Morgunblaðið - 22.09.1957, Blaðsíða 6

9
MORCVNBL AÐIÐ
Sunnudagur 22. sept. 1957
Ásiir, afbrýði og aftökur
HleraB á æfingu á
„Tosca" sem frum-
sýnd er i kvöld
Hve lík er fegurð fljóða,
sem festir ástar þokka.
Hin fagra Flóría
með frjálsa dökka lokka.
(Stefanó í 1. þætti)
ÞAÐ var miður dagur og sólin
skein glatt á heiði. En inni í
steinhöllinni miklu við Hverfis-
götu var hálfrokkið, þótt bjartur
dagur væri. Hið seiðmagnaða
leikhúsrökkur, sem allir sem ein
hvern tímann hafa í leikhús kom
ið þekkja af eigin raun hvíldi
yfir þöglu húsinu.Ásviðinu stóðu
nokkrir menn snöggklæddir, mað
ur á bláum jakkafötum sat á
fremsta bekk í salnum og niðri
| hljómsveitargryfjunni sat
dökkbrýndur maður skeggjaður
við píanóið. Það var æfing á óper
unni Tosca eftir Puccini sem frum
gýnd er í Þjóðleikhúsinu í kvöld.
r
Við gengum inn á sviðið, í gegn
ttm dumbrauð leiktjöldin úr há-
tjölduðu pelli og vorum í sömu
svifum'komin í annan og glæstari
heim en við höfðum skilið að
baki. Nú var árið 1800, einn dag-
»r í júnímánuði, í Rómarborg.
Salurinn ríkmannalegi sem við
vorum stödd í var í Farnesshöll-
inni þar. Á sviðinu var Stefán
íslandi, listmálarinn Cavaradossi,
kominn rakleitt frá Kaupmanna-
höfn til þess að syngja þetta hlut-
verk. Guðrún Símonar, sjálf
Tosca fræg söngkona, Guðmund-
ur Jónsson Scarpia lögreglustjóri
og Þorsteinn Hannesson, Spoletta
fulltrúi lögreglustjórans.
Um þessa vinsælu óperu segir
í leikskránni:
„Tosca“ var frumsýnd í Róma-
borg árið 1900. Óperutextann
samdi áðurnefndur vinur tón-
skáldsins, skáldið Luigi Illica,
og hafði um það samvinnu við
Giacosa. Óperutextinn er sam-
inn upp úr hinu fræga leikriti
Sardous, „La Tosca“. Puccini
hafði séð leikritið í Mílanó, og
fór leikkona nafnkunna, Sarah
Bernhardt, með aðalhlutverkið.
Sagan gerist í Rómaborg á dög-
um Napoleons mikla og er harm-
þrungin ástarsaga. Þar rísa ö'.dur
mannlegra tilfinninga hátt. Þar
er ást og afbrýðisemi, morð og
glæpir, en einmitt allt þetta hefur
löngum gefið tónskáldum gott
tækifæri til að skapa áhrifamikla
tónlist. Verdi hafði eitt sinn auga
stað á þessu efni. Puccini var
ljóst, að úr slíku efnx mætti
semja góða óperu, og fékk því
Illiea vin sinn til að semja text-
ann, svo sem fyrr segir Árangur-
inn varð svo óperan „Tosca“, sem
er heimsfræg.
Æfingin stóð yfir og út frá einu
homi sviðsins fylgdumst við með
því þar sem Cavaradossi iá þjáð-
Venus og ástarguðinn! sagði Þorsteinn og hló, þegar þessi mynd
var tekin. Stefanó brosti og lét sér vel líka. (Ljósm. G. Rúnar).
Einangrunarefni
úr plasti
Við höfum hafið framleiðslu á einangrunarplöt-
x*m úr plastefni, til notkunar í íbúðarhús og frysti-
hús. Plötumar eru framleiddar í öllum þykktum
frá 1” til 4”. — Veiðið er mjög hagstætt. —
SÖLUUMBOÐ HEFUR:
Korkiðjan h.f.
Reykjavík, sími 14231.
Plastiðjan h.f.
Eyrarbakka — sími 16
ur að pyntingum í flosklæddum
sófa, en yfir honum sat Tosca,
sárum harmi slegin og hélt um
höfuð honum. Að baki leyndust
Scharpia lögreglustjóri, hinn
fúlmannalegasti á svipinn og leið
að þeirri stundu í óperunni, að
hann yrði myrtur með tigulhníf
fyrir djöfulskap sinn. Og við hlið
hans var Spoletto, engu ásjálegri
né með fegurri hugrenningar í
brj ósti.
