Morgunblaðið - 15.03.1958, Blaðsíða 8

6
MORCVNBLAÐ1Ð
Laugardagur 15. marz 1958

tJtg.: H.l. Arvakur, Reykjavík,
Framkvæmdastjóri: Sigius Jónsson.
Aðaintstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Knstiusson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Asknftargjald kr. 30.00 á mánuði innaniands.
í lausasólu kr. 1.50 eintakið.
f
AFANGI I URRÆÐALEYSI
EGAR Vilhjálmur Þór
flutti gengislækkunar-
boðskap. sinn á dögun-
um, duldist engum, að hann tal-
aði þar í nafni meirihluta ríkis-
stjórnarinnar. Ræða hans var í
beinu framhaldi þess áróðurs,
sem uppi hafði verið haldið af
hennar hálfu. Þetta játaði Tím-
inn hinn 6. marz sl., er hann
sagði:
„Það er því Ijóst, að meirihluti
ríkisstjórnarinnar er svipaðrar
skoðunar og Vilhjálmur Þór varð
andi þessi mál.“
Það voru ekki einungis álykt-
anir Vilhjálms, sem voru í sam-
ræmi við yfirlýstan vilja ríkis-
stjórnarinnar, heldur var 'mál-
flutningur hans mótaður af blekk
ingum Tímans, sl. ár, eða blekk-
ingar Tímans mótaðar af fyrir-
mælum Vilhjálms. Þar er erfitt að
greina á milli, því að Vilhjálmur
Þór er og hefur verið einn blað-
stjórnarmanna Tímans.
★
Blekkingin varð auðsæust, þeg
ar Vilhjálmur gaf í skyn, að
ástandið í fjármálum þjóðarinn-
ar væri nú ekki alvarlegra en
verið hefði 1955. Til að komasí
að þeirri niðurstöðu varð hann
að sleppa vitneskju um gerólíkt
magn birgða útflutningsvara og
innfluttra vara þá og nú og horfa
fram hjá hinni gífurlegu föstu
skuldaaukningu erlendis.
Slík glámskyggni á staðreyndir
er furðuleg. Engin afsökun henn-
ar er, þó að sagt sé, að Vilhjálm-
ur hafi haldið sér við gjaldeyris-
málin ein, en ekki gert aðrar
staðreyndir að umræðuefni. Jafn
vel Tíminn getur ekki gengið
þegjandi fram hjá því að ástand
gjaldeyrismála verður ekki skilið
frá efnahagsmálunum í heild, því
að hann segir í gær:
„Gengi gjaldmiðilsins er ekk-
ert sérmál, sem hægt er að að-
skilja frá þjóðlifinu að vild. Það
er spegilmynd af þjóðarbúskapn-
um og framleiðslunni og þeirri
tiltrú, sem efnahagskerfið hefur.
Efnahagsmálin þarf því að skoða
sem eina heild en ekki sem að-
skilin sérmál.“
★
Efnahagsmálin eru aðeins einn
þáttur þjóðmálanna. Hér á landi
er aðalmein efnahagsmálanna
það, að kommúnistar hafa náð
ofurvaldi innan verkalýðsfélag-
anna. Valdi, sem þeir beita til
að sprengja það þjóðfélag, sem
þeir kenningum sínum sam-
kvæmt telja, að hvort eð er standi
á glötunarbarmi og sé alme.m-
ingi til óheilla.
Glöggur skilningur þessara
sanninda og dugur til að hegða
sér í samræmi við þau. eru for-
senda þess, að ráðið verði v:ð
þær meinsemdir, sem við hefur
verið að etja í efnahagslífinu
undanfarna áratugi. Meinsemdir,
sem auðvitað eiga ekki allar ræt-
ur sínar að rekja til kommúnista,
en þeir hafa visvitandi magnað
með misbeitingu á ofurvaldi sínu
í verkalýðsfélögunum.
Enn bólar ekki á því, að Fram-
sóknarmenn vilji í verki viður-
kenna þessa staðreynd, þó að
enginn vafi sé á að mörgum
þeirra er hún fullkomlega ljós.
Því fer svo fjarri að ráðamenn
Framsóknar vilji hverfa af viliu
sins vegar, að greinilegt er, að
þeir eru nú að koðna niður fyrir
kröfum kommúnista.
★
Hinn 13. marz segir Tíminn:
„Styrkjakerfið hefur gengið
sér til húðar. Um það ætti ekki
að þurfa að deila. Vandinn er
að finna leiðina til baka. Vel má
vera, að hún verði ekki fljótfarin.
Vel má vera, að heppilegt sé
að hún verði farin í áföngum.
