Morgunblaðið - 01.12.1957, Síða 3

Sunnudagur 1. des. 1957
MORGVHBLAÐIÐ
Ú r verinu
Eftir Einar Sigurðsson
Togararnii
Fyrri hluta vikunnar var sunn
an og suðvestan átt, hvasst á köfl
um. Eru þetta yfirleitt beztu átt-
irnar fyrir vestan, þar sem skip-
in eru aðallega að fiska. Er þarna
ekki eins hvasst í þessum áttum
og hér syðra. En það eru ekki að
sama skapi góðar fiskiáttir, eink-
um vestlæga áttin
Þessa viku hefur verið is yfir
öllum djúpmiðum út af Vest-
fjörðum, allt frá Austur-Halan-
um og austur fyrir Horn. Er
þarna mikill ís á stóru svæði, og
hefur einstaka ísspangir og ísjaka
rekið alla leið upp undir land.
Ef breytir til austanáttar, er lík-
legt, að ísinn lóni frá aftur.
Aflabrögð hafa verið mjög lé-
leg, einkum vegna þess að togar-
arnir hafa ekki komizt á feng-
saelustu miðin. Hafa þeir verið
að skaka til og frá á grunnmiðum.
2—3 togarar hafa farið austur
fyrir land, og frétzt hefur um
eitt skip fyrir vestan Grænland,
Jón Þorláksson, en um afla er
ókunnugt.
Það hefur ekki verið jafnfisk-
laust og nú síðan fyrir stríð.
Fisksölur erlendis.
Svalbakur 127 tn. DM. 80562
Norðlend. 127 tn. DM. 68905
Ól. Jóh. 125 tn. £ 8210
Sk. Magn. 107 tn. £ 5664
Egill Sk. 162 tn. £ 9900
Skúli Magnússon fékk sinn afla
í Hvítahafinu, og virðist þar vera
sízt betra til fanga en á heima-
miðum.
Fisklandanir innanlands
Þ. Ing. saltf. 93 tn. 20 d.
Úranus ísfisk 163 tn. 12 d.
J. forseti ísfisk 43 tn. 7 d.
ReykjavíL
í þorska- og ýsunet hafa afla-
brögð verið mjög léleg þessa viku
þó fékk einn bátur, Kári Sólmund
arson, einn daginn tæpar 13 lest-
ir af stútung og ýsu eftir nóttina.
Aflinn hjá hinum netjabátun-
um hefur verið %—2 lestir í
róðri.
Hjá línubátum var reytingsafli,
2—3 lestir í róðri, en seinni hluta
vikunnar var aflinn rýr.
Handfærabátar hafa ekki róið
þessa viku vegna óstilltrar veðr-
áttu.
Keflavík
Gæftir hafa verið góðar þessa
viku, þegar tillit er tekið til árs-
tíðar, hafátt var og milt veður,
ekki stormur, en stundum bræla.
Veðurspáin hefur oft bent til
verra veðurs en varð, og hafa
menn jafnvel setið í landi fyrir
að taka of mikið tillit til spárinn-
ar.
Hjá reknetjabátum hafa afla-
brögð verið sæmileg, 40—100 tn.
á bát og komizt upp í 215 tn. Var
það Heimir, sem fékk þann afla
einn daginn.
Síldveiðarnar byrjuðu yfirleitt
upp á nýtt 21. þ.m. Hæsti bátur-
inn síðan er Von II, með 770 tn.,
annar er Hilmir með 725 tn. og
þriðji er Heimir með 620 tn. ( í
6 lögnum).
Bátarnir eru yfirleitt djúpt í
Miðnessjónum og alla leið út á
Skerjadýpi. Veiðin er álíka mikil
í Grindavíkursjónuin og í Miðnes
sjónum, og virðist síldin þar öllu
stærri og fallegri.
Áherzla er lögð á að frysta sem
mest af síldinni, hitt er saltað.
Hjá reknetjabátum er lélegur
afli, en er þó heldur að glæðast,
er nú allt upp í 3 lestir í umvitj-
un.
Akranes
Reknetjabátarnir voru á sjó 4
daga vikunnar, en þó ekki al-
mennt nema 3.
