Morgunblaðið - 28.11.1957, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐ1Ð
Fimmtudagur 28. nóv. 1957
Kristmann Cuðmundsson skrifar um
BÓKMENNTIR
Ferðafélag íslands hyggst hyggja hús
fyrir starfsemina í Reyhjavík
Félagið á nú áHa sæiuhús í óbyggðum lansins
Hrekkvísi örlaganna.
Eftir Braga Sigurjónsson.
Þetta er safn af smásögum, tólf
sögur nánar tiltekið. Höf. hefur
sæmilega frásagnargáfu, en list—
brögðin vefjast fyrir honum og
honum lætur ekki vel að byggja
smásögur. En hann hefur ýmsar
hugdettur allgóðar og þær, ásamt
sprettum í frásögn, gera bók
þessa læsilega. Bezt er fyrsta sag
Bragi Sigurjónsson
an: „Misskilningurinn er ljóti
skilningurinn". Hugmyndin er
góð, uppistaðan ágæt — og eftir
þessa byrjun býst maður við
góðu. En það er oftst svona mitt
á milli húsgangs og bjargálna.
„Verndari smælingjanna í Suð-
urdölum" er nánast þjóðsaga, án
skáldlegrar upplyftinga. „Sælir
eru hjartahreinir" er heiðarleg
tilraun til ádeilu á „snobbisma"
í litlu þorpi, sem vill vera stórt.
Það er dálítið gaman að frú
Jóels, sem „ vill líkna á sem mynd
arlegastan hátt hinum miklu
menningarþjóðum á meginland-
inu“. í „Bjarna stórhríð“ er tals-
vert timbur, en vinnubrögðin
sljó. Aftur á móti er „Sjóhetjan“
dável gerð, en hún er aðeins end-
urvarp af snilldarsögu Jóns
Trausta: „Þegar ég var á freigát-
unni“. „Gamlir refir og nýir“ er
lélegt riss. í „Galdrakarlinum
DESEMBER er enn ekki geng-
inn í garð, en þó mátti um
síðustu helgi sjá þess nokkur
merki, að verzlunarfólkið er tek-
ið að hugsa til jólanna. í stöku
glugga voru komnar stórar mynd
ir af jólakertum bjöllum og greni
sveigum, að gleymdum jólasvein-
unum, en miklu víðar bíður
þessi dýrð inni í vörugeymslu, þó
að gluggaskreytingar hafi verið
vandaðar sérstaklega á annan
hátt. Um helgina voru gluggaþilj
ur teknar niður í nokkrum verzl-
unum í miðbænum, þar sem þær
byrgja alla sýn in* í afgreiðslu-
salina, og því, er bezt var á boð-
stólum, hafði síðan verið raðað
á gólf og borð. — Nú í vikunni
Mike“ er hugmyndin góð og út-
færslan sæmileg. „Endurlausn
hefndarinnar“ er reyfari, er hefði
átt að birtast í „Satt“ eða ein-
hverju slíku riti. Skárri er
„Óveðursboðinn á Ófæruhillu",
þar bjargar þjóðsögublærinn, og
frásögnin er góð. Þá kemur ein
af betri sögunum, er nefnist
„Móði söngur". Hugmyndin góð,
frásögn heiðarleg, vantar aðeins
herzlumun skáldlegs innblásturs.
Hið sama gildir um „Söguna af
Sunnevu fögru“. Það er efnis-
mikil saga, sem hefði getað orðið
gott listaverk í meðferð betri
höfundar, en þarna er hún að-
eins athyglivert uppkast. Að lok-
um er dágóð skemmtisaga:
„Hrekkvísi örlaganna", sem sýnir
frásagnargáfu höf.
Bókih er ekki leiðinleg aflestr-
ar, en það vantar í hana allflest
það, er krefjast verður af því,
sem kallazt getur skáldskapur.
Höf. er of sljór í átökum, lætur
sér of lítið nægja.
Forspár og fyrirbæri.
Eftir Elinborgu Lárus-
dóttur. Norðri.
Sannar sagnir úr lífi Kristínar
Kristjánsson, er aukatitill þess-
arar bókar. Sigurður Þórðarson
skrifar formálsorð og Elinborg
Lárusdóttir inngang. Síðan koma
níutíu og níu frásagnir um dular-
fulla hluti svo sem forspár og
sýnir, sálfarir og dulheyrn. Þarna
er allmargt athyglisvert, dular-
gáfa frú Kristínar er bersýni-
lega mjög merkileg og hefði átt
skilið vísindalegri athugun en
orðið hefur. Bókin er skemmtileg
fyrir þá, sem áhuga hafa á anda-
trú og þess háttar, en hún er á
engan hátt stórfengleg, heldur
fjallar um hluti, sem flestir full-
orðnir menn kunna skil á, þeir
sem nokkuð annars hugsa eða
vita.
