Morgunblaðið - 11.10.1957, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 11.10.1957, Blaðsíða 11
Föstudagur 11. október 1957 MORCVNBT4ÐIÐ 11 v ir og frændur þeirra hjóna, sýndu okku kvikmyndir af fyrstu fram- kvæmdunum í Sellandi. Verða þær, einkum síðar, skemmtilegar til samanburðar þegar Sellands- skógur er vaxinn. Að morgni næsta dags held eg snemma af stað fram að Reykj- um. Þar hafði ég heyrt að rekið væri myndar- og glæsibú, sem mig hafði lengi fýst að skoða. Að örskammri stundu liðinm blasir við mér glæsilegör stað- ur. Byggingar eru af steini gerð- ar og hvítmálaðar. Einnig sé ég gamlar byggingar hlaðnar úr torfi og grjóti. Eitt er hinum gamla og nýja tíma sameiginlegt hér. Allt er snyrtilegt og ber vott um sérstaka hirðusemi. Á hlaðinu hitti ég gamlan mann, fremur lágan og grannan. Ég hef ekki séð hann fyrr tii þess að þekkja hann. Þetta reyn- ist vera Gunnar Jónatansson fyrrum bóndi hér, en segist nú vera hættur og hafa falið sonum sínum forsjá búsins. Ég ber upp erindið og bið um að fá að skjóta hestunum í hús. Við heita uppsprettu. kartöflugarður. Einu sinni var þessi hvammur uppblásin og vatnssorfin urð. En þarna hefir frá ómunatíð verið ofurlítil lind með sjóðandi heitu vatni og kringum hana hefir nú risið þessi fallegi reitur. Eftir þessari lind mun bærinn hafa hlotið nafn sitt. Og lindin sprettur upp í ein- um garðinum miðjum. Frá henni liggja leiðslur inn í gróðurhúsin. Annað gróðurhúsanna er 130 fermetrar og byggt 1943. Hitt ei 70 ferm. byggt 1954. 1 stærra hús- inu eru ræktaðir tómatar, en agúrkur í hinu minna. í görðun- um eru gulrófur, gulrætur og ýmsar káltegundir, og svo skraut blómareitur sem þeir feðgar rækta sér til ánægju. Synir Gunnars eru tveir, Tryggvi og Guðmundur, báðir ungir menn. Skipta þeir að nokkru leyti með sér verkum, Tryggvi annast garð- ræktina að mestu en Guðmundur sér um búið en þeir feðgar eiga um 100 ær og nokkrar kýr og hafa dálitla mjólkursölu að sumrinu. Uppskeran úr gróðurhúsunum 1 tonn Reykir í Fnjóskadal. Brátt erum við á næsta áfanga- stað í Sellandi hjá Sigurði O Björnssyni skógræktarbónda. Hér er mér boðin gisting og hagi fyr- ir hestana, hvað ég þigg með þökkum. Það er orðið kvÖldsett og fast að því myrkur er við Sig- urður komum frá því að flytja hestana á haga. Sigurður segir plönturnar sín- ar hafa þrifizt vel í sumar, þrátt fyrir þurrt vor. Um kvöldið sát- um við og ornuðum okkur við arineld þar sem ylinn bar af íslenzku birki. Strákar litlir, syn- Hinn fallegi og gróðursæli hvammur þar sem heita lindin er aflgjafinn. (Myndirnar tók vig). ,BændabýHn þekku, bjóða vina til' Heimsókn að Reykjum i Fnjóskada/ MIG hafði lengi langað til að heimsækja dalinn hennar mömmu, eins og Fnjóskadalur hefir lengst af verið nefndur á heimili mínu. Ég vildi virða hann fyrir mér í kyrrð förtíðarinnar • en ekki þjóta um hann á hunda- vaði nútímans. Það var síðarihluta laug- ardags að við tókum okkur upp þrír félagar og lögðum af stað hina gömlu þjóðleið Fnjóskdæl- inga til Akureyrar um Bíldsár- skarð. Félagararnir heita Brúnn og Blesi, tryggir og æðrulausir vegbræður. Það er dumbungs- veður þennan milda september- dag er við höldum austur yfir Eyjafjarðarárhólma og upp í brekkur Vaðlaheiðar. Enginn okkar hefir farið Bíldsárskarð fyrr, en mér hafði verið sagt að um það lægju greiðar götur. Ekki skal mig undra þótt brekkan fyrir ofan Fífilgerði sé nefnd Sprengibrekka, svo snarbrött sem hún er. Uppi á brúninni hvíldum við okkur fyrir næsta áfanga upp á skarðið, sem er brattur og krókóttur sneiðingur sunnan Bíldsár. Þarna liggur grýttur og næsta leiðinlegur veg- ur. Enn blésum við mæðinni þegar hæsta hjallanum var náð og fram undan lá greiðfært skarð- ið. Ég settist niður á þúfu og virti íyrir mér Akureyri og það sem ég sá af Eyjafirðinum. Þetta var nýtt útsýni fyrir mig af þess- um stað. Báru þungar byrðar Mér kom í hug gamall maður, sem ég hafði séð fyrir mörgum árum frammi í Eyjafirði. Hann var svo boginn í baki að furðu mína vakti. Ég spurði því hverju þetta sætti. „Ætli það stafi ekki af því hve margan pokann hann hefir borið á bakinu yfir Bílds- árskarð", var svarið. Ég komst síðar að raun um að þessi gamli maður hafði verið bóndi austur í Fnjóskadal. Og nú mörgum árum síðar á ég einkar auðvelt með að trúa því að það hafi ver- ið bakraun að klöngrast upp þess ar snarbröttu brekkur með um eða