Afli hefur verið 30—240 tn. í
róðri og mjög misjafn. Hæstu
bátarnir síðan síldin tók að veið-
ast, eru Keilir með 1060 tn. (10
sj.f.) og Höfrungur með tæplega
1000 tn., en þessir bátar voru báð
ir að veiðum þegar síldin kom.
Einn bátur, Svanur hefur fengið
525 tn. í 3 lögnum.
Síldin er fryst og söltuð jöfn-
um höndum og þó meira fryst.
Togarinn Bjarni Ólafsson er í
viðgerð í Þýzkalandi og verður
þar fram undir jól. Akurey er
á útleið með rúm 100 tn. af ísfiski.
Nokkrar trillur, sem róa með
línu, afla sáralítið. Er það
áhyggjuefni manna, hve lítið afl-
ast nú orðið á línu í Faxflóa allan
ársins hring.
Vestmannaeyjar
Hvað skyldi k>essi
bjarmi boða ?
fyrir nokkrum árum fyrir lítið Séra Þorsteinn Jóhannesson fyrrv. prófastur
fé, er nú verið að kaupa þangað
aftur fyrir tvöfalt verð.
Nú er ekki ófróðlegt að gera
sér nokkra grein fyrir mikilvægi
þessara veiða. í göngufiski á vetr
arvertíð er ekki óalgengt, að mað
urinn dragi allt upp í 2 lestir af
fiski yfir daginn. Hér hefur afl-
inn tíðast verið við 1 lest á mann.
Að vísu er tröppugangur á þessu
eins og gerist og gengur.
5, 6 og 7 lestir yfir daginn er
góður afli á bát, þó ufsi sé, sem
hér veiðist mest. Aflinn er mun
minni á línuna og í netin. Og
hvað er aflinn á mann á togur-
unum. Vart meira en 300—400
kg yfir sólarhringinn eins og afla-
brögðin hafa verið undanfarið.
Gott hefur þótt, ef náðst
hafa 10 lestir yfir sólarhringinn.
Á togurunum eru 30 menn.
En svo er önnur hlið á þessu
máli sem er ekki' síður athyglis-
verð, og það er kostnaðarhliðin.
Þar er tvennu ólíku saman að
jafna, að gera út á handfæraveið
I vikunni var tíð rysjott og oft ( ar Qg SVQ jjnu_ netja- eða tog-
hvasst á sunnan og suðaustan. veiðar_ Þá er hl.áefnið; fiskurinn,
ekki amalegt til hvers sem er.
Það er ekki verið að vekja hér
athygli á handfæraveiðunum, til
þess að kastað sé frá sér í einni
svipan því, sem fyrir er, en vafa-
lítið væri mörgum manninum
hagkvæmt að gefa þessum veiði-
skap meiri gaum en gert hefur
verið. Það skyldi þó aldrei vera,
að verulegur hluti af vélbátaflot
anum ætti innan tíðar eftir að
stunda meira og minna hand-
færaveiðar.
Alla daga vikunnar voru samt
einhverjir af línubátunum á sjó.
Afli hjá þeim var 4—5 lestir (ósl.)
í róðri. Mestan afla yfir vikuna
hafði Týr, 23 lestir í 5 róðrum.
11 bátar stunda nú reknetja-
veiði í Faxaflóa: Ársæll, Fjalar,
Frigg, Freyja, Hannes lóðs, Hilm-
ir, Leó, Ófeigur II. Sídon, Sjö-
stjarnan og Sæfari.
Mikill áhugi er hjá mörgum
sjómönnum á að stunda handfæra
veiðar á komandi vertíð Er þegar
fullráðið á flesta handfærabát-
ana, en á aðra báta vantar menn
meira og minna.
Nú síðustu daga hafa verið
keyptir 2 litlir bátar, Víkingur,
sem þeir eiga Eiríkur Sigurðsson
og Haukur Gíslason, og Unnur,
sem Jón Markússon á. Báðir þess
ir bátar voru seldir úr Eyjum
fyrir nokkrum árum, af því að
þeir þóttu þá of litlir. Nú er þetta
eftirsótt bátastærð, 15—25 lestir,
til handfæraveiða.
Einn bátur hefur verið seldur
í burtu, Reynir, er bræðurnir
Páll og Júlíus Ingibergssynir hafa
átt. Eru þeir nú að láta byggja
stærri bát í Danmörku. Hinn nýi
eigandi Reynis er Páll Þorláks-
son, Reykjavík.
