILL KREFST SÁTTA
flaaimN úr heimT
Macmillan vantar smiði, en ekki er
hœgt um vik, þegar nefndirnar
eru annars vegar
IINN heyrir almenningur
I lítið hvað líður lausn
farmannadeilunnar. Eft-
ir að sáttatillagan var
felld á dögunum fyrir rúmri viku
með svo til samhljóða atkvæð-
um aðila, mun ríkisstjórnin þó
eitthvað hafa þreifað fyrir sér
hjá aðilum. Hvort Lúðvík Jósefs-
son hefur með því þótzt vera að
efna orðagjálfur sitt um, að 2
nýjar tillögur mundu koma, ef
hin fyrsta yrði felld, skal ósagt
látið. Þessar fyrirþreifingar sýn-
ast a. m. k. ekki enn hafa borið
neinn árangur.
Ríkisstjórninni til lofs má þó
segja, að þessa síðustu daga mun
hún hafa gefið sér tíma til fund-
arhalda um málið, enda hafði
verkfallið þá staðið nokkuð á
fimmtu viku. Áður höfðu ráð-
herrarnir lengst af verið úti um
hvippinn og hvappinn. Forsætis-
ráðherrann við laxveiðar, tveir
ráðherranna þ. á. m. félagsmála-
ráðherra, vikum saman erlendis
og Eysteinn Jónsson austur í kjör
dæmi sínu að róa undan Lúðvík
Jósefssyni, meðan hann þóttist
vera að leysa verkfallið hér.
EINS og margoft hefur kom-
ið fram í stjórnarblöðun-
um virðist ferðalag „Varð
ar“ fyrir nokkru austur í
sýslur hafa mjög farið í taugarn-
ar á þeim. Hefur hvert blaðið á
fætur öðru skrifað greinar um
þessa ferð og vakið á henni at-
hygli, enda var hún vel þess verð,
með því að hún var mjög vel
heppnuð í alla staði. Tíminn lét
ekki sitt eftir liggja og birti á
þriðjudaginn var aðra forystu-
grein sina um Varðarferðina.
Blaðið reyndi í því sambandi að
tengja þessa ferð við alveg ó-
skyld mál og var þar vikið að
breytingartillögum þeim, sem
Sjálfstæðismenn báru fram á síð-
asta Alþingi við frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um húsnæðismál. í
forystugrein Tímans er Sjálf-
stæðismönnum álasað fyrir að
hafa lagzt á móti skyldusparn-
aði unglinga og með því ætlað
að kippa fótunum undan fjár-
öflunum til íbúðalána.
Hið rétta er, að Sjálfstæðis-
menn töldu ákvæðin um skyldu-
sparnað í frumvarpi ríkisstjórn-
arinnar ekki vænleg til að hafa
mikla þýðjngu fyrir útvegun fjár
til íbúðalána. Þeir lögðu hins
vegar til að koma á fót frjálsum
sámningsbundnum sparnaði til
slíkra lána. Slík leið er eðlilegri
en lögþvingunarleiðin auk þess
sem hún á að vera líklegri til
árangurs. Hin frjálsa fjáröflun-
arleið þótti engin goðgá hjá
Framsóknarmönnum, áður en
gengið var í vist með kommún-
istum, enda var gert ráð fyrir
slíkri leið í húsnæðislögunum
frá 1955, þótt ekki yrði af fram-
kvæmdum.
Þá er gert að árásarefni í grein
Tímans, að Sjálfstæðismenn lögðu
til, að hin samningsbundnu spari-
innlán yrðu undanþegin tekju-
skatti og útsvari, allt að 5 þús.
Æskilegt væri, að hinn ný-
vaknaði áhugi stjórnarinnar
kæmi af því, að hún hafi nú sann-
færzt um, að þjóðarvoði er á
ferðum, ef ekki er aðgert. Aðra
skýringu má raunar lesa í Þjóð-
viljanum í gær. Þar segir, að því
sé nú hvíslað „að hverjum sem
hlusta vill: Ríkisstjórnin verður
felld með farmannaverkfallinu“.
Þjóðviljinn heldur, að það sé
SjálfstæðiSflokkurinn, er „láti
hvísla“ þessu. Því fer fjarri. Hitt
mun sanni nær, að það séu raddir
eigin ótta, sem stjórnarliðar
heyra nú í eyrum sínum.
Hvort sem það er af umhyggju
fyrir alþjóðarhag eða ótta við al-
menna fordæmingu, eru stjórn-
arliðar farnir að skilja, að að-
gerðarleysið og tvísöglisfálm
Lúðvíks Jósefssonar tjáir ekki
lengur. Fávizkuhjal um „pólitískt
verkfali", þegar heilar stéttir
standa betur saman en nokkru
sinni áður, stoðar og lítt.