Almennur skilningur á þeim
hættum, sem uppbótakerfið leyn
ir, þarf e. t. v. að fá tækifæri til
að vaxa meira en orðið er. Um
þetta má ræða og efalaust deiia
með rökum,“
Næstu daga áður en þessi yfir-
lýsing birtist, höfðu Framsóknar
menn dreift út þeim sögum, að
Hermann hefði ákveðið að láta
slag standa, og leggja fram frum-
varp um hin „varanlegu úrræði“,
þ. e. gengislækkun og ráðstafan*-
ir, sem henni áttu að fylgja. Með
þessu átti að setja kommúnistum
stólinn fyrir dyrnar og neyða bá
til að samþykkja kröfur Her-
manns eða hverfa úr ríkisstjórn.
Þessi var boðskapurinn, þang-
að til Lúðvík Jósefsson kom úr
utanför sinni. En eins og kunn-
ugt er, skrapp hann austur fyrir
járntald á heimleiðinni frá Genf.
Hvað sem valdið hefur, hvort
Lúðvík hefur flutt þann boðskap,
að kommúnistar ættu að hverfa
úr stjórn, ef á þeim yrði níðst
úr hófi, og Hermann þá misst
kjarkinn eða hann hefur komið
með ný gylliboð að austan, þá
er vist að eftir komu hans, breytt I
ist skyndilega veður í lofti.
★
Nú er á Alþingi farið að bolla-
leggja um, hvort nýir skattar til
lausnar efnahagsmálunum þurfi
að vera 100 eða 200 milljónir
króna. Samtímis berast fregnir
um, að stjórnarherrarnir sitji
önnum kafnir við að reikna út,
hversu mikið fé tilteknar skatta-
hækkanir og nýir gjaldstofnar
muni gefa þeim.
Allt bendir því til þess, að
leitinni að „varanlegu úrræðun-
um“ verði frestað enn um sinn.
Hin góða aðstaða, sem Eysteinn
Jónsson sagði á sl. hausti, að nú-
verandi stjórnarflokkar hefðu til
að finna þau og hrinda þeim í
framkvæmd, hefur þegar á
herti reynzt verri en fjármála-
ráðherrann sagði fyrir. Nú verð-
ur því sennilega enn gripið til
bráðabirgðalausnar og eru þær
orðnar nokkuð margar bráða-
birgðalausnirnar í efnahagsmál-
unum, sem V-stjórnin hefur beitt
sér fyrir á valdatíma sínum.
Enginn þarf þó að ætla, að!
mikillætið í orðum verði minna >
en áður. Vafalaust verður sagt, I
að hér sé aðeins um að ræða|
einn af „áföngum“ í leitinni að
hinni varanlegu lausn. Slíkt hjal
ráðleysingjanna eykur einungis
á óvirðingu þeirra í augum al-
þjóðar, sem vissulega tekur undir!
lýsingu Tímans, er hann hafði að'
fyrirsögn síðustu forystugreinar
sinnar um aðgerðir V-stjórnar-
innar í efnahagsmálum: „Heil-
brigð skynsemi á í vök að verj-
ast“
UTAN ÚR HEIMl]
Bobby feflir fyrirhafnarlítið
og kemst sjaldan í tímabröng
Hann langar framar öllu til oð taka
bátt í svæðakeppninni í Júgóslavíu
„ÞETTA undrabarn á ekki sinn
líka í allri skáksögunni", segir
dr. Hans Kmoch, formaður Man-
hattanskákklúbbsins, fyrrum
frægur skákmaður og höfundur
fjölda ritgerða um skák. „Á hans
aldri höfðu hvorki Morphy, Capa
blanca né Reshevsky unnið slík
afrek. Bobby varð efstur í síð-
ustu þrem mótum, sem hann tók
þátt í, án þess að tapa nokkurri
skák, og mjög fáar af skákum
hans fóru í bið“.
e
Ungi bandaríski skáksnilling-
urinn Bobby Fischer varð 15 ára
sl. miðvikudag, og 7. jan. sl. varð
hann skákmeistari Bandarikj-
anna. Sá sigur heimilar honum
að taka þátt í svæðakeppninni,
sem fer fram í ágústmánuði í
haust í Júgóslavíu.
Hafði gaman af að leysa
alls konar þrautir .
Foreldrar Bobbys skildu árið
1945, og síðan hefir hann búið í
New York hjá móður sinni og
systur, sem báðar eru hjúkrun-
arkonur. Joan, systir hans, sem
nú er tvítug kenndi Bobby mann
ganginn, þegar hann var 6 ára
að aldri. Móðir hans segir, að
mjög ungur að aldri hafi hann
haft gaman af að leysa alls kon-
ar þrautir og hafi dundað við
slíkt klukkustundum saman. —
Kennarar hans segjast minnast
þess, að löngum hafi hann haft
eintök af rússneska skákblaðinu
Schachmaty í vasanum.