yfir 100 punda bagga á bak- inu. En þetta gerðu Fnjóskadals- bændur margir hér áður fyrr. Þeir skruppu gangandi inn yfir heiði í kaupstaðarferð til Akur- eyrar. En það voru fleiri úr Fnjóskadal sem bognuðu í baki, en gamli maðurinn sem ég sá á unglingsárunum. Sögu hef ég heyrt um Jón Mýrdal er bendir til hins sama. Þó mun vera tal- ið að bak hans hafi fremur bogn- að við hefilbekkinn en af þung- um byrðum þótt hvort tveggja geti valdið. Hann var eitt sinn á ferð og mætti kunningja sín- um er hann hafði ekki séð um nokkurt skeið. Hafði kunningi hans lifað góðu lífi og safnað nokkru framan á sig frá því er þeir sáust síðast. Kunninginn segir við Jón, er þeir hafa heilazt: „Ósköp er að sjá þig, Jón. Það er eins og þú berir allar syndir heimsins á bakinu.“ „En þú á kviðnum, lagsmað- ur“, svaraði höfundur „Manna- muns“ og var fljótur til. Að Grjótagerði En ekki dugir að eyða tíman- um svona. Áfram var haldið greitt austur yfir skarðið, en síðan hægar niður brekkurnar að austan og brátt erum við komnir að Grjótárgerði, eyðikoti í litlum hvammi sem liggur við grýtta á, sem bærinn heitir eft- ir. Fyrsta byggingin sem ég kem að er gluggalaus kofi, en rx'ér virðist þó vera hurð fyrir. Ég gríp því í hespuna og opna og þarna reynist vera gat á kofan- um. Þessi kofi getur varla verið notaður til nema eins, hunda- hreinsunar. Jæja, svo þetta er þá eina byggingin sem uppi stend „Þetta er svo sem ekki mikið að sjá“, segir Gunnar, „en það er velkomið að lofa þér að skoða það.“. — Við héldum nú frá bæn- um austur yfir melhól og þá get- ur að líta fallega sjón. Hér eru Gunnar Jónatansson á Reykjum t. v. og sonur hans Tryggvi í öðru gróðurhúsanna ur á fæðingarstað fóstru minn- ar. En hverju skiptir það? Þó finnst mér eitthvað raunalegt við að horfa yfir þennan eyðilega stað, þar sem eitt sinn undu marg ir glaðir við sitt. Og áfram höldum við félag- arnir fram dalinn. Á báðar hend- ur rísa falleg sveitabýli „hvít með stofuþil". Skógi vaxnar hlíð- arnar blasa við austan árinnar og gefa þröngum dalnum hlýleg- an svip. Gist í Sellandi garðar í hvammi umhlaðnir grjóti, sem bera vott sömu ná- kvæmni og snyrtimennsku og var heima við bæinn. í görðunum eru alls kyns garðávextir auk skrautblóma, ennfremur bein og falleg röð lævirujatrjáa, sem gróðursett voru 1919. Fjær i hvamminum rísa tvö gróðurhús og í norður frá þeim liggur stór Brátt kemur fryggvi til okk- ar Gunnars þar sem við erura í gróðurhúsunum. Tómatarækt- uninni er lokið á þessu ári en ennþá stendur síðari uppskera á agúrkunum. Þótt komið sé fram á haust er enn mikil vinna eftir þarna í hvamminum á Reykjum. Það er eftir að taka upp kartöfl- ur og alla garðávexti. Tryggvi segir mér að uppskeran úr gróð- urhúsunum einum nemi um einu tonni á ári en annar garðagróður er mismunandi eftir árferði, en sumarið í sumar hefir verið gott og búast þeir við mikilli upp- skeru. Ég sé að ofan úr fjalli liggur langur garður. 1 þessum garði er vatnsleiðsla, sem liggur ofan í heitu lindina og þaðan aftur heim að bæ. Kemur hún úr kaldri upp- sprettulind 600 m upp í fjallinu, en heim að bænum er hún svo 700 m löng. í lindinni hitnar vatn ið en er síðan notað til þess að hita upp íbúðarhúsið. Skammt fyrir norðan garðahvamminn er jarðýta. Þar er verið að brjóta meira land til ræktunar. Allt er á einn veg hér á Reykj- um, framfarir, aukning og end- urbætur. Við ný steinsteypt fjár- hús er verið að byggja yfir súg- þurrkunarmótorinn sem notaður er til að þurrka heyið í hinni reisulegu fjárhúsahlöðu. Hyffgja allt sjálfir Og allt þetta hafa þeir feðgar byggt sjálfir, aðeins fengið nokkra aðstoð verkamanna. — Gunnar er sjálfur smiður og hef- ir kennt sonum sínum handverk sitt. Hann er fimmti ættliður í beinan karllegg, sem býr að Reykjum. Við göngum nú heim til bæj- ar og röbbum þar saman nokkra stund. Ber þar ýmislegt á góma, m. a. vegamál þeirra Fnjóskdæl- inga. Vegasamband hafa þeir í mesta lagi 6 mánuði ársins. Enn er aðeins þriðjungur leiðarinn- ar frá Fnjóskárbrú og fram í Reyki upphækkaður vegur, en þetta kemur með tímanum, segja þeir feðgar, þótt hægt miði. Þeir feðgar eiga traktor, jeppa og „trukk“, og með þessum farar- tækjum má lengi brjótast áfram í hinu myndarlega íbúðarhúsi, sem byggt er 1947—48 er allt með Framh á bls. 19 Hin reisulegu fjárhús eru gerð úr steini.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.