Morgunblaðið - 11.10.1957, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 11. október 1957
ir
Operan
EINS OG kunnugt er varð okkar
ágæti og vinsæli söngvari, Stetán
íslandi, sem farið hefur með hlut
verk Cavaradossi í „Tosca“, að
Vincenzo Maria Demetz
hverfa héðan fyrir nokkrum dög-
um til starfa sinna við Kgl. leik-
húsið í Kaupmannahöfn. — í hans
stað hefur tekið við þessu vanda-
sama hlutverki ítalski tenorsöngv
arinn Vincenzo Maria Demetz
sem dvaizt hefur hér undanfarin
tvö ár við söngkennslu. Það er
vissulega ekki vandalaust, að
„Tosca"
taka við þessu hlutverki af
Stefáni svo ákaft sem honum
var fagnað af leikhúsgetum. —
En Demetz leysti hiutverið af
hendi með miklum ágætum. —
Rödd hans er að vísu ekki eins
björt og Stefáns og hann var
nokkuð hikandi í fyrstu, en „söng
sig upp“ af miklum krafti og
náði list hans hámarki í turn-
aríunni í síðasta þætti. Söng hann
þessa aríu afbragðsvel og með
miklum skaphita, enda var hann
ákaft hylltur er hann hafði sung-
ið hana. Hann beitir röddinni af
mikilli kunnáttu og leikur hans
er prýðilegur, túlkunin o£t frá-
bær innlifun sterk og tilfinning-
arnar suðrænar í bezta lagi. Er
þessi frammistaða söngvarans
enn lofsverðari fyrir það, að hann
átti ekki kost á neinni æfingu
með hljómsveitinni. — Má vænta
þess að óperan verði enn fiutt
mörgum sinnum. — Um söng
okkar eigin söngvara er óþarft að
fjölyrða meira en þegar hefur
verið gert. Hann er í alla staði
hinn glæsilegasti og allt yfirleitt
frjálslegra á sviðinu nú en í fyrstu
svo sem oft vill verða. Er óhætt
að fullyrða, að ekki eigi ýkja-
mörg leikhús betri söngkröftum á
að skipa, en þeim, sem við
heyrum nú í Tosca á sviði Þjóð-
, leikhússins. P. í. — S. Gr.
Hotto- o§
tískusýamg
halda
Hattaverzl. „Hjá Báru“ og
tízkuverzl. Guðrún
í Sjálfstæðishúsinu laugar-
daginn 12. okt. kl. 4.15.
★
Miðar í Hattaverzl. „Hjá
Báru“, Austurstræti 14.
GOLFTEPPI
n ý k o m i n
ULLARGOLFTEPPI
HAIVfPGÓLFTEPPI
COCOSGÓLFTEPPI
margar stærðir
Hollensku gangadreglarnlr
Breiddir: 70-90-100-120-140 cm.
Margir mjög fallegir litir.
Geysit h/t
Teppa- og dregladeildin,
Vesturgötu 1.
„Háskólinn“, sem Jón Ólafsson nam efnafræðina í. Þaðan kom
hann efnat'ræðingur og heill heilsu.
Meðan þjóð hefur ekki
stálframleiðslu verður
hún ekki sjálfri sér nóg
segirV.-íslendingurinn Jón Ólafsson,verkfr.
MARGIR kannast við Vestuv-ís-
lendinginn Jón Ólafsson, stáleína
fræðing, enda ekki að ástæðu-
lausu, því mikið hefur verið um
hann ritað bæði hér og erlendis
vegna uppfinninga hans á sviði
stálframleiðslu. Varla þarf að
geta þess í þessum línum, hve
mikla athygli og viðurkenningu
hann hlaut 1923 er hann fann upp
nýja hita- og kuldasamsetningu
stáls í stáliðjuveri því er hann
veitti forstöðu í Manitoba og gjör
breytti stálframleiðslu Kanada
eða þegar árið 1941 var farið að
framleiða bryndreka úr þessu
stáli, en þeir þóttu bera af
að styrkleika í síðustu styrj-
öld. Þá flaug nafn þessa
manns stranda á milli í
Ameríku og raunar víðar. Jón í
Ólafsson er kanadískur ríkisborg-
ari, og kvæntur skozkri konu. En
hann heimsækir ættjörð sína öðru
hverju og nú í sumar hefur hann
dvalizt hér heima. Hann verður
sjötugur í dag, og í tilefni þess
átti fréttamaður Morgunbiaðsins
stutt viðtal við hann, þar sem
hann nú dvelst hjá vinafólki sínu
að Hellusundi 3 hér í bæ.
Ættaffur úr Hreppunum
Jón Ólafsson er fæddur að
Vestrá-Geldingaholti í Gnúpverja
hreppi í Árnessýslu 11. október
1887. Hann er af merkum ættum
kominn, sonur Ólafs Jónssonar,
sem var sonur séra Jóns á Stóra-
Núpi og Guðrúnar Ámundardótt-
ur, Ámunda smiðs frá Sandlæk,
sem þekktur var um allt Suður-
land og víðar fyrir trésmíðar
sínar er þóttu frábærar. Jón Ólafs
son hóf nám við Flenzbogarskól-
ann og lauk prófi við hann ungur
maður. Nokkru síðar sigldi hann
til Skotlands og ætlaði að nema
þar búfræði, en hugur hans
hneigðist að öðru meira, efna-
fræði, svo hann ákvað að gefa
sig að þeirri grein. Tvö ár las
hann efnafræði í Skotlandi en
hvarf þá heím aftur. Tók þá að
kenna hér ensku og gerði það um
hríð.