Akureyri
10—12 bátar stunda nú smá-
síldarveiði í firðinum með herpi
nót. Hefur Krossanesverksmiðj-
an tekið á móti við 8000 málum
af þessari síld til bræðslu, og um
L.I.Ú. og Fiskveiðasjóður
Það er ánægjulegt að heyra
þann hlýhug og velvilja, sem
gætti í garð Fiskveiðasjóðs ís-
lands á nýafstöðnum aðalfundi
Landssambands íslenzkra útvegs
manna. Menn vildu efla hann á
allar lundir, til þess að hann væri
sem færastur um að gegna hinu
mikilvæga hlutverki sínu í ís-
lenzku atvinnulifi. M.a. komu
fram uppástungur um, að sjóður-
inn fengi verulegan hluta af er-
lendum lónum, ef þau yrðu tekin
á næstunni. Þá að atvinnubóta-
féð kr. 15 millj., sem árlega eru
á fjárlögum, rynni til sjóðsms.
Ennfremur að atvinnuleysistrygg
ingasjóður yrði ávaxraður að
verulegu leyti í Fiskveiðasjóði.
Fleiri en íslendingar
Það eru fleiri en íslendingar,
sem kvarta undan aflaleysi. Bret
ar segja miklu minni afla á norð-
HVERSU yndislegir eru á fjöll-
unum fætur fagnaðarboðans, sem
friðinn kunngjörir, gleðitíðindin
flytur, hjálpræðið boðar og segir
við Zion: Guð þinn er seztur að
völdum. (Jes. 52,7).
Árið 390 f. Krist var háð ein
frækilegasta orrusta, sem verald-
ar sagan kann frá að greina.
Mesta stórveldi þeirra tíma
hafði ráðizt á fámenna og fátæka
þjóð, sem átti einskis annars úr-
kosti en að reyna að verja föður-
land sitt og frelsi. Hvért manns-
barn stóð á öndinni af eftirvænt-
ingu og ótta. Átti hin goðborna
menning og frelsisþrá þjóðarinn-
ar að hneppast í fjötra, átti hinn
fræknj kynstofn að sogast inn í
hringiðu þjóðahafsins og þurrk-
ast út um aldur og ævi?
En undrið mikla gerðist í orr-
ustunni við Maraþon. Hið fjöl-
menna persneska herlið beið al-
geran ósigur fyrir hinu harð-
fenga liði Aþenuborgarmanna.
Sagnir herma, að jafnskjótt og
sigur var unninn hafi ungur full-
hugi tekið á rás og runnið hið
nafnfræga Maraþonskeið til þess
að flytja gleðitíðindin, sigurfrétt
irnar heim til Aþenu, sem beið
milli vonar og ótta, hvort hlut-
skipti hennar yrði frelsi eða fjötr
ar. Hversu yndislegir voru þá fæt
ur fagnaðarboðans, sem flutti
gleðitíðindin og sigurfréttirnar.
Lárviðarsveigur ófölnandi frægð
ar ljómaði um enni hans, er hann
hneig örendur niður að leiðarlok
um. —
Það er niðadimm skammdegis-
nótt og mjöllinni kyngir niður í
íslenzkri byggð. Á lágreistu býli
í þröngri baðstofu liggur hús-
freyjan, móðir margra barna, fár
sjúk. En læknirinn er á leiðinni
yfir fjallið.
HugsaÖu þér hve biðin er löng
300 tn. af henni hafa verið fryst- | lægari miðum en áður, svo sem
ar. Síldin er talin 14% feit, og fara
við 22 sildar í kg.
Akureyrartogararnir 5 eru all-
ir að veiðum nema einn, sem er
i viðgerð í Þýzkalandi og verður
þar enn um Vz mánuð. — Afli hef
ur verið mjög tregur, eitthvað
hefur hann þó glæðzt á Halanum
alveg síðustu daga. Togararnir
hafa verið með 120—130 lestir í
túr. Hafa þeir siglt með aflann.
Útgerðarfélag Akureyringa h.f.
sér um útgerð togarans Norðlend
við ísland, Bjarnarey og í Hvíta-
hafinu.
í september í ár var aflinn hjá
Hull- og Grimsbytogurum af fjar
lægum miðum 13% minni en I
september í fyrra.