Atriðið var ákaflega átakan-
legt. Stefanó liggur ábekknumog
þjáist sárlega, en hjarnar allur
við og gleðst, er hann fréttir í
þessum svifum að Napoleon Bona
parte hafi sigrað ítalska herinn
við Marengo.
En Guðmundur lætur ekki að
sér hæða. f þeim svifum gefur
hann út harðorða fyrirskipan um
að taka skuli Stefanó af lífi í býti
morguninn eftir og fer að því
búnu á fjörumar við Guðrúnu,
og kveður hana auðveldlega geta
bjargað lífi Stefanó, ef hún verði
sér eftirlát.
Atriðið fór listilega fram á
sviðinu, söngurinn ómaði tær og
fagur um autt Þjóðleikhúsið og
fyllti hvern krók og kima. Það
lá við að maður viknaði yfir þján
ingum Stefanós og fylltist bræði
vegna makalausrar fúlmennsku
Guðmundar.
En svo lauk atriðinu og Stefán
kom með þá athugasemd að
Þorsteinn væri eini maðurinn í
óperunni, sem þurfti að „minnka“
sig til þess að verða jafnlítilmann
legur og hlutverkið krafðist!
Það fóru allir að hlæja og
augnablikshlé var gert á æfing-
una. Leikstjórinn Holger Boland-
er snaraðist upp á sviðið utan úr
salnum. Hann er mikill og kunn-
ur óperumaður í Kaupmannahöfn,
bekkjarbróðir Lárusar Pálssonar
úr leiksskóla og óperuskóla Kon-
unglega og kunnur söngvari við
konunglegu óperuna. Auk þess
hefir hann komið á stofn józku
óperunni í Árósum og átt mikinn
þátt í því að óperusýningar ger-
ast nú árlega í Óðinsvéum.
Holger Bolander: — Hér eru
ágætar raddir, ágætar. Og þótt
söngfólkið hér sé þjálfað fólk, at-
vinnufólk, eins og við köllum það,
margt, þá hefir það þó varðveitt
leik og sönggleði áhugamannsins.
Það er mikils virði. Og her er
gott að æfa, hér eru allir svo
góðir vinir. Tíminn hefir að vísu I
Holger Bolander ræðir við Guðmund Jónsson og Guðrúnu Á.
Símonar um eitt atriðið í Farnesshöllinni.
ekki verið nægur. Við höfum
æft frá rúmlega níu á morgnana
allt til kvölds. Það er erfitt, en
það hefir gengið vel. Ég vona að
áheyrendum þyki það sama. Þið
eruð hamingjusamir íslendingar
þið eigið svo marga góða söngv-
ara. Yndislega tenóra.
Stefanó: Það er gaman að vera
kominn heim! Gaman að fá að
syngja hér í Þjóðleikhúsinu í
Tosca. Æfingar hafa að vísu geng
ið dálítið seint, en nú er allt að
komast i lag. Ég söng Tosca í
vetur í Árósum, og ég hlakka til
þess að syngja aftur Ixér heima.
Dr. Urbancic: Hljómsveitar-
gryfjan er allt of lítil! Skammar-
lega þröng! í henni þurfa að kom-
ast fyrir 33 tónlistarmenn, en
það er ekkert pláss fyrir þá.
Fimm þeirra verða að sitja í gang
inum, og þeir sjá ekki hljóm-
sveitarstjórann. Það er illt að
gera góða tónlist við slíkar að-
stæður.
¥
Og við erum ekki fyrr búnir
að tala við þá 3 heiðursmenn og
fá nokkrar myndir teknar er,
leikstjórinn klappar saman hönd-
unum. Æfingin skal hefjast á
nýjan leik. Hann gengur aftur
fram í myrkan salinn. Dr. Ur-
bancic setzt aftur við píanóið í
þröngu gryfjunni og þeir ágætu
söngvarar renna mjúklega út úr
vorri öld suður til Rómar "g árs-
ins 1800 einn dag í júlímánuði á
áliðnu kvöldi.
Guðrún, hin ljúfa Tosca hefur
upp raust sína og tónarnir berast
á nýjan leik um húsið, háir og
mjúkir:
Gæfu og fegurð líf mér léði.