Flogið um álfur allar.
Eftir Kristínu og Arthur
Gook. Bókaforlag Odds
Björnssonar.
Þetta er ferðasaga trúboða,
sem fer um heiminn og prédikar.
má sjá skreytingarlið önnum kaf
ið á kvöldin allvíða við verzlun-
argöturnar, og um næstu helgi
verður maður vafalítið minntur
á jólin í hverjum búðarglugga,
sem í er litið.
Jólabækur
EKKI hefur Velvakandi orðið
þess var, að vöruúrvalið hafi
aukizt að ráði ennþá, og kann þó
að vera, að hann hafi ekki kunn-
ugleika til að dæma um það. Bóka
verzlanir eru þó í sérflokki að
þessu leyti. Jólabækurnar eru
fyrir nokkru teknar að streyma
á markaðinn, og mun því flóði
ekki linna næstu vikurnar. Það er
farið að teljast til undantekninga,
að bók sé ekki jólabók hérlendis.
Er það skaði, og ber því að fagna
þeim tíðindum, er hinn ötuli út-
gáfustjóri Almenna bókafélags-
ins, Eyjólfur Konráð Jónsson
héraðsdómslögmaður, flutti í út-
várpsþætti á sunnudaginn, og
þetta mál snerta. Sagði Eyjólfur,
að félagið myndi frá næstu ára-
mótum gefa út „bók mánaðarins",
— eina bók í mánuði eða þar um
bil, en hætta að senda bækur sín
ar út í „búntavís" eins og það og
önnur hérlend bókafélög hafa
tíðkað um of. Hér eftir borga
menn árgjald sitt til Almenna
bókafélagsins og taka fyrir það 4
af þessum mánaðarbókum eftir
eigin vali. Vilji menn fá fleiri,
geta þeir fengið þær keyptar með
hóflegu verði. Velvakanda lízt vel
á þessar fyrirætlanir.
Bókin er tvö hundruð síður og
kemur geysivíða við, en er, því
miður, fremur lítilsverð. Höf. er
bersýnilega góður og gegn mað-
ur, og hann hefur séð fjölmargt
merkilegt, en kann ekki að segja
frá, svo fróðlegt og skemmtilegt
geti talizt. Bezt segir hann frá
landinu helga, en þó hvergi vel.
Þetta er mest upptalning staða,
en það, sem um þá er sagt, stend-
ur í hverju leiðsöguriti ferða-
manna. Höf. hefur komizt bless-
unarlega frá því að sjá nokkurn
skapaðan hlut, sem ekki er áður
nefndur í fimmtíu ferðabókum.
Dágóðar myndir prýða bókina og
hefur höf. tekið þær sjálfur.
8 bátar með 600
tunnur
til Akrauess
AKRANESI, 26. nóv. — Atta bát-
ar komu í dag með 600 tunnur
síldar, Aflahæstir voru Reynir
með 240 tunnur og Svanur með
132 tunnur. Tíu bátar höfðu svo
lítið, að þeim þótti ekki taka þvi
að koma inn. Síldin er góð.
Fullt samkomulag
KAIRO 25. nóvember — Tals-
maður egypzka fjármálaráðuneyt
isins skýrði svo frá í dag, að
Bretar og Egyptar hefðu náð
fullu samkomulagi í viðræðum,
sem að undanförnu hafa farið
fram í Rómaborg. Voru viðræður
þessar fjármálalegs eðlis og fjöll-
uðu um innstæður Egypta í Bret-
landi, sem voru „frystar" í fyrra
haust, er 'Súezstríðið brauzt út.