Hafrannsóknarskip Norðmanna
G. O. Sars er nýkomið úr leið-
angri í Barentshafið og varð þar
lítið vart við fisk. Sjávarhiti
reyndist fyrir neðan meðallag
eins og í fyrra.
Helzta skýringin á minnkandi
ings, sem bæirnir Sauðárkrókur, afla hér við land er, að um of-
Ólafsfjörður og Húsavík eiga, og
leggur hann afla sinn á land til
skiptis í þessum bæjum.
Frystihúsið er búið að frysta
27.000 kassa af flökum frá því
það tók til starfa í sumar.
Handfæraveiðar
Hlutarhæsti báturinn í Vest-
mannaeyjum á síðustu vetrarver-
tíð var handfærabátur, 22 lestir
að stærð, skipstjóri Ástgeir Ólafs-
son (rithöfundurinn Ási í bæ).
Hluturinn var við 50 þúsund krón
ur.
Það er athyglisvert, hversu
mikið má afla með hinum nýju
nælonhandfærum með 7 krókum
eða fleiri. Segja má, að þetta færi
hafi valdið byltingu í þessum
veiðiskap, sem hefur verið stund
aður af landsmönnum með litlum
breytingum öldum saman.
Handfæraveiðar eru einna mest
veiði sé að ræða. Fiskifræðingarn
ir leggja þó eins og kunnugt er
mest upp úr því hvernig hrygning
in tekst það og það árið og byggja
spár sínar um aflamagn á því,
hve árgangarnir eru sterkir. Nú
hafa þeir undanfarið spáð auknu
fiskimagni, þótt það hafi ekki
verið gert fyrir síðustu vertíð.
Það er athyglisvert, hversu
Rússar auka fiskiskipaflota sinn
og ekki ósennilegt að hinar miklu
fiskveiðar þeirra í norðurhöfum
kunni að hafa einhver áhrif á
aflamagnið hér, þótt fjarlægt sé,
ef fiskigöngurnar eru þannig. All
ir vita, hversu veiðarnar hafa
gjörsamlega burgðizt við Lofóten
nú a. m.k. tvö undanfarin ár.
Það er líka ekki ótrúlegt, að
stóraukin veiði við Grænland geti
haft sitt að segja um fiskimagnið
á fslandsmiðum.
Allt styður þetta að því að
stundaðar í Vestmannaeyjum, og stækka friðunarsvæðið sem fyrst,
fjölgar stöðugt þeim bátum, sem svo að sá fiskur, sem leitar hing-
eingöngu leggja stund á handfæra að, fái hér nokkurt friðland. en sé
veiðar. Bátar af stærðinni 15—301 ekki eltur upp í landsteina af
lestir, sem seldir voru úr Eyjum! þeim urmul erlendra botnvörpu-
og óttinn ásækinn, að hann, sem
bjargað getur verði of seinn,
komist ekki leiðar sinnar, nái
ekki í tæka tíð.
Hversu blessuð er sú stund þeg
ar rjálað er við hurðarlokuna
hve yndislegt er að heyra fóta-
tak læknisins, þegar hann gengur
inn köld og klökug göngin.
Það fylgir ávallt unaður fót-
sporum þeirra sem færa frið og
líkn. Grátandi barnið sefast um
leið og það heyrir álengdar fóta
tak elskandi móður.
Sérðu ekki þessa daga bjarm-
ann, sem logar í austn? Það er
árdegisbirta, sem ljómar við
yzta sjónhring yfir Austur-
skipa, sem hér eru stöðugt við
land.
Minnkandi afli er eitt ískyggi-
legasta vandamál þjóðarinnar.
„Þornar“ Norðursjórinn af síld?
Það er ekki eingöngu minnk-
andi þorsk- ýsu- og flatfiskafli
í Norðursjónum, sem veldur
mönnum áhyggjum, sem stunda
þar fiskveiðar, heldur hvernig
fer með síldveiðina. Síldarmagn-
ið minnkar nú árlega í Norður-
sjónum og það til muna. Sjómenn
halda að friðun síldarinnar, á
meðan hún er að hrygna, gæti
bætt hér mikið úr.
Nýir spánskir togarar
eru nú í smíðum í Portugal.