Listir og ást var mér sætust
gleði.
Æfingin verður að halda áfx am,
Frumsýningunni verður ekki
frestað. ggs.
Kastaði spjótinu
KIEV, 19. sept. — Á frjálsíþrótta
móti hér í dag setti Rússinn Vict-
or Tzybuljenko nýtt Rússlands-
met í spjótkasti, og kastaði hann
83,34 metra. Er það 45 sm lengra
en gamla metið og bezti árang-
ur í heiminum í ár. Sami maður
vann einnig kúluvárpið með 16,
32 m. — NTB.
shrif“ar ur
daglega lífinu
D
EG hefi séð í blöðunum undan-
farið að minnzt hefur veiið
á Myklemálið í Noregi og bók
hans Sangen om den röde rubin.
Mikil klámsaga
EG er einn af þeim, sem aflaði
mér bókarinnar, er hún kom
fyrst hingað til landsins og las
hana. Því vildi ég fá að leggja
orð í belg um efni hennar, þegar
það er svo mjög á dagskrá. í
fáum orðum sagt, þá er hér um
hina örgustu klámbók að ræða.
/ i // / /fi
Margir kaflar hennar eru slíkir,
að manni er vart unnt að gera
sér i hugarlund, að hægt sé að
setja saman meira klám eða saur
yrði og hefir þó margur maður-
inn dundað við slíkan samsetn-
ing um dagana. Því teidi ég illa
farið, ef hún yröi þýdd á íslenzku,
því ólíkt eru sorp og glæparitin
geðslegri en þessi skáldsaga.
Hinu er þó ekki að leyna að
höfundurinn er ritsnjall maður og
kann vel að setja fram hugsanir
sínar. Listrænt séð eru fjörsprett
ir sums staðar í bókinni, en þeir
hverfa í skuggann af efni henn-
ar. En ég er þeirrar skoðunar, að
klám sé klám, þegar svo hreint
er gengið til verks sem hér, jafn-
vel þótt vinnubrögðin séu æfð og
listileg.
Sveinn.
Nokkur orð frá
„Áhorfanda“
SUMIR menn sem þó eru sjáandi
virðast blindir, og greina
ekki gjörla það sem í kring um
þá er, eða þá skortir reynslu tíl
að dæma rétt um menn og mál-
efni. Ekki er ég þó að setja mig,
sem „áhorfanda" í neinn dómara-
stól þótt ég segi að mývetnski
bóndinn sem vill láta birta nöfn
allra „afbrotamanna“ lítur ekki
sjáandi augum á málin er hann
segir að menn myndu forðast af-
glöpin, ef þeir vissu fyrirfram að
nöfn þeirra yrðu birt. Hann virð-
ist ekki hafa veitt því eftirtekt
grein minni, að ég tala þar um
að ofdrykkja valdi flestum eða í
það minnsta mörgum mistökun-
um og þannig var það með æsku-
manninn sem ég gat una í grein
minni. Ég samgleðst þeim er hafa
á engan hátt komizt í kynni við
hina takmarkalausu fýsni í víni.
Og það er víst að þar
kemst engin skynsemi að, ekki
heldur að hugsa út í það að svo
kunni að fara að ölæðið geti vald-
ið því að hann komist undir lögin
og nafn hans verði birt í blöðum.
Það er því algjörlega út í loftið
sagt að nafnbirting undir þessum
kringumstæðum geti orðið til
varnaðar. Aftur á móti ef um
glæpahneygð er að ræða sem fær
framrás af villimennsku, einnig
er öðru máli að gegna ef maður-
inn hefur einhvern metnað til að
bera, en eigi að síður getur sárs-
aukinn hjá aðstandendum orðið
sá sami. Því að þeir standa jafn
ráðþrota og hamri slegnir yfir
ógæfunni. Ég stend því jafnt við
það að nafnbirtingar undir þeim
kringumstæðum er ég tók skýrt
fram séu aðeins tii ills og einnig
vil ég mótmæla Velvakanda við-
víkjandi þvi er hann mmntist á
í greinarkorni sem virtist eiga að
gera mín skrif áhrifalaus, að það
sé nauðsynlegt að birta nöfn
strokufanga. Það kom á daginn
að sá er heimsótii mývetnska
bóndann og gestgjafann ferðaðist
undir föisku nafni, og gvo kynni
»ð verða w íleiri gem reyna að
flýja fjötrana.