ÞAR SEM ráðizt hefir verið á
mig og vélsmiðju mína í tiltekn-
um blöðum á mjög óvenjulegan
og rætinn hátt, vegna smíði 12
bílskýla fyrir S.V.R, þá þykir
mér rétt að gera hérmeð grein
fyrir þvi, hver hlutur fyrirtæk-
is míns raunverulega er fyrir
þessa smíði. Geta þá allir sann-
gjarnir og hugsandi menn sann-
Hátíð barnanna
ÓLIN eru kölluð hátíð barn-
anna. Ástæðan til þeirrar
nafngiftar vafðist nokkuð fyrir
Velvakanda hér fyrr á árum. Það
er auðvitað satt og rétt, að mikið
er gert til að gleðja börnin á jól-
unum. Þeim eru gefnar gjafir eft-
ir því sem við þykir eiga, skraut
sett í stofur og ganga og þess
gætt að þau klæði ekki jólakött-
inn. En ýmislegt er nú líka gert
til að gleðja fullorðna fólkið —
bæði af því sjálfu og þess nán-
ustu. Því fylgir e.t.v. minna stima
brak, en hins ber einnig að minn-
ast, að þeir, sem vaxnir eru úr
grasi, ættu að hafa meiri þroska
til að gleðjast á þessari helgu há
tíð án stórfengilegs ytra um-
stangs. /
Það skyldi þó aldrei vera, að
menn kalli jólin hátíð barnanna,
af þvi að fullorðna fólkið hefur
blátt áfram fengið nóg af undir-
búningnum, fyrirhöfninni og út-
gjöldunum, þegar sjálf jólahátíð-
in kemur? Velvakandi er ein-
dregið á þeirra skoðun, að það sé
gott að hafa mikil hátíðahöld um
jólin. Það hristir af mönnum
skammdegis- og hversdagsdrung
ann og minnir á margt, sem ella
vill gleymast í önn dagsins. En
ástæða er hins vegar til að óttast,
að fullmikið sé fyrir þessum há-
tíðahöldum haft — og þó einkum,
að of miklu sé til þeirra kostað.
En nóg um það að sinni.
SL. SUNNUDAG, bauð Ferðafé-
lag fslands, fréttamönnum og
fleiri gestum til hinnar árlega
„sviðaveizlu“ félagsins í Skíða-
skálanum í Hveradölum. Hefur
félagið haft þann hátt á undan-
farin ár, og skýrt um leið frá
starfsemi félagsins og fram-
kvæmdum. Var þetta hinn bezti
fágnaður og rausnarlegar veit-
ingar. Ríkti almenn ánægja með-
al manna í hófinu. Lagt var af
stað frá Reykjavík kl. rúmlega
11 f.h. og komið í Skálann um
hádegisbilið.
27 ár síðan fyrsta sæluhúsið
var reist
Framkvæmdastjóri félagsins
Lárus Ottesen, bauð gesti vel-
komna í Skíðaskálann og síðan
var sezt að snæðingi. Undir borð-
um skýrði Jón Eyþórsson, veð-
urfræðingur, í forföllum forseta
félagsins Geir Zoega frá starfsemi
félagsins á árinu. Jón gat þess, að
27 ár væru nú liðin frá því fé-
lagið hefði látið reisa fyrsta sælu
húsið í Hvítárnesi. Fyrirhugað
væri að bæta fleiri húsum við á
næstunni en félagið á nú alls 8
sæluhús í óbyggðum. Mikil verk-
efni væru framundan og hefðu
félagsmenn mikinn áhuga á að
byggja yfir starfsemi félagsins í
bænum. Félagið opnaði á síðasta
ári skrifstofu í Túngötu, þar sem
áður var til húsa firmað Kristján
Ó. Skagfjörð. Hefur þar síðan
færzt um, að hér er síður en
svo um „fjárbruðl" að ræða og
vona ég að allir þeir sem ekki
eru starblindir af pólitísk i
ofstæki og hatri á öllum atvinnu
rekstri einstaklinga, sjái að hér
er allt með felldu og engu þarf
að leyna. Það mun óvenjulegt, að
jafnódrengilega sé ráðizt að
mönnum og fyrirtækjum, sem
starfað hafa í þágu atvinnuveg-
anna um land allt í samfelld 20
ár, sem hér er gert. Sögumaður
Mánudagsblaðsins og Þjóðvilj-
ans mun einhvern tíma verða
sviptur grímunni, þótt nú vegi
hann úr launsátri. Munu og þá
þau óhreinu vopn, sem hann
beinir gegn mér og forstjóra
S. V. R., súnast gegn honum sjálf-
um, og hann falla á eigin bragði,
eins og títt er um slíka mann-
tegund.
Sundurliðun á kostnaði við
smíði biðskýlis af þeirri gerð,
sem um hefir verið rætt, lítur
þannig ú
Efni ............. kr. 5.692.75
Rafsuða, gas, véla-
vinna, málmhúðun — 3.750.00
Greidd vinnulaun — 5.800.00
Kostnaður við rekst-
ur fyrirtækisins .. — 3.619.20
kr. 18.861.95
Verkfræðileg störf,
teikning og hagn-
aður fyrirtækisins kr. 1.596.77
Samtals krónur 20.458.72
Reikningsliður sá, sem nefnd-
ur er „kostnaður við rekstur fyr-
irtækisins", er heildarsamtala
eftirtalinna gjalda:
Orlofs, greiðslu vegna helgi-
daga, slysatryggingariðgj alda,
atvinnuleysistryggingariðgjalda,
lífeyrissjóðstillaga, brunatrygg-
ingariðgjalda, skatta, útsvara, fé-
lagsgjalda, sjúkragjalda og
læknishjálpar, rafmagns til ljósa,
húsaleigu, símakostnaðar, skrif-
stofukostnaðar, viðhalds véla og
áhalda, lóðarleigu, endurskoðun-
ar, auglýsinga, aksturs.