Ábyrgir aðilar verða að gera
sér grein fyrir í hverju vandinn
raunverulega liggur og koma á
þeim sáttum, sem þjóðarheill
krefst.
kr. á ári. Er greinilegt að höf-
undur er næsta ófróður um þessi
efni eða hirðir lítt um sína eigin
menn. Þessi ákvæði um skatt-
undanþáguna voru alveg sams
konar og ríkisstjórnin lagði til
í sínum tillögum um sparnað til
íbúðabygginga og var samþykkt
af liði stjórnarinnar á Alþingi.
Hefur öllum nema greinarhöf-
undi Tímans þótt eðlilegt að
reyna meðal annars þessa leið,
til þess að örva fjáröflun til
íbúðarlána.
Enn segir í pistli Tímans eft-
irfarandi: „Úti um sveitir vakti
það þó mesta athygli í tillögum
þessum, að Sjálfstæðismenn
heimtuðu að allt það fé, sem inn
kæmi skyldi „ganga til kaupa á
A-bankavaxtabréfum hins al-
menna veðlánakerfis". En með
þessu ætluðu Sjálfstæðisforingj-
arnir að sniðganga veðdeild Bún-
aðarbankans og skáka sveitaæsk-
unni úr málinu". Hér slær enn
alvarlega út í fyrir höfundi. Veð-
deild Búnaðarbankans er ekki
verr sett eftir því sem meira er
keypt af A-bankavaxtabréfum,
heldur þvert á móti. f 7. gr. hinna
nýju húsnæðislaga er sams konar
ákvæði og var í lögunum frá
1955 um heimild til ríkisstjórn-
arinnar til að lána byggingarsjóði
Búnaðarbankans í A-lánum.
Sveitaæskan hefði því vissulega
verið betur sett með auknu fé til
byggingarsjóðsins eftir þeim leið-
um, sem Sjálfstæðismenn lögðu
til heldur en með lögþvingunum
þeim, sem nú á að beita hana.
Úti um sveitir skilja menn jafn
einfalda hluti sem þessa.
Eftir lestur þessa leiðara Tím-
ans verður enginn nokkurs vís-
ari um sambandið milli Varðar-
fararinnar og íbúðarlána. Sú gáta
er óleyst. Aftur á móti hafa menn
enn fengið eitt dæmi um óvand-
aðan málflutning Framsóknar.
BREZKA stjórnin tilkynnti í
fyrri viku, að ekki væri allt með
felldu í Downing Street. Aðset-
ur brezka forsætisráðherrans er,
sem kunnugt er, í Downing
Street 10 — og þegar Bretar ræða
um Downing Street, vita allir við
hvað er átt. Ef til vill dettur ykk-
ur fyrst í hug, að Macmillan og
kona hans hafi orðið vör við
drauga í húsakynnum sínum, en
svo er þó ekki. Það, sem við er
átt í tilkynningu stjórnarinnar,
er, að þetta ákveðna hús við
Downing Street er nú orðið mjög
úr sér gengið. Vart hefur orðið
við mikinn fúa og fleiri hrörn-
unarmerki.
Ekki fyrr en bað hrynur
Húseign brezku stjórnarinnar
við Downing Street er ekki ein-
ungis íbúð forsætisráðherrans.
Þetta er þriggja íbúða húsasam-
stæða, sem ber númerin 10, 11
og 12. Forsætisráðherrann býr,
sem fyrr segir, í íbúð númer 10,
fjármálaráðherrann býr í íbúð
númer 11, en í númer 12 hefur
stjórnin skrifstofu.
Húsasamstæðan er byggð árið
1686 og er því komin til ára
sinna. Enda þótt oft hafi gengið
mikið á í London á styrjaldar-
tímunum, þegar Þjóðverjar héldu
uppi hvað mestum loftárásum á
borgina, flutti Churchill aldrei
úr Downing Street 10 — og þó
hrykkti stundum í hverjum rafti.
Þess vegna er ekki gert ráð fyrir
því, að Macmillan flýji húsið að
svo stöddu. Ekki fyrr en það
hrynur þá yfir hann, — segja
Bretar.
Sama sagan vestra
Þannig var það líka með Hvíta
húsið. Það var endurbyggt árið
1817 eftir að það brann 1814.
Þegar Truman forseti sat í því,
var það orðið mjög varhugavert
til íbúðar. Sumir sögðu, að for-
setinn hefði mátt búast við að
þakið félli niður á hverri stundu.
En hvort tveggja var, að Tru-
man var hinn mesti kappi og eng-
in hætta var á loftárásum 1
Washington. Hann sat sem fast-
ast — og húsið var endurbyggt
og treyst til muna árið 1952.