Eru þeir 33 fetum lengri en venju
legir brezkir togarar. Á þeim
verður 96 manna áhöfn. Ganghrað
inn verður 10V2 míla. Þeir verða
með frystirúmi. Það er athyglis-
vert, að togararnir verða með 11
„doríur“ til þess »ð fiska á með
línu, og eiga tveir björgunarbátar
að draga þær á veiðisvæðin og
flytja aflann aftur i móðurskipið,
sem er í þessu falli togarinn, en
hann er á meðan að venjulegum
togveiðum.
fjöllum og boðar dagrenn-
ingu, þótt skammdegið grúfi yfir.
Heyrirðu ekki einnig hljóðlátt,
ljúft fótatak, sem nálgast jafnt og
þétt? Það er hið nýja kirkjuár,
það er aðventan, jólafastan, sena
er að vitja vor.
Hve fagrir eru á fjöllunum fæt-
ur fagnaðarboðans, sem í Guðs
orði kunngjörir frið, flytur gleði
tíðindi og boðar hjálpræðið í
krafti himneskrar elsku.
En þessi fagnaðarboði, aðvent-
an, er aðeins kallari, sem boðar
komu hans, sem vér mætum —
á heilögum jólum, hans, sem gjörð
ist fátækur vor vegna svo að vér
auðguðumst af fátækt hans. Hann
er hinn sanni íagnaðarboði. Hann
flytur mannlífinu þær sigurfregn
ir er mestu máli skipta, því hann
er sigurvegarinn yfir synd og
döprum dauða. Hann birtist jafnt
í hreysi og höll til að líkna og
svala, því hann er lækninnn lífs
ins meina. Hann er ljósið og
hjálpræðið sem vér þuríum að
veita viðtöku. Án nálægðar hans,
stöndum vér á hjarni, áveðra eins
og kalviðir, í næðingum lífsins
og hörmum.
Og þessi himneski bjarmi sem
vér eygjum á þessum fyrsta degi
jólaföstunnar, er blik jólabarns-
ins, sem fellur eins og geislastafir
á vegu vora, ef vér í einlægni
leitum að ljósi og sannleika.
Kirkjuárið er eins og sólbraut
in, það hvelfist umhverfis oss
eins og bjartur himinn. Það er
eins og baugurinn, táknmynd
þess eilífa og óendanlega. Það
gengur ársins fagra hring eins og
sólin sjálf.
Hugsaðu þér að þú sitjir við
glugga og sjáir kirkjuárið líða
framhjá þér. Eins og á tjaldi birt-
ast þér nýjar myndir ný opin-
berun á hverjum helgidegi árs-
ins. Þú heyrir rödd sem flytur
þér lífsins mál því það er Guð
sjálfur sem talar við þig í orði
sínu, og fyrir kraft þess verður
þú skyggn á leynda lífsins skrift,
svo himnarnir opnast þér ,eins og
á heilögum jólum.. — Gleymum
ekki þeim tækifærum, sem nýtt
kirkjuár færir oss. Sitjum ekki
fyrir lokuðum gluggum. Leyfum
sól kærleiks og náðar að skína inn
til vor, svo að hún megi lækna
lífga og græða. Blessum komu
fagnaðarboðans, sem friðinn
kunngjörir, gleðiboðskapinn
flytur og hjálpræðið boðar fyrir
himneska elsku og náð.
Guð gefi að komandi kirkjuár
megi verða sannkallað náðarár
meðal allra manna og þjóða og
að mannlífinu auðnist að leita
friðar og réttlætis í hlýðni við
hinn eilífa mátt kærleikans. Þá
væri Guðsríkið á sigurför. Þá
gætum vér í fögnuði sagt með
spámanninum og sjáandanum:
Guð vor er seztur að völdum.
Lokomotive
vann Norrköping
SOFFÍA, 27. nóv. — í knattspyrnu
kappleik er fram fór í Soffía í
dag sigraði Lokomotive sænska
liðið Norrköping með 1 marki
gegn engu.
230 eru sagðir
fallnir
RABAT, 29. nóv. — Spánskar
hersveitir urðu 230 Marokkóbú-
um að bana á fimmtudagsmorg-
un, segir í fréttum frá Rabat.
Segir í fregninni að Spánverjar
hafi ráðizt inn á markokkanskt
•land. Segir að landher og flug-
vélar hafi gert árásir á upp-
reisnarmenn.