Vestur um haf
— Hvaða atvik urðu til þess að
þér fóruð vestur um haf?
— Það var vegna heilsubrests
árið 1913. Ég fann að ég þurfti að
skipta um umhverfi og langaði
einnig að reyna eitthvað nýtt.
Efnafræðin var líka rík í huga
mér. Ég fór þetta ár til Kanada
og settist að úti á landi, bæði mér
til hressingar og til að geta sinnt
efnafræðináminu. Ég var búsett-
ur í Klettafjöllunum.
— Hvenær fenguð þér svo
stöðu út á nám yðar?
— Tveimur árum seinna. Þá
réðst ég sem eftirlitsmaður við
Kyrr ahaf sstrandar j árnbrautarf é-
Jón Ólafsson
lagið mikla. Vann ég þar í eitt og
hálft ár.
„Háskólinn minn“
— En svo fluttuzt þér til Mani
toba? Hvernig atvikaðist það?
— Það skeði þannig, að ég tók
mér ferð á hendur fyrir félagið
og settist að í litlu húsi, sem fé-
lagið átti þar. Þar var ég einn,
viðaði að mér bókum um sfna-
fræði, hráefnum, málmum, sýrum
og því, sem til þurfti. Þetta var
„háskólinn minn“, og þaðan kom
ég heill heilsu og efnafræðingur
með dálítið af peningum.
— Og hvaða starf fenguð þér
þá?
— Skömmu seinna réðst ég sem
málmverkfræðingur við Vulcan
Iron Works Ltd. í Winnipeg. Þar
starfaði ég í 25 ár. Ég er hreint
ekki að hæla mér þótt ég segi, að
það fyrirtæki byggði ég upp frá
engu upp í að framleiða 300 le.ftir
af gæðastáli á mánuði, þegar bezt
gekk. Fyrirtækið var einkafyiir-
tæki þegar ég byrjaði að starfa
hjá því, en er nú orðið hlutafélag,
mjög voldugt.
— Starfið þér ennþá hjá þessu
fyrirtæki?
— Nei, ég er hættur fyrir þrem-
ur árum. Nú er ég seztur í helgan
stein á búi mínu í British-
Columbia.
— Það er sagt að þér séuð
milljónamæringur?
— Ég skal segja yður, að þar
fer fólk með rangar getgátur.
„Grímsnesið góffa og Gull-
Hrepparnir“
— Hvernig þykir yður að koma
heim til íslands?
— Mér þykir það ljómandi gam
an. Ef ég væri úngur, þá færi ég
að búa í Hreppunum. Líklega í
Gnúpverjahreppi. Það eru mikl-
ar framfarir sem orðið hafa í Ár-
nessýslu síðustu 20 árin. Nú er
stórbýli á hverjum bæ og mikil
ræktun, enda er sýslan frjósöm.
Biskupstungnamenn og Flóa-
menn eru sannarlega búnir að
gera ómerkt vísukornið „Gríms-
nesið góða og Gull-Hrepparnir,
Sultar-Tungur og Svarti-Flói“. í
sumar hefi ég ferðazt um allt
Suðurland og alls staðar eru mikl
ar framfarir. Og það verð ég að
segja, að Reykjavík er nýtízku
borg, langtum nýtízkulegri en
borgir á Norðurlöndum. Ég ferð-
aðist í sumar til Danmerkur, Nor
egs og Svíþjóðar, og mér finnst
að sums staðar á þeim stöðum
ætti að setja jarðýtu á nokkur
borgarhverfin og jafna við jörðu.
Svo gamlar byggingar og úreltar
sá ég, en hvergi hér.
Vill stálframleiðslu á íslanöi
— Finnst yður ekki að iðnaður
á íslandi hafi tekið framförum?
— Jú, það finnst mér. Ég er til
dæmis mjög hrifinn af Áburðar-
verksmiðjunni í Gufunesi og
Rafha í Hafnarfirði. Mér þótti
mikið koma til þessara fyrir-
tækja. En, það er hægt að gera
langtum meira. íslendingar þurfa
að koma á fót stálframleiðsiu og
það fljótlega. 'Satt að segja biöskr
ar mér að sjá allt það brotajárn,
sem flutt er úr landinu á sama
tíma og peningum þjóðarinnar er
varið í langtum ómerkilegri fjár-
festingar en það, að framleiða
stál. Ég tek ekki undir þann söng,
að það þurfi grjót til stálfram-
leiðslunnar hér, enda höfum við
ekki grjót, sem er nægilega
málmi blandað til þess. Nei, það
þarf bara brotajárn og aftur brota
járn, og af því er nóg í landinu,
því yrði ekki varið í annað þarf-
ara. Því er líka borið við að hér
skorti peninga til stálframleiðslu,
en ég tek ekki undir þau orð, að
auðurinn sé afl til allra hluta,
sem koma skuli. Ég segi aftur á
móti: Stálið er afl til allra hluta,
sem gera skal. Það er stálið, sem
hefur fleytt heiminum á það stig
iðnaðarlega, sem hann nú er á, ef
það væri ekki, þá væri ennþá
steinöld. Ég álít, að engin þjóð
geti nokkurn tíma orðið sjálf-
stæð og sjálfri sér nóg iðnaðar-
lega séð, fyrr en hún hefur stál-
framleiðslu. Og þessu beini ég
ekki hvað sízt til íslendinga.
M. Th.
Þetta er bústaffur Jóns Ólafssonar nú. Húsið byggffi
ur af þeim viffi, sem landið gaf af sér. Þarna
aff eyða ellinni í kyrrð og næði.
hann sjálf-
ætlar hann