Bobby var ekki sérstaklega á-
hugasamur um skólanámið, og er
talinn vera í meðallagi góður
námsmaður. Þó segja kennarar
hans í Erasmus Hall, að hann sé
mjög góður í sumum námsgrein-
um, en heldur slakur í öðrum.
Grét yfir ósigri
En hann hefir ætíð sýnt mjög
mikinn áhuga á hvers konar í-
þróttum og einkumííþróttakeppn
um. Alltaf tók hann það nærri
sér að tapa. Ef það kom fyrir,
var hann vanur að draga sig í
hlé og jafnvel fella tár í laumi.
Hann grætur ekki lengur yfir
ósigri, en honum líður alltaf
illa, þegar hann tapar.
•
Þegar Bobby var á níunda ár-
inu kynntist hann Carmine
Nigro, forseta Brooklynskák-
klúbbsins. Nigro fékk þegar á-
huga á drengnum. „Hann hefir
hjálpað mé meira en nokkur ann
ar“, segir Bobby. Meðan jafn-
aldrar hans lásu skrítlublöð, las
Bobby skákblöð, þ.á.m. Schach-
maty og flest bandarísku skák-
blöðin. Þetta bitnaði auðvitað á
lexíunum.
Klaufalegur og feiminn
unglingur
Er Bobby kom fyrst í Manhatt-
anskákklúbbinn, var hann lítill
vexti með rjóðar kinnar. Hann
hefir vaxið mikið síðan og er nú
5 fet og 10 þuml. á hæð, klaufa-
legur í framkomu og mjög við-
kvæmur. Honum þykir gaman
að vera frægur, en á ekki auðvelt
með að koma eðlilega fram, þeg
ar athygli allra beinist að hon-
um. Venjulega er hann feiminn
og hlédrægur, stundum er hann
ofurlítið grobbinn. Hann kann
aðeins vel við sig meðal skák-
manna. Þá er hann í essinu sínu.

Þegar hann tekur þátt í skákkeppní, er hann rólegur, öruggur
og fullorðinslegur — en neglurnar hefur hann nagað upp í
kviku.
Bobby Fischer hefur mikinn
áhuga á íþróttum og er mjög
sæmilegur skíðamaður.
„Það má ekki gleymast, að hann
er raunverulega barn, sem hefir
verið tekinn of snemma í tölu
fullorðinna vegna þess, hve mik-
ill skáksnillingur harin er“, seg-
ir einn af aðdáendum hans. —
„Hann er góður piltur. Það get-
ur vel verið, að hann sé ofurlít-
ið montinn. Og hvers vegna
skyldi hann ekki vera það? Þeg-
ar hann er ekki „í skákheimin-
um“ hefir hann tilhneigingu til
að vera feiminn og þögull. En
hann mun sigrast á því með tím-
anum“.
•
Þegar hann tekur þátt í skák-
keppni, er hann rólegur, örugg-
ur og fullorðinslegur — en negl-
urnar hefir hann nagað upp í
kviku. í hraðskák er hann skraf-
reifur en greinilega taugaóstyrk-
ur. Hann á ekki marga vini að
skákmönnum frátöldum. Þegar
hann ræðir við fullorðna menn,
sem hann þekkir ekki vel, verð-
ur hann oft fýlulegur á svip,
eins og til að sýna, að hann þori
að bjóða þeim byrginn.
„Ef ég ætti nóga
peninga —“
Hann hefir ekki gert neinar
ákveðnar áætlanir um framtíð-
ina. Hann veit ekki, hvort hann
langar til að fara í háskóla. „Ef
ég ætti nóga peninga, mundi ég
taka þátt í skákmótum. En það
er ekki hægt að vinna fyrir sér
með skák“. (Verðlaunin í skák-
meistarakeppninni í janúar voru
600 dollarar).Bobby geðjast ekki
að blaðamönnum og segir, að
þeir skrifi allaf illa um sig og
hafi aldrei rétt eftir sér. „Þeir
segja, að ég sé heimskur og hafi
ekkert til að bera nema skák-
gáfu. Það er ekki satt. Ég er góð-
ar í ýmsum íþróttum, mjög sæmi
legur í spönsku og hefi afskap-
lega gaman af stjörnufræði".
Vel lesinn í faginu
Bobby er mjög vel að sér í
bóklegri hlið skáklistarinnar, ef
svo mætti segja. Hann kann ut-
anbókar allar helztu byrjanir og
hvernig þær þróast áfram. Ef
gott minni væri það eina, sem
þyrfti til að skapa mikinn skák-
snilling, myndi úa og grúa af
þeim í heiminum. En hvað þarf
til þess að verða mikill skák-
snillingur? „Æfingu. Vinnu.
Hæfileika“, svaraði Bobby. Ríku
legt ímyndunarafl og jafnvel
Framh. á bls. 11