Björgvin Frederiksen.
starfað skrifstofa félagsins. Hann
minntist á störf Kristjáns Ó.
Skagfjörðs fyrir félagið sem
hefðu verið ómetanleg og vel
unnin.
Heiðursfélagi
Jón Eyþórsson bauð sérstak-
lega velkomna til hófsins, Þor-
stein Þorsteinsson fyrrv. sýslu-
mann, sem er heiðursfélagi
Ferðafélagsins og Sigurð Eggerts-
son formann deildar Ferðafélags-
ins á Húsavík.
63 ferðir í sumar
Þá tók til máls Lárus Ottesen.
Hann skýrði frá rekstri félags-
ins. Ræddi hann um skrifstofu
þess og hve þýðingarmikil
hún væri fyrir félagið að ýmsu
leyti, til dæmis til upplýsinga-
þjónustu. í sumar voru farnar
63 ferðir á vegum félagsins og
þátttakendur í þeim ferðum voru
rúm 1700. Þá skýrði hann frá því,
að gróðursettar hefðu verið 6000
trjáplöntur á vegum félagsins í
sumar í Heiðmörk. Hefðu þá
alis verið gróðursettar 46 þús.
trjáplöntur á vegum félagsins frá
upphafi, en það er meira en 20.
hluti alls þess sem gróðursett
hefur verið í Heiðmörk.
Árbækur
Þá skýrði Lárus Ottesen frá
þvi, að nýlega væri komin út 30.
árbók Ferðafélagsins. Er hún um
Austfirði austan Gerpis og skrif-
uð af dr. Stefáni Einarssyni í
Baltimore. Þá eru í undirbúningi
næstu árbækur, bók um Húna-
vatnssýslu, sem Jón Eyþórsson er
að skrifa, bók um Barðastrandar-
sýslu eftir Jóhann Skaftason,
sýslumann og Suðurjöklar eftir
Guðmund Einarsson frá Miðdal.
Þá gat Lárus þess að félagið
ætti nú fimm hringsjár, (útsýnis-
skífur). Kortaútgáfa félagsins
hefur verið mjög vinsæl. Fjórar
kvöldvökur hafa verið haldnar í
haust og vetur. Á þessum kvöld-
vökum eru sýndar íslenzkár kvik
myndir, haldnir fróðlegir fyrir-
lestrar og ýmislegt fleira er til
skemmtunar. Félagatala Ferðafé-
lagsins er nú tæp 5 þúsund, en
það er nokkru færra en verið
hefur. Fjórar deildir frá félaginu
eru starfandi utan Reykjavíkur,
á Akureyri, Húsavík, ísafirði og
í Vestmannaeyjum.
Lárus Ottesen, þakkaði blöð-
um bæjarins fyrir gott samstarf
við félagið. Hann kvað það
hafa eignazt marga velunnara og
vini, sem hefðu stutt það og gerðu
enn.
Ræðuhöld
Margir tóku til máls eftir ræðu
framkvæmdastjórans. Jón Bjarna
son, blaðamaður, þakkaði fyrir
hönd fréttamanna, Sigurður Eg-
ilsson tók einnig til máls og
skýrði frá veginum í Hólmatung-
ur. Deild Ferðafélagsins á Akur-
eyri hefur lagt fram talsverða
fjárhæð til þess að endurbæta
veg í Herðubreiðarlindir og deild
in á Húsavík einnig lagt fram fé
til að endurbæta veginn í Hólma
tungur. Þá tóku til máls Helgi
Jónasson frá Brennu, Þorsteinn
Þorsteinsson, fyrrv. sýslumaður,
og fleiri.
Haldið var til Reykjavíkur er
áliðið var orðið dags. Voru allir
sammála um að mannfagnaður
þessi hefði verið hinn ágætasti
og rómuðu mjög móttökur allar.
PARÍS 25. nóvember — Meðan
þeir Macmillan og Gaillard rædd
ust við í kvöld var efnt til mik-
illar mótmælagöngu um götur
Parísar. Hrópaði mannfjöldinn
ókvæðisorð í garð Breta og Banda
ríkjamanna — og, að Macmillan
skyldi fara lieim hið skjótasta.
shrif*ar úr )
daglega lífinu ,
Verzlanir í jólaskrúða
Sundurliðun kostna&ar
við smíði biðskýla