Nefnd kemur til
skjalanna
En við skulum víkja aftur að
Downing Street og Macmillan,
sem nú vill fyrir hvern mun fara
að láta gera við húsið. En eins og
við vitum er formfestan og hefð-
in mikil í brezku stjórnmálalífi.
Á ákveðnum sviðum gengur þar
allt sinn vana, hæga, gamla gang
— og einmitt þess vegna gat
Macmillan ekki farið í símann og
hringt til smiðsins í næstu götu
og beðið hann að koma á morgun
og dytta að húsinu. Nei. Stjórn-
in ákvað að koma á laggirnar
nefnd, sem skyldi sjá um fram-
kvæmd málsins. Og þetta var
ekki nefnd húsasmiða eða kunn-
áttumanna í viðfangsefninu, því
að formaður nefndarinnar er
jarlinn af Crawford og aðrir
nefndarmenn eru af svipuðum
stigum, menn, sem ekki geta rek-
ið nagla í spýtu. En hvað um það.
Nefndin er tekin til starfa og
farin að blaða í gömlum skjölum
að sið allra góðra nefnda. Að
því loknu mun nefndin senni-
lega skipa aðra nefnd til þess að
fjalla betur um málið, en Mac-
millan og kona hans bíða í
óþreyju eftir smiðunum.
Byggingameistarinn
Downing
Sem áður segir var Downing
Street 10 byggt árið 1686 af
manni, sem Sir George Downing
nefndist. í þá tíð var húsið eitt
hið reisulegasta í London og gat-
an var nefnd eftir byggingameist-
aranum. Downing er sagður hafa
verið hinn hvimleiðasti maður,
undirförull og svikull, en slyng-
ur að koma ár sinni fyrir borð.
Hann var handgenginn bæði
Cromwell og Charles II. og segja
menn, að það eitt beri vott um
það hvern mann Downing hafði
að geyma.
Molotov hló
f Downing Street 10 hafa marg-
ir frægir menn búið á hátindi
frægðar sinnar. Pitt, Gladstone,
Disraeli, Asquith og Churchill
svo að nokkrir séu nefndir. Þar
hafa flestir af fremstu stjórn-
málamönnum sinna tíma setið f
góðum fagnaði með forsætisráð-
herranum — og þar hefur oft
verið skálað fyrir drottningu eða
konungi. Þar hefur verið fjallað
um mörg mikilvæg málefni og
örlagaríkar ákvarðanir teknar.
Sagt er, að einu sinni hafi Molo-
tov sézt hlæja af hjartans lyst
— og það var innan fjögurra
veggja Downing Street 10, er
hann gegndi utanríkisráðherra-
embætti.
Margir hafa saknað
Downing Street 10
En forsætisráðherrabústaður-
inn hefur ekki alltaf verið vett-
vangur gleði og glaums í sam-
fundum tiginna og gáfaðra
manna. Sólin hefur ekki alltaf
brosað við brezku þjóðinni og á
örlagatímum hefur bústaður for-
sætisráðherrans jafnan verið
þrunginn þeim anda, sem samein-
að hefur brezku þjóðina í raun-
um. Margir hafa yfirgefið Down-
ing Street 10 með söknuði, falln-
ir stjórnmálaforingjar, uppgjafa
stjórnmálamenn. Síðasta kvöldið,
sem Churchill bjó í Downing
Street kom Elísebeth drottning í
heimsókn til þess að þakka hon-
um fyrir vel unnin störf í þágu
ættjarðarinnar. Það kvöld hefur
verið tregablandið í brjóstum
margra þeirra, sem þekktu hinn
aldna stjórnmálaforingja og sáu
á bak honum úr Downing Street
10.
Bifreiðin
kom upp um hann
BONN: — Veitingaþjónn á veit-
ingastofu í sambandsþinghúsinu
í Bonn hefur verið dæmdur 1
2% árs fangelsi fyrir að hafa
stundað njósnir fyrir a-þýzku
leynilögregluna. Skýrði þjónn-
inn svo frá fyrir réttinum, að
a-þýzka lögreglan hefði haft á
prjónunum að sprengja þinghúsið
í loft upp. Hefði hann aflað ým-
issa upplýsinga fyrir þá í sam-
bandi við áætlun þessa. Að laun-
um þá hann nýja bifreið, og var
það hún sem kom upp um mann-
inn. Leynilögreglunni þótti grun-
samlegt, að maður, sem hafði til-
tölulega lág laun, skyldi allt 1
einu aka um á bifreið af nýj-
ustu og beztu gerð. Við rannsókn
málsins uppgötvuðu lögreglu-
mennirnir samband veitinga-
þjósins við A-Þjóðverja.
VARÐARFERÐ OG IBUÐALAN
Downing Street 10 er reist